Żyrardów Barricade

During the Warsaw Rising, a barricade called “Żyrardów” was built, also called the Holy Trinity Redoubt, across Daniłowiczowska Street at Bielańska. It was erected in the evening of 3 August. This barricade was defended for the entire month of August 1944 by soldiers from the assault company “P-20" of "Nałęcz" Battalion and soldiers from “Łukasiński” Battalion.

One end of the barricade was next to a three story building, where a textile shop was located on the ground floor with articles from the Żyrardów manufacture. This store was an important element of the barricade as part of the defense crew stayed inside the shop, ammunition was stored there and a flame thrower was placed on the balcony.

The crew manning the barricade fought bloody and relentless battles. The Germans attacked from the Theatre Square using tanks, which often moved under the shield of civilians. This made the defense extremely difficult.

Having completed their coverage tasks, late at night on 1 September the barricade crew entered a small sewer on Daniłowiczowska Street, of the dimensions 60 x 90 cm, to emerge after nearly 11 hours on Napoleon Square near the corner of Mazowiecka Street. They were the last unit to have travelled through this sewer from the Old Town.

Pierwsza nazwa pochodziła od nazwy sklepu firmowego fabryki tekstyliów "Żyrardów" przy ul. Bielańskiej 8 – wejście widoczne na zdjęciu, a druga pochodziła od posągu znajdującego się w bramie jednego z pobliskich domów, wyobrażającego Trójcę Świętą.

Wieczorem 3 sierpnia 1944 R. "Kompania Szturmowa P-20" pod dowództwem por. "Tadeusza" (Tadeusz Garliński) osadziła styk ulic Bielańskiej i Daniłowiczowskiej (Starówka) i zaczęła wznosić tam barykadę. Barykada „Żyrardów" przegradzała ul. Bielańską i jednym końcem stykała się z trzypiętrowym budynkiem w którym na parterze znajdował się sklep tekstylny fabryki Żyrardów (Bielańska 8). Sklep ten był ściśle powiązany z barykadą. Przebywała w nim część załogi broniącej barykady, w środku znajdował się skład z amunicji, a na balkonie umiejscowiono stanowisko miotacza płomieni.

Na Starym Mieście w tym miejscu mieścił się czworobok redut powstańczych: Bank Polski, Ratusz, Kanoniczki i pałac Blanca. Barykada znajdowała się około 10 m. od Banku Polskiego i stanowiła niezwykle ważny punkt oporu. Opanowanie jej i wdarcie się Niemców na Daniłowiczowską groziło okrążeniem tych że redut.

Załoga barykady toczyła niezwykle krwawe i zacięte walki. Ataki niemiecki szły z Placu Teatralnego z użyciem czołgów posuwających się niejednokrotnie pod osłoną ludności cywilnej, co utrudniało obronę.

Od 9 sierpnia załogę barykady wzmocnił dobrze uzbrojony III pluton kompanii „Wkra” batalionu „Łukasiński” pod dowództwem ppor. Zygmunta Morawskiego, ps. „Zawadzki”. 16 sierpnia I pluton kompanii „Wkra” wypadem z barykady na ul. Daniłowiczowskiej na pl. Teatralny, zdobył działko niemieckie. W akcji tej wyróżnił się strz. Jan Piwko, ps. „Czarny”. 23 sierpnia po bombardowaniu Ratusza i Pałacu Blanka, powstał groźny pożar. Por. „Kalinowski” z załogą pałacu obsadzili barykadę u wylotu ul. Daniłowiczowskiej na ul. Senatorską.

1 września po wykonaniu zadań ubezpieczających 3 kompania „Wkra” późno w nocy weszła do małego kanału przy ul. Daniłowiczowskiej, o wymiarach 60 x 90 cm, aby po przeszło 11 godzinach wyjść z niego na pl. Napoleona róg ul. Mazowieckiej. Był to ostatni oddział, który przeszedł tym kanałem ze Starego Miasta.

Rekonstrukcja historyczna Mszczonów 2013
Teledysk Kompania szturmowa P-20