Death of 5 Officers of the Union of Armed Struggle (ZWZ) 7th Madagaskar Infantry Regiment

The Legions 7th Infantry Regiment of the Union of Armed Struggle/Home Army was formed in October 1939 in Warsaw. Initially it was a cadre unit operating within the White Eagle organisation. From 1940 it operated solo as a core detachment of the Riflemen's Association. In early 1941 it was subordinated to the Warsaw District Command of the Union of Armed Struggle. 

A briefing of officers from the 2nd Battalion of the Legions 7th Madagaskar Infantry Regiment ZWZ was held in a flat at Fabryczna Street (currently 4 Techników Street) on 1 February 1942. The officers summoned to the briefing came unarmed, as ordered. To maintain secrecy no armed cover was deployed either. The building was located near houses where Wehrmacht soldiers were stationed.

At 3 pm the flat was stormed by Gestapo men who commenced the search. The officers attacked them and tried to disarm them. An uneven fight ensued and the Germans opened fire. Some of the officers were killed. The bodies of the murdered soldiers were buried in a mass grave at the cemetery in Włochy.

Seven officers survived. The Germans rounded them up at the yard and took them, under guard, to the school building at Potrzebna Street. One of them managed to escape, the others were sent to the Pawiak prison. Though brutally tortured, none of them broke.

The tragic mishap at 4 Fabryczna Street resulted in a temporary disruption in the underground 2nd Battalion of Madagaskar Regiment. After two weeks, the Legions 7th Madagaskar Infantry Regiment was renamed 7th Garłuch Infantry Regiment.

Pułk powstał w Warszawie w październiku 1939 z inicjatywy oficerów 7 Pułku Piechoty Legionów z 3 Dywizji Piechoty Wojska Polskiego. Początkowo był jednostką kadrową działającą w ramach organizacji Orła Białego. Od 1940 istniał samodzielnie jako podstawowy oddział Związku Strzeleckiego. Na początku 1941 został podporządkowany Dowództwu Okręgu Warszawskiego ZWZ.
Dowódcy pułku

• kpt. Kazimierz Lang ps. "Grzyb", "Dziad" – od października 1939 do lutego 1942;
• mjr Stanisław Babiarz ps. "Wysocki" – od lutego 1942;

1. batalion – dowódcy

• kpt. Michał Murmyłło ps. "Żubr" – od października 1939 do lutego 1940;
• mjr Mikołaj Sukniewicz ps. "Odyniec" – od lutego 1940 do końca 1944.

2. batalion – dowódcy

• kpt. Zenon Jabłoński ps. "Szubert" – od lutego 1940 do lutego 1942;
• mjr Aleksander Mazur ps. "Zawisza" – od lutego 1942 do 1 sierpnia 1944 (poległ w walce na Rakowcu);
• kpt. Henryk Malec ps. "Bogumił" – od 2 sierpnia 1944 do końca 1944;

3. batalion – dowódcy

• mjr Stanisław Babiarz ps. "Wysocki" – od października 1939 do lutego 1942;
• kpt. Stanisław Jankowski ps. "Korab" – od lutego 1942 do listopada 1943 (aresztowany i rozstrzelany);
• kpt. Wiktor Chrostowski ps. "Raf" – od listopada 1943 do stycznia 1944;
• kpt. Mieczysław Czarnecki ps. "Biały" – od stycznia 1944 do końca 1944.

W końcu lipca 1944 pułk liczył ok. 2300 żołnierzy zorganizowanych w 39 plutonach od nr 1 do 39.
Głównym zadaniem pułku było zajęcie lotniska na Okęciu. Dowództwu pułku podporządkowana była Baza Lotnicza "Łużyce" – Warszawa, przeznaczona do obsługi lotniska, po jego zdobyciu.

1 lutego 1942 roku w mieszkaniu na drugim piętrze domu stojącego przy ul. Fabrycznej (dziś ul. Techników 4) odbywała się odprawa oficerska 2 batalionu 7 Pułku Piechoty Legionów ZWZ „Madagaskar”. Brali w niej udział:

• kpt. Kazimierz Lang ps. „Grzyb” – dowódca pułku
• kpt. Zenon Jabłoński ps. „Szubert” – dowódca 2 batalionu
• mjr. Edwin Szulc ps. „Grzmot”
• por. Jerzy Chmielewski ps. „Skowron”
• por. Józef Dzimiszkiewicz ps. „Połubiński”
• por. Władysław Faszowicz ps. „Chwedek”
• por. Stefan Janiszewski ps. „Podkowa”
• por. dr med. por. Stefan Kwietniak ps. „Żabka”
• por. Józef Piotrowicz ps. „Darzbór II”
• por. Marian Zawilski ps. „Leśny”
• ppor. Protazy Wołłejko ps. „Prot”
• pchor. Wacław Krzak ps. „Szpak”

Oficerowie uczestniczący w odprawie zgodnie z rozkazem przyszli na odprawę bez broni. W celu zachowania konspiracji nie wystawiono również uzbrojonej obstawy. Budynek, o którym mowa, usytuowany był w sąsiedztwie domów, gdzie stacjonowali żołnierze Wehrmachtu.
Zaczęła się zgodnie z planem o godzinie 14.00; na stołach leżały mapy i plany, a gospodarz, por. Józef Dzimiszkiewicz, częstował zebranych herbatą.
Po godzinie nagle ktoś załomotał do drzwi. Do mieszkania wpadli z krzykiem i rewolwerami w rękach czterej gestapowcy mundurowi i jeden cywil, ubezpieczani z korytarza. [...] Przystąpili do pospiesznej rewizji osobistej w poszukiwaniu broni - wspomina świadek, por. Stefan Janiszewski (jeden z dwóch którzy przeżyli).
W pewnym momencie por. Stefan Kwietniak rzucił się z gołymi rękami na rewidującego go gestapowca i spróbował wyrwać mu broń. To samo zrobili inni oficerowie. Wywiązała się nierówna walka, w wyniku której Niemcy zaczęli strzelać.
Na miejscu zginęli: por. dr med. Stefan Kwietniak, por. Marian Zawilski, ppor. Protazy Wołłejko. Według informacji podawanej na tablicy zginął też kpt. Zenon Jabłoński. Okazuje się jednak, że został aresztowany wraz z innymi oficerami i zamordowany pół roku później (w lipcu 1942 roku w Mauthausen-Gusen). Ciężko ranny por. Józef Piotrowicz nie mógł stać z podniesionymi rękami, został więc przez cywilnego gestapowca dobity (patrz: opis tablicy w r. XIII).
Ciała pomordowanych żołnierzy spoczęły w zbiorowej mogile na cmentarzu we Włochach. Groby Zenona Jabłońskiego i Stefana Kwietniaka znajdują się w kwaterze I, rz. 44 i 46, zostały odremontowane w 1999 roku. Opiekuje się nimi Gimnazjum nr 112 im. Króla Jana III Sobieskiego z ul. Solipskiej 17/19.
Z tragicznej odprawy zachował się zakrwawiony plan (Warszawy lub Okęcia) przechowywany po wojnie przez znaną dziennikarkę telewizyjną Halinę Miroszową (zmarła niedawno), której pierwszy mąż Antoni Michał Rościszewski był adiutantem dowódcy „Garłucha” (walczył na Okęciu, przedostał się do Włoch pod Warszawą i tam został aresztowany, zesłany do Oświęcimia, skąd przeniesiony do obozu KL Natzweiler-Struthof w Alzacji zginął 4 stycznia 1945).

Pozostałych siedmiu oficerów ZWZ żołnierze niemieccy wyprowadzili na podwórze i stąd ul. Śląską prowadzili pod strażą do budynku szkolnego przy ul. Potrzebnej, gdzie stacjonowali okupanci. W trakcie tego konwoju jeden z aresztowanych - pchor. Wacław Krzak, prowadzony jako ostatni, silnym uderzeniem przewrócił żołnierza i rzucił się do ucieczki. Mimo natychmiastowej pogoni i strzałów za uciekającym brawurowa ucieczka się powiodła. „Szpak" schował się na strychu pobliskiej posesji, a gdy Niemcy skończyli przeszukiwania okolicy, pod osłoną ciemności wrócił kolejką EKD do Warszawy. Podchorąży Krzak ratował nie tylko siebie, ale i pluton, którego pełną ewidencję miał przy sobie.
Tymczasem pozostałą szóstkę aresztowanych ustawiono z podniesionymi rękami pod murem dawnej szkoły i tak trzymano przez dwie i pół godziny. Sprowadzone samochody zawiozły złapanych Polaków na Pawiak. Pomimo okrutnego śledztwa żaden z nich się nie załamał. Dowódcę pułku kpt. Kazimierza Langa, mjr. Edwina Szulca i por. Józefa Dzimiszkiewicza rozstrzelano w lasach sękocińskich nocą z 27 na 28 maja 1942 roku.
Por. Jerzego Chmielewskiego, por. Władysława Faszowicza i por. Stefana Janiszewskiego zesłano do obozów koncentracyjnych. Wojnę przeżył tylko ostatni z wymienionych.
Według informacji podanej w [2] por. Jerzego Chmielewskiego i por. Władysława Faszowicza także rozstrzalano w lasach sękocińskich.
Tragiczna wpadka przy ul. Fabrycznej 4 spowodowała rozbicie na jakiś czas konspiracyjnego II batalionu „Madagaskar". Nowym dowódcą pułku został dotychczasowy dowódca 3 batalionu mjr Stanisław Babiarz.
Dwa tygodnie po wpadce oficerów, rozkazem Wodza Naczelnego Polskich Sił Zbrojnych, ZWZ przemianowano na AK, a 7 pp „Madagaskar" od 15 października 1943 roku zaczął nosić nowy kryptonim „Garłuch".

Dowódca pułku kpt. Kazimierz Lang


Dowódca 2 batalionu kpt. Zenon Jabłoński „Szubert”, fotografia z lat trzydziestych


Część 1 tablicy pamiatkowej


Część 1 tablicy pamiatkowej


Zaświadczenie z obozu koncentracyjnego Zenona Jabłońskiego z 10.VI.1942 r., na którym przedstawiony jest pod swoim konspiracyjnym pseudonimem.

[1] https://pl.wikipedia.org/wiki/7_Pu%C5%82k_Piechoty_Legion%C3%B3w_AK_%E2%80%9EGar%C5%82uch%E2%80%9D
[2] https://pl.wikipedia.org/wiki/Egzekucja_w_Lesie_S%C4%99koci%C5%84skim
[3] Włochy na piechotę http://mbc.cyfrowemazowsze.pl/Content/6773/index.pdf
[4] Robert Gawkowski TABLICE PAMIĘCI MIEJSCA PAMIĘCI NARODOWEJ W DZIELNICY WŁOCHY, Warszawa 2012