Home Army Battalion “Miotła”

This battalion was composed of underground combat units operating in the area of Pruszków, Ursus, Włochy, Gołąbki, Piastów, Modlin and Warsaw itself. On merging with the Home Army, they were incorporated into the Directorate for Subversion. The battalion was formed in late February and early March 1944 around dispositional detachment “Anatol”. Its command was given to Captain Franciszek Władysław Mazurkiewicz codename “Niebora”. During the occupation, the unit carried out sabotage and subversion operations against the occupier, as well as repressive actions targeting traitors and denunciators.

During the Rising, “Miotła” Battalion was incorporated into “Radosław” Group. It was made up of 12 platoons forming 4 companies (total of approximately 350 soldiers). It fought in Wola, Powązki and Stawki, contributing to the capture of the premises of the Polish Tobacco Monopoly and taking part in an attack on St. Sophia Hospital. Soldiers of “Miotła” were also involved in the capture of two German tanks. The battalion launched a counter attack on Stawki Street where German units approaching from Dzika Street, threatened to cut off insurgent troops fighting in the Old Town.

“Miotła” Battalion lost so many soldiers that it practically ceased to exist. Some fighting-fit soldiers were incorporated into Battalion “Czata 49”, where they continued to fight in Muranów, Old Town, Czerniaków, Mokotów and City Center South. Three platoons formed into companies fought in the City Center under the command of Major Narcyz Łopianowski "Sarna".

During the Rising, “Miotła” Battalion lost approximately 240 killed and wounded. Following capitulation, some soldiers from the battalion did not go into captivity but continued underground activities in towns around Warsaw. Some, under the command of Captain Tadeusz Janicki codename “Czarny”, formed a protection unit for the Home Army Headquarters in the city of Częstochowa.

Historia batalionu sięga jesieni 1939 kiedy powstały konspiracyjne grupy bojowe, które przekształciły się w oddziały, a następnie w AK. Poszczególne grupy działały na terenie Pruszkowa, Ursusa, Włoch, Gołąbek i Piastowa, Modlina i terenu Warszawy. Po włączeniu do AK jednostki te weszły w skład Kedywu tworząc batalion „Miotła”.

Członkowie grup bojowych wykonywali działania sabotażowo-dywersyjne spełniali również rolę karzącego ramienia Polski Podziemnej. Do nich należało wykonywanie wyroków wydanych przez Sądy Podziemne.

Batalion „Miotła” został powołany na przełomie lutego i marca 1944 roku na bazie oddziału dyspozycyjnego „Anatol” – dowódca ppor. Seweryn Skowroński, scalił w/w podwarszawskie grupy lospiracyjne w jeden oddział bojowy. Dowódcą oddziału został mianowany kpt./mjr służby stałej piechoty, Franciszek Władysław Mazurkiewicz „Niebora”.

W czasie okupacji oddział prowadził działalność dywersyjną i sabotażową przeciw okupantowi oraz represyjną, zwalczając rodzimych zdrajców i konfidentów. Nazwa batalionu wzięła się właśnie z owego „wymiatania” Warszawy z renegatów i hitlerowskich agentów. Do czasu wybuchu powstania batalion wykonał kilkadziesiąt wyroków na zdrajcach oraz liczne akcje sabotażowe, małej i dużej dywersji.

W czasie powstania batalion „Miotła” wchodził w skład Zgrupowania „Radosław”.

W momencie wybuchu powstania Ordre de bataille był następujący:

• dowódca batalionu kpt. Władysław Mazurkiewicz „Niebora”,
• 12 plutonów szkieletowych tworzących 4 kompanie:
  • pluton „Kostka”, dowódca ppor. Tadeusz Palusiak „Kostek”
  • pluton „Czarnego”", dowódca por. Tadeusz Janicki „Czarny”
  • pluton „Mirka”, dowódca por. Mirosław Palczewski „Mirek”
  • pluton „Marsa”, dowódca por. Tadeusz Mrówczyński „Mars”
  • pluton POS „Jerzyków”, dowódca ppor. Michał Panasik „Szczęsny”
  • pluton „Niedźwiedzi” (KN), dowódca ppor. Leszek Niżyński „Niemy”
  • 2 plutony „Olszyny” z „Kolegium A”, dowódca por. Tadeusz Wiwatowski „Olszyna”
  • pluton „Sarmaka”, dowódca ppor. Henryk Gawlikowski „Sarmak”
  • pluton „Kuleszy”, dowódca ppor. Witold Przyborowski „Kulesza”
  • pluton „Gałązki”, dowódca ppor. Zygmunt Ziemięcki „Gałązka”
  • patrol sanitarny w dyspozycji dowódcy batalionu - 5 sanitariuszek

Łącznie około 350 żołnierzy.

Batalion "Miotła" walczył w składzie zgrupowania "Radosław". Od 1 do 11 sierpnia 1944 r. brał udział w walkach na Woli, Powązkach i Stawkach.

Pierwszym zadaniem bojowym oddziału było zniesienie blokady m.p. Komendy Głównej AK przy ul. Dzielnej. 2 sierpnia 1944 batalion opanował zabudowania Polskiego Monopolu Tytoniowego przy tajże ulicy.

5 sierpnia udział w ataku na szkołę św. Zofii. Atak załamał się w ogniu licznych niemieckich karabinów maszynowych. W ciągu kolejnych dni oddział brał udział w obronie południowego odcinka zgrupowania "Radosław".

Żołnierze „Miotły” brali udział w zdobyciu dwóch niemieckich czołgów, które zostały następnie przekazane do Plutonu Pancernego Baonu „Zośka”.

11 sierpnia 1944 r. batalion wykonał kontruderzenie na ul. Stawki, gdzie od ul. Dzikiej atakowały oddziały niemieckie, grożąc odcięciem jednostek powstańczych od Starego Miasta. W ciężkich walkach, odrzucono Niemców i utrzymano łączność ze Starym Miastem, ale w walkach poległ dowódca batalionu, jego zastępca oraz czterech innych oficerów i wielu żołnierzy. Ogromna liczba żołnierzy odniosła rany. Na skutek tych strat batalion „Miotła” przestał praktycznie istnieć.

12 sierpnia, w wyniku poniesionych strat, batalion został rozwiązany. Większość tych, którzy byli zdolni do walki, weszła w skład batalionu „Czata 49” i walczyła na Muranowie, Starym Mieście, Czerniakowie i Mokotowie oraz w Śródmieściu Południe.

We wrześniu z trzech plutonów „Miotły”: „Jerzyków”, „Niedźwiedzi” i „Torpedy” utworzono kompanię pod dowództwem por. Michała Panasika „Szczęsnego”, podporządkowaną dowódcy odcinka, majorowi Narcyzowi Łopianowskiemu „Sarnie” i walczącą w rejonie ul. Książęcej. Pozostała część batalionu walczyła w szeregach Zgrupowania Radosław na Czerniakowie.

Straty bojowe „Miotły” w powstaniu to około 240 zabitych i rannych. W końcowej fazie walk „Miotła” liczyła już tylko 46 żołnierzy, to jest zaledwie ok. 15% stanu batalionu z pierwszego dnia powstania. Ocenia się, ze najwyższy stan liczbowy batalionu wynosił ok. 280 żołnierzy, łącznie zaś w całym powstaniu, przez jego szeregi przewinęło się około 370 osób. 33 żołnierzy za wybitne męstwo zostało odznaczonych najwyższym bojowym odznaczeniem – krzyżem Virtuti Militari, wielu innych Krzyżem Walecznych

W połowie stycznia 1945 r. (przed wycofaniem się Niemców) grupa żołnierzy z plutonu „Torpeda” rozminowała zakłady „Ursus”, ocalając je dla polskiego przemysłu. Po kapitulacji powstania, część żołnierzy „Miotły” nie poszła do niewoli niemieckiej i prowadziła dalej działalność konspiracyjną w miejscowościach podwarszawskich. Pewna część żołnierzy, pod dowództwem kpt. Tadeusza Janickiego „Czarnego”, stanowiła jeden z oddziałów ochrony Komendy Głównej Armii Krajowej w Częstochowie.

Czynnie działa Środowisko Byłych Żołnierzy Batalionu Miotła oraz Społeczny Komitet Opieki nad Grobami Poległych Żołnierzy AK Batalionu Miotła, którego trzon tworzą kibice warszawskiej „Legii”, pozostający w serdecznych stosunkach z kombatantami i opiekujący się kwaterą Miotły na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie.

Tradycje batalionu „Miotła” kontynuuje Jednostka Wojskowa Komandosów z Lublińca.

Odznaka batalionu "Miotła"


Żołnierze batalionu Miotła w rejonie włazu kanałowego na ulicy Wareckiej: od lewej:Tadeusz Rajszczak „Maszynka”, Kazimierz Gabara „Łuk”, Mieczysław Lach „Pestka”


Żołnierze batalionu Miotła na terenie Starego Miasta - od lewej: NN (siedzi), NN (stoi), Kazimierz Gabara ps. „Łuk”, Zdzisław Michalski ps. „Maciek”, Józef Nyc ps. „Piorun”, NN (siedzi),


Sztandar powstał w 1989 r. dzięki fundacji T. Z. Knoblów. Zaprojektował go Józef Jerzy Hoffman. Sztandar poświęcony został 2 października 1986 r. w kościele Dominikanów św. Jacka przy ul. Freta w Warszawie przez ks. dominikanina Krzysztofa Kasznicę b. żołnierza pułku AK "Baszta".

Inne zdjęcia

Impreza z okazji 70-lecia utworzenia Batalionu Armii Krajowej "Miotła"


Godzina W - Zespół "Lao Che"
W tekście piosenki występuje Batalion "Miotła"