Pomnik Beli vel Jedigara w Parku Polińskiego przy ul. Szaserów
Jego ojcem był Sadych bej Jadigar, a matką - Olga Russiwa-Kroczibaszowa. Jego arystokratyczna rodzina miała książęce korzenie. Jego starszy brat Arczył bej Jedigaroff był majorem WP i generalnym dyrektorem Centralnego Zarządu Dóbr Sanguszków.
Veli bej Jedigar jako młody sierżant Dagestańskiego Pułku Kawalerii z Krzyżem Zasługi Wojskowego Orderu Świętego Jerzego i medalem Za Odwagę
http://www.heltechnic.pl/info_Veli_bek_Jedigar
Rotmistrz Veli bej Jedigar
Wanda Eminowicz – żona Veli bej Jedigara -od 1938 roku
Zulejha Jedigar-Kalinovska - córka Veli bej Jedigara. Mieszkała ostatnio w Madrycie, jej syn jest dziennikarzem
http://www.polonia-baku.org/img/Jedigar/zulejha.jpg
x
Grób płk. Veli bej Jedigara na Muzułmańskim Cmentarzu Tatarskim
http://studium.uw.edu.pl/wp-content/uploads/2016/11/Vel-bez-Jedigar.jpg
Nekrolog w Gazecie Wyborczej - 13.12.2011
Odsłonięcie tablicy pamiątkowej Veli bej Jedigara, na terenie koszar 8. Grudziądzkiego Batalionu Walki Radioelektronicznej - 21 czerwca 2013 r.
http://grudziadz.pl/pl/contents/content/69/4747
Odsłonięcie tablicy pamiątkowej Veli bej Jedigara, na terenie koszar 8. Grudziądzkiego Batalionu Walki Radioelektronicznej - 21 czerwca 2013 r.
http://grudziadz.pl/pl/contents/content/69/4747
Tablica pamiątkowa Veli bej Jedigara na terenie koszar 8. Grudziądzkiego Batalionu Walki Radioelektronicznej
• Pułk Armii Krajowej „Jeleń”
Veli bej Jedigar
Pomnik Beli vel Jedigara w Parku Polińskiego przy ul. Szaserów
Jego ojcem był Sadych bej Jadigar, a matką - Olga Russiwa-Kroczibaszowa. Jego arystokratyczna rodzina miała książęce korzenie. Jego starszy brat Arczył bej Jedigaroff był majorem WP i generalnym dyrektorem Centralnego Zarządu Dóbr Sanguszków.
Okres do 1922 roku
Veli bej Jedigar również kontynuował rodzinne tradycje wojskowe. W latach 1909-1915 studiował w Gimnazjum Wojskowym w Tyflisie. Dla młodego kometa (chorążego kawalerii) pierwsza wojna światowa rozpoczęła się na froncie kaukaskim, gdzie brał udział w słynnej ofensywie Brusiłowa prowadzonej przeciwko Austro-Węgrom w roku 1916. Po odbyciu służby w II dagestańskim pułku Veli bej rozpoczął służbę w I dagestańskim pułku kawalerii w rosyjskim Wydzielonym Korpusie Kaukaskim. Następnie został przeniesiony do Szkoły Oficerskie) artylerii w Kijowie, mając już podstawowe wyszkolenie.
W wyniku zwycięstwa rewolucji październikowej i klęski Rosji w pierwszej wojnie światowej armia carska była w rozpadzie, a bolszewicy likwidowali byłych oficerów carskich. We wrześniu 1918 roku Veli bej Jedigarowi z ogromnym trudem udaje się dotrzeć do Azerbejdżanu. Trafia do Baku, centrum pierwszej demokratycznej republiki na całym muzułmańskim Wschodzie. Azerbejdżańscy generałowie carskiej armii przybywają właśnie tam, aby wziąć dział w budowaniu armii Republiki. Ośmiu oficerów z rodziny Jadigarów rozpoczęło służbę w Armii Narodowej. A kiedy powołano III szekijski pułk kawalerii, 22-letni oficer Veli baj obejmuje stanowisko dowódcy szwadronu w tym pułku.
22 marca 1920 roku, w świąteczną noc Nowruz (Święto Wiosny), Ormianie napadli na azerbejdźańskic miasta Szusza, Łaczyn, Chankendi, Chodżały i Askeran. Karabachskie Oddziały terytorialne pod dowództwem generał-majora Habib bej Salimova odparły atak. 3 kwietniu jednostki azerbejdżańskie przeszły do kontrofensywy. Po dwunastodniowej bitwie siły ormiańskie zostały zniszczone. Nad Karabachem znów powiewała trójkolorowa flaga Republiki Azerbejdżanu. III szekijski pułk kawalerii, w którym służył Veli bej Jedigar, również wyróżnił się w bitwach. Dowódca pułku, podpułkownik Tongiyev, w depeszy wysłanej 26 marca 1920 roku do dowódcy karabachskich oddziałów terytorialnych pisał:
„Dziś - 26 marca po użyciu artylerii i broni palnej wioski Czajli i Burdź zostały wzięte. Ormianie wycofali się na zachód od Czajli - na południowe zbocza gór. Kilku wojowników ormiańskich zostało zabitych. Naszych kilku partyzantów zostało rannych (...).
Szczególnie chcę wyróżnić ataki zwinnych kawalerzystów korneta pierwszej sotni, która zmusiła do ucieczki w popłochu liczną kawalerię wroga (,,,)”.
Obrońcy niepodległości na znak protestu wobec okupacji Azerbejdżanu przez Armię Czerwoną 25 maja 1920 roku zjechali do Giandży, gdzie wybuchło powstanie. Jego uczestnikami byli oficerowie nowo powstałej Armii Narodowej. III szekijski pułk kawalerii wykazał szczególną aktywność w organizacji powstania w Giandży. Do pacyfikacji powstania zostały ściągnięte dodatkowe jednostki Armii Czerwonej. Powstanie zostało brutalnie stłumione 31 maja.
Veli bej walcząc ze swoim oddziałem z rozbitego III szekijskiego pułku kawalerii wycofał się na terytorium Gruzji. Jednak i ten kraj podzielił los Azerbejdżanu. Z zajętej Gruzji Veli bej przedostał się na terytorium Turcji (1921 r.).
Państwa Turcji, Grecji, Francji i Polski udzielały azylu politycznego młodym oficerom z Kaukazu. Ponad 20 oficerów Azerbejdżan zostało wcielonych do Wojska Polskiego.
W wyniku zwycięstwa rewolucji październikowej i klęski Rosji w pierwszej wojnie światowej armia carska była w rozpadzie, a bolszewicy likwidowali byłych oficerów carskich. We wrześniu 1918 roku Veli bej Jedigarowi z ogromnym trudem udaje się dotrzeć do Azerbejdżanu. Trafia do Baku, centrum pierwszej demokratycznej republiki na całym muzułmańskim Wschodzie. Azerbejdżańscy generałowie carskiej armii przybywają właśnie tam, aby wziąć dział w budowaniu armii Republiki. Ośmiu oficerów z rodziny Jadigarów rozpoczęło służbę w Armii Narodowej. A kiedy powołano III szekijski pułk kawalerii, 22-letni oficer Veli baj obejmuje stanowisko dowódcy szwadronu w tym pułku.
22 marca 1920 roku, w świąteczną noc Nowruz (Święto Wiosny), Ormianie napadli na azerbejdźańskic miasta Szusza, Łaczyn, Chankendi, Chodżały i Askeran. Karabachskie Oddziały terytorialne pod dowództwem generał-majora Habib bej Salimova odparły atak. 3 kwietniu jednostki azerbejdżańskie przeszły do kontrofensywy. Po dwunastodniowej bitwie siły ormiańskie zostały zniszczone. Nad Karabachem znów powiewała trójkolorowa flaga Republiki Azerbejdżanu. III szekijski pułk kawalerii, w którym służył Veli bej Jedigar, również wyróżnił się w bitwach. Dowódca pułku, podpułkownik Tongiyev, w depeszy wysłanej 26 marca 1920 roku do dowódcy karabachskich oddziałów terytorialnych pisał:
„Dziś - 26 marca po użyciu artylerii i broni palnej wioski Czajli i Burdź zostały wzięte. Ormianie wycofali się na zachód od Czajli - na południowe zbocza gór. Kilku wojowników ormiańskich zostało zabitych. Naszych kilku partyzantów zostało rannych (...).
Szczególnie chcę wyróżnić ataki zwinnych kawalerzystów korneta pierwszej sotni, która zmusiła do ucieczki w popłochu liczną kawalerię wroga (,,,)”.
Obrońcy niepodległości na znak protestu wobec okupacji Azerbejdżanu przez Armię Czerwoną 25 maja 1920 roku zjechali do Giandży, gdzie wybuchło powstanie. Jego uczestnikami byli oficerowie nowo powstałej Armii Narodowej. III szekijski pułk kawalerii wykazał szczególną aktywność w organizacji powstania w Giandży. Do pacyfikacji powstania zostały ściągnięte dodatkowe jednostki Armii Czerwonej. Powstanie zostało brutalnie stłumione 31 maja.
Veli bej walcząc ze swoim oddziałem z rozbitego III szekijskiego pułku kawalerii wycofał się na terytorium Gruzji. Jednak i ten kraj podzielił los Azerbejdżanu. Z zajętej Gruzji Veli bej przedostał się na terytorium Turcji (1921 r.).
Państwa Turcji, Grecji, Francji i Polski udzielały azylu politycznego młodym oficerom z Kaukazu. Ponad 20 oficerów Azerbejdżan zostało wcielonych do Wojska Polskiego.
Okres do II wojny światowej
Veli bej również wybrał służbę w dalekim „Lechistanie" - w Polsce. Mimo trudności przedostał się do Rumunii, a stamtąd 19 listopada 1922 roku do Polski.
Wybór kraju przez Veli bej Jedigara nie był przypadkowy. Jego matka Olga była Tatarką z polskimi korzeniami.
Polacy odnosili się przyjaźnie do azerbejdżańskich oficerów służących w Wojsku Polskim. W latach dwudziestych minionego stulecia Marszałek Józef Piłsudski wspierał Azerbejdżan, a Warszawa stała się centrum azerbejdżańskiej emigracji politycznej.
Można więc przypuszczać, że Polska nie była dla 25-letniego Veli bej Jedigara całkowicie obcą ziemią. Szybko stała się jego drugą ojczyzną. Uczył się nowego języka, zyskiwał nowych przyjaciół i dalsze wykształcenie; otworzył nowy rozdział w swoim życiu.
We wspomnieniach z tego okresu w szczególny sposób została upamiętniona postać Marszałka Józefa Piłsudskiego. Los bowiem trzykrotnie zetknął Veli bej Jedigara z Naczelnikiem Państwa. Po raz pierwszy, gdy zasiedział się przy lekturze książki w bibliotece Pałacu Belwederskiego, rezydencji Marszałka, i uświadomił sobie, że już spóźnił się na spotkania z narzeczoną. Zbiegł ze schodów z zarzuconym szybko, niedopiętym płaszczu. Na dziedzińcu spotkał go Marszałek Józef Piłsudski i żartobliwie spytał: „Czy jest chociaż ładna?". „Tak jest, Pianie Marszałku" - odparł Veli bej. „Aha, to leć, lecz zapnij sobie ten płaszcz" - upomniał go Marszałek.
Drugie spotkanie odbyło się przy okazji wizyty tureckiej delegacji. Marszałek nakazał współpracownikom: „Zawołajcie mego Turka, aby tłumaczył". Ostatnie, gdy Jedigar pełnił honorową wartę przy katafalku Marszałka w 1935 roku.
Veli bej Jedigar realizował błyskawiczną karierę wojskową. W listopadzie 1922 roku został przyjęty do Wojska Polskiego jako oficer kontraktowy, ale z powodu choroby zwolnlony. W styczniu 1924 roku przyjęto go z powrotem i w okresie od stycznia do października ukończył kurs dowódców szwadronów w Centrum Wyszkolenia Kawalerii w Grudziądzu - mianowany rotmistrzem kawalerii. W styczniu 1925 roku przydzielono go do 10 pułku strzelców konnych, w którym został dowódcą plutonu w szkole podoficerskiej, a od czerwca 1925 roku – dowódcą plutonu, a następnie od października 1926 roku - dowódcą 4 szwadronu. Od stycznia 1928 roku był dowódcą 2 wydzielonego dywizjonu, potem od kwietnia 1928 roku – dowódca 3 szwadronu i od lutego 1929 roku dowódcą szwadronu szkolnego. W lipcu 1929 roku ponownie otrzymał dowództwo 4 szwadronu.
W okresie od lutego do czerwca 1930 roku przebywał na kursie dla dowódców batalionu w Centrum Wyszkolenia Piechoty w Rembertowie. Następnie w 10 pułku strzelców konnych dowodził szwadronem szkolnym. W latach 1930-1932 był słuchaczem Wyższej Szkoły Wojennej w Warszawie. „(...) zdobycie wyższego wykształcenia (...) i tytuł oficera dyplomowanego, otwierają mu drogę do stanowisk sztabowych. Generał Janusz Głuchowski, który go poznał i pozytywnie ocenił w czasie gdy był dowódcą 4 dywizji kawalerii we Lwowie (w latach 1925-1929 rtm. Jedigar był wówczas oficerem w 10 pułku strzelców konnych), wyrobił mu przydział po ukończeniu Wyższej Szkoły Wojennej do sztabu Baranowickiej Brygady Kawalerii gen. Skotnlckicgo i w 1936 r. przydzielił go - już jako I Wiceminister Spraw Wojskowych - do 7 Pułku "łanów na stanowisko dublującego I zastępcy dowódcy pułku. Z tą chwilą jego dalsze losy związały się z pułkiem, któremu oddał pełnię serca" - tak pisze o przebiegu kariery wojskowej Veli bej Jadigara gen. Józef Smoleński.
Wybór kraju przez Veli bej Jedigara nie był przypadkowy. Jego matka Olga była Tatarką z polskimi korzeniami.
Polacy odnosili się przyjaźnie do azerbejdżańskich oficerów służących w Wojsku Polskim. W latach dwudziestych minionego stulecia Marszałek Józef Piłsudski wspierał Azerbejdżan, a Warszawa stała się centrum azerbejdżańskiej emigracji politycznej.
Można więc przypuszczać, że Polska nie była dla 25-letniego Veli bej Jedigara całkowicie obcą ziemią. Szybko stała się jego drugą ojczyzną. Uczył się nowego języka, zyskiwał nowych przyjaciół i dalsze wykształcenie; otworzył nowy rozdział w swoim życiu.
We wspomnieniach z tego okresu w szczególny sposób została upamiętniona postać Marszałka Józefa Piłsudskiego. Los bowiem trzykrotnie zetknął Veli bej Jedigara z Naczelnikiem Państwa. Po raz pierwszy, gdy zasiedział się przy lekturze książki w bibliotece Pałacu Belwederskiego, rezydencji Marszałka, i uświadomił sobie, że już spóźnił się na spotkania z narzeczoną. Zbiegł ze schodów z zarzuconym szybko, niedopiętym płaszczu. Na dziedzińcu spotkał go Marszałek Józef Piłsudski i żartobliwie spytał: „Czy jest chociaż ładna?". „Tak jest, Pianie Marszałku" - odparł Veli bej. „Aha, to leć, lecz zapnij sobie ten płaszcz" - upomniał go Marszałek.
Drugie spotkanie odbyło się przy okazji wizyty tureckiej delegacji. Marszałek nakazał współpracownikom: „Zawołajcie mego Turka, aby tłumaczył". Ostatnie, gdy Jedigar pełnił honorową wartę przy katafalku Marszałka w 1935 roku.
Veli bej Jedigar realizował błyskawiczną karierę wojskową. W listopadzie 1922 roku został przyjęty do Wojska Polskiego jako oficer kontraktowy, ale z powodu choroby zwolnlony. W styczniu 1924 roku przyjęto go z powrotem i w okresie od stycznia do października ukończył kurs dowódców szwadronów w Centrum Wyszkolenia Kawalerii w Grudziądzu - mianowany rotmistrzem kawalerii. W styczniu 1925 roku przydzielono go do 10 pułku strzelców konnych, w którym został dowódcą plutonu w szkole podoficerskiej, a od czerwca 1925 roku – dowódcą plutonu, a następnie od października 1926 roku - dowódcą 4 szwadronu. Od stycznia 1928 roku był dowódcą 2 wydzielonego dywizjonu, potem od kwietnia 1928 roku – dowódca 3 szwadronu i od lutego 1929 roku dowódcą szwadronu szkolnego. W lipcu 1929 roku ponownie otrzymał dowództwo 4 szwadronu.
W okresie od lutego do czerwca 1930 roku przebywał na kursie dla dowódców batalionu w Centrum Wyszkolenia Piechoty w Rembertowie. Następnie w 10 pułku strzelców konnych dowodził szwadronem szkolnym. W latach 1930-1932 był słuchaczem Wyższej Szkoły Wojennej w Warszawie. „(...) zdobycie wyższego wykształcenia (...) i tytuł oficera dyplomowanego, otwierają mu drogę do stanowisk sztabowych. Generał Janusz Głuchowski, który go poznał i pozytywnie ocenił w czasie gdy był dowódcą 4 dywizji kawalerii we Lwowie (w latach 1925-1929 rtm. Jedigar był wówczas oficerem w 10 pułku strzelców konnych), wyrobił mu przydział po ukończeniu Wyższej Szkoły Wojennej do sztabu Baranowickiej Brygady Kawalerii gen. Skotnlckicgo i w 1936 r. przydzielił go - już jako I Wiceminister Spraw Wojskowych - do 7 Pułku "łanów na stanowisko dublującego I zastępcy dowódcy pułku. Z tą chwilą jego dalsze losy związały się z pułkiem, któremu oddał pełnię serca" - tak pisze o przebiegu kariery wojskowej Veli bej Jadigara gen. Józef Smoleński.
Okres II Wojny Światowej
Wojna zastała Jedigara na stanowisku dyrektora naukowego Centrum Wyszkolenia Kawalerii w Grudziądzu, którego był absolwentem. W kampanii wrześniowej 1939 roku (od 11 września) brał udział na stanowisku szefa sztabu Mazowieckiej Brygady Kawalerii (MBK). Uczestniczył w walkach z Niemcami na szlaku bojowym tej brygady. Trafił do niewoli niemieckiej, w obozie dla polskich jeńców przedstawił dokumenty potwierdzające, że jest cudzoziemcem i w 1940 roku został zwolniony. Powrócił do Warszawy.
Podczas okupacji niemieckiej od przełomu 1939/l940 organizator i następnie (od sierpnia 1940 do lipca 1944 roku) dowódca 7 pułku ułanów „Mazury" - „Jeleń" ZWZ AK (jako dowódca pułku przyjął pseudonim „Damazy"). Tylko nadzwyczajnemu zaangażowaniu i pozycji jaką zdobył u władz AK - uzyskując funkcję szefa działu kawalerii w Wydziale Broni Szybkich Oddziału III KG AK – należy zawdzięczać odtworzenie pułku i osiągnięcie w warunkach konspiracji pełnego stanu, ponad 850 ludzi. 27 lipca 1944 roku został awansowany do stopnia podpułkownika, ze starszeństwem 13 maja 1944 roku.
W lipcu 1944 roku otrzymał rozkaz dowódcy Armii Krajowej gen. T. Bora-Komorowskiego przedostania się do Polskich Sił Zbrojnych (PSZ), do II Korpusu na Zachodzie. Gdy dojechał » Wiednia, dowiedział się o wybuchu powstania warszawskiego. Wrócił do kraju, w okolice Łodzi. Niestety, było już za późno. Pododdziały pułku walczyły w powstaniu warszawskim Śródmieściu, na Mokotowie i na Starówce oraz w Puszczy Kampinoskiej. W bohaterskich walkach straty I dywizjonu warszawskiego „Jeleń" wyniosły -125 poległych i 98 rannych (przy stanie z 1 sierpnia 233 żołnierzy).
Veli bej Jedigar wydał rozkaz o rozwiązaniu konspiracyjnego 7 Pułku Ułanów Lubelskich „Jeleń". Przed wejściem radzieckich wojsk do Warszawy dowództwo Armii Krajowej zniosło przysięgę wojskową wszystkich kaukaskich żołnierzy i oficerów.
Podczas okupacji niemieckiej od przełomu 1939/l940 organizator i następnie (od sierpnia 1940 do lipca 1944 roku) dowódca 7 pułku ułanów „Mazury" - „Jeleń" ZWZ AK (jako dowódca pułku przyjął pseudonim „Damazy"). Tylko nadzwyczajnemu zaangażowaniu i pozycji jaką zdobył u władz AK - uzyskując funkcję szefa działu kawalerii w Wydziale Broni Szybkich Oddziału III KG AK – należy zawdzięczać odtworzenie pułku i osiągnięcie w warunkach konspiracji pełnego stanu, ponad 850 ludzi. 27 lipca 1944 roku został awansowany do stopnia podpułkownika, ze starszeństwem 13 maja 1944 roku.
W lipcu 1944 roku otrzymał rozkaz dowódcy Armii Krajowej gen. T. Bora-Komorowskiego przedostania się do Polskich Sił Zbrojnych (PSZ), do II Korpusu na Zachodzie. Gdy dojechał » Wiednia, dowiedział się o wybuchu powstania warszawskiego. Wrócił do kraju, w okolice Łodzi. Niestety, było już za późno. Pododdziały pułku walczyły w powstaniu warszawskim Śródmieściu, na Mokotowie i na Starówce oraz w Puszczy Kampinoskiej. W bohaterskich walkach straty I dywizjonu warszawskiego „Jeleń" wyniosły -125 poległych i 98 rannych (przy stanie z 1 sierpnia 233 żołnierzy).
Veli bej Jedigar wydał rozkaz o rozwiązaniu konspiracyjnego 7 Pułku Ułanów Lubelskich „Jeleń". Przed wejściem radzieckich wojsk do Warszawy dowództwo Armii Krajowej zniosło przysięgę wojskową wszystkich kaukaskich żołnierzy i oficerów.
Okres po II Wojnie Światowej
2 maja 1945 roku Jedigar przybył do II Korpusu Polskich Sił Zbrojnych we Włoszech, gdzie został przydzielony do sekcji oficerów łącznikowych, by następnie już w Wielkiej Brytanii w Polskim Korpusie Przysposobienia i Rozmieszczenia zostać komendantem obozu w Tilstok.
Po demobilizacji na początku 1949 roku wyjechał wraz z rodziną do Argentyny. Zamieszkał w Buenos Aires i natychmiast przystąpił do tworzenia różnych organizacji polonijno-wojskowych. Powołał tam Samodzielne Koło Armii Krajowej i był wieloletnim jego prezesem, Stworzył „Koło 7 Pułku Ułanów" oraz „Związek Kaukazczyków". Został takie wiceprezesem Organízacjí Ujarzmionych Narodów „Liberación Europea".
Cztery lata po przyjeździe do Argentyny po ciężkiej i długiej chorobie zmarła jego żona Wanda, osierocając jedyną córkę - Zulejhę. Veli bej Jedigar nie mógł znaleźć dobrej pracy, był tragarzem w porcie i robotnikiem w fabryce tekstylnej. Velí bej Jedigar zmarł w Buenos Aires 13 grudnia 1971 roku na trzeci zawał serca.
Naczelny Wódz Polskich Sił Zbrojnych gen. Kazimierz Sosnkowski napisał o Veli bej Jedigarze: „Nie zapominając o losach swego rodzinnego kraju, był on jednocześnie dla Polski oddanym i najwierniejszym synem".
Pułkownik Jedigar (awansowany 1 stycznia 1964 r. przez Naczelnego Wodza) jeszcze za życia przekazał córce swoje marzenie, chciał być pochowanym w niepodległej, wolnej Polsce. Jego córka, Zulejha, spełniła marzenie ojca po dwudziestu latach, po upadku reżymu komunistycznego w Polsce. Prochy Veli bej Jedigara zostały przywiezione do Polski i złożone na muzułmańskim cmentarzu tatarskim w asyście oddziału honorowego Wojska Polskiego (4 sierpnia 1990 r.).
W gazecie „Życie Warszawy" 6 sierpnia 1990 roku napisano: „W zeszłą sobotę odbył się pogrzeb Veli bej Jedigara na warszawskim cmentarzu muzułmańskim. Pochowano go z honorami wojskowymi w asyście kompanii WP. Odprowadzała go najbliższa rodzina i przyjaciele. Oddano honorowe salwy, orkiestra odegrała marsza żałobnego Chopina. Modły nad grobem odprawił Imam parafii warszawskiej i białostockiej Aleksander Ali Chalecki. r>
Po demobilizacji na początku 1949 roku wyjechał wraz z rodziną do Argentyny. Zamieszkał w Buenos Aires i natychmiast przystąpił do tworzenia różnych organizacji polonijno-wojskowych. Powołał tam Samodzielne Koło Armii Krajowej i był wieloletnim jego prezesem, Stworzył „Koło 7 Pułku Ułanów" oraz „Związek Kaukazczyków". Został takie wiceprezesem Organízacjí Ujarzmionych Narodów „Liberación Europea".
Cztery lata po przyjeździe do Argentyny po ciężkiej i długiej chorobie zmarła jego żona Wanda, osierocając jedyną córkę - Zulejhę. Veli bej Jedigar nie mógł znaleźć dobrej pracy, był tragarzem w porcie i robotnikiem w fabryce tekstylnej. Velí bej Jedigar zmarł w Buenos Aires 13 grudnia 1971 roku na trzeci zawał serca.
Naczelny Wódz Polskich Sił Zbrojnych gen. Kazimierz Sosnkowski napisał o Veli bej Jedigarze: „Nie zapominając o losach swego rodzinnego kraju, był on jednocześnie dla Polski oddanym i najwierniejszym synem".
Pułkownik Jedigar (awansowany 1 stycznia 1964 r. przez Naczelnego Wodza) jeszcze za życia przekazał córce swoje marzenie, chciał być pochowanym w niepodległej, wolnej Polsce. Jego córka, Zulejha, spełniła marzenie ojca po dwudziestu latach, po upadku reżymu komunistycznego w Polsce. Prochy Veli bej Jedigara zostały przywiezione do Polski i złożone na muzułmańskim cmentarzu tatarskim w asyście oddziału honorowego Wojska Polskiego (4 sierpnia 1990 r.).
W gazecie „Życie Warszawy" 6 sierpnia 1990 roku napisano: „W zeszłą sobotę odbył się pogrzeb Veli bej Jedigara na warszawskim cmentarzu muzułmańskim. Pochowano go z honorami wojskowymi w asyście kompanii WP. Odprowadzała go najbliższa rodzina i przyjaciele. Oddano honorowe salwy, orkiestra odegrała marsza żałobnego Chopina. Modły nad grobem odprawił Imam parafii warszawskiej i białostockiej Aleksander Ali Chalecki. r>
Odznaczenia
- Order Azerbejdżanu Igit Nisani ( Za męstwo")
- Order Virtuti Militari V klasy (rozkaz z dnia 16.I.1945)
- Złoty Krzyż Zasługi z Mieczami
- Krzyż Walecznych
- Krzyż Armii Krajowej
- Francuski Krzyż Wojenny (Croix de Guerre)
- Rosyjski Orderem Św. Jerzego (II, III, IV stopnia)
- Turecki Medal Wojenny (Harp Madalyasi)
- Order Medżydów (Mecidiye Nisani)
Fotografie
Veli bej Jedigar jako młody sierżant Dagestańskiego Pułku Kawalerii z Krzyżem Zasługi Wojskowego Orderu Świętego Jerzego i medalem Za Odwagę
http://www.heltechnic.pl/info_Veli_bek_Jedigar
Rotmistrz Veli bej Jedigar
Wanda Eminowicz – żona Veli bej Jedigara -od 1938 roku
Zulejha Jedigar-Kalinovska - córka Veli bej Jedigara. Mieszkała ostatnio w Madrycie, jej syn jest dziennikarzem
http://www.polonia-baku.org/img/Jedigar/zulejha.jpg
x
Grób płk. Veli bej Jedigara na Muzułmańskim Cmentarzu Tatarskim
http://studium.uw.edu.pl/wp-content/uploads/2016/11/Vel-bez-Jedigar.jpg
Nekrolog w Gazecie Wyborczej - 13.12.2011
Odsłonięcie tablicy pamiątkowej Veli bej Jedigara, na terenie koszar 8. Grudziądzkiego Batalionu Walki Radioelektronicznej - 21 czerwca 2013 r.
http://grudziadz.pl/pl/contents/content/69/4747
Odsłonięcie tablicy pamiątkowej Veli bej Jedigara, na terenie koszar 8. Grudziądzkiego Batalionu Walki Radioelektronicznej - 21 czerwca 2013 r.
http://grudziadz.pl/pl/contents/content/69/4747
Tablica pamiątkowa Veli bej Jedigara na terenie koszar 8. Grudziądzkiego Batalionu Walki Radioelektronicznej
Piśmiennictwo
- Samir Rzayev: Veli Bej Jedigar Azerbejżanin, pułkownik Armii Krajowej, Ambasada Azerbejżanu w Polsce
- Wspomnienia Zulejhy Hanum Jedigar-Kalinowskiej http://domkaukaski.org/index.php?option=com_content&task=view&id=100&Itemid=37
• Pułk Armii Krajowej „Jeleń”