Building on Filtrowa 68
In this building on sixty eight Filtrowa Street in Warsaw, on July thirtieth, nineteen hundred forty four, at about seven pm, Certified Colonel Antoni Chruściel codename Monter (Mechanic), commander of the Warsaw Area of the Home Army signed the order for the start of the Warsaw Rising. This order was immediately transmitted to subordinate units of the Home Army.

Decision for the capital to fight was made already on July twenty first, nineteen hundred forty four at a meeting of the following generals: Tadeusz Komorowski codename Bór (Ravine), Leopold Okulicki codename Niedźwiadek (Small Bear) and Tadeusz Pełczyński codename Grzegorz.

The immediate decision to start the Warsaw Rising was taken at about 6 pm during a briefing of Home Army commanders on sixty seven Pańska Street. Chief Commander of the Home Army, General Tadeusz Komorowski codename Bór issued the order to start the Rising at 5 pm on the following day, that is on the first of August, nineteen hundred forty four. His decision was approved by the Government Delegate Jan Stanisław Jankowski.

This decision was taken after the news came from commander of the Warsaw Area of the Home Army Colonel Antoni Chruściel codename Monter that the settlements of Radość, Okuniew and the nearby areas fell into Soviet hands and Soviet tanks overcame defence of the bridgehead and disorganised its crew. According to these reports the Soviets were approaching the Praga district of Warsaw and were shelling its outer streets.

Budynek przy ul. Filtrowej 68 został wybudowany w stylu modernistycznym w roku 1923 jako Dom Dochodowy Pocztowej Kasy Oszczędnościowej według projektu znanego architekta Mariana Lalewicza. Na fasadzie można zobaczyć ciekawe rzeźby puttów (amorków), przepasanych szarfami i obejmujących baranki. Nad bramą umieszczono figurę orła, a po bokach baranie głowy. W bramie znajduje się kapliczka Jezusa Króla. W 1944 dom częściowo spłonął, po wojnie odbudowany - bez mansardy.

O podjęciu walk w stolicy zadecydowano 21 lipca 1944 r. na spotkaniu generałów Tadeusza Komorowskiego "Bora", Leopolda Okulickiego „Niedźwiadka” i Tadeusza Pełczyńskiego „Grzegorza”.

Przez kilka następnych dni trwały konsultacje wewnątrz KG AK, której stanowisko przedstawiono następnie Janowi S. Jankowskiemu Delegatowi Rządu na Kraj w celu uzyskania jego akceptacji.

Naczelny Wódz gen. Kazimierz Sosnkowski w depeszy do gen. Komorowskiego z 25 lipca 1944 r.: „W obliczu szybkich postępów okupacji sowieckiej na terytorium kraju trzeba dążyć do zaoszczędzenia substancji biologicznej narodu w obliczu podwójnej groźby eksterminacji.”

25 lipca 1944 r. gen. Komorowski wysłał do Londynu depeszę skierowaną do Naczelnego Wodza gen. Kazimierza Sosnkowskiego, w której stwierdzał: „Jesteśmy gotowi w każdej chwili do walki o Warszawę. Przybycie do tej walki Brygady Spadochronowej będzie miało olbrzymie znaczenie polityczne i taktyczne. Przygotujcie możliwość bombardowania na nasze żądanie lotnisk pod Warszawą. Moment rozpoczęcia walki zamelduję”.

Tego samego dnia Rada Ministrów wydała uchwałę, w której upełnomocniła Delegata Rządu „do powzięcia wszystkich decyzji wymaganych tempem ofensywy radzieckiej, w razie konieczności bez uprzedniego porozumienia się z Rządem”. Dzień później premier Mikołajczyk polecił ministrowi spraw wewnętrznych przesłać do kraju informację o tym, iż: „Na posiedzeniu Rządu RP zgodnie zapadła uchwała upoważniająca Was do ogłoszenia powstania w momencie przez was wybranym”.

Premier Stanisław Mikołajczyk, udający się pod koniec lipca na rozmowy ze Stalinem, liczył, iż ewentualny wybuch powstania w stolicy wzmocni jego pozycję negocjacyjną wobec Sowietów.

Opinii premiera nie podzielał Naczelny Wódz gen. Kazimierz Sosnkowski, który uważał, iż w zaistniałej sytuacji, zbrojne powstanie pozbawione jest politycznego sensu i w najlepszym przypadku zmieni jedną okupację na drugą. W depeszy do gen. Komorowskiego z 25 lipca 1944 r. stwierdzał m.in. „W obliczu szybkich postępów okupacji sowieckiej na terytorium kraju trzeba dążyć do zaoszczędzenia substancji biologicznej narodu w obliczu podwójnej groźby eksterminacji.” Zaznaczyć należy jednak, że gen. Sosnkowski, jako Naczelny Wódz, nie podjął jednoznacznej decyzji zabraniającej rozpoczęcia powstania.

Decyzję o rozpoczęciu Powstania Warszawskiego podjęto około godziny 18 na odprawie dowódców Armii Krajowej przy u. Pańskiej 67 - Komendant Główny Armii Krajowej gen. Tadeusz Komorowski ps. "Bór" wydał rozkaz rozpoczęcia powstania o godzinie 17 dnia następnego, to jest 1 sierpnia 1944 r. Uzyskał on akceptację Delegata Rządu Jana S. Jankowskiego. Bezpośrednim powodem podjęcia tej decyzji była informacja przekazana przez dowódcę Dowódca Okręgu Warszawskiego AK płk Antoniego Chruściela ps. „Monter”, że Radość, Okuniew itd. są w rękach sowieckich, że czołgi sowieckie przełamały obronę przyczółka i zdezorganizowały jego obsadę, podchodzą pod samą Pragę i ostrzeliwują skrajne ulice Pragi.

Po wydaniu tej decyzji i rozesłaniu rozkazów na zakończoną już naradę przybył szef Wydziału II KG AK płk "Makary" (Kazimierz Iranek-Osmecki) zajmujący się wywiadem i kontrwywiadem i zdezawuował informacje Montera. Komendant Główny AK uznał jednak, iż nie ma już możliwości cofnięcia decyzji i nie odwołał akcji.

Dowódca Okręgu Warszawskiego AK płk dypl. Antoni Chruściel ps. „Monter” po naradzie udał się do kwatery sztabu Okręgu Warszawskiego AK, mieszczącej się przy ul. Filtrowej 68 i podpisał rozkaz rozpoczęcia powstania w dniu 1 sierpnia 1944 r. Rozkaz niezwłocznie został przekazany do podległych oddziałów Armii Krajowej.

Rozkaz był następującej treści:
ALARM - do rąk własnych! Dnia 31.7. g. 19. Nakazuję W dnia 1.8. g. 17.00. Adres m. p. Okręgu: Jasna 22 m.20, czynny od godziny "W". Otrzymanie rozkazu natychmiast kwitować. (-) "X"
Biurko przy którym "Monter" podpisał rozkaz wybuchu Powstania Warszawskiego