The ”Leśnik” Group was formed after the start of the Rising from soldiers of Quartermaster’s Unit IV, Armament Service of the Home Army’s Headquarters, codename “Leśnictwo” (responsible for gathering and manufacturing weapons) and volunteers from flamethrower company and grenade production unit. The newly formed group, which included some 400 soldiers in three companies, was commanded by Colonel Jan Szypowski “Leśnik”.
In the beginning of the uprising, “Leśnik’s” soldiers fought in Wola. They made forays from Leszno Street into the former Jewish ghetto, Mirowskie Market Hall and Chłodna Street. The group was withdrawn to the Old Town in the evening of 6 August. On 11 August, “Leśnik’s” soldiers captured a German 5cm light AT gun PaK38 complete with ammunition on Stawki Street. After repairs, it was given to “Chrobry I” Battalion.
On 12 August, “Leśnik” and “Radosław” groups were combined to create the northern sector of Group North that defended the Old Town until the end of August. “Leśnik’s” soldiers co-organized the production of petrol bombs and makeshift grenades. They also repaired weapons. They took part in an unsuccessful attack on Traugutt’s Fort, fought in the area of Inflancka Street bus depot and tram depot on Sierakowskiego Street. Later, they defended a hospital located in the Church of St. John of God, as well as Stawki Street, Town Hall, Kanoniczki Monastery and Blank’s Palace.
In the second half of August, the “Leśnik” Group was sent to defend the complex of the Polish Security Printing Works, where they suffered great losses during heavy fighting. The few remaining soldiers from the group were incorporated into “Radosław” Group, with whom they evacuated to the City Centre through the sewers. Some of them fought in the area of Książęca Street until the end of the Rising. Others, including the remnants of the flamethrower company, were sent together with the “Radosław” Group to Wilanowska Street in Czerniaków, where they suffered severe losses. “Leśnik’s” last defense was the building at the corner of Solec and Wilanowska Streets, which fell on September 23.
Historia zgrupowania
Zgrupowanie „Leśnik” zostało sformowane 3 sierpnia 1944 przez ppłk. Jana Szy-powskiego ps. „Leśnik” na podstawie rozkazu kwatermistrza KG AK płk dypl. Zyg-munta Miłkowskiego „Denhofa” w gmachu sądów na Lesznie. Oddział powstał w oparciu o żołnierzy Służby Uzbrojenia Komendy Głównej AK „Leśnictwo” oraz ochotników w dwóch kompaniach strzeleckich oraz kompanii miotaczy ognia i od-działu produkcji granatów.
Zadaniem „Leśnictwa” było gromadzenie, oraz produkcja broni m.in. pistoletów maszynowych „Błyskawica” i „Sten” oraz materiałów wybuchowych.
Dowódcą zgrupowania został mianowany szef „Leśnictwa” ppłk Jan Szypowski „Leśnik”.
Struktura zgrupowania i kadra dowódcza
Na dzień 5 sierpnia 1944 r. Ordre de Bataille Zgrupowania „Leśnik” był następujący:
dowódca zgrupowania ppłk Jan Szypowski „Leśnik”,
1. kompania, dowódca ppor. Jerzy Szypowski „Bolek”,
• I pluton, dowódca pchor. Zdzisław Garbicz „Wilnianin II” ,
• II pluton, dowódca ppor. Tadeusz Stopczyk „Lord”,
• III pluton, dowódca pchor. Zdzislaw Krzykowski „Sowa”,
2. kompania, dowódca ppor. Leon Sztajer „Ludwik”,
• I pluton, dowódca ppor. Stefan Kowalski „Jaroń”,
• II pluton, dowódca pchor. Bartłomiej Jahn „Michał”,
• III pluton, dowódca pchor. NN „Robak”,
kompania miotaczy ognia, dowódca por. Władysław Miładowski „Haliński”,
• I pluton, dowódca por. Franciszek Byskiniewicz „Jur”,
• II pluton, dowódca soerż. Roman Kot „Polak”,
• III pluton, dowódca sierż. Leszek Niklewicz „Roberto”,
oddział zwiadowczy, dowódca ppor. Marian Gorzkowski „Szary”
oddział specjalny, dowódca kpt. Franciszek Jan Pogonowski „Marek”.
Walki zgrupowania w Powstaniu Warszawskim
Po sformowaniu żołnierze zgrupowania dokonywali zbrojnych wypadów z Sadów na Lesznie w rejon getta, Hali Mirowskiej i ul. Chłodnej. Podjęli z innymi oddziałami walkę na Woli, uczestnicząc m.in. w zdobyciu Nordwache na ul. Chłodnej r. Żelaznej. 6 sierpnia 1944 r. wieczorem zgrupowanie liczące ok. 400 ludzi dostało rozkaz wycofania się na Stare Miasto, co nastąpiło nazajutrz.
11 sierpnia 1944 r., w wypadzie na Stawki, żołnierze „Leśnika” zdobyli lekkie działo 5 cm PaK 38 z zapasem 80 nabojów. Działo było przyczepione do ciągnika artyleryjskiego. Po naprawie uszkodzonej iglicy działo przekazano żołnierzom batalionu „Chrobry I”, którzy wykorzystali je bojowo na północno-zachodnim odcinku obrony. Ustawiono je na Nalewkach, pomiędzy Pasażem Simonsa i Arsenałem.
12 sierpnia z oddziałów Zgrupowania „Radosław” i zgrupowania „Leśnika” utworzono odcinek północny Grupy AK „Północ”. Pierwszą akcją bojową zgrupowania na Muranowie był nieudany atak na Fort Traugutta. Ciężkie walki toczono w hali autobusowej przy ul. Inflanckiej i zajezdni tramwajowej przy ul. Sierakowskiej. Oddziały zgrupowania walczyły na terenie szpitala Jana Bożego, na Stawkach, w Ratuszu, klasztorze Kanoniczek i w Pałacu Blanka. Oprócz zadań bojowych „Leśnik” inicjował i organizował, przy oddziałach bojowych i w terenie, produkcję butelek zapalających i granatów oraz reperację broni.
21 sierpnia nad ranem zgrupowanie zostało skierowane do obrony budynku Polskiej Wytwórni Papierów Wartościowych, gdzie w trakcie zażartych walk poniosło duże straty. 27sierpnia1944 oddziały „Leśnika” zostały wycofane z PWPW. Liczebność kompanii wynosiła 20% pierwotnego stanu. Na Starówce poległo około 160 powstańców i prawie tylu zostało ciężko rannych. Resztki zgrupowania zostały wcielone do zgrupowania „Radosław”. Wraz z nim otrzymały rozkaz przejścia kanałami do Śródmieścia.
2 kompania po przegrupowaniu i uzupełnieniu stanu zajęła pozycje przy ul. Książęcej, gdzie walczyła do końca Powstania. 1 kompania wraz z kompanią miotaczy ognia została skierowana wraz z „Radosławem” na ul. Wilanowską na Czerniakowie. Oddziały walczące tu poniosły ogromne straty. Ostatnią redutą na przyczółku był dom na rogu Solec i Wilanowskiej, który padł 23 września. Tu żołnierze „Leśnika” zakończyli swój szlak bojowy.
Zdjęcia
Prezentacja w Ogrodzie Krasińskich zdobycznego działka dla korespondentów pra-sy powstańczej.
Żołnierz z Miotaczem Ognia wz. K szykuje się do szturmu na tzw. „Małą PASTę” - cztery takie miotacze obsługiwali żołnierze ze zgrupowania „Leśnik” w toczonych walkach.
Sztandar został przekazany środowisku w 1990 r. dzięki fundacji T. Z. Knoblów. Poświęcony został 6 czerwca 1990 r. w kościele Dominikanów św. Jacka przy ul. Freta w Warszawie. Kombatanci Zgrupowania "Leśnik" przekazali go pod opiekę syna "Leśnika" Mirosława Szypowskiego.
Żołnierze zgrupowania pochowani są w kwaterze D2 na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach.