• Komendant:
  • ppor. rez. Julian Ochnik „Kędzior” – od 4 października do 31 grudnia 1939 roku;
  • kpt. Bolesław Dziewulski „Młynarski” – od stycznia do listopada 1940 roku;
  • ppłk dypl. Jan Kąkolewski „Zaremba” – od listopada 1940 do czerwca 1941 roku;
  • kpt./mjr Marian Zawarczyński „Mir”, „Ziemowit” – od czerwca VI 1941 do lipca 1944 roku.
• Zastępca:
  • ppor. Julian Ochnik „Kędzior” – od stycznia 1940 do 26 stycznia 1943 roku;
  • kpt./mjr Grzegorz Łoziński „Bielin”, „Łysy” – od lutego1943 do lipca 1944 roku.
• I adiutant:
  • ppor. Jan Hałka „Koliber” – od grudnia 1939 do lipca 1944 roku.
• II adiutant:
  • ppor. Ryszard Zysk „Ryszard” – od grudnia 1939 do stycznia 1943 roku;
  • od stycznia 1943 do lipca 1944 – vacat.

Obwód Siedlce został podzielony na następujących 9 ośrodków z 25 placówkami:

• Ośrodek I Siedlce (placówki Siedlce i Stara Wieś),
• Ośrodek II Żeliszew (placówki Skórzec, Wodynie i Żeliszew),
• Ośrodek III Mokobody (placówki Mokobody, Krześlin i Niwiski),
• Ośrodek IV Wiśniew (placówki Wiśniew i Domanice),
• Ośrodek V Zbuczyn (placówki Zbuczyn, Czuryły i Krzesk),
• Ośrodek VI Mordy (placówki Mordy, Stok Ruski, Przesmyki i Tarkówek),
• Ośrodek VII Łosice (placówki Łosice, Łysów i Świniarów),
• Ośrodek VIII Olszanka (placówki Olszanka, Huszlew i Kornica),
• Ośrodek IX Sarnaki (placówki Sarnaki i Górki).

• 23 marca 1943 roku jeden z patroli Kedywu natknął się na patrol żandarmerii w Siedlcach. Doszło do starcia zbrojnego, podczas którego zginął jeden żandarm, a drugi został ranny. Równocześnie uwolniono 3 aresztowanych Polaków. Patrolem dowodził plut. Stanisław Biardzki „Róg”.
• 15 kwietnia 1943 roku w Siedlcach za częściowe zdekonspirowanie i groźby kierowane pod adresem żołnierzy dywersji zlikwidowano Jerzego Rudasia, podporucznika 19. Pułku Ułanów.
• 1 maja 1943 roku w Siedlcach, na ul. Rozkosz 149, zlikwidowano groźnego agenta policji bezpieczeństwa – A.S.
• 18 maja 1943 roku w Siedlcach, na ul. Starowiejskiej 19, zlikwidowano urzędnika starostwa Wincentego Dziekońskiego, agenta policji bezpieczeństwa.
• 28 maja 1943 roku patrol Kedywu, dowodzony przez Jana Ponikowskiego „Czorta”, uwolnił z tamtejszego Arbeitsamtu grupę 20 Polaków przeznaczonych do wywózki na roboty do Rzeszy.
• 10 czerwca 1943 roku zastrzelono agentkę policji bezpieczeństwa Kusikową. Wyrok Wojskowego Sądu Specjalnego został wykonany przez patrol likwidacyjny.
• W pierwszej połowie lipca 1943 roku OP „Rysia”, dowodzony na przemian przez kpt. „Lota”, por. „Rysia” i por. „Nirwana”, urządził szereg zasadzek na wycofujące się oddziały niemieckie. W ramach 6 akcji zniszczono m.in. obsadę wycofującego się posterunku żandarmerii ze Sławatycz, zabito 12 Niemców, zdobyto dużą ilość broni oraz dokumenty. W kilka dni później zlikwidowano grupę własowców, która mimo wezwania do poddania się nie złożyła broni. Zginęło 15 własowców. Ogółem we wszystkich wspomnianych akcjach zdobyto: 10 samochodów, 8 motocykli, 2 karabiny maszynowe, 12 pistoletów maszynowych, 15 karabinów oraz spore ilości granatów i amunicji.
• 6 lipca 1943 roku patrol Kedywu zaatakował niemiecki konwój eskortujący pieniądze z banku w Siedlcach na miejscową stację kolejową. W ręce polskich żołnierzy wpadło 120 tys. zł. W wyniku wymiany ognia ranny został jeden z żandarmów oraz jeden z kasjerów – Polak.
• 27 sierpnia 1943 roku zlikwidowano w Siedlcach Bahnschutza Adolfa Zielińskiego, folksdojcza. Ten wyjątkowy sadysta był odpowiedzialny za kilkanaście zabójstw dokonanych na Polakach. Wyrok WSS został wydany już w 1942 roku, a wykonał go samodzielnie sierż. Jan Ponikowski „Czort” w mieszkaniu Bahnschutza.
• 8 września 1943 roku patrol dywersyjny Kedywu dowodzony przez kpt. „Zycha” zlikwidował nauczyciela W. Dziurzyńskiego, konfidenta Gestapo działającego w Siedlcach i Sokołowie Podlaskim oraz współpracownika gadzinówki „Nowy Kurier Warszawski”.
• W nocy z 2 na 3 grudnia 1943 roku patrol dywersyjny Kedywu dokonał włamania do fabryki obuwia „Sindlera” w Siedlcach, pracującej na potrzeby Wehrmachtu. Zabrano 70 kg skóry twardej oraz maszynę do pisania.
• 25 lutego 1944 roku patrol Kedywu zlikwidował prewencyjnie agenta Gestapo i żandarmerii J.P., mieszkańca i właściciela sklepu we wsi Brzozów w gminie Zbuczyn. Likwidację wykonano jeszcze przed wydaniem wyroku przez WSS, bowiem zachodziło przypuszczenie, że konfident zamierza uciec z terenu swojej dotychczasowej działalności.
• 29 lutego 1944 roku o godz. 1.40 zgrupowanie bojowe Kedywu Obwodu Siedlce przeprowadziło akcję na niemiecki pociąg wojskowy pod Borkami-Kosami. W akcji wzięło udział 110 żołnierzy z drużyn z placówek Skórzec – kryptonim „Kret”, Żeliszew – kryptonim „Ogródek II” i Niwiski – kryptonim „Niwa”. Uzbrojenie: 3 ckm, 10 rkm i lkm oraz w broń krótka, granaty i butelki z benzyną. Po wysadzeniu pociągu został on ostrzelany z broni maszynowej. Jak się później okazało, pociągiem jechali żołnierze frontowi, zaprawieni w walce, dobrze wyszkoleni i uzbrojeni, mający za sobą doświadczenia bojowe na froncie wschodnim.
  Po stronie polskiej zginęło 2 żołnierzy AK obsługujących rkm Marian Burgs „Bąk” i Marian Prokurat „Sarna” z placówki Skórzec, ranny został Józef (nazwisko nieznane) „Komar”.
• W nocy z 13 na 14 marca 1944 roku w Siedlcach zastrzelono niebezpiecznego agenta, folksdojcza Józefa Mittaga. Dwie poprzednie próby nie powiodły się. Wyrok WSS wykonał wreszcie Bolesław Gałęzowski „Szczęsny”, który zlikwidował Mittaga w szpitalu, gdzie agent przebywał w wyniku postrzału otrzymanego podczas poprzedniej próby zamachu.
• 22 marca 1944 roku w Obwodzie Siedlce patrol Kedywu zlikwidował ekspedycję karną renegatów Augustyna Stryczyńskiego i Wiktora Witkowskiego. Zdrajcy ci, działając z ramienia starostwa, pod osłoną policji rekwirowali bydło u chłopów i wymuszali okup w gotówce. Poza tym dopuszczali się malwersacji, których ofiarami padali okoliczni chłopi.
• 1 kwietnia 1944 roku przeprowadzono akcję na strzeżone przez Niemców magazyny Powiatowej Spółdzielni Handlowo-Rolniczej „Rolnik”. W akcji wziął udział oddział Kedywu liczący 30 ludzi i dowodzony przez ppor. Czesława Dylewicza „Krukowskiego”. W wyniku przeprowadzonej akcji zarekwirowano 400 kg cukru oraz zabrano broń zdobytą na zabitych Niemcach. Część cukru została stracona z powodu usterki jednego z samochodów, którymi przewożono zdobycz. Podczas akcji pod magazyny podjechał czarny osobowy mercedes, z którego wysiedli SS-Sturmscharführer Ludwik Kraft – szef niemieckiej policji kryminalnej (Kriminalpolizei) w Siedlcach oraz jego kierowca, także esesman, Alfons Mantz. Niemcy szybkim krokiem przeszli i skierowali się do biura spółdzielni. Po ich wejściu do budynku sytuacja rozwinęła się już błyskawicznie. Na pierwszy ogień poszedł Kraft, w którego jeden z żołnierzy Kedywu, kpt. Witalis Skorupka „Orzeł”, wpakował 4 kule ze swego mausera. Jednak Mantz także zaczął się ostrzeliwać. W wielkim zamieszaniu ani jeden, ani drugi nie mógł trafić. W końcu Skorupka postrzelił Niemca, ten jednak bronił się dalej. Na szczęście na pomoc przybiegł Józef Pogonowski „Sęp”, który dobił Mantza dwoma strzałami. Obaj zlikwidowani Niemcy mieli wyrok śmierci Wojskowego Sądu Specjalnego. Witalis Skorupka za wykazane męstwo i zabicie Krafta został odznaczony Krzyżem Walecznych. Po wojnie Witalis Skorupka za działalność w drugiej konspiracji został skazany na karę śmierci, zamienioną następnie na 10 lat więzienia. Na wolność wyszedł w 1953 roku, po 8 latach odsiadki.
• 16 kwietnia 1944 roku w Obwodzie Siedlce zlikwidowano współpracownika żandarmerii i policji bezpieczeństwa J.S. – mieszkańca Warszawy.
• 17 kwietnia 1944 roku w Siedlcach został zastrzelony feldfebel żandarmerii z Sokołowa Podlaskiego – Benzmeier, wyjątkowy sadysta. Akcję wykonali Marian Bulik „Żbik” oraz Zbigniew Bulik. W trakcie likwidacji doszło do wymiany ognia z przebywającymi w pobliżu żandarmami. W jej wyniku ranny został Zbigniew Bulik.
• 24 maja 1944 roku zastrzelono dwóch folksdojczów – Romana Wieckiego i Józefa Kubika oraz 13 Polaków współpracujących dla różnego rodzaju służb niemieckich, w tym: Józefa Szumskiego – urzędnika Kripo w Siedlcach, Sylwestra Michalskiego – właściciela majątku Wieżyce na Pomorzu, pracownika Arbeitsamtu w Siedlcach oraz Feliksa Mateję – kierownika zakładu mięsnego w starostwie. Roman Wiecki – naczelnik poczty w Siedlcach – otrzymał wyrok śmierci za wydanie Gestapo 2 swoich pracowników, członków Armii Krajowej.
• 2 czerwca 1944 roku grupy bojowe Kedywu, dowodzone przez ppor. „Nirwana” i ppor. „Olszynę”, wzmocnione kombinowanym oddziałem z OP „Zenona” z okręgu lubelskiego, w łącznej sile 55 ludzi i pod wspólnym dowództwem kpt. Bolesława Prochenki „Lota”, dokonały napadów na majątki ziemskie Zawady i Krzesk, będące pod zarządem niemieckim. Zarekwirowano na potrzeby oddziałów „Rysia” i „Zenona” 12 szt. bydła, 8 koni, 200 kg mąki. Ponadto rozbito niektóre urządzenia techniczne miejscowej gorzelni oraz ostrzelano posterunek żandarmerii w Krzesku.
• 18 czerwca 1944 roku Kedyw zaplanował akcję zdobycia broni i amunicji z pociągu, który wskutek awarii zatrzymał się na stacji Mordy. Akcja nie udała się, bowiem pociąg został odprawiony na godzinę przed jej rozpoczęciem. Jedynym jej efektem było zniszczenie urządzeń stacji.
• W kwietniu 1944 roku, w ramach akcji zwalczania alkoholizmu, oddziały AK zniszczyły na terenie całego obwodu 30 bimbrowni, z tego 23 czynne.

W ramach akcji zaplanowano odtwarzanie stacjonującego przed 1 września 1939 roku w Siedlcach 22. Pułku Piechoty, z podziałem terytorialnym między obwody: Siedlce – I batalion, Sokołów Podlaski – II batalion i Mińsk Mazowiecki – III batalion.
W obwodzie Siedlce zmobilizowano 865 żołnierzy (35 oficerów, 37 podoficerów i 816 szeregowych) do I batalionu – przewidywany dowódca mjr Marian Zawarczyński. Uzbrojenie: 8 ckm, 15 rkm, 322 kb, 75 pm, 115 pistoletów i 295 granatów.
Zadaniem oddziałów zmobilizowanych do „Burzy” było:

• opanowanie miasta Siedlce i nie dopuszczenie do zniszczenia obiektów przemysłowych i użyteczności publicznej (w tym elektrowni) przez wycofujący się Wehrmacht – saperzy niemieccy dokonali zaminowania miasta;
• nękanie wycofujących się z miasta Niemców;
• zabezpieczenie i ochrona mienia ludności cywilnej przed rabunkiem i grabieżą.

Akcja „Burza” rozpoczęła się w mieście 24 lipca 1944 roku, kiedy na przedpola Siedlec dotarły pododdziały 2. Korpusu Kawaleryjskiego Gwardii gen. W. Kriukowa i 11. Samodzielnego Korpusu Pancernego gen. F. Rudkina.
Miasto w planie operacyjnym AK było podzielone na ogniska walki, które miały zdobywać grupy uderzeniowe kierowane przez kpt. Piotra Pryszmonta „Mona”. AK miała opanować ważne budynki w mieście: koszary 22. Pułku Piechoty i 9. Pułku Artylerii Lekkiej, gmach starostwa, dworzec, elektrownię. Do opanowania dworca kolejowego w Siedlcach i koszar została wyznaczona grupa „Dworzec” dowodzona przez ppor. Tadeusza Ruszczyńskiego „Sokoła”.
Trzon sił realizujących „Burzę” w Siedlcach stanowił batalion obwodu AK w sile około 100 żołnierzy pod dowództwem ppor. Czesława Dylewicza „Krukowskiego". Miejscem koncentracji była ul. Reymonta. W pobliżu, na ul. Cmentarnej, znajdował się magazyn broni.
Patrole Kedywu przystąpiły do rozbrajania Niemców i rekwizycji broni na potrzeby oddziału. W czasie tych akcji dochodziło do starć z Niemcami.
25 lipca 1944 roku 2 kompanie opanowały siedlecką elektrownię. Akcja odbicia jej przez Niemców zakończyła się niepowodzeniem. Straty niemieckie wyniosły kilkunastu zabitych i rannych, straty własne – 3 poległych żołnierzy AK.
Sukcesem oddziału ppor. „Krukowskiego” było rozpoznanie w oficerze niemieckim wziętym do niewoli dowódcy plutonu minerów. Znaleziono przy nim mapę z naniesionymi punktami do zaminowania. Pozwoliło to na szybkie przeciwdziałanie zniszczeniu miasta. Unieszkodliwiono ładunki wybuchowe w bloku mieszkalnym przy ul. 22. Pułku Piechoty, w gmachach banku, starostwa i poczty przy ul. Piłsudskiego, katedry i gimnazjum im. Żółkiewskiego oraz założone na mostach garwolińskim i łukowskim. Uratowano również przed zniszczeniem zabytkowy siedlecki ratusz „Jacek”. Aby zapobiec ponownemu zaminowaniu tych obiektów, obsadzono je patrolami AK.
W akcji wziął udział także VI Rejon Kolejowy AK w Siedlcach, zapobiegając zniszczeniu przez Niemców 16 parowozów i maszyn w parowozowni.
29 lipca 1944 roku doszło do współdziałania batalionu ppor. „Krukowskiego” ze zgrupowaniem Armii Czerwonej. Przekazano wkraczającemu do Siedlec oddziałowi piechoty radzieckiej dane rozpoznawcze, łącznie z mapą rozmieszczenia niemieckich pozycji obronnych w Siedlcach. Dokonano wspólnego natarcia na pozycje niemieckie przy ul. Sokołowskiej. Zgrupowanie polsko-radzieckie w czasie dojazdu do ul. Sokołowskiej zostało zaatakowane przez niemieckie działa przeciwpancerne i załamało się. Niemcy zniszczyli 9 czołgów radzieckich, pozostałe 2 wycofały się z miasta razem z oddziałem piechoty. Nastąpiła ewakuacja rannych żołnierzy Armii Czerwonej, których AK umieściła w szpitalu miejskim. Sytuacja oddziału ppor. Dylewicza stała się bardzo trudna. Niemcy pierścieniem otoczyli oddział AK, ostrzeliwując go z dział i moździerzy.
30 lipca 1944 roku Niemcy wzmocnili ostrzał artylerii przy ul. Cmentarnej i Reymonta, ppor. „Krukowski” zarządził przedostanie się batalionu na stronę niemiecką, w okolice koszar 9. Pułku Artylerii Lekkiej. Zakończyło się to niepowodzeniem, bowiem w pobliżu mostu garwolińskiego oddział AK został zaatakowany silnym ogniem ckm i zatrzymany. Zginęło 2 żołnierzy AK.
W walkach o Siedlce poległo 6 żołnierzy AK, a 5 zostało rannych. Ponadto 2 żołnierzy Kedywu trafiło do niewoli, podczas wycofywania się Niemców do Sokołowa Podlaskiego zostali oni rozstrzelani.
31 lipca 1944 roku Siedlce zostały zajęte przez oddziały Armii Czerwonej. W Siedlcach władzę przejęła Delegatura Rządu na Kraj i AK. Stanowisko starosty sprawował Zygmunt Chrzanowski „Lisiecki”, został on jednak aresztowany po wkroczeniu NKWD. Batalion „Krukowskiego” wrócił do konspiracji.
4 sierpnia 1944 roku inspektor siedlecki, mjr Lucjan Szymański „Janczar”, zarządził rozwiązanie I batalionu 22. Pułku Piechoty, ukrycie broni i powrót do konspiracji. Stało się to po aresztowaniu dowódcy 8. Dywizji Piechoty przez NKWD. Komendant obwodu i dowódca I batalionu 22. Pułku Piechoty AK z oficerami zameldowali się u władz administracyjnych w mieście. Rozpoczęły się jednak aresztowania żołnierzy AK przez NKWD.

Komendant siedleckiego Obwodu ZWZ-AK „Sowa”. Uczestniczył w II i III powstaniu śląskim. We wrześniu 1939 roku brał udział w obronie granic Polski jako oficer sztabu 23. Dywizji Piechoty. W marcu 1940 roku wstąpił do Związku Walki Zbrojnej w Grójcu. W czerwcu 1941 roku został mianowany komendantem siedleckiego Obwodu ZWZ-AK. Pełnił tę funkcję do 4 listopada 1944 roku, czyli do dnia aresztowania przez NKWD w Siedlcach.
Aresztowanie nastąpiło w mieszkaniu komendantki Wojskowej Służby Kobiet Genowefy Więckowskiej „Rozalki”. Zatrzymano wtedy właścicielkę tego mieszkania i łączniczkę komendanta Irenę Chromińską „Ligię”. Był więziony w obozie NKWD w Krześlinku koło Siedlec.
Na mocy „wyroku” sowieckiego trybunału wojskowego został stracony 16 lutego 1945 r., niespełna 3,5 miesiąca od zatrzymania. Tego samego dnia zamordowano także Komendanta Obwodu AK Sokołów Podlaski, mjr. Jana Sasina „Rosę”.

Kpt./mjr Marian Zawarczyński „Ziemowit”


Zniszczone wagony niemieckiego pociągu wojskowego pod Borkami-Kosami w czasie akcji Kedywu Obwodu Armii Krajowej Siedlce (29 lutego 1944 roku)
http://bazhum.muzhp.pl/media//files/Radzynski_Rocznik_Humanistyczny/Radzynski_Rocznik_Humanistyczny-r2011-t9/Radzynski_Rocznik_Humanistyczny-r2011-t9-s79-90/Radzynski_Rocznik_Humanistyczny-r2011-t9-s79-90.pdf


Tablica na pomniku Napis na tablicy:
POLEGŁYM ŻOŁNIERZOM ARMII KRAJOWE
W WALKACH O WYZWOLENIE m. SIEDLCE
W DNIACH 24 VII–31 VII 1955 R.
GOSTKOWSKI ROMAN ps. „WESOŁY"
LEWANDOWSKI KAROL ps. „MINER”
ŁUGOWSKI LUCJAN ps. „LUTY”
OŁDAKOWSKI JAN ps. „MĘTNIAK”
PLISZKA ZBIGNIEW ps. „WRAK”
WOŁOSZ JÓZEF ps. „JOG”
DLA PAMIĘCI POTOMNYCH
SPOŁECZEŃSTWO SIEDLECKIE


Tablica upamiętniająca ocalenie elektrowni
Napis na tablicy:
OBIEKT TEN ZAMINOWANY
PRZEZ WOJSKA NIEMIECKIE
OCALILI ŻOŁNIERZE
ARMII KRAJOWEJ
OBWODU SIEDLECKIEG
O PROWADZĄC WALKI W DNIACH 24–31 SIERPNIA 1944 r.


Uroczystości przed pomnikiem


Pomnik żołnierzy V i VI Brygady Wileńskiej AK, Siedlce, skwer Wileński, w trójkącie ul. Floriańskiej, Brzeskiej i 3 Maja
http://fotopolska.eu/Siedlce/b48285,Pomnik_zolnierzy_V_i_VI_Brygady_Wilenskiej_AK.html?f=202287-foto


Tablica, upamiętniająca dziesięciu siedlczan rozstrzelanych w publicznej egzekucji w listopadzie 1943 roku, Siedlce, ul. Armii Krajowej 13
http://www.siedlce.pl/index.php?option=16&action=news_show&news_id=4364

1. Jan Gozdawa-Gołębiewski, Obszar Warszawski Armii Krajowej, Lublin 1992.
2. Anna Charczuk, Siedlce w strukturach Związku Walki Zbrojnej – Armii Krajowej, „Szkice Podlaskie” 2005, nr 13, s. 37-55, http://docplayer.pl/32689774-Siedlce-w-strukturach-zwiazku-walki-zbrojnej-armii-krajowej.html
3. Wiesław Charczuk, Fakty i mity w akcji zgrupowania Kedywu Obwodu Siedlce AK na Schnellzug mit Fronturlauberabteilen „SF-Zug Nr 82” pod Borkami Kosami 29 lutego 1944 roku, „Radzyński Rocznik Humanistyczny” 2011, nr 9, s. 79-90.
4. http://zepter.siedlce.pl/index.php?option=16&action=news_show&news_id=2757
5. http://www.dws-xip.pl/PW/formacje/pw2022a.html
6. https://opinie.wp.pl/zaskakujacy-final-akcji-ak-komendant-policji-z-ss-wpadl-w-przypadkowa-pulapke-partyzantow-6126018623453313a
7. https://www.ogrodywspomnien.pl/index/showd/52737
8. http://niepoprawni.pl/blog/5465/pplk-janczar-zolnierz-niezlomny-19
9. https://www.powiatsiedlecki.pl/wiek-xx/