W 1913 roku wstąpił do drużyny skautów założonej przez Andrzeja Małkowskiego w szkole ks. J. Gralewskiego w Starej Wsi koło Warszawy.
Był ochotnikiem w 3. Dywizji Strzelców Polskich pod dowództwem gen. Wacława Iwaszkiewicza w korpusie gen. Józefa Dowbora-Muśnickiego. Walczył w obronie Wilna w 1918 roku. W Suwałkach w 1919 roku wstąpił do Polskiej Organizacji Wojskowej. Brał udział w walkach dywersyjnych w rejonie Sejn. Po zdaniu matury w 1920 roku został przydzielony do I baterii 8. Pułku Artylerii w brygadzie gen. Stefana Pasławskiego. Następnie został internowany przez Litwinów po przekroczeniu Niemna. Uciekł z obozu internowania w Kozłowej Rudzie i przez Kłajpedę, Gdańsk dostał się do Warszawy.
W lipcu 1920 roku wstąpił jako ochotnik do 211. Pułku Ułanów pod dowództwem rtm. Jerzego Dąbrowskiego. Dowodził plutonem w szwadronie por. A. Sztejnige. Dwukrotnie ranny w czasie wojny polsko-bolszewickiej.
Zwolniony z wojska w 1922 roku, studiował na Uniwersytecie im. Stefana Batorego w Wilnie i na Uniwersytecie w Poznaniu, gdzie w 1926 roku otrzymał dyplom inżyniera rolnika. Od 1925 roku oficer rezerwy w 4. Pułku Ułanów Zaniemeńskich. 23 marca 1939 roku powołany do wojska jako porucznik rezerwy w DOK Nr III w Grodnie, od sierpnia 1939 roku rotmistrz.

Kampanię wrześniową odbył na froncie Osowiec-Wizna. Po wkroczeniu Armii Czerwonej do Kowna, gdzie pozostał jako oficer dyspozycyjny wywiadu wojskowego na kraje bałtyckie, współorganizował siatkę wywiadu pod kryptonimem „Wierzba”. Od grudnia 1939 roku należał do Związku Walki Zbrojnej. Aresztowany przez policję litewską, trafił do obozu koncentracyjnego w Drymitriawie, skąd zwolniono go przed aneksją Litwy przez ZSRR.
W lipcu 1941 roku przedostał się do Warszawy. Komenda Główna ZWZ-AK powołała go na szefa Ośrodka II północno-wschodniego wywiadu ofensywnego. Od sierpnia 1942 roku był szefem oddziału dyspozycyjnego KG AK w Kedywie, pod kryptonimem „Sęk-Motor". Od lipca 1943 roku został szefem „Startu-III” (zaopatrzenie oddziałów AK w Okręgu „Nów" i 19. Dywizji AK w Nowogródzkiem). 3 września 1943 roku awansował do stopnia majora. Akcja Cyrk „Borka”
Najbardziej spektakularnym sukcesem „Startu-III” był przerzut 65 „spalonych” dla organizacji w Warszawie, a doświadczonych żołnierzy Kedywu. Transport miał nastąpić ze zdobyczną bronią w wagonach „Nur für Deutsche” na Nowogródczyznę. Do każdego Urlaubzugu (składu) Niemcy doczepiali jeden wagon dla cywili z niemieckich służb pomocniczych. Sposób wykonania przerzutu dowództwo uznało za wariactwo, które zakończy się strzelaniną już na dworcu w Warszawie. Drugą opcją był pieszy marsz na 400 km, pokonanie 2 niezamarzniętych rzek oraz przemarsz przez 2 pilnie strzeżone granice. Dopiero szef Kedywu, płk Emil Fieldorf „Nil”, po rozmowie z rtm. „Borkiem” wyraził zgodę na tę akcję. Jednocześnie rtm. „Borek” został wyznaczony na szefa sztabu 30. Dywizji Piechoty AK podczas akcji „Burza”.
„Borek” ubrał przyszłych partyzantów w mundury organizacji Todt, a karabiny kazał przymocować do łopat, pił, siekier i łomów, opakować papierem i tłumaczyć w razie pytań, że ta grupa ochotników do walki z bolszewizmem wyjątkowo otrzymała narzędzia pracy w Warschau. Dwie skrzynki granatów „filipinek” ukryto w wiadrach z marmoladą. Strzelać mieli tylko na komendę „Borka”. Pociąg nadjechał z jednogodzinnym opóźnieniem. „Pracownicy Todta” władowali się do jedynego w nim wagonu dla niemieckich cywilów. Tłok był niesamowity. Większość konspiratorów stała na korytarzu z tymi niby-łopatami, niby-piłami i niby-siekierami. Nie było mowy, aby położyli je na półkach z bagażami. Było to wręcz tak groteskowe i tragikomiczne, że później ktoś nadał tej całej akcji kryptonim: Cyrk „Borka”. W Małkini na granicy Generalnej Guberni przeszli kontrolę graniczną. „Onkiel” zdołał wytłumaczyć Niemcom obecność sprzętu w wagonie.
W Białymstoku pociąg został otoczony przez funkcjonariuszy SS i Gestapo. Jeden z żołnierzy Kedywu, Francuz Maxime, skwitował ponuro: Życie jest gówno warte, merde alors. Niemcy wyprowadzili wszystkich pasażerów z pociągu do hali dworcowej. Tam ustawili ich pod ścianami. Po pięciu minutach zniknęli. Okazało się, że sam gaulaiter Prus Erich Koch miał przyjechać specjalnym pociągiem do Białegostoku.
Kilka lat później potwierdził to „Borkowi” sam Erich Koch. „Borek” miał „zaszczyt” siedzieć z nim w tej samej celi w więzieniu Polski Ludowej). Mieli dużo czasu na rozmowy,
W Białymstoku grupa „pracowników Todta” przesiadła się do pociągu do Grodna, gdzie z kolei mieli się przesiąść do pociągu do Porzecza, którym mieli dojechać do stacji Rybnica. Stamtąd tylko 4 dni pieszego marszu dzieliło ich od spotkania z oddziałami partyzanckimi 77. Pułku AK.
W okresie akcji „Burza” był szefem sztabu 30. Poleskiej Dywizji Piechoty AK. Internowany przez Armię Czerwoną 18 sierpnia 1944 roku, został wywieziony do Riazania.

W lutym 1946 roku powrócił do Polski. 27 lutego 1946 roku zgłosił się do Komisji Likwidacyjnej Armii Krajowej, 23 marca 1946 roku został zdemobilizowany.
Został jednym z założycieli Spółdzielni „Jedność Łowiecka” i pełnił w niej funkcję dyrektora. Wchodził także w skład Rady Naczelnej Polskiego Związku Łowieckiego. Był wnikliwie obserwowany przez Urząd Bezpieczeństwa, założono podsłuch na rozmowy telefoniczne w biurze i domu Zana – wszystkie dokładnie spisywano. Kontrolowano prywatną korespondencję. Zwerbowano agentów i współpracowników z najbliższego otoczenia Zana.
Fragment charakterystyki sporządzonej przez Urząd Bezpieczeństwa: Zan jest obecnie dyr. Związku Łowieckiego, stanowisko wykorzystuje do obsadzania podległych działów ludźmi, z którymi współpracował w AK lub, którzy podlegali mu w czasie okupacji. Charakterystyczne jest to, że Zan zataił swoją przeszłość w Oddz. II oraz działalność w czasie okupacji w oddziałach AK i UBK oraz na stanowisku oficera wywiadu zataił to wypełniając ankietę personalną w WKR w życiorysie i innych ankietach, które wypełniał. Zataił również swoją działalność w dokumentach, które składał w UBP na m. st. W-wę celem uzyskania broni myśliwskiej, w wyniku tego broń taką otrzymał i do dnia dzisiejszego ją posiada.
W maju 1952 roku Tomasz Zan został aresztowany w Pruszkowie przez Urząd Bezpieczeństwa i przewieziony do więzienia przy ul. Rakowieckiej. Dostał wysoki wyrok – 10 lat, przebywał w więzieniu w jednej celi razem z Niemcami – zbrodniarzami wojennymi. Został zwolniony w 1955 roku.
Przy wejściu do Sanktuarium Andrzeja Boboli Patrona Polski wmurowana została tablica, na której można przeczytać:
Ś.P. Ppłk. Tomasz Zan ps. Borek, Oleś
Szef Sztabu 30 Poleskiej Dywizji Piechoty Armii Krajowej
ur. 21.IX. 1902 r. w Duksztach na Wileńszczyźnie
Oficer II Rzeczpospolitej w latach 1944-1946
Internowany w Obozie dla Oficerów Armii Krajowej w Riazaniu.
Zmarł 11 V 1989 r. w Warszawie.
Żołnierze Okręgu Poleskiego Armii Krajowej Podczas posiedzenia Sejmu nr 67 w dniu 07-05-2014 poseł Waldemar Andzel zgłosił oświadczenie dot. 25 rocznicy śmierci Tomasza Zana.

• Krzyż Orderu Virtuti Militari V klasy
• Krzyż Niepodległości z Mieczami za POW 1918/1919
• Krzyż Złoty Zasługi z Mieczami za Okręg "Nów" (1944)
• Krzyż Srebrny Zasługi z Mieczami za START-III (1944)
• Krzyż Walecznych - trzykrotnie - za POW-Suwałki, POW-Kowno, 211 Pułk Ułanów,
• Krzyż Walecznych - czterokrotnie - za ZWZ-AK (1940-1944)

Matka Tomasza Zana (ur. 20 listopada 1884 w Hryczkowszczyźnie, zm. 19 lutego 1945 w Ravensbrück), działaczka niepodległościowa, żołnierz AK. Była córką Kazimierza Przemysława Dowgiałły herbu Zadora i Antoniny Justyny Biegańskiej herbu Prawdzic. Otrzymała staranne wychowanie, znała kilka języków oraz grała na fortepianie. W 1901 roku wyszła za mąż za Tomasza Zana, wnuka filarety „Promiennego”. Miała syna Tomasza i córkę Helenę.
W 1917 roku, wraz z 15-letnim synem Tomaszem służyła w Korpusie Polskim Dowbora–Muśnickiego. Następnie była komendantką Obwodu „Zarzecze” POW i organizowała walkę z Niemcami i Litwinami w Sejneńskiem. Za tę działalność w 1922 roku odznaczona krzyżem Virtuti Militari V klasy, a w 1933 roku Krzyżem Niepodległości z Mieczami.
Do 1931 roku zarządzała Duksztami, rodzinnym majątkiem Zanów.
Od 1941 roku zaangażowana przez syna do wywiadu ZWZ w Wilnie, gdzie pod pseudonimem „Anna” prowadziła łączność kolejową. Aresztowana przez Niemców w 1942 roku w czasie podróży do Warszawy, więziona na Pawiaku, poddawana ciężkim przesłuchaniom na Szucha. Syn Tomasz bez powodzenia usiłował ją wykupić.
Wywieziona 31 maja 1942 roku do Ravensbrück. Zmarła tam w szpitalu obozowym 19 lutego 1945 roku na ropne zapalenie skóry. We wspomnieniach więźniarek zachowała się jako ta, która potrafiła zawiązać przyjazną współpracę z więźniarkami Rosjankami i jako ta, która deklamowała współwięźniarkom z pamięci całego Pana Tadeusza. Do ostatniej chwili była przytomna, żałowała, że nie ginie jak żołnierz na polu bitwy i modliła się, aby jej syn Tomasz przeżył wojnę.

Pałac w Duksztach (obecnie Litwa), miejsce urodzenia Tomasza Zana, lata międzywojenne


Tomasz Zan z siostrą Heleną (na pierwszym planie)


Tomasz Zan z siostrą Heleną (1904-1996) i matką, Teresą Dowgiałło


Tomasz Zan, jako student Uniwersytetu im. Stefana Batorego w Wilnie (rok 1922)


Tomasz Zan w Kongu (rok 1924)


Drużyna "Krakusów" w Duksztach, założona i kierowana przez Tomasza Zana (stoi w środku)


Absolwenci Kursu Oficerów Rezerwy Łączności, Tomasz Zan - piąty z lewej w drugim rządzie (Zegrze 1931 rok)


Podczas manewrów 4 pułku Ułanów Zamieńskich, Tomasz Zan - drugi z prawej (Kresy, rok 1937)


Mjr Tomasz Zan „Borek”, szef sztabu 30. Poleskiej Dywizji Piechoty Armii Krajowej


Od lewej: wach. Jerzy Alicki „Horba” z ochrony i oficerowie sztabu 30. PDP Armii Krajowej: mjr Tomasz Zan „Borek” i kpt. Alfred Paczkowski „Wania”


Tomasz Zan „Borek” w czasie pobytu w obozie w Riazaniu
Portret wykonany przez por. „Miazgę"


Legitymacja nadania Krzyża Armii Krajowej


Tomasz Zan - zdjęcia z zasobów IPN


Kwit depozytowy z więzienia przy ul. Rakowieckiej - dokument z zasobów IPN


Tomasz Zan w latach 80-tych ubiegłego wieku

• Wojciech Wiśniewski: Zan Ostatni z rodu, LTW Łomianki 2015
• https://pl.wikipedia.org/wiki/Tomasz_Zan_(%C5%BCo%C5%82nierz)
• Andrzej Łydka : Cyrk „Borka”, czyli zdumiewający przerzut partyzantów, http://polska-zbrojna.pl/home/articleshow/18540?t=Cyrk-Borka-czyli-zdumiewajacy-przerzut-partyzantow
• http://www.sejm.gov.pl/sejm7.nsf/wypowiedz.xsp?id=006&data=07-05-2014&nr=2403&posiedzenie=67&symbol=OSWIADCZENIE