Mieczysław Kazimierz Sokołowski
Grób ppłk. Kazimierza Sokołowskiego na Cmentarzu Wilanowskim
Mieczysław Kazimierz Sokołowski (ur. 23.09.1988 w Częstochowie, zm. 19.08.1944) ps. "Grzymała", "Ojciec", "Pomian", "Unikat", oficer WP i Armii Krajowej.
Po ukończeniu W 1919 r. Szkoły Podchorążych Piechoty Polskiej Siły Zbrojnej w Ostrowi Mazowieckiej-Komorowie służył w 3. pp Legionów jako dowódca plutonu w kompanii Jana Rzepeckiego na froncie polsko-sowieckim.
W r. 1935 r. przeniesiony został do Korpusu Ochrony Pogranicza (KOP), w którym został dowódcą baonu "Wołożyn".
We wrześniu 1939 jego baon w składzie 2. p. KOP (I Brygada Górska) przeszedł cały szlak bojowy Armii "Kraków".
Od grudnia 1939 był już w konspiracji jako komendant Obwodu IV Ochota Służby Zwycięstwu Polski (potem Związku Walki Zbrojnej) i zajął się tworzeniem szkieletowych jednostek obwodu.
Dn. 19.09.1940, w czasie obławy, został schwytany w swoim mieszkaniu przy ul. Filtrowej 81, trzy dni później znalazł się w obozie koncentracyjnym w Oświęcimiu. W marcu 1941 zwolniono go wskutek zabiegów żony. Po powrocie do sił i organizacyjnej kwarantannie w sierpniu 1941 r. ponownie objął poprzednie stanowisko, a w listopadzie awansował do stopnia podpułkownika.
Z chwilą wybuchu Powstania Warszawskiego 1944 r. został dowódcą wszystkich jednostek powstańczych na obszarze Obwodu IV Ochota Armii Krajowej (AK). Po krwawych walkach, wobec całkowitego niemal zużycia amunicji, nieosiągnięcia wyznaczonych celów i przy braku łączności z dowództwem powstania i sąsiednich obwodów, nocą z 1 na 2 VIII 1944, na odprawie swego sztabu, podjął decyzję o opuszczeniu dzielnicy, zwolnieniu rannych, części nieuzbrojonych i kobiet oraz wymarszu do Lasów Chojnowskich.
Rankiem 2 VIII zgrupowanie liczące ok. 300 ludzi dotarło w okolice majątku Pęcice (na północny wschód od Pruszkowa) i stoczyło krótki, lecz gwałtowny bój ze stacjonującą tam jednostką niemiecką. Starcie to przyniosło śmierć 91 powstańców. Większość zgrupowania osiągnęła wieczorem 3 VIII Lasy Chojnowskie, dołączając do znajdujących się tam innych oddziałów partyzanckich.
"Grzymała", jako najstarszy stopniem, wyznaczony został na dowódcę całości sił w Lasach Chojnowskich. Dn. 15 VIII otrzymał rozkaz komendanta Okręgu Warszawskiego AK płk. Antoniego Chruściela marszu na Mokotów. Jego zgrupowanie, nazywane pułkiem "Grzymały" lub Grupą Odsieczy i liczące 700–800 ludzi, wyruszyło nocą z 16 na 17 VIII do Lasu Kabackiego, a w nocy z 18 na 19 VIII podjęło dalszy marsz w wyznaczonym kierunku. "Grzymała" znajdował się przy pierwszym baonie maszerującym przez Wilanów. Gdy zbliżył się on do pałacu w Wilanowie, rozpoczął gwałtowny i chaotyczny nocny bój z jego niemiecką załogą. "Grzymała" ciężko ranny w chwili, gdy podrywał swych żołnierzy do ataku, został rankiem 19 VIII dobity przez Niemców, przeszukujących pobojowisko. Jego oddział rozbito i tylko jedna jego część dotarła na Mokotów.
Po wojnie "Grzymała" staraniem żony został ekshumowany i pochowany na cmentarzu Wilanowskim w kwaterze wojskowej żołnierzy 1939 r. i powstańców warszawskich.
• IV Obwód Ochota Armii Krajowej
ppłk Kazimierz Sokołowski