Pomnik Plutonu Głuchoniemych AK z umocowaną tabliczka z QR kodem - Plac Trzech Krzyży 4/6, na terenie Instytutu
Udział głuchoniemych w konspiracji i Powstaniu Warszawskim był ewenementem na skalę światową.
Głuchoniemi po złożeniu przysięgi w języku migowym przechodzili szkolenie wojskowe, w tym także z posługiwania się bronią.
Po okupowanym mieście łatwiej było im poruszać się niż osobom słyszącym. Nosili bowiem na ramieniu opaskę z napisem „Taubstumm” (głuchoniemy), mieli też dokumenty z niemiecką pieczątką poświadczające niepełnosprawność, dzięki czemu Niemcy ich nie kontrolowali.
Dla głuchych to, że nie słyszeli, okazało się w czasie walk pewną zaletą. Nie byli wrażliwi na odgłosy, które wprawiały w przerażenie słyszących. Nie ogłuszały ich i nie dezorientowały wybuchy pocisków artyleryjskich czy świst kul.
Często zgłaszali się na ochotnika do najbardziej karkołomnych zadań. Mieli doskonały wzrok, dzięki któremu błyskawicznie namierzali "gołębiarzy" - hitlerowskich snajperów strzelających z dachów.
Posiadali też jakiś niesamowity szósty zmysł, który ratował im życie w ekstremalnych sytuacjach - w trakcie jednego z nalotów żołnierze słyszący uciekali w jedną stronę, a głusi, bez wyraźnego powodu biegli w przeciwnym kierunku. I tylko oni przeżyli bombardowanie.
Soldiers of the Home Army – students and instructors of The Institute for the Deaf in Warsaw
An underground cell in the Institute for the Deaf on Three Crosses Square was organized in 1941 by Second Lieutenant Wiesław Jabłoński codename “Łuszczyc”. He was helped by pack leader Kazimierz Włostowski codename “Igo” (who was deaf) and Senior Sergeant Edmund Malinowski codename “Mundek” (who was not deaf).
The deaf formed the 1107. platoon of the Home Army. It was incorporated into 4. company commanded by Second Lieutenant Zygmunt Sapuł codename “Zygmunt”. The platoon started fighting in the Institute on 1 August armed with just a few grenades. After a couple of days the platoon was incorporated into a platoon commanded by Senior Sergeant Edmund Malinowski codename “Mundek”, which at that time consisted of about 50 soldiers, including 26-33 deaf, out of whom three were women.
The platoon was part of Captain “Reda’s” 3. Company in Major “Miłosz’s” battalion of Lieutenant Colonel “Sławbor’s” group, which fought in the City Center South district. It participated in building nearby barricades and fighting for the building of the “Soldatenheim” – German Soldiers’ House located in Queen Jadwiga Gymnasium on Three Crosses Square (a monument of Wincenty Witos stands in this location presently).
Since 9 August, 1944 members of the platoon guarded the captured gymnasium, the “Napoleon” cinema on Frascati Street, manned posts around the Institute, in the nearby gardens and on Wiejska Street. Others built barricades and passages through cellars and completed other auxiliary works. On 2 September, 1944 during a heavy air raid on Three Crosses Square, St. Alexander Church and Queen Jadwiga Gymnasium were destroyed, among other. Taking advantage of panic-stricken Germans, insurgents aided by platoon 1107. attacked and captured the YMCA building.
After the fall of the Warsaw uprising most deaf soldiers left Warsaw with civilians. Only nine were imprisoned by the Germans. After liberation of the camp by allied forces and surrender of Germany, they all returned to Poland. On the anniversary of the end of the Warsaw uprising on 2 October, 2007 President of the Republic of Poland Lech Kaczyński decorated the deaf participants of the Warsaw uprising with the Orders of Polonia Restituta.
Odznaka Plutonu Głuchoniemych AK
Witold Wroczyński
ppor. Wiesław Jabłoński
Nauczyciel wychowania fizycznego Wiesław Jabłoński ze swoimi uczniami. Lata 20 - te XX wieku.
http://www.instytut-gluchoniemych.waw.pl/pliki/historia/wf_ig.html
kpr. Kazimierz Włostowski
st. sierż/sppor. Edmund Malinowski
Pluton Głuchoniemych AK przed budynkiem Instytutu Głuchoniemych i Ociemniałych przy pl. Trzech Krzyży, sierpień 1944 r.
http://www.pzg.warszawa.pl/historia/855-glusi-w-powstaniu-warszawskim
Budynki Instytutu Głuchoniemych zniszczone przez hitlerowców w 1944 r.
http://www.instytut-gluchoniemych.waw.pl/pliki/historia/podpalenie_ig.html
Żołnierze plutonu więzieni w obozie Husum (Schleswig – Holstein), po wyzwoleniu obozu przez wojska alianckie i po kapitulacji Niemiec. Od lewej: siedzą Henryk Wasiłowski, Kazimierz Włostowski, Jerzy Obrycki. Stoją: Kazimierz Sułowski, Jan Sopyło, Marian Falencki, Stefan Czarniecki. Wszyscy ubrani są w mundurach otrzymanych od wojsk alianckich.
Spotkanie uczestników Powstania Warszawskiego w Zarządzie Głównym PZG w 1976 roku.
Stoją od lewej: sekretarz ZG PZG – Józef Hendzel, S.Czarniecki, J.Klimczewski, wiceprezes ZG PZG – K.Diehl, J.Maciejczyk, K.Włostowski, W.Kawiński /ZG PZG/, J.Bedyński, J.Obrycki,H.Wasiłowski, W.Bednarzewski.
Siedzą od lewej: M.Bedyńska, M.Włostowska, B.Obrycka, Z.Pruska-Goszczyńska, J.Stec-Smoczkiewicz, od prawej: K.Sułowski, p.Sułowska. Kleczą od lewej: J.Sopyło, S.Gajda, M.Burakowski, K.Zwierzyniecki, F.Zonenberg.
Sztandar plutonu
Odznaczeni przez Prezydenta żołnierze plutonu, od lewej: Janusz Bedyński, Edward Gora, Karol Stefaniak, Jadwiga Stec-Smoczkiewicz, Krystyna Witt - tłumacz języka migowego, pracownik PZG.
Nadanie Specjalnemu Ośrodkowi Szkolno-Wychowawczemu nr 2 w Kaliszu imienia Plutonu Głuchoniemych AK
Pomnik na dziedzińcu Instytutu Głuchoniemych przy placu Trzech Krzyży.
http://kolociebie.com/pomnik-nieslyszacych-zolnierzy-walczacych-w-powstaniu-warszawskim-odsloniety/
Eksplozja ciszy - Czerniaków 44
Wywiad z Panem Edwardem Gorą - Pluton Głuchoniemych Armii Krajowej
Wywiad z Głuchymi Kombatantami AK E.Gorą i K.Stefaniakiem
Pjus - Głośniej od bomb - Life after deaf
Występ Adiego TTW z okazji odsłonięcia pomnika głuchych powstańców Armii Krajowej
Żołnierze Armii Krajowej - wychowankowie i instruktorzy Instytutu Głuchoniemych i Ociemniałych w Warszawie
Pomnik Plutonu Głuchoniemych AK z umocowaną tabliczka z QR kodem - Plac Trzech Krzyży 4/6, na terenie Instytutu
Udział głuchoniemych w konspiracji i Powstaniu Warszawskim był ewenementem na skalę światową.
Głuchoniemi po złożeniu przysięgi w języku migowym przechodzili szkolenie wojskowe, w tym także z posługiwania się bronią.
Po okupowanym mieście łatwiej było im poruszać się niż osobom słyszącym. Nosili bowiem na ramieniu opaskę z napisem „Taubstumm” (głuchoniemy), mieli też dokumenty z niemiecką pieczątką poświadczające niepełnosprawność, dzięki czemu Niemcy ich nie kontrolowali.
Dla głuchych to, że nie słyszeli, okazało się w czasie walk pewną zaletą. Nie byli wrażliwi na odgłosy, które wprawiały w przerażenie słyszących. Nie ogłuszały ich i nie dezorientowały wybuchy pocisków artyleryjskich czy świst kul.
Często zgłaszali się na ochotnika do najbardziej karkołomnych zadań. Mieli doskonały wzrok, dzięki któremu błyskawicznie namierzali "gołębiarzy" - hitlerowskich snajperów strzelających z dachów.
Posiadali też jakiś niesamowity szósty zmysł, który ratował im życie w ekstremalnych sytuacjach - w trakcie jednego z nalotów żołnierze słyszący uciekali w jedną stronę, a głusi, bez wyraźnego powodu biegli w przeciwnym kierunku. I tylko oni przeżyli bombardowanie.
An underground cell in the Institute for the Deaf on Three Crosses Square was organized in 1941 by Second Lieutenant Wiesław Jabłoński codename “Łuszczyc”. He was helped by pack leader Kazimierz Włostowski codename “Igo” (who was deaf) and Senior Sergeant Edmund Malinowski codename “Mundek” (who was not deaf).
The deaf formed the 1107. platoon of the Home Army. It was incorporated into 4. company commanded by Second Lieutenant Zygmunt Sapuł codename “Zygmunt”. The platoon started fighting in the Institute on 1 August armed with just a few grenades. After a couple of days the platoon was incorporated into a platoon commanded by Senior Sergeant Edmund Malinowski codename “Mundek”, which at that time consisted of about 50 soldiers, including 26-33 deaf, out of whom three were women.
The platoon was part of Captain “Reda’s” 3. Company in Major “Miłosz’s” battalion of Lieutenant Colonel “Sławbor’s” group, which fought in the City Center South district. It participated in building nearby barricades and fighting for the building of the “Soldatenheim” – German Soldiers’ House located in Queen Jadwiga Gymnasium on Three Crosses Square (a monument of Wincenty Witos stands in this location presently).
Since 9 August, 1944 members of the platoon guarded the captured gymnasium, the “Napoleon” cinema on Frascati Street, manned posts around the Institute, in the nearby gardens and on Wiejska Street. Others built barricades and passages through cellars and completed other auxiliary works. On 2 September, 1944 during a heavy air raid on Three Crosses Square, St. Alexander Church and Queen Jadwiga Gymnasium were destroyed, among other. Taking advantage of panic-stricken Germans, insurgents aided by platoon 1107. attacked and captured the YMCA building.
After the fall of the Warsaw uprising most deaf soldiers left Warsaw with civilians. Only nine were imprisoned by the Germans. After liberation of the camp by allied forces and surrender of Germany, they all returned to Poland. On the anniversary of the end of the Warsaw uprising on 2 October, 2007 President of the Republic of Poland Lech Kaczyński decorated the deaf participants of the Warsaw uprising with the Orders of Polonia Restituta.
Powstanie oddziału
Pierwsza próba zorganizowania komórki konspiracyjnej głuchych skończyła się niepowodzeniem. Organizator, głuchy Witold Wroczyński na Mariensztacie wpadł w obławę Niemców, znaleziono przy nim tajne ulotki. Po licznych przesłuchaniach i torturach w Gestapo nie wydał nikogo ze swej grupy. Został wywieziony do obozu hitlerowskiego w Oświęcimiu w maju 1942 r., a następnie do Buchenwaldu gdzie przebywał aż do wyzwolenia obozu. W 1945 r. wrócił do Warszawy, gdzie po kilku latach pracy społecznej w Warszawskim Klubie Sportowym Guchvch zmarł w 1953 r.
W 1941 roku instruktor wychowania fizycznego, podporucznik Wiesław Jabłoński ps. „Łuszczyc” (słyszący) założył komórkę konspiracyjną w Instytucie Głuchoniemych i Ociemniałych przy placu Trzech Krzyży w Warszawie. Wśród wychowanków Instytutu wyszukiwał przyszłych członków swojej organizacji, ci zaś kolejnych, zaufanych kolegów. Jego zastępcą był drużynowy Kazimierz Włostowski ps. „Igo” (niestyszący). Współzałożycielem i instruktorem był też wychowawca Instytutu, starszy sierżant Edmund Malinowski ps. "Mundek” (słyszący), który prowadził teoretyczne szkolenia wojskowe, m.in. w posługiwaniu się bronią. Odbywały się one w domku ogrodnika, na terenie Instytutu. Ochotnicy wstępujący do organizacji w obecności ppor. "Łuszczyca" i drużynowego „Igo" składali przysięgę wojskową oraz otrzymywali pseudonimy. Na szkolenia przychodzili we trójkę, w różnych dniach tygodnia, stwarzając pozory spotkań towarzyskich, aby nie budzić podejrzeń Niemców. W czasie wolnym od szkoleń przewozili prasę konspiracyjną, ulotki, dokumenty i broń do wyznaczonych punktów.
Grupa dwudziestu ochotników najpierw należała do Związku Walk Zbrojnych / ZWZ /, a później do Armii Krajowej powstałej w 1942 r. Utworzono wówczas pluton Armii Krajowej (1107) wchodzący w skład 4 kompanii „Zygmunta” (ppor. Zygmunta Sapuły), V Zgrupowania „Siekiera” (por. Romana Rożałowskiego).
W 1941 roku instruktor wychowania fizycznego, podporucznik Wiesław Jabłoński ps. „Łuszczyc” (słyszący) założył komórkę konspiracyjną w Instytucie Głuchoniemych i Ociemniałych przy placu Trzech Krzyży w Warszawie. Wśród wychowanków Instytutu wyszukiwał przyszłych członków swojej organizacji, ci zaś kolejnych, zaufanych kolegów. Jego zastępcą był drużynowy Kazimierz Włostowski ps. „Igo” (niestyszący). Współzałożycielem i instruktorem był też wychowawca Instytutu, starszy sierżant Edmund Malinowski ps. "Mundek” (słyszący), który prowadził teoretyczne szkolenia wojskowe, m.in. w posługiwaniu się bronią. Odbywały się one w domku ogrodnika, na terenie Instytutu. Ochotnicy wstępujący do organizacji w obecności ppor. "Łuszczyca" i drużynowego „Igo" składali przysięgę wojskową oraz otrzymywali pseudonimy. Na szkolenia przychodzili we trójkę, w różnych dniach tygodnia, stwarzając pozory spotkań towarzyskich, aby nie budzić podejrzeń Niemców. W czasie wolnym od szkoleń przewozili prasę konspiracyjną, ulotki, dokumenty i broń do wyznaczonych punktów.
Grupa dwudziestu ochotników najpierw należała do Związku Walk Zbrojnych / ZWZ /, a później do Armii Krajowej powstałej w 1942 r. Utworzono wówczas pluton Armii Krajowej (1107) wchodzący w skład 4 kompanii „Zygmunta” (ppor. Zygmunta Sapuły), V Zgrupowania „Siekiera” (por. Romana Rożałowskiego).
Wybuch Powstania
1 sierpnia 1944 roku o godzinie 17:00 prawie wszyscy żołnierze plutonu stawili się w Instytucie. Pluton posiadał zaledwie kilka granatów.
Po kilku dniach dowódca plutonu ppor. „Łuszczyc” odszedł do oddziałów walczących na Czerniakowie, a pluton głuchoniemych został włączony do plutonu st. sierż. Edmunda Malinowskiego ps. „Mundek”, awansowanego później na podporucznika. Pluton wchodził w skład 3 kompanii kpt. "Redy", batalionu mjr. "Miłosza", zgrupowania ppłk. "Sławbora", Śródmieście–Południe. Odtąd w skład plutonu wchodzili zarówno głusi jak i słyszący, pluton liczył on ok. 50 żołnierzy, wśród których w różnym okresie było od 26 do 33 głuchoniemych w tym 3 kobiety.
Opiekunem i kapelanem plutonu był ks. prałat mjr AK Jan Kuczyński, pełniący także obowiązki kapelana kompanii „Reda".
Po kilku dniach dowódca plutonu ppor. „Łuszczyc” odszedł do oddziałów walczących na Czerniakowie, a pluton głuchoniemych został włączony do plutonu st. sierż. Edmunda Malinowskiego ps. „Mundek”, awansowanego później na podporucznika. Pluton wchodził w skład 3 kompanii kpt. "Redy", batalionu mjr. "Miłosza", zgrupowania ppłk. "Sławbora", Śródmieście–Południe. Odtąd w skład plutonu wchodzili zarówno głusi jak i słyszący, pluton liczył on ok. 50 żołnierzy, wśród których w różnym okresie było od 26 do 33 głuchoniemych w tym 3 kobiety.
Opiekunem i kapelanem plutonu był ks. prałat mjr AK Jan Kuczyński, pełniący także obowiązki kapelana kompanii „Reda".
Żołnierze plutonu
Głusi żołnierze przed Powstaniem
- Kazimierz Włostowski ps. „Igo” – dowódca,
- Anders Włodzimierz ps. „Tezet ”,
- Bednarzewski Władysław ps. „Orzeł”,
- Bedyński Janusz ps. „Sekund”,
- Cepek Stanisław ps. „Intro”,
- Chruściel Bolesław ps. „Kot”,
- Czarniecki Stefan ps. „Omega”,
- Grzegorzewski Tadeusz ps. „Krak”,
- Klimczewski Jan ps. „Tajemniczy”,
- Konrad Henryk ps. „Graf ”,
- Lubomski Mieczyslaw ps. „Dzik” (najstarszy – 56 lat ),
- Maciejczyk Jan ps. „Jastrząb”,
- Migalski Józef ps. „Bilara”,
- Obrycki Jerzy - ps. „Bim”,
- Ostachiewicz Henryk ps „Zoryś”,
- Sadomski Henryk ps. „Radło”,
- Sopyło Jan ps. „Igła”,
- Sułowski Kazimierz ps. „Czuwaj ”,
- Szyszkowski Wacław ps. „Us”,
- Wasiłowski Henryk ps. „Czerwony”,
- Witkowski Wacław ps. "?"
- Bałdecki Wacław ps. „Żubr”,
- Bednarski Alojzy ps. „Karabin”,
- Falencki Marian ps. „Helmar”,
- Gajda Stanisław ps. „Gaj”,
- Kozyriew Mikołaj ps. „Bohun” /Rosjanin – głuchoniemy czerwonoarmisista /,
- Lechman Zygmunt ps. „Miarka”,
- Purska Zofia / później Goszczyńska / ps. „Zośka” – sanitariuszka,
- Sawicki Witold ps. „Kamień” ( najmłodszy -15 lat),
- Słojkowski Tadeusz ps. „Tygrys ”,
- Stec Jadwiga / później Smoczkiewicz / ps. „Jaskółka” - sanitariuszka,
- Zonenberg Franciszek ps. „Olza”,
- Zwierzchoniewski Zdzisław ps. „As”.
- Burska Franciszka - lekarz Instytutu Głuchoniemych i Ociemniałych - IGiO, która prowadziła Harcerski Punkt Sanitarny,
- ppor.Jabłoński Wiesław ps. „Łuszczyc” - instruktor wychowania fizycznego w IGiO, założyciel komórki konspiracyjnej,
- Klingenberg Helena - pielęgniarka dyplomowana IGiO
- Ks.prałat Kuczyński Jan - opiekun i kapelan plutonu. Pełnił też obowiązki kompanii „Reda”
- Malinowski Edmunt ps.”Mundek”- nauczyciel w IGiO, dowódca Plutonu Głuchoniemych
Szlak bojowy
Pierwszym zadaniem plutonu była budowa barykady na ul. Książęcej. Chrztem bojowym byt udział przy zdobywaniu „Soldatenheim" - Dom Żołnierza Niemieckiego mieszczącego się w Gimnazjum im. „Królowej Jadwigi" przy Placu Trzech Krzyży ( obecnie w tym miejscu stoi pomnik Wincentego Witosa). Głusi razem ze słyszącymi robili wypady na ul. Frascati oraz na willę prof. arch. B. Pniewskiego przy al. Na Skarpie 27. Po godzinnej bitwie zajęto gmach gimnazjum, który Niemcy podpalili ( skrzydło budynku od strony Placu zostało całkowicie zniszczone), a sami uciekli do gmachu YMCA i na teren Sejmu. Podczas gaszenia pożaru jeden głuchy został poparzony.
8 sierpnia dwóch głuchoniemych żołnierzy - strzelec Stanisław Gajda ps. "Gaj" oraz Henryk Nasiłowski ps."Czerwony" zauważyło kilku obwieszonych bronią Niemców wyskakujących przez okno z gmachu YMCA. Dopadli ich od tyłu i zabili gołymi rękami zdobywając kilka pistoletów maszynowych.
9 sierpnia 1944 r. pluton podzielono na grupę liniową i grupę pomocniczą. Grupę liniową przydzielono odtąd do pełnienia warty w zdobytym gimnazjum, w kinie „Napoleon", na ul. Frascati na posterunkach wokół Instytutu, w przyległych ogrodach i na ul. Wiejskiej, której część wraz z kompleksem gmachów sejmowych znajdowała się w rękach Niemców. Głusi powstańcy byli uzbrojeni w kilka granatów i butelki z benzyną, a broń wydawano im na czas pełnienia warty. Służbę wartowniczą głusi pełnili najczęściej z powstańcami słyszącymi. Budowali także barykady, przejścia w piwnicach oraz wykonywali inne prace pomocnicze.
2 września 1944 r. podczas silnego ataku niemieckich „Sztukasów" na Plac Trzech Krzyży został zburzony kościół św. Aleksandra, Gimnazjum im. Królowej Jadwigi, Dom Wioski z kinem „Apollo" („Napoleon"). Został również uszkodzony zajęty przez Niemców fronton budynku YMCA. Niemcy wpadli w popłoch, co wykorzystali powstańcy ruszając do natarcia. Zdobyli budynek YMCA. W ataku tym uczestniczył pluton głuchoniemych. W tym dniu ranny został w głowę Jerzy Obrycki ps. "Bim".
W kolejnych dniach pluton nadal pełnił funkcje wartownicze, brał udział w wielu starciach z Niemcami. Żaden z członków plutonu nie zginął. Ocalał również budynek Instytutu, który później Niemcy spalili po kapitulacji - 26 października 1944 r.
Jako uznanie dzielności głuchych powstańców, dowództwo Armii Krajowej mianowało dowódcę drużyny Kazimierza Włostowskiego – kapralem i odznaczyło go Krzyżem Walecznych. Włodzimierz Anders, Jan Klimczewski, Jerzy Obrycki i Henryk Ostachiewicz zostali awansowani na starszych strzelców.
8 sierpnia dwóch głuchoniemych żołnierzy - strzelec Stanisław Gajda ps. "Gaj" oraz Henryk Nasiłowski ps."Czerwony" zauważyło kilku obwieszonych bronią Niemców wyskakujących przez okno z gmachu YMCA. Dopadli ich od tyłu i zabili gołymi rękami zdobywając kilka pistoletów maszynowych.
9 sierpnia 1944 r. pluton podzielono na grupę liniową i grupę pomocniczą. Grupę liniową przydzielono odtąd do pełnienia warty w zdobytym gimnazjum, w kinie „Napoleon", na ul. Frascati na posterunkach wokół Instytutu, w przyległych ogrodach i na ul. Wiejskiej, której część wraz z kompleksem gmachów sejmowych znajdowała się w rękach Niemców. Głusi powstańcy byli uzbrojeni w kilka granatów i butelki z benzyną, a broń wydawano im na czas pełnienia warty. Służbę wartowniczą głusi pełnili najczęściej z powstańcami słyszącymi. Budowali także barykady, przejścia w piwnicach oraz wykonywali inne prace pomocnicze.
2 września 1944 r. podczas silnego ataku niemieckich „Sztukasów" na Plac Trzech Krzyży został zburzony kościół św. Aleksandra, Gimnazjum im. Królowej Jadwigi, Dom Wioski z kinem „Apollo" („Napoleon"). Został również uszkodzony zajęty przez Niemców fronton budynku YMCA. Niemcy wpadli w popłoch, co wykorzystali powstańcy ruszając do natarcia. Zdobyli budynek YMCA. W ataku tym uczestniczył pluton głuchoniemych. W tym dniu ranny został w głowę Jerzy Obrycki ps. "Bim".
W kolejnych dniach pluton nadal pełnił funkcje wartownicze, brał udział w wielu starciach z Niemcami. Żaden z członków plutonu nie zginął. Ocalał również budynek Instytutu, który później Niemcy spalili po kapitulacji - 26 października 1944 r.
Jako uznanie dzielności głuchych powstańców, dowództwo Armii Krajowej mianowało dowódcę drużyny Kazimierza Włostowskiego – kapralem i odznaczyło go Krzyżem Walecznych. Włodzimierz Anders, Jan Klimczewski, Jerzy Obrycki i Henryk Ostachiewicz zostali awansowani na starszych strzelców.
Okres po upadku Powstania Warszawskiego
Większość głuchych żołnierzy wyszła z Warszawy z ludnością cywilną, a reszta trafiła do niewoli. Niemcy długo nie mogli uwierzyć, że walczyli z nimi głuchoniemi żołnierze.
Do niewoli niemieckiej dostało się dziewięciu głuchych z plutonu: Kazimierz Włostowski, Jerzy Obrycki, Kazimierz Sulowski, Jan Sopyło, Stefan Czarnecki, Henryk Wasilowski, Marian Falencki, Witold Sawicki i Franciszek Zonenberg. Zostali oni przewiezieni do obozu jenieckiego - stalagu X B Sandbostel. Dwóch młodocianych: Witolda Sawickiego i Franciszka Zonenberga odesłano, po miesiącu głodowania do innego obozu, natomiast pozostałych siedmiu wraz ze słyszącymi powstańcami - na Komando Grossbostel (Hannover). Jako jeńców zmuszano ich do pracy w fabryce i zakładach przemysłu kolejowego, gdzie pracowali po dwanaście lub więcej godzin na dobę. W lutym 1945 r. Jerzy Obrycki z powodu wysokiej gorączki nie stawił się na apelu w obozie jenieckim. Sierżant niemiecki ukarał go za trzygodzinnym staniem na dwudziestopniowym mrozie w samej bieliźnie, butach bez skarpet i niedbale narzuconym płaszczu.
W kwietniu 1945 r. na skutek zbliżania się wojsk alianckich obóz ewakuowano do Husum (Schleswig -Holstein). Po wyzwoleniu obozu przez wojska alianckie i kapitulacji Niemiec wszyscy wrócili do Polski.
W rocznicę zakończenia Powstania Warszawskiego 2 października 2007 r. Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej Lech Kaczyński nadał ordery głuchoniemym uczestnikom Powstania. Odznaczeni zostali:
Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski: Janusz Jerzy Bedyński
Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski : Edward Gora, Jan Goruch, Jadwiga Smoczkiewicz i Karol Stefaniak.
23 października 2011 r. niesłyszący uczestnicy Powstania Warszawskiego: Janusz Bedyński ps. "Sekund", Edward Gora ps. "Cichy" "Mały", Jadwiga Smoczkiewicz-Stec ps. "Jaskółka" i Karol Stefaniak ps. "Kajtek" przekazali Instytutowi Głuchoniemych proporzec w dowód wdzięczności za wykształcenie i wychowanie, jakie tu otrzymali. W czasie uroczystości powiedzieli: "Wierzymy, że jest to najlepsze miejsce, w którym zostanie zachowana pamięć o tych wydarzeniach dla przyszłych pokoleń. My żyjący uczestnicy Powstania Warszawskiego, chcemy więc, aby Instytut Głuchoniemych był jedynym, pełnoprawnym właścicielem naszego sztandaru."
22 maja 2013 r. odbyła się uroczystość nadania Specjalnemu Ośrodkowi Szkolno-Wychowawczemu nr 2 w Kaliszu imienia Plutonu Głuchoniemych AK. Muzeum Okręgowe Ziemi Kaliskiej zorganizowało okolicznościową wystawę dotycząca Plutonu Głuchoniemych we współpracy z Specjalnym Ośrodkiem Szkolno-Wychowawczym. Zarząd Główny PZG wspomógł finansowo uroczystość, przygotował tablice o bohaterach Plutonu Głuchoniemych i innych niesłyszących walczących w II wojnie światowej. Obecnie tablice można zobaczyć w Muzeum Okręgowej Ziemi Kaliskiej.
22 października 2015 r. został odsłoniety pomnik na dziedzińcu Instytutu Głuchoniemych przy placu Trzech Krzyży upamiętniajacy wychowanków Instytutu, którzy jako żołnierze AK brali udział w Powstaniu Warszawskim. Odsłonięcia pominka dokonali wspólnie ostatni żyjący niesłyszący żołnierz Karol Stefaniak i prawnuk jednego z żołnierzy plutonu.
Uroczystość prowadził dyrektor Instytutu Głuchoniemych, dr Tadeusz Adamiec. Na początku odczytał on list gen. Zbigniewa Ścibora-Rylskiego ps. Motyl, prezesa Zarządu Głównego Związku Powstańców Warszawskich.
Do niewoli niemieckiej dostało się dziewięciu głuchych z plutonu: Kazimierz Włostowski, Jerzy Obrycki, Kazimierz Sulowski, Jan Sopyło, Stefan Czarnecki, Henryk Wasilowski, Marian Falencki, Witold Sawicki i Franciszek Zonenberg. Zostali oni przewiezieni do obozu jenieckiego - stalagu X B Sandbostel. Dwóch młodocianych: Witolda Sawickiego i Franciszka Zonenberga odesłano, po miesiącu głodowania do innego obozu, natomiast pozostałych siedmiu wraz ze słyszącymi powstańcami - na Komando Grossbostel (Hannover). Jako jeńców zmuszano ich do pracy w fabryce i zakładach przemysłu kolejowego, gdzie pracowali po dwanaście lub więcej godzin na dobę. W lutym 1945 r. Jerzy Obrycki z powodu wysokiej gorączki nie stawił się na apelu w obozie jenieckim. Sierżant niemiecki ukarał go za trzygodzinnym staniem na dwudziestopniowym mrozie w samej bieliźnie, butach bez skarpet i niedbale narzuconym płaszczu.
W kwietniu 1945 r. na skutek zbliżania się wojsk alianckich obóz ewakuowano do Husum (Schleswig -Holstein). Po wyzwoleniu obozu przez wojska alianckie i kapitulacji Niemiec wszyscy wrócili do Polski.
W rocznicę zakończenia Powstania Warszawskiego 2 października 2007 r. Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej Lech Kaczyński nadał ordery głuchoniemym uczestnikom Powstania. Odznaczeni zostali:
Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski: Janusz Jerzy Bedyński
Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski : Edward Gora, Jan Goruch, Jadwiga Smoczkiewicz i Karol Stefaniak.
23 października 2011 r. niesłyszący uczestnicy Powstania Warszawskiego: Janusz Bedyński ps. "Sekund", Edward Gora ps. "Cichy" "Mały", Jadwiga Smoczkiewicz-Stec ps. "Jaskółka" i Karol Stefaniak ps. "Kajtek" przekazali Instytutowi Głuchoniemych proporzec w dowód wdzięczności za wykształcenie i wychowanie, jakie tu otrzymali. W czasie uroczystości powiedzieli: "Wierzymy, że jest to najlepsze miejsce, w którym zostanie zachowana pamięć o tych wydarzeniach dla przyszłych pokoleń. My żyjący uczestnicy Powstania Warszawskiego, chcemy więc, aby Instytut Głuchoniemych był jedynym, pełnoprawnym właścicielem naszego sztandaru."
22 maja 2013 r. odbyła się uroczystość nadania Specjalnemu Ośrodkowi Szkolno-Wychowawczemu nr 2 w Kaliszu imienia Plutonu Głuchoniemych AK. Muzeum Okręgowe Ziemi Kaliskiej zorganizowało okolicznościową wystawę dotycząca Plutonu Głuchoniemych we współpracy z Specjalnym Ośrodkiem Szkolno-Wychowawczym. Zarząd Główny PZG wspomógł finansowo uroczystość, przygotował tablice o bohaterach Plutonu Głuchoniemych i innych niesłyszących walczących w II wojnie światowej. Obecnie tablice można zobaczyć w Muzeum Okręgowej Ziemi Kaliskiej.
22 października 2015 r. został odsłoniety pomnik na dziedzińcu Instytutu Głuchoniemych przy placu Trzech Krzyży upamiętniajacy wychowanków Instytutu, którzy jako żołnierze AK brali udział w Powstaniu Warszawskim. Odsłonięcia pominka dokonali wspólnie ostatni żyjący niesłyszący żołnierz Karol Stefaniak i prawnuk jednego z żołnierzy plutonu.
Uroczystość prowadził dyrektor Instytutu Głuchoniemych, dr Tadeusz Adamiec. Na początku odczytał on list gen. Zbigniewa Ścibora-Rylskiego ps. Motyl, prezesa Zarządu Głównego Związku Powstańców Warszawskich.
Zdjęcia i filmy
Odznaka Plutonu Głuchoniemych AK
Witold Wroczyński
ppor. Wiesław Jabłoński
Nauczyciel wychowania fizycznego Wiesław Jabłoński ze swoimi uczniami. Lata 20 - te XX wieku.
http://www.instytut-gluchoniemych.waw.pl/pliki/historia/wf_ig.html
kpr. Kazimierz Włostowski
st. sierż/sppor. Edmund Malinowski
Pluton Głuchoniemych AK przed budynkiem Instytutu Głuchoniemych i Ociemniałych przy pl. Trzech Krzyży, sierpień 1944 r.
http://www.pzg.warszawa.pl/historia/855-glusi-w-powstaniu-warszawskim
Budynki Instytutu Głuchoniemych zniszczone przez hitlerowców w 1944 r.
http://www.instytut-gluchoniemych.waw.pl/pliki/historia/podpalenie_ig.html
Żołnierze plutonu więzieni w obozie Husum (Schleswig – Holstein), po wyzwoleniu obozu przez wojska alianckie i po kapitulacji Niemiec. Od lewej: siedzą Henryk Wasiłowski, Kazimierz Włostowski, Jerzy Obrycki. Stoją: Kazimierz Sułowski, Jan Sopyło, Marian Falencki, Stefan Czarniecki. Wszyscy ubrani są w mundurach otrzymanych od wojsk alianckich.
Spotkanie uczestników Powstania Warszawskiego w Zarządzie Głównym PZG w 1976 roku.
Stoją od lewej: sekretarz ZG PZG – Józef Hendzel, S.Czarniecki, J.Klimczewski, wiceprezes ZG PZG – K.Diehl, J.Maciejczyk, K.Włostowski, W.Kawiński /ZG PZG/, J.Bedyński, J.Obrycki,H.Wasiłowski, W.Bednarzewski.
Siedzą od lewej: M.Bedyńska, M.Włostowska, B.Obrycka, Z.Pruska-Goszczyńska, J.Stec-Smoczkiewicz, od prawej: K.Sułowski, p.Sułowska. Kleczą od lewej: J.Sopyło, S.Gajda, M.Burakowski, K.Zwierzyniecki, F.Zonenberg.
Sztandar plutonu
Odznaczeni przez Prezydenta żołnierze plutonu, od lewej: Janusz Bedyński, Edward Gora, Karol Stefaniak, Jadwiga Stec-Smoczkiewicz, Krystyna Witt - tłumacz języka migowego, pracownik PZG.
Nadanie Specjalnemu Ośrodkowi Szkolno-Wychowawczemu nr 2 w Kaliszu imienia Plutonu Głuchoniemych AK
Pomnik na dziedzińcu Instytutu Głuchoniemych przy placu Trzech Krzyży.
http://kolociebie.com/pomnik-nieslyszacych-zolnierzy-walczacych-w-powstaniu-warszawskim-odsloniety/
Eksplozja ciszy - Czerniaków 44
Wywiad z Panem Edwardem Gorą - Pluton Głuchoniemych Armii Krajowej
Wywiad z Głuchymi Kombatantami AK E.Gorą i K.Stefaniakiem
Pjus - Głośniej od bomb - Life after deaf
Występ Adiego TTW z okazji odsłonięcia pomnika głuchych powstańców Armii Krajowej
Źródła
Barbara Jędryszak, http://www.slideshare.net/fullscreen/pzgomaz/pluton-guchoniemych-onierzy-24817267/1 - podstawowe żródło
Głusi w Powstaniu Warszawskim, http://www.pzg.warszawa.pl/historia/855-glusi-w-powstaniu-warszawskim
Głuchoniemi żołnierze - walczyli dzięki szóstemu zmysłowi http://wiadomosci.wp.pl/kat,1515,title,Gluchoniemi-zolnierze-walczyli-dzieki-szostemu-zmyslowi,wid,13190082,wiadomosc.html
Głusi w Powstaniu Warszawskim, http://www.pzg.warszawa.pl/historia/855-glusi-w-powstaniu-warszawskim
http://www.prezydent.pl/archiwalne-aktualnosci/rok-2007/art,1066,pluton-gluchoniemych-w-powstaniu-warszawskim.html
Pluton Głuchoniemych w Powstaniu Warszawskim http://www.ipon.pl/forum/topic/11918-pluton-g%C5%82uchoniemych-w-powstaniu-warszawskim/
http://www.ipon.pl/forum/topic/11918-pluton-g%C5%82uchoniemych-w-powstaniu-warszawskim/
Pluton Głuchoniemych https://pl.wikipedia.org/wiki/Pluton_G%C5%82uchoniemych
http://beret-w-akcji2.salon24.pl/334349,wspomnienia-z-powstania-warszawskiego-czesc-43
Głusi w Powstaniu Warszawskim, http://www.pzg.warszawa.pl/historia/855-glusi-w-powstaniu-warszawskim
Głuchoniemi żołnierze - walczyli dzięki szóstemu zmysłowi http://wiadomosci.wp.pl/kat,1515,title,Gluchoniemi-zolnierze-walczyli-dzieki-szostemu-zmyslowi,wid,13190082,wiadomosc.html
Głusi w Powstaniu Warszawskim, http://www.pzg.warszawa.pl/historia/855-glusi-w-powstaniu-warszawskim
http://www.prezydent.pl/archiwalne-aktualnosci/rok-2007/art,1066,pluton-gluchoniemych-w-powstaniu-warszawskim.html
Pluton Głuchoniemych w Powstaniu Warszawskim http://www.ipon.pl/forum/topic/11918-pluton-g%C5%82uchoniemych-w-powstaniu-warszawskim/
http://www.ipon.pl/forum/topic/11918-pluton-g%C5%82uchoniemych-w-powstaniu-warszawskim/
Pluton Głuchoniemych https://pl.wikipedia.org/wiki/Pluton_G%C5%82uchoniemych
http://beret-w-akcji2.salon24.pl/334349,wspomnienia-z-powstania-warszawskiego-czesc-43