W poniższej tabeli podano w kolejności alfabetycznej nazwiska i imiona 10 żołnierzy Armii Krajowej, którzy byli związani z Centrum Wyszkolenia Sanitarnego. Nazwisko i imię osoby jest linkiem do biogramu opracowanego we własnym zakresie lub zamieszczonego w Internecie. Podano czy osoba była wykładowcą – W, absolwentem - A, czy studentem – S. |
||
1 | Drescher Edward | A |
2 | Ejmont Jerzy | A |
3 |
Guttner Władysław
Władysław Guttner (ur. 8 czerwca 1918 r. w Rewlu – Estonia, zm. 24 kwietnia 1955 roku w wyniku zawału).
Ukończył gimnazjum im. Adama Mickiewicza w Warszawie w 1928 r., a następnie Wydział Lekarski Uniwersytetu Warszawskiego (dyplom 1935). Odbył roczne przeszkolenie w Centrum Wyszkolenia Sanitarnego w Warszawie. W sierpniu 1939 r. został zmobilizowany i brał udział w kampanii wrześniowej. Po zakończeniu kampanii wrześniowej powrócił do Warszawy i kontynuował pracę w Klinice Okulistycznej w Szpitalu Dzieciątka Jezus, gdzie pracował przez cały czas okupacji niemieckiej. Przydział w Armii Krajowej: "Bakcyl" (Sanitariat Okręgu Warszawskiego Armii Krajowej) - Szpital Dzieciątka Jezus ul. Nowogrodzka. W czasie Powstania Warszawskiego dr Guttner pozostał w klinice Dzieciątka Jezus. Był jedynym lekarzem mężczyzną w klinice okulistycznej i tym samym stał się praktycznie jej kierownikiem. Do kliniki okulistycznej, podobnie jak i do innych klinik szpitala, dostawali się potajemnie ranni powstańcy, jak też ludność cywilna. Pewnego dnia Ukraińcy znaleźli u jednego chorego w łóżku broń. Naczelny dowódca oddziałów ukraińskich Kamiński wydał rozkaz zebrania wszystkich kierowników klinik i oddziałów, w tym też dr. Guttnera, w piwnicy domu przy ul. Nowogrodzkiej i rozstrzelania ich. Zainterweniował jednak w ostatniej chwili niemiecki szef sanitarny dr Bormann, który nadzorował Szpital Dzieciątka Jezus i wymusił u Kamińskiego anulowanie rozkazu o rozstrzelaniu lekarzy. Po upadku Powstania wyjechał z Warszawy z rannymi - szpital został ewakuowany pociągiem do Tworek. Chorych rozmieszczono w prowizorycznych szpitalach na terenie Tworek, Milanówka, Podkowy Leśnej. Dr Guttner włączył się do pracy w jednym z tych szpitali. Po wojnie został adiunktem Kliniki Okulistycznej. W 1948 r. uzyskał stopień doktora medycyny. W 1952 r. został ordynatorem Oddziału Okulistycznego w Szpitalu Przemienienia Pańskiego na Pradze. Pochowany na Cmentarzu Stare Powązki. Jego siostrą była Franciszka Guttner (właściwie Jadwiga Zofia Aleksandra Guttner) (ur. 17 marca 1906 w Karlsruhe Niemcy, zm. 13 kwietnia 1999 w Rzymie) – zakonnica, misjonarka, pedagog, historyk. Źródło |
A |
4 | Jankowski Tadeusz | A |
5 | Kujawski Zygmunt | S |
6 |
Paczkowski Alfred
![]() Paczkowski Alfred ps. „Wania” (ur. 11 maja 1909 r. zm. 11 czerwca 1986 r.). W latach 1909 – 1918 mieszkał rodziną w Odessie, następnie w okresie od 1919 do 1920 w Warszawie i Brześciu. W roku 1928 zdał maturę i rozpoczął studia na Wydziale Prawa Uniwersytetu Wileńskiego, które przerwał po kilku miesiącach ze względów finansowych. W latach 1929 – 1935 uczył się w Szkole Podchorążych Sanitarnych w Warszawie, studiując jednocześnie na Wydziale Lekarskim Uniwersytetu Warszawskiego uzyskując dyplom doktora medycyny. Od maja 1935 do stycznia 1936 odbywał staż w I Szpitalu Okręgowym w Warszawie. 28 sierpnia 1935 mianowany został podporucznikiem służby zdrowia ze starszeństwem. Przydzielony został jako lekarz 3 Pułku Strzelców Podhalańskich, pełniąc jednocześnie funkcję lekarza garnizonowego w Białej i Bielsku. W trakcie kampanii wrześniowej walczył w macierzystym 9 pułku w ramach Podolskiej Brygady Kawalerii pełniąc funkcję lekarza pułkowego. Walcząc w obronie stolicy na Mokotowie zorganizował punkt sanitarny, odznaczony Krzyżem Walecznych. Pod koniec 1939 r. rozpoczął nawiązywanie kontaktów operacyjnych w ramach Służby Zwycięstwu Polski – Związku Walki Zbrojnej. 17 stycznia 1940 r. wysłany został jako kurier do Budapesztu. 9 marca 1940 r. przybył do Marsylii i wstąpił do Polskich Sił zbrojnych, mianowany dowódcą 3 kompanii medycznej. Po zakończeniu kampanii francuskiej skierowany do I Oddziału Rozpoznawczego I Brygady Strzelców. Zgłosił się do służby w kraju jako kurier przechodząc specjalne szkolenie. W nocy z 27 na 28 grudnia 1941 r. w ramach operacji lotniczej „Jacket” (ekipa 2) skoczył do okupowanej Polski. 20 stycznia 1942 r. otrzymał rozkaz rozpoczęcia służby w ramach organizacji dywersyjnej „Wachlarz” na stanowisku dowódcy III odcinka obejmującego obszar na wschód od granic województwa poleskiego. Niezwłocznie rozpoczął prowadzenie akcji rozpoznawczych w okolicach Brześcia. 19 marca odznaczony krzyżem Virtuti Militari 5 kl. 18 listopada podczas jednej z akcji dywersyjnych złamał nogę i został pojmany w czasie obławy policji białoruskiej. Trafił do więzienia pińskiego gdzie był poddany torturom przez oficerów Gestapo. 18 stycznia 1943 r. został odbity z więzienia w Pińsku wraz z ponad 40 innymi więźniami. W maju 1943 r. został szefem Kedywu Obszaru Białystok. W maju 1944 r. został wyznaczony dowódcą 84 pp 30 Poleskiej Dywizji Piechoty. 30 czerwca 1944 r. stoczył ciężką bitwę z Niemcami pod Mańczakami gdzie został ciężko ranny. W czasie Powstania Warszawskiego od 17 sierpnia 1944 r. przebywał w Sztabie V Obwodu Mokotów, gdzie wyznaczony został na zastępcę oficera operacyjnego ppłk. Stanisława Dobrskiego „Żuka”. 15 września 1944 r. wyznaczony został do nawiązania łączności z Armią Czerwoną. 19 września trafił do sztabu „berlingowców” przy ul. Grochowskiej. Następnego dnia spotkał się z szefem oddziału rozpoznawczego 1 Armii WP, któremu przekazał pismo od dowódcy Powstania gen. Antoniego Chruściela „Montera” domagając się jednocześnie kontaktu z dowództwem Armii Czerwonej. Wobec odmowy wstąpienia do „ludowego” Wojska Polskiego przewieziony został na dalsze przesłuchanie do Rembertowa. Przesłuchiwany przez oficerów NKWD 30 września 1944 r. został wysłany samolotem do Moskwy gdzie trafił do więzienia na Łubiance. Oskarżony o szpiegostwo na rzecz Niemiec przewieszony został do więzienia Łefortowo, gdzie był konfrontowany między innymi z generałem Leopoldem Okulickim „Niedźwiadkiem”. Jesienią 1945 roku trafił do łagru w Riazaniu, gdzie po pewnym czasie został szpitala obozowego w Diagilewie. Zwolniony z obozu 14 listopada 1947 r. powrócił do Polski. 25 listopada 1947 r. powołany do WP. Do 23 maja 1950 r. pełnił służbę jako komendant Wojskowego Szpitala Okręgowego nr 1 w Warszawie. Po zakończeniu służby pracował między innymi jako lekarz w Warszawie i Żyrardowie oraz społecznie w przychodni lekarskiej dla żołnierzy AK. Zmarł 11 czerwca 1986 r. w Warszawie. Odznaczony 2-ktrotnie Virtuti Militari 5 kl., 2-krotnie Krzyżem Walecznych, Złotym Krzyżem Zasługi z Mieczami, Złotym Krzyżem Zasługi i Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski. Źródło |
A |
7 |
Sobieszczański Zbigniew
Zbigniew Sobieszczański (ur. 28 kwietnia 1914 roku w Radomsku, zm. 31 grudnia 1981 r. w Szczytnie), syn Wacława i Zofii z Karmańskich.
![]() Kończy w 1932 roku jako prymus Męskie Gimnazjum im. Fabianiego w Radomsku. Zostaje przyjęty do Szkoły Podchorążych, zamierza podjąć studia prawnicze i dalej pracować w armii. Po ukończeniu pierwszego roku prawa zmienia zainteresowania i przenosi się do Szkoły Podchorążych Sanitarnych, mieszczącej się w dawnym Zamku Ujazdowskim w Warszawie. Jednocześnie uczęszcza na Wydział Lekarski Uniwersytetu Warszawskiego im. Józefa Piłsudskiego. Dyplom lekarza otrzymał w maju 1939 roku. Do 25 sierpnia 1939 roku pracuje w Szpitalu Szkolnym Centrum Wyszkolenia Sanitarnego. Po wybuchu II wojny światowej bierze udział w kampanii wrześniowej jako dowódca 1. plutonu kompanii sanitarnej wchodzącej w skład 12. Dywizji Piechoty, która walcząc pod Wierzbnikiem, Starachowicami, Iłżą i lubelskimi Trawnikami dochodzi do frontu wschodniego pod Kowel. W chwili wkroczenia wojsk sowieckich 17 września, wraz z całą jednostką zostaje internowany w Łucku. Wraz z kolegą udaje mu się uciec, unikając tym samym losu oficerów zamordowanych w Katyniu. Po kilku dniach docierają do broniącej się jeszcze Warszawy. Zbigniew bierze udział w walkach do 27 września. Po kapitulacji Warszawy, od 23 października 1939 r. do końca lipca 1940 r. pracuje w Szpitalu Wojennym Ujazdowskim PCK, mieszczącym się tuż obok dawnej Szkoły Podchorążych Sanitarnych. Najpierw pełni swoje obowiązki na oddziale chirurgicznym, potem na wewnętrznym. Od końca sierpnia do 22 listopada 1940 r. pracuje w szpitalu Przemienienia Pańskiego w Warszawie, co ma związek z jego udziałem w konspiracji. W listopadzie opuszcza stolicę i znajduje zatrudnienie w Ubezpieczalni Społecznej w Tomaszowie Mazowieckim. Po kilku miesiącach władze konspiracyjne kierują go do Opoczna, gdzie zostaje lekarzem rejonowym. Wielokrotnie udziela pomocy medycznej partyzantom działającym na tym terenie, m.in. ludziom majora Hubala. W kwietniu 1941 roku Zbigniew Sobieszczański zostaje członkiem Związku Walki Zbrojnej. Otrzymuje nominację na szefa służby zdrowia tzw. "Okręgu Góry" i przyjmuje pseudonim Marek. Zostaje aresztowany 10 października 1941 i 20 listopada 1942 roku trafia do Oświęcimia. Tam zostaje członkiem Związku Organizacji Wojskowej, który nawet w obozowych warunkach wydaje i wykonuje wyroki na najbardziej znienawidzonych prześladowcach więźniów. Pracuje też jako lekarz, udzielając pomocy chorym. Najtrudniejsze były zabiegi przy rannych postrzelonych lub nieludzko skatowanych, z obrażeniami wewnętrznymi lub połamanymi kończynami. Zbyszek zajmował się nimi szczególnie troskliwie. Jego bezpośrednia ingerencja chirurgiczna, umiejętności i gorliwa opieka doprowadzały do szczęśliwej rekonwalescencji. Dr Sobieszczański pozostał w obozie do stycznia 1945 roku, po czym powraca do rodziny w Opocznie i podejmuje pracę jako lekarz rejonowy w Ubezpieczalni Społecznej, a potem jako lekarz miejski. Tylko przez niecały rok zajmuje się w Opocznie leczeniem chorych. W tamtym czasie lekarzy potrzebowało również wojsko. Wcielono dr. Sobieszczańskiego do armii i wysłano na krótko do jednostki wojskowej w Sieradzu, a następnie do szpitala garnizonowego w Radomiu. Pracując w Radomiu, w grudniu 1946 roku otrzymuje awans na stopień kapitana-lekarza. W maju 1949 r. Zbigniew Sobieszczański zostaje szpitala wojskowego w Koszalinie. W styczniu 1951 roku otrzymuje stopień majora. W okresach letnich pełni funkcję dowódcy jednostki sanitarnej i szpitala polowego na poligonie w Drawsku Pomorskim. W lutym 1953 roku otrzymuje wreszcie zgodę na zwolnienie ze służby wojskowej oraz III grupę inwalidzką. Jako bardzo dobry fachowiec, dostaje kilka ofert pracy. Wybrał stanowisko dyrektora szpitala w Szczytnie. Lata 1967-1968 to po pobycie w Oświęcimiu chyba najbardziej koszmarny okres życia dr. Sobieszczańskiego. Miejscowym władzom PZPR bezpartyjny dyrektor szpitala był solą w oku. W żaden sposób nie mogły tego zaakceptować. W prowadzonym dochodzeniu nie doszukano się jednak niczego, poza wdzięcznością ludzi i ich szacunkiem. W końcu 1969 roku przechodzi ciężki zawał. W grudniu 1981 roku, w kilkanaście dni po wprowadzeniu stanu wojennego, w noc drugiego dnia świąt Bożego Narodzenia, przechodzi kolejny zawał i umiera nie doczekawszy północy 31 grudnia. ![]() Źródło |
W |
8 |
Teter Jerzy
![]() Jerzy Teter ps. „Pigoń” (ur. 18 kwietnia 1912 r. w Radomsku, zm. 2 lipca 1993 roku w Warszawie). Wychowanek Korpusu Kadetów Nr 1 we Lwowie, w latach 1929 – 1930 redaktor naczelny czasopisma ”Orlęta” we Lwowskim Korpusie Kadetów. W 1931 roku wstępuje do Szkoły Podchorążych Sanitarnych w Warszawie. W 1937 roku ukończył jednocześnie medycynę na Uniwersytecie Warszawskim i Szkołę Podchorążych w CWSan w szpitalu Ujazdowskim, dyplom lekarza 1938. Staż podyplomowy odbywa w Centrum Wyszkolenia Sanitarnego – Szpital Ujazdowski. Uczestnik kampanii wrześniowej jako lekarz pułkowy 10 Pułku Piechoty, internowany na Litwie, uciekł w 1940 roku. Zaprzysiężony w 1943 roku, uczestniczył w szkoleniu kadry sanitarnej AK. W latach 1941 -1944 pracował w Klinice Położnictwa i Chorób Kobiecych Szpitala Dzieciątka Jezus przy Pl. Starynkiewicza. Podczas Powstania Warszawskiego naczelny lekarz IV Zgrupowania "Gurt" Armii Krajowej, kieruje szpitalem polowym. Po kapitulacji Powstania szef pociągu sanitarnego do obozu lazaretu w Gross - Lübars. Po wyzwoleniu lekarz II korpusu sanitarnego I Dywizji Pancernej WP, zorganizował szpital ginekologiczno - położniczy w Papenburgu dla Polek, więźniarek obozów. Po powrocie do kraju w 1946 roku zatrudniony jest w Zakładzie Endokrynologii w Łodzi (u prof. A. Bera), a następnie przechodzi do pracy u prof. W. Sowińskiego w Klinice Chorób Kobiecych w Łodzi. Na podstawie pracy doktorskiej pt. „Obraz cytologiczny wydzieliny pochwowej w prawidłowym cyklu jajnikowym u kobiet” uzyskuje w roku 1949 stopień doktora medycyny. Tytuł docenta uzyskuje w 1955 roku na podstawie rozprawy naukowej pt. „Znaczenie raka płaskonabłonkowego szyjki macicy”. W roku 1956 rozpoczyna pracę w I Klinice Położnictwa i Chorób Kobiecych Akademii Medycznej w Warszawie pod kierunkiem prof. A. Czyżewicza, a następnie prof. T. Bulskiego. W 1964 roku organizuje i kieruje Zakładem Endokrynologii Klinicznej Akademii Medycznej, który w 1973 roku przekształcony zostaje w Klinikę Endokrynologii Klinicznej Akademii Medycznej w Warszawie. Jednostka tą kieruje do chwili przejścia na emeryturę tj. do 1983 r. Główne zainteresowania naukowe Prof. J. Tetera dotyczyły patogenezy, diagnostyki i leczenia schorzeń układu hormonalnego u kobiet. Był autorem podręczników z zakresu endokrynologii ginekologicznej. Prof. J. Teter stworzył podstawy rozwoju endokrynologii ginekologicznej w Polsce propagując i rozwijając nowoczesne metody oceny biologicznego działania hormonów u kobiet (badania cytohormonalne). Drugim nurtem Jego działalności naukowej były zagadnienia chorób nowotworowych układu rodnego u kobiet. Był zwolennikiem i propagatorem stosowania hormonalnej terapii zastępczej u kobiet w okresie menopauzy. Autor lub współautor ponad 350 publikacji i doniesień naukowych. Został odznaczony Złotym Krzyżem Zasługi, Krzyżem Oficerskim Odrodzenia Polski oraz Medalem 1939-1945 "Za Warszawę". Źródło 1 Źródło 2 |
A |
9 |
Wacek Szczepan
![]() Szczepan Wacek ps. “Podolski” (ur. 6 lutego 1895 r. w Kamieńcu Podolskim, zm. 3 marca 1980 r. w Warszawie), syn Antoniego i Wiktorii z Dobrowolskich. W 1918 roku wstąpił do Wojska Polskiego na wschodzie, z którym przybył do Polski. Ukończył Wydział Lekarski Uniwersytetu Warszawskiego. Pełnił służbę wojskową oraz był ordynatorem oddziału ocznego Szpitala Szkolnego Centrum Wyszkolenia Sanitarnego w Warszawie. Uczestniczył w Kampanii Wrześniowej po zakończeniu której dostał się do niewoli. W trakcie okupacji będąc żołnierzem ZWZ-AK, pełnił na polecenie przełożonych funkcję lekarz urzędowego w więzieniu gestapo na „Pawiaku” Warszawie. Walczył w Powstaniu Warszawskim udzielając pomocy lekarskiej w szpitalach polowych. Po upadku powstania był kierownikiem transportu z rannymi do obozu jenieckiego Stalag XIA w Altengrabow koło Magdeburga, transport odszedł z Warszawy 4.10.1944. Po wyzwoleniu przez Londyn trafił do Polskiego Szpitala Wojskowego w Taymouth Castle. Powrócił do Polski w 1946 roku. W tzw. „Procesie Generałów” został skazany na 10 lat więzienia. Karę odbywał w więzieniu w Rawiczu, w szpitalu więziennym założył nielegalną organizację samoobronną i wraz z lekarzami Pluteckim i Mrozem preparowali dokumenty chorobowe umożliwiając więźniom skorzystanie z przerwy w karze. Od jesieni 1955 r. został przeniesiony karnie do więzienia we Wronkach i natychmiast zorganizował konspiracyjną grupę, przygotowującą materiały umożliwiające zwolnienia na przerwę w karze większej liczby więźniów politycznych. Odznaczony orderem Virtuti Militari VM V klasy przez Komendę Główną Armii Krajowej. Źródło 1 Źródło 2 Źródło 3 Źródło 4 Źródło 5 |
W |
10 | Wiloch Józef Ignacy | W |