W poniższej tabeli podano w kolejności alafabetycznej nazwiska i imiona 171 żołnierzy Armii Krajowej, którzy byli strażakami. Wśród nich są 134 osoby związane z Centralną Szkołą Pożarniczą (CSP) lub/oraz jej poprzedniczkami czy kontynuatorami - są oni oznaczeni w ostatniej kolumnie *. Nazwisko i imię osoby jest linkiem do opracowanego biogramu. |
||
Lp | Nazwisko i imię | CSP |
1 |
ABCZYŃSKA ALICJA
ALICJA ABCZYŃSKA - "Ciocia Stasia"
Ur. 9.02.1900 r., w Malkowicach, woj. wileńskie, z domu Kaltenberg, córka Henryka i Pauliny z d. Bernt. Zmarła 26.04.1989 r. Pracownica sekretariatu CSP od lipca 1942 r. W konspiracji od września 1942 r. aż do wybuchu Powstania Warszawskiego była łączniczką Łódzkiej Okręgowej Delegatury Rządu. Podczas Powstania od 12 sierpnia do 2 września 1944 r., sanitariuszka Armii Krajowej - zgrupowanie "Radosław" - pułk "Broda 53" - batalion "Zośka" - 2. kompania "Rudy” - II plutonu "Alek". Ochotniczka, dołączyła do działań na Starym Mieście, nie figuruje w ewidencji batalionu. Ranna w sierpniu 1944 r. Na Starym Mieście do 2.09.1944 r. Po zajęciu dzielnicy przez oddziały niemieckie wyszła z ludnością cywilną. We wrześniu 1944 r. wywieziona do niemieckiego obozu koncentracyjnego KL Flossenbürg, następnie do KL Ravensbrück, gdzie doczekała wyzwolenia. Po wojnie wróciła do kraju. Odznaczona: Krzyżem kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski, Krzyżem Oświęcimskim, Warszawskim Krzyżem Powstańczym, Medalem Zwycięstwa i Wolności, Odznaką Grunwaldzką. Pochowana na cmentarzu Ewangelickim w Warszawie. Bibliografia:
|
* |
2 |
AMBROZIŃSKI KAZIMIERZ
szer. KAZIMIERZ AMBROZIŃSKI
Ur. 1924 r. Uczestnik kursu podoficerskiego w Centralnej Szkole Pożarniczej. Zginął w potyczce z hitlerowcami 22.10.1943 r w miejscowości Skrzydlna, rejon Limanowa. Członek strażackiego ruchu oporu &";Skała&";. Bibliografia:
|
* |
3 |
AMBROZIEWICZ WŁADYSŁAW
por. poż. WŁADYSŁAW AMBROZIEWICZ
ur. 16.09.1900 r. w Lublinie. Absolwent II Kursu (28.02 - 29.06.1944 r.) dla podoficerów zawodowych straży pożarnych w CSP. Z dniem 16.12.1947 r. awansowany na stopień porucznika. Brał udział w akcjach sabotażowych w szeregach AK. Bibliografia:
|
* |
4 |
ANTONIAK STEFAN
płk poż. STEFAN ANTONIAK
Absolwent I kursu oficerskiego w CSP w okresie 20.09.1942 - 28.02.1943 r. Działał w strażackim ruchu oporu "Skała" i AK. Od 1 października 1953 r. do marca 1954 r. na stanowisku wojewódzkiego komendanta we Wrocławiu w stopniu st. kpt poż. (mjr poż.) Stefan. Wcześniej na stanowisku wojewódzkiego komendanta straży pożarnych w Zielonej Górze. Bibliografia:
|
* |
5 |
AUGUSTYNIAK MIECZYSŁAW
Kpr. poż. AUGUSTYNIAK MIECZYSŁAW
Przydział służbowy nieznany. Absolwent kursu podoficerów zawodowych, w CSP. Zaginął bez wieści prawdopodobnie podczas powstania w 1944 r. Członek SRO "Skała". Bibliografia:
|
* |
6 |
BANACH BRUNO
Kpt. poż. BRUNO BANACH
Bruno Banach urodził się 21 stycznia 1910 r. w Krakowie, syn Brunona. W 1933 r. za namową ojca - działacza wadowickiej straży rozpoczął praktykę pożarniczą w Oddziale Powiatowym Związku Straży Pożarnych RP w Wadowicach. Powiatowy instruktor w Krakowie od 1933 r. do momentu najazdu hitlerowskiej Rzeszy na Polskę. Podczas kampanii wrześniowej, jak oficer rezerwy pełnił służbę w Komendzie Obrony Przeciwlotniczej m. Krakowa, a po wycofaniu się z Krakowa brał udział w walkach z Niemcami na Lubelszczyźnie. Uniknął niewoli. W kwietniu 1940 r. B. Banach został powiatowym instruktorem pożarnictwa dla powiatu krakowskiego. Funkcję tę pełnił do 13 listopada 1943 r. Od 10 lutego do 1 maja 1944 r. pracował jako elektromonter, teletechnik w Wytwórni Urządzeń Słaboprądowych przy ul. Ludnej. Wtedy B. Banach działał w SRO „Skała” i w komendzie I Okręgu Stołecznego - Warszawa był oficerem do zadań specjalnych organizacji "Strażacka Wierność". „Spalony” ukrywał się u kpt. Gustawa Cieślickiego w Opatowie. Zalegalizowano go jako Piotra Zborowskiego. Dzięki staraniom kpt poż. G. Cieslickiego udało się uzyskać od księdza z Iłży metryki urodzenia dla Banachów i ich kilkuletniego synka oraz kenkarty. Za sprawą działań Cieślickiego i płk Mikuły od 15 maja do 1 lipca 1944 r., kpt. poż. Bruno Banach pełnił służbę jako sierżant pożarnictwa w tamtejszym Zarządzie Gminy i jako Komendant straży w hucie, w Ostrowcu Świętokrzyskim. Od 1 maja 1945 r. z polecenia inspektora Mikuły, objął stanowisko powiatowego Komendanta straży pożarnych i ZSP w Nysie. 15 września 1945r. kpt. poż. Bruno Banach zameldował się w Wałbrzychu, gdzie od 15 lipca stanowisko powiatowego Komendanta straży pożarnych pełnił kpt. poz. Gustaw Cieślicki, a wojewódzkim inspektorem pożarnictwa dla Dolnego Śląska był mjr poż. Stefan Meyer „Larissa”- b. powiatowy instruktor pożarnictwa w Kielcach i aktywny konspirator podczas wojny ( SZP, ZWZ, AK i SRO „Skała”). Kpt. poż. Banachowi udało się bez tzw. dotacji, zorganizować Wojewódzką Szkołę Pożarniczą, którą uruchomiono kursem dla 38 dowódców kolejowych straży pożarnych z terenu DOKP Wrocław - 12 listopada 1945 r., działającą następnie pod jego kierownictwem do końca października 1949 r. 1 stycznia 1952 r. nastąpiła poważna reorganizacja polskiego lotnictwa cywilnego. W związku z nią, kpt. poż. Banach został Inspektorem Ochrony Przeciwpożarowej w Zarządzie Lotnictwa Cywilnego. Funkcję tę pełnił do 1 sierpnia 1954 r. Głównym powodem odejścia, było zaniżenie mu uposażenia o połowę, przy jednoczesnym zwiększeniu zakresu obowiązków. Podjął następnie pracę w Szkole Oficerów Pożarnictwa- już wtedy szkole pomaturalnej. W Szkole Oficerów Pożarnictwa został kierownikiem Cyklu IV - Operacyjno-Bojowego i nauczycielem. Był w tym czasie podwładnym Komendantów: mjr WP Jerzego Kubiaka i płk poż. Krzysztofa Smolarkiewicza. Dyrektorem nauk i zastępcą Komendanta szkoły, był płk poż. Józefa Nazarko. W tym czasie w KGSP pracował m. in. Stefan Meyer „Larissa”. Z SOP odszedł prawdopodobnie w 1964 r. Następnie podjął służbę w ZZSP przy Jelczańskich Zakładach Samochodowych. W 1956r. po ciężkiej chorobie zmarła jego żona, a osiem lat później starszy syn. W 1957 r. ponownie ożenił się. Żona Zofia pochodziła z Wachowiczów i była urzędniczką Prezydium Rady Narodowej m. st. Warszawy. Podobnie jak pierwsza żona, była córka maszynisty klejowego. Bibliografia:
|
|
7 |
BANASIAK JÓZEF
ogn. poż. JÓZEF BANASIAK - "Hektor"
Ur. 25.01.1907 r. w Ostrowcu Wielkopolskim, syn Kacpra, zmarł w 1972 w Łodzi. Absolwent IX (skróconego) kursu oficerskiego Centralnej Oficerskiej Szkoły Pożarniczej (COSP) w Warszawie (10.11 - 13.12.1948 r.). W latach 1939-1941 więziony przez gestapo w Krakowie. Od 1942 r szef zmiany Oddziału Doświadczalnego CSP. W czasie Powstania należał do Warszawskiego Okręgu Armii Krajowej - Wydział II (Wywiad i kontrwywiad) - Brygada "C. Szlak bojowy: Śródmieście Północ. Aktywny działacz konspiracyjny. W Strażackim Ruchu Oporu "Skała" - szef grupy sabotażowej na Żoliborzu, uczestnik wielu akcji i walk z Niemcami. Po wojnie awansował do stopnia majora pożarnictwa. W SOP był dowódcą kompanii w stopniu mł. kpt.poż. Odznaczenia: Krzyż kawalerski Orderu Odrodzenia Polski, Brązowy Krzyż Zasługi z Mieczami, Medal Zwycięstwa i Wolności, Krzyż Partyzancki, Złoty Krzyż Zasługi, Medal za Warszawę 1939-1945, Krzyż walecznych, Złoty medal "Za Zasługi dla Pożarnictwa" Bibliografia:
|
* |
8 |
BARAN TADEUSZ
ppor. poż. TADEUSZ BARAN - "Zet"
Ur. 1912 r. Absolwent I kursu oficerskiego w okresie 1.03 - 31.07.1939 r. w Centralnym Ośrodku Wyszkolenia Pożarniczego. W konspiracji od marca 1942 r. W czasie Powstania Warszawskiego był przydzielony do kompanii straży pożarnej VI batalionu AK Milicji PPS - Śródmieście. Jego dowódcą kompanii był Jan Budziarek ps. "Sprawa formalna", a dowódcą plutonu Marian Drążewski "Topór". Brał udział w walkach VI batalionu Milicji PPS na Starym Mieście w dniach od 2 do 23 sierpnia 1944 r. Został ciężko ranny przy gaszeniu pożaru domu przy ul Długiej 27 w dniu 23 sierpnia 1944 r. W czasie opuszczenia Starego Miasta przez powstańców, pozostał w szpitaliku przy ul. Miodowej - róg Długiej. Prawdopodobnie rozstrzelany przez Niemców. Ciała nie odnaleziono. Bibliografia:
|
* |
9 |
BAUER BRONISŁAW
por. poż BRONISŁAW BAUER - "Karol"
Ur. 23.03.1904 r. w osadzie fabrycznej Huty Szklane w miejscowości Niemen, pow. Lida, woj. nowogrodzkie. Syn Karola i Aleksandry z d. Dylewicz. We wrześniu 1939 r., został przeniesiony do Straży Ogniowej m. st. Warszawy , gdzie jako dowódca plutonu Zawodowej Straży Pożarnej brał udział w obronie stolicy. Od 1 stycznia 1940 r. zatrudniony w warsztatach byłego COWP, a następnie CSP. Absolwent pierwszego kursu oficerskiego w CSP (20.09.1942 - 27.02.1943 r.). Pracował w CSP w charakterze wykładowcy i instruktora aż do wybuchu Powstania Warszawskiego. Por. Bauer pseudonim "Karol" działał w Strażackim Ruchu Oporu "Skała" i był dowódcą plutonu 259 AK Zgrupowania "Żywiciel". Obwód II Żoliborz Powstanie Warszawskie, obejmujący właściwy Żoliborz oraz Marymont i Bielany, był tym miejscem w mieście, w którym otwarte działania zbrojne zaczęły się 1 sierpnia najwcześniej, bo już pomiędzy godziną 14:00 a 15:30. W kwietniu 1945 r. podjął pracę na stanowisku zastępcy komendanta Miejskiej Zawodowej Straży Pożarnej w Bytomiu. W latach 1946-1956 był komendantem Wojewódzkiej Szkoły Pożarniczej w Chorzowie-Batorym, która trzy razy zmieniała nazwę. W 1953 r. minister gospodarki komunalnej, mianował B. Bauera starszym kapitanem pożarnictwa. W styczniu 1957 r. został komendantem nowo utworzonej Szkoły Podoficerów Pożarnictwa we Wrocławiu. Od 1 lipca 1957 r do 10 lipca 1958 r., był zastępcą komendanta Miejskiej Komendy Straży Pożarnych w Katowicach - jako szef służby operacyjno-szkoleniowej. Następnie aż do lipca 1971 r. tj. do przejścia na emeryturę, zajmował stanowisko komendanta Miejskiej Komendy Straży Pożarnych w Katowicach. Na emeryturę odszedł w stopniu płk poż. Odznaczenia: Krzyż Walecznych Srebrny Krzyż Zasługi (1958), Krzyż kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (1964), Medalem Honorowym im. J. Tuliszkowskiego (1995). Bibliografia:
|
* |
10 |
BAZANOWSKI ANDRZEJ
płk poż. ANDRZEJ BAZANOWSKI
Płk poż. Andrzej Bazanowski urodził się 19 listopada 1912 r. w Pruchniku pow. Jarosław. Po ukończeniu miejscowej szkoły powszechnej, gimnazjum przyklasztornego w Dębowcu i gimnazjum państwowego w Jarosławiu, w 1932 r. zdał egzamin dojrzałości na kierunku matematyczno-przyrodniczym. W latach 1932-34 odbył służbę wojskową w Szkole Podchorążych Rezerwy w Brześciu nad Bugiem. W 1935 r. podjął pierwszą pracę zawodową, jako referent podatkowy w Urzędzie Gminy w Pruchniku. Ponieważ w młodości zetknął się z ruchem strażackim, w 1937 r. ukończył kurs pożarniczy dla członków korpusu technicznego Związku Straży Pożarnych RP i tuż przed wojną objął stanowisko instruktora powiatowego straży pożarnych w Gródku Jagiellońskim. W kampanii wrześniowej walczył jako żołnierz 3 Pułku Legionów w Jarosławiu. Był więziony przez NKWD we Lwowie i Berdyczowie. Po ucieczce z niewoli walczył w szeregach Armii Krajowej. Gdy wojna się skończyła powierzono mu obowiązki inspektora powiatowego w Jarosławiu (do 1949 r.), a następnie do 1951 r. komendanta Ośrodka Wyszkolenia Pożarniczego w Rozwienicy. W lutym 1951 r. objął stanowisko komendanta wojewódzkiego straży pożarnych w Rzeszowie, które pełnił nieprzerwanie do 1977 r. Kończy studium uzupełniające w SOP w 1966 r. W okresie tym, stał się głównym konstruktorem systemu ochrony przeciwpożarowej województwa, tworząc go właściwe od podstaw. Tworzył kadrę, organizował liczne OSP, Zorganizował komendę i profesjonalną placówkę szkoleniową, popularyzował sport pożarniczy i idee zawodów pożarniczych, zdobywając wraz z załogą wiele cennych trofeów międzynarodowych. Był wybitnym dowódcą i wychowawcą. Po przejściu na emeryturę działał aktywnie w Zarządzie Wojewódzkim Związku OSP. Był wyróżniany wieloma odznaczeniami, w tym m.in. Krzyżem Oficerskim OOP, Złotym Znakiem Związku. Zmarł 17 kwietnia 1983 r. Dla uczczenia jego pamięci co roku organizowane są w Rzeszowie – Ogólnopolskie Zawody Sportowo-Pożarnicze o Memoriał Pułkownika Andrzeja Bazanowskiego. Bibliografia:
|
|
11 |
BIELENIN ANASTAZY URBAN
mjr poż. ANASTAZY URBAN BIELENIN
Ur. 19.05.1893 r., zm. 9.11.1954 r. w Warszawie. Pochowany na Starych Powązkach (kwatera 282, rząd 4, nr 12). Po odzyskaniu niepodległości pełnił służbę wojskową kolejno w Wadowicach i w Końskich z przerwą na kampanię 1920 r. W Końskich 30.01.1921 r. urodziła się jego córka Halina Bielenin-Pietras, która w latach 1.01.1941-30.11.1941, pracowała jako sekretarka w CSP. W 1922 r. rozpoczął wyższe studia wojskowe w Poznaniu kontynuowane następnie w czasie dalszej służby wojskowej i zakończone dyplomem z jednoczesnym awansem do stopnia kapitana. Potem Służył kolejno w 26 dywizji piechoty w Skierniewicach, 28 pułku piechoty w Łodzi, następnie objął dowództwo kompanii w 10 pułku piechoty w Łowiczu. Członek Oddziału Komitetu Obrony Przeciwgazowej w Sieradzu w latach 1923-1926. Po kapitulacji stolicy w 1939 r., był jednym z pracowników Oddziału doświadczalnego Centralnej Szkoły Pożarniczej (VI oddział Warszawskiej Straży Ogniowej). W połowie 1940 r., rozpoczął pracę w Posterunku Straży Pożarnej na Żoliborzu w Warszawie. Komendant Centralnej Szkoły Pożarniczej od lipca 1941 do stycznia 1942 r. Mieszkał w budynku szkoły. Uczestnik Strażackiego Ruchu Oporu „Skała”, gdzie był szefem rozpoznania taktycznego I Okręgu Stołecznego Warszawskiego. W roku 1943 objął funkcję komendanta Straży Pożarnej przy hucie szkła "Hortensja" w Piotrkowie Trybunalskim. Zmiana miejsca pobytu miała związek z działalnością konspiracyjną. 17 stycznia 1945 r. przez Piotrków przeszedł front. Po zakończeniu wojny pracował nadal w Straży Pożarnej i organizował ochronę przeciwpożarową na terenie Dolnego Śląska, przyłączonego do Polski po wojnie, m. in. w Jeleniej Górze. Pełnił wówczas funkcję inspektora pożarnictwa (ta ostatnia informacja pochodzi z zachowanej pamiątki – jest to kryształowy wazon mający z jednej strony wygrawerowaną scenę gaszenia płonącego budynku, z drugiej dedykację: „27.IV.48 Strażactwo Śl. Dol. Zjed. Hut Szkła Inspektorowi Pożarnictwa dh. mjr Anastazemu Bieleninowi”). Pisał artykuły m.in. w „Gazecie Strażackiej” - „Wychowanie obywatelskie w strażach” (1934/8 s.4) Odznaczenia: W okresie międzywojennym Anastazy Bielenin został odznaczony Krzyżem Niepodległości za działalność w Legionach i POW oraz Złotym Krzyżem Zasługi za wybitne osiągnięcia w służbie pożarniczej. Bibliografia:
|
* |
12 |
BIELENIN PIETRAS HALINA
HALINA BIELENIN PIETRAS - "Halina"
Ur. 30.01.1921 r. w Końskiem. Córka komendanta CSP mjr poż. Anastazego Bielenina. Była pracownicą administracyjną CSP. Działała w Armii Krajowej - I Obwód Śródmieście - 4. Rejon - XI zgrupowanie - batalion "Chrobry" w Oddziale Armia Krajowa - Grupa "Północ" - odcinek "Kuba" - "Sosna" - batalion "Chrobry I". Działała jako sanitariuszka . Przed upadkiem Starego Miasta przeszła na Żoliborz - tam jej przydział jest nieznany. Szlak bojowy: Wola - Stare Miasto - kanały - Żoliborz. Wyszła z Warszawy z ludnością cywilną. Zmarła 6 kwietnia 2006 r w Warszawie. Bibliografia:
|
* |
13 |
BOROWY ZBIGNIEW
mjr poż. ZBIGNIEW BOROWY - "Janina"
Ur. 1.10.1902 r., w m. Brzezie, pow. Włocławski. Od lipca do listopada 1920 r. walczył jako ochotnik z wojskami bolszewickimi w 1 Pułku Syberyjskim, następnie pełnił służbę w parku uzbrojenia Syberyjskiej Dywizji Piechoty. Od września do października 1937 r. pełnił funkcję inspektora wojewódzkiego Białostockiego Okręgu Wojewódzkiego ZSP RP. Przeniósł się do Warszawy, gdzie objął stanowisko dowódcy IV Oddziału Warszawskiej Straży Ogniowej mimo, że w kwietniu 1936 r., awansował do stopnia podinspektora poż., tak jak wszyscy dowódcy w WSO, posługuje się stopniem kapitana pożarnictwa. Po wybuchu wojny, podczas obrony Warszawy, rozkazem płk poż. Stanisława Gieysztora (Komendanta WSO) z 19 września 1939 r., został mianowany szefem dzielnicy Warszawa Północ. Podczas oblężenia dowodził akcjami gaszenia pożaru Zamku Królewskiego i Teatru Wielkiego. 25 września został ranny. Po kapitulacji udzielał wszechstronnej pomocy żołnierzom oraz strażakom z różnych oddziałów. Na stanowisku dowódcy "czwórki" pozostał aż do wybuchu Powstania Warszawskiego. Ponadto pracował w Centralnej Szkole Pożarniczej jako wykładowca-instruktor na kursach oficerskich i podoficerskich. W konspiracji był szefem Wojskowej Służby Ochrony Powstania AK w pionie "Budowa". Używał pseudonimu "Janina". Po rozwiązaniu "Budowy" w lipcu 1943 r. pozostał w WSOP. Po wybuchu Powstania Warszawskiego pełnił obowiązki szefa Służby Przeciwpożarowej m. Warszawy. Dowódcom oddziałów WSO wydał polecenie ukrycia przed Niemcami pozostałych w Warszawie wozów bojowych straży. Organizował powstańczą ochronę przeciwpożarową w rejonach: Wola, Stare Miasto, Śródmieście. Dowodził połączonymi Oddziałami I, II, III, IV na Starówce a później po przejściu kanałami - w Śródmieściu. Po upadku Powstania warszawskiego dostał się do obozu przejściowego w Pruszkowie, skąd 8.10.1944 r., został wywieziony do Jędrzejowa. Od 1 lipca 1947 r. do marca 1950 r. był dyrektorem Centrum Wyszkolenia Pożarniczego Centralnego Zarządu Przemysłu Włókienniczego w Łodzi a następnie do 31 marca 1952 r. dyrektorem - powstałego z przemianowania Centrum - Państwowego Ośrodka Szkolenia Pożarniczego Centralnego Urzędu Szkolenia Zawodowego (CUSZ). Z dniem 22 lipca 1948 r., awansowany został do stopnia podpułkownika poż. Po przekazaniu Ośrodka przez CUSZ Komendzie Głównej Straży Pożarnych, w maju 1952 r, podjął pracę jako inspektor ochrony przeciwpożarowej w Przedsiębiorstwie Elektromontażowym Przemysłu Węglowego w Katowicach. Później został zatrudniony na takim samym stanowisku w Miejskim Zarządzie Przemysłu Terenowego w Łodzi (1.02 - 15.10.1953 i w Centralnym Zarządzie Dróg Publicznych w Warszawie (16.10.1953 - 31.10.1955 r.). W latach 1955-1956 pełnił funkcję komendanta ochrony przeciwpożarowej w Zakładach Chemicznych w Oświęcimiu i od 1 listopada 1956 r takiegoż komendanta w zakładach Przemysłu Azotowego w Kędzierzynie, gdzie pracował do przejścia na emeryturę. Odznaczenia: Medal za Wojnę 1918-1920, Srebrny Medal "Za zasługi dla Pożarnictwa", Złoty Krzyż Zasługi. Bibliografia:
|
* |
14 |
BORUSZAK JÓZEF
por. JÓZEF BORUSZAK
Ur. 1920 r. Pracownik Oddziału Doświadczalnego Centralnej Szkoły Pożarniczej. Aktywnie działał w szeregach SRO "Skała". Zginął w 1942 r. w akcji ratowniczo-gaśniczej w czasie pożaru Wytwórni Papierów Wartościowych w Warszawie przy ul. Sanguszki 2. Bibliografia:
|
* |
15 |
BRATKO JÓZEF ROMAN
kpr. poż. JÓZEF ROMAN BRATKO - "Ziuk"
Ur. 29.10.1925 r. w Miekini, pow. Chrzanów, syn Jana. Ukończył 2 letnią Szkołę Handlową w Gorlicach. W Centralnej Szkole Pożarniczej od stycznia 1944 r., zatrudniony był w Oddziale Doświadczalnym a następnie w warsztatach szkolnych. Działacz konspiracyjny, uczestnik Powstania warszawskiego - żołnierz Oddziału II Obwód "Żywiciel" (Żoliborz) Warszawskiego Okręgu Armii Krajowej - 259 samodzielny pluton strażaków. Szlak bojowy Żoliborz. Ciężko ranny 28 września 1944 r. Po Powstaniu wyszedł z Warszawy z ludnością cywilną. Po klęsce Powstania pracuje w Zawodowej Straży Pożarnej w Częstochowie, a następnie w Zakładach Tytoniowych w Nowym Targu. Po wojnie ukończył Wydział Mechaniczny Państwowej Szkoły Morskiej w Gdyni uzyskując dyplom oficera mechanika I klasy w 1960. Przeszedł na emeryturę w stopniu płk poż. Bibliografia:
|
* |
16 |
BRETSZNAJDER STANISŁAW
dr. STANISŁAW BRETSZNAJDER - "Chemik"
Stanisław Bretsznajder był synem inżyniera kolejowego. Urodził się w 1907 r. w Mikołajewie nad Morzem Czarnym. W latach 1926-1930 studiował chemię na Politechnice Warszawskiej (PW). Po uzyskaniu dyplomu inżyniera-chemika uzupełniał wykształcenie w zakresie elektrochemii technicznej w Wiedniu, jako stypendysta u znanego specjalisty - prof. J. Billitera. Odbył też staż przemysłowy w kilku zakładach polskich i w firmie „Crebs” w Berlinie. W czasie II wojny światowej współpracował z AK pod pseudonimem „Chemik” (przygotowywanie materiałów chemicznych do akcji sabotażowych). Pracował w Politechnice Warszawskiej (1931–1939) a także jako wykładowca I kursu oficerskiego w Centralnej Szkole Pożarniczej, gdzie nauczał technologii organicznej. W okresie Powstania Warszawskiego przebywał poza Warszawą. W latach 1945–1949 S. Bretsznajder pełnił m.in. funkcję doradcy technicznego i kierownika naukowego w zespole odbudowującym zniszczone Państwowe Zakłady Syntezy Chemicznej w Dworach k. Oświęcimia. W tym samym czasie pracował na Politechnice Śląskiej, jako kierownik Katedry Technologii Nieorganicznej. Był też dziekanem Wydziału Chemicznego. W 1949 r. S. Bretsznajder wrócił do Warszawy i objął stworzoną dla niego Katedrę Inżynierii Chemicznej II, którą w 1951 nazwano Katedrą Projektowania Technologicznego. W latach 1950-1952 Bretsznajder był dziekanem Wydziału Chemicznego PW, a od 1965 r. – członkiem Senatu uczelni. Zmarł w Warszawie w 1967 r., po ciężkiej chorobie. Został pochowany w Alei Zasłużonych na Cmentarzu Powązkowskim. Bibliografia:
|
* |
17 |
BROŃSKI JERZY
kpt. poż JERZY BROŃSKI - "Drogomir"
Ur. 30.08.1906 r., w m. Nowa Czartoria, powiat Żytomierz, syn Platona i Ireny z Glasbergów. Absolwent Politechniki Warszawskiej, a następnie Centrum Wyszkolenia Kawalerii w Grudziądzu. We wrześniu 1939 r. ewakuował fabrykę broni z Warszawy do Brześcia Litewskiego. Z Brześcia Litewskiego powrócił do Warszawy, gdzie podjął pracę nauczyciela, a po zamknięciu szkoły przez Niemców pracował w PCK. W okresie okupacji niemieckiej należał do Armii Krajowej, wykładał w tajnej podchorążówce, kierował warsztatem produkującym broń. Absolwent I kursu oficerskiego w Centralnej Szkole Pożarniczej w okresie 20.09.1942 - 27.02.1943 r. z I lokatą., zaś w Warszawskiej Straży Ogniowej zatrudniony od 1 grudnia 1941 r. Na II okupacyjnym kursie oficerskim zorganizowanym w CSP trwającym od 28 lutego do 30 czerwca 1944 r. wykładał przedmiot - Organizacja służby bojowej. W Powstaniu Warszawskim dowodził wieloma akcjami ratowniczo-gaśniczymi. Był jednym z członków powstańczej Komendy WSO - połączonych oddziałów I, II, IV działających na Starym Mieście a później po przejściu kanałami w Śródmieściu. Po upadku powstania trafił do obozu przejściowego w Pruszkowie, a po wywiezieniu z obozu mjr Borowego, objął dowództwo nad grupą strażaków pozostających w Pruszkowie. W 1945 wstąpił do wojska, został mianowany szefem Departamentu Kwaterunkowo-Budowlanego MON, w stopniu pułkownika. Był jednym z twórców Wojskowego Przedsiębiorstwa Budowlanego. Aresztowany 23 lutego 1948 r. w czasie podróży służbowej do Wrocławia i oskarżony o systematyczne "sabotowanie działalności Departamentu Kwaterunkowo-Budowlanego MON na odcinku budowlanym ze szkodą dla obronności państwa” i o stworzenie monopolu na dostawy prywatne dla wojska. Został osądzony w tzw. "sprawie kwatermistrzowskiej" (S.3292) przed Najwyższym Sądem Wojskowym w Warszawie razem z Janem Czeredysem, Stefanem Długołęckim, Feliksem Stroińskim i Feliksem Sztompką. 3 grudnia 1948 r. został skazany wraz ze współpodsądnymi na podst. 3 §2 Dekr.13.06.1946 na karę śmierci. Dokładne miejsce pochówku jest nieznane. Grób symboliczny znajduje się na Cmentarzu Wojskowym w Kwaterze "Na Łączce". Bibliografia:
|
* |
18 |
BUDZIANOWSKI RYSZARD
płk poż. RYSZARD BUDZIANOWSKI - "Borys"
Urodzony w Lwowie 13.04.1930 r., syn Włodzimierza i Marii z d. Szymańska. W konspiracji od 1943 - harcerz Szarych Szeregów w drużynie przy Gimnazjum i Liceum im. Ziemi Mazowieckiej. Syn oficera legionów. Oddział w Powstaniu Warszawskim - Armia Krajowa - Grupa "Północ" - odcinek "Kuba" - Sosna" - Korpus Bezpieczeństwa - 1. batalion szturmowy KB "Nałęcz" - ochotnik. Szlak bojowy - Stare Miasto - kanały - Śródmieście. Niewola niemiecka - jeniec Stalagu 344 Lamsdorf, następnie przekazany do Stalagu IV B Mühlberg (18.11.1944 r.) Po ucieczce w marcu 1945 r. żołnierz PSZ na Zachodzie. Powrócił do kraju ( 16.09.1947 zarejestrował się w warszawskim PCK jako powracający z niewoli niemieckiej). Represjonowany żołnierz-górnik LWP. Pracował jako oficer Komendy Głównej Straży Pożarnej. Autor książek o ochronie przeciwpożarowej oraz artykułów i wspomnień o tematyce powstańczej. Awansowany do stopnia porucznika rezerwy. Absolwent XXXII kursu oficerskiego 1.07. - 14.12.1953 r. w Centralnej Oficerskiej Szkole Pożarniczej (COSP). Wieloletni pracownik Służby Zapobiegania Pożarom KGSP, Główny Inspektor w Ministerstwie Żeglugi. Zm. w 2015 r. Pochowany w Kwaterze Wojskowej na Powązkach. Autor książki: "Batalion KB "Nałęcz" w Powstaniu Warszawskim" (wyd. - nakł. autora). Odznaczenia: Warszawski Krzyż Powstańczy, Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski, Złoty i Srebrny Krzyż Zasługi, Krzyż Walecznych, Krzyż Armii Krajowej. Bibliografia:
|
* |
19 |
BUDZIAREK EUGENIUSZ
płk poż. EUGENIUSZ BUDZIAREK –„ Jur"
ur. 21.01.1919 r. w Warszawie, syn Jana, zm. 15.02.1979 r. w Warszawie. Początkowo w II Oddziale Warszawskiej Straży Ogniowej (w Ratuszu). W Centralnej Szkole Pożarniczej pracował w warsztatach szkolnych. Żołnierz konspiracji ps. "Jur" w zgrupowaniu AK "Żywiciel" na Żoliborzu. Od września 1944 r. więzień obozu koncentracyjnego Flossenburg. Po wojnie wraca do pożarnictwa, szczególnie związany z górnictwem i energetyką. Główny inspektor ochrony przeciwpożarowej w Ministerstwie Energetyki i Energii Atomowej. Awansuje do stopnia płk pożarnictwa. Zmarł 15 lutego 1979 r. Odznaczenia: Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski, Złoty i Srebrny Krzyż Zasługi, Medalem za Warszawę 1939-1945, Medal Zwycięstwa i Wolności, Odznaka "Za Wysługę 40 lat w Pożarnictwie", Srebrny Medal za Zasługi dla Pożarnictwa, Odznaka Dzieci Warszawy, Złota Odznaka Zasłużonego dla Energetyki. Bibliografia:
|
* |
20 |
BUKIEWICZ ZDZISŁAW
kpr. poż. ZDZISŁAW BUKIEWICZ
Ur. 5.04.1922 r., w Warszawie, syn Władysława. W warsztatach szkolnych w Centralnej Szkole Pożarniczej zatrudnia się w połowie 1940 r. Od kwietnia 1941 r. aż do wybuchu Powstania Warszawskiego pracował w Oddziale Doświadczalnym CSP. W konspiracji był żołnierzem 259 plutonu w zgrupowaniu AK "Żywiciela". Po wojnie podjął pracę nie związaną z pożarnictwem. Od 1986 r. na emeryturze. Bibliografia:
|
* |
21 |
BUKOWSKI ANDRZEJ
strażak ANDRZEJ BUKOWSKI - "Jędruś", "Jeż"
Syn Mariana Ur. 13.11.1919 r., w Łęczycy, zm. 18.04.1941 r. w Warszawie. Do pracy w CSP w Oddziale Doświadczalnym przyjęty we wrześniu 1940 r. Oddział II Obwód "Żywiciel" (Żoliborz) Warszawskiego Okręgu Armii Krajowej - kompania sztabowa - pluton 228. Pseudonim "Jędruś", "Jeż". Poległ na placu Wilsona 26.08.1944 r. w wypadku samochodowym jadąc do pożaru. Pochowany na Cmentarzu Powązkowskim. Bibliografia:
|
* |
22 |
BUSZA TADEUSZ
ppłk poż. TADEUSZ BUSZA
Ur. 14.10.1897 r., w Pogorzeli, woj. poznańskie, syn Stanisława. Rozpoczął działalność w strażactwie ochotniczym w 1923 r. Piastował funkcję prezesa Okręgu Wojewódzkiego Związku. W pożarnictwie zawodowym pracę rozpoczął w 1928 r. na stanowisku inspektora wojewódzkiego w Poznaniu. W roku 1939 został ranny w czasie działań wojennych w Warszawie. Członek strażackiego ruchu oporu "Skała". Wchodził w skład kadry dydaktycznej Centralnej Szkoły Pożarniczej. Latem 1942r. płk poż. Jerzy Lgocki zagrożony aresztowaniem, zszedł do podziemia i przestał sprawować urząd KTP. Jego miejsce zajął ppłk poż. Tadeusz Busza. Po wojnie piastował różne funkcje w komendzie wojewódzkiej i w służbie resortowej ochrony przeciwpożarowej. Zm. w 1964 r. Bibliografia:
|
|
23 |
BYTNAR STEFAN
płk poż. STEFAN BYTNAR - "Szpak"
Ur. 1.09.1924 we wsi Handzlówka gmina Łańcut, zm. 26.07.1993. Uczestniczył w ruchu oporu przeciwko okupantowi niemieckiemu pod ps. „Szpak”. Od VII 1942 do 31 VII 1944 w połączonym plutonie B.Ch. i A.K kolportował tajne pisma, przenosił i ukrywał broń, zabezpieczał tajne nauczanie w swojej wsi. W 1943 został przymusowo zatrudniony w zakładach K-WERK ADLER w Dębicy. Podczas ewakuacji urządzeń fabryki i pracowników do Mińska (ZSRR) uciekł z pociągu i po tygodniowym nocnym marszu przez pola i lasy wrócił do rodzinnej wsi i ukrywał się przed Niemcami do końca wojny. Po wojnie przyjechał do Wrocławia i od 12 IX 1946 pracował w ZPS, gdzie po przeszkoleniu i zdobyciu uprawnień został komendantem Zakładowej Straży Pożarnej. W 1966 ukończył Szkołę Oficerów Pożarnictwa w Warszawie W 1968 r. uzyskał stopień kpt. w Korpusie Pożarnictwa a w 1984 r. stopień płk pożarnictwa. Był rzeczoznawcą ds. ppoż. we Wrocławskim Biurze Projektów. Opracował wiele wniosków racjonalizatorskich w swojej dziedzinie. Odznaczenia:wiele odznaczeń i medali resortowych oraz Odznakę Budowniczy Wrocławia – 1972, Złoty Krzyż Zasługi – 1977, Złota Odznaka „Zasłużony dla woj. Wrocławskiego i Miasta Wrocławia” – 1979, Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski – 1985. Po przejściu na emeryturę w 1986 od Dyrekcji WZPS „Polmos – Wrocław” otrzymał „Podziękowanie za 40-letnią pracę zawodową i społeczną”. W 1987 – Dyplom „Za zaangażowanie i aktywność w ochronie mienia społecznego oraz prowadzoną działalność w zakresie porozumienia narodowego” od Patriotycznego Ruchu Odrodzenia Narodowego – Rady Dzielnicy Wrocław - Psie Pole. Był członkiem ZBOWiD. Zmarł po ciężkiej chorobie. Bibliografia:
|
|
24 |
CHRZANOWSKI KONRAD
strażak KONRAD CHRZANOWSKI - "Konrad"
ur. 19.12.1927 r., w Innowrocławiu, zginął w 1944 r. Uczeń gimnazjum oo. Marianów na Bielanach w Warszawie. W czasie okupacji kontynuował naukę. Szkoła ta pod oficjalnym szyldem zawodówki o kierunku budowlanym realizowała program nauczania na poziomie gimnazjalnym. W 1942 r. nie przerywając nauki u oo. Marianów, ukończył w Centralnej Szkole Pożarniczej kurs strażaka zawodowego. Został zatrudniony w warsztatach szkolnych oraz przejściowo w Oddziale Doświadczalnym jako praktykant. Wiosną 1944 r. zdał maturę. Był członkiem "Szarych Szeregów" ps. Konrad. Walczył w Powstaniu warszawskim w rejonie Starego Miasta. Zginął mając niespełna 17 lat. Bibliografia:
|
* |
25 |
CZERWICKI STEFAN
STEFAN CZERWICKI "Orzeł"
Ur. 3.03.1925 r., w Pruszkowie, tam też ukończył w 1938 r., szkołę powszechną. Od 1937 r. w OSP Pruszków. W latach 1942-1944 kontynuował naukę na tajnych kompletach w Liceum Spółdzielczym w Warszawie. W okresie okupacji rozpoczął służbę pożarniczą w Pogotowiu Przeciwpożarowym Miasta Pruszkowa i od tej chwili całe swoje życie związał się z pożarnictwem. Po wstąpieniu w szeregi Armii Krajowej otrzymał przydział do grupy "Dywersja" Komendy Głównej AK i przyjął pseudonim "Orzeł". Brał aktywny udział w akcjach sabotażowo-dywersyjnych. W 1944 r., walczył w Powstaniu Warszawskim. W 1945 r., został zmobilizowany do Wojska Polskiego. Po ukończeniu kursu dla komendantów Straży Pożarnej Wojska Polskiego, pracował na stanowisku pomocnika komendanta straży pożarnej w Centralnej Bazie Uzbrojenia Artylerii Wojska Polskiego. Na kurs oficerski w CSP zgłosił się sam i w 1947 r. otrzymał szlify podporucznika pożarnictwa. Od tego czasu pełnił służbę na różnych stanowiskach w ochronie przeciwpożarowej. Był komendantem powiatowym straży pożarnych w Grójcu i oficerem w Wojewódzkim Związku Straży Pożarnych w Warszawie. Od września 1948 r. do 1964 r., pracował w Zarządzie Portu Gdańsk - Gdynia w Portowej Straży Pożarnej, najpierw w Gdańsku potem w Gdyni, na stanowisku dowódcy oddziału i zastępcy komendanta. Przez cały czas podnosił swoje kwalifikacje ogólne i zawodowe, kończąc w 1960 r., SOP - studium uzupełniające., a także uzyskując uprawnienia nawigatora. W latach 1964-1967 pełnił funkcje starszego inspektora w Ministerstwie Żeglugi w gdyńskiej delegaturze Głównego Inspektoratu Ochrony Przeciwpożarowej. W 1967 r., został powołany na stanowisko komendanta rejonowego straży pożarnych w Gdyni i piastował je nieprzerwanie do 1982 r., kiedy to odszedł na emeryturę w stopniu płk pożarnictwa. Powrócił do służby w 1985 r. i pełnił ją do 1988 r. w Komendzie Wojewódzkiej Straży Pożarnych w Gdańsku, na stanowisku inspektora wojewódzkiego. Szczególne osiągnięcia odnosił w działaniach operacyjnych i szkoleniowych. Po ponownym przejściu na emeryturę nie zaprzestał aktywnej działalności. Aż do śmierci z pełnym zaangażowaniem pracował społecznie w strukturach Związku Ochotniczych Straży Pożarnych RP, pełniąc przez wiele lat funkcję prezesa Zarządu Miejskiego ZOSP RP w Gdyni. Był aktywnym członkiem Światowego Zawiązku Żołnierzy AK, Oddział w Gdyni oraz Związku Powstańców Warszawskich. Zmarł w 2002 r. Odznaczony m.in.: Kawalerski Krzyż Orderu Odrodzenia Polski. Bibliografia:
|
* |
26 |
CZERWIŃSKI BOHDAN
kpr. poz. BOHDAN CZERWIŃSKI
Ur. 1.08.1923 r., w Radzyniu Podlaskim, syn Seweryna. W 1941 r. w CSP, ukończył kurs mechaników motopompy, rok później z piątą lokatą - kurs strażaka zawodowego i rozpoczął pracę w Oddziale Doświadczalnym CSP. Wyróżnił się odwagą i ofiarnością podczas akcji gaszenia pożaru w Państwowej Wytwórni papierów Wartościowych przy ul Sanguszki w Warszawie. Członek Strażackiego Ruchu Oporu "Skała", uczestnik wypadu na posterunek policji granatowej w Skrzydlnej, w powiecie nowosądeckim. Ukończył kurs podoficerski. Po wojnie do grudnia 1950 r. pracował w Komendzie Głównej Straży Pożarnych. Bibliografia:
|
* |
27 |
CZMOCH CZESŁAW
płk poż. CZESŁAW CZMOCH - "Łukasik"
Ukończył III kurs podstawowy dla podoficerów zawodowych pożarnictwa w 24.08.1942 r. Wchodził w skład kierownictwa służby przeciwpożarowej na Warszawę. Pseudonim "Łukasik". Członek AK, walczył w Powstaniu Warszawskim. Wykładowca w Centralnej Szkole Pożarniczej w latach 1946-1949, delegowany z Głównego Zarządu Polityczno-Wychowawczego Wojska Polskiego w stopniu kpt. poż., nauczał wychowania fizycznego, będąc jednocześnie pracownikiem Wydziału Pożarnictwa w Ministerstwie Administracji Publicznej. W latach 1950-1950 w Centralnej Oficerskiej Szkole Pożarniczej wykładał przedmiot - organizacja pracy biurowej. Odznaczony Medalem Honorowym im. Józefa Tuliszkowskiego (1995). Bibliografia:
|
* |
28 |
DALEWSKI WŁODZIMIERZ
por. WŁODZIMIERZ DALEWSKI - "Szparag"
Absolwent I kursu oficerskiego w Centralnej Szkole Pożarniczej w okresie 20.09.1942 - 27.02.1943 r. Członek zgrupowania Jodła okręgu radomsko-kieleckiego ZWZ AK. Najgłośniejszą operacją zbrojnego podziemia na Kielecczyźnie w której brał udział było rozbicie więzienia w Kielcach, w nocy z 4 na 5 sierpnia 1945 r., przeprowadzone przez zgrupowania poakowskie kpt. Antoniego Hedy "Szarego" oraz por. Stefana Bembińskiego "Harnasia"/"Sokoła". Już na początku lipca 1945 r. kpt. Antoni Heda przyjechał na Kielecczyznę i drogą konspiracyjną nawiązał kontakt ze swymi podkomendnymi z czasu okupacji niemieckiej, którzy nadal działali w terenie. Chciał zorientować się co do możliwości przeprowadzenia akcji w Kielcach. Przez łącznika „Szynkę” dotarł do por. Edwarda Nadarkiewicza "Narewa" (w czasie "Burzy" kwatermistrza 2. batalionu 3. pp Leg. AK)), a następnie do por. Włodzimierza Dalewskiego „Szparaga”. O podjęciu ostatecznej decyzji przeprowadzenia akcji rozbicia więzienia w Kielcach zadecydowały informacje zgromadzone przez por. Dalewskiego. Rozpoznana przez niego dyslokacja i liczebność oddziałów WP, KBW, Armii Czerwonej oraz jednostek UB i MO na terenie miasta Kielc pozwoliła opracować dokładny i, jak się później okazało, bardzo skuteczny plan, podzielony na trzy podstawowe etapy: zorganizowanie koncentracji wszystkich grup mających wziąć udział w rozbiciu więzienia, ich aprowizacja i dozbrojenie, rekwizycja samochodów na szosie Skarżysko-Kamienna – Kielce, aby następnie przetransportować wszystkie pododdziały zgrupowania na miejsce akcji, rozbicie więzienia. Zgrupowanie miało być podzielone na dwie grupy: szturmową, mającą dokonać ataku na więzienie i uwolnienia przetrzymywanych tam osób, oraz osłonową , ubezpieczającą całą akcję (grupę szturmową stanowił pododdział złożony z około 40 ludzi, w większości ochotników, którymi dowodził por. „Szparag” – przy grupie tej znajdował się kpt. „Szary”, który dowodził całością zgrupowania; grupę osłonową tworzyło 5 pododdziałów. Bibliografia: |
* |
29 |
DEGLER ARKADIUSZ WALERIUSZ
strażak ARKADIUSZ WALERIUSZ DEGLER - "Grad"
Ur. 6.10.1920 r., w Krasnodarze (ZSRR) zm. 9.02.1944 r. w 1939 r. ukończył Gimnazjum im Bolesława Prusa w Warszawie. Wybuch wojny przekreślił jego plany związane ze studiami na Politechnice Warszawskiej. We wrześniu 1939 r., uczestniczył w przygotowaniu stolicy do obrony. Organizował ochotnicze brygady, które kopały rowy przeciwlotnicze i okopy strzeleckie. Po kapitulacji Warszawy wyszedł z miasta. Po kilkumiesięcznej tułaczce wrócił i natychmiast podjął działalność konspiracyjną. Zorganizował podziemny ruch harcerski, wstąpił do ZWZ. Rozpoczął też studia na tajnej Politechnice Warszawskiej. W lutym 1941 r., został przyjęty do Oddziału Doświadczalnego CSP. W konspiracji używał pseudonimu "Grad". Po nieudanym zamachu na gubernatora Fischera, był poszukiwany przez Niemców, musiał uciekać z Warszawy. Wyjechał do Piotrkowa Trybunalskiego. Jako strażak znalazł zatrudnienie w fabryce "Bugaj", gdzie były produkowane części do samolotów. Po przeprowadzeniu kliku akcji sabotażowych, zagrożony aresztowaniem, uciekł do lasu, trafił do oddziału GL "Romana". Uczestniczył w rajdzie bojowym z Sulejowa w Lasy Koneckie i w bitwie na Diablej Górze. Po tej bitwie dostał się do działającego w powiatach radomszczańskim, częstochowskim i piotrkowskim batalionu AL im. gen. Józefa Bema. Dał się poznać jako człowiek czynu, niezwykle inteligentny, szaleńczo odważny, z predyspozycjami dowódczymi. W 1943 r. otrzymał nominację na oficera wyszkolenia wojskowego w sztabie okręgu, a pod koniec listopada tegoż roku został szefem sztabu okręgu częstochowskiego GL-AL. Posługiwał się kenkartą na nazwisko Tadeusz Kalamat. 9 lutego 1944 r. Ginie po tym jak Gestapo zaskoczyło go w jego w mieszkaniu w Częstochowie. Został przez Niemców pochowany w bocznej alejce cmentarza św. Rocha w Częstochowie. W 1947 r w wyniku starań rodziców ekshumowany i pochowany na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie. Pośmiertnie odznaczony Krzyżem Grunwaldu III klasy (1947). Bibliografia:
|
* |
30 |
DĘBICKI JAN
ppor. poż JAN DĘBICKI
Ur. 18.12.1911 r . w m. Nowotniec, pow. Sanok, syn Michała, rozstrzelany przez Niemców w grudniu 1943 r. 27 lutego 1942 r., uczestnik I kursu oficerskiego w CSP w okresie 20.09.1942 - 28.02.1943 r., gdzie następnie pracował w charakterze wykładowcy i instruktora. Członek Strażackiego Ruchu Oporu "Skała. W marcu 1943 r., przeniesiony do Tarnowa na stanowisko z-cy instruktora powiatowego. Aresztowany w listopadzie 1943 r., więziony w Krakowie i rozstrzelany. Bibliografia:
|
* |
31 |
DOBROWOLSKI TADEUSZ
por. poż. TADEUSZ DOBROWOLSKI - "Grot"
Ur. 16.01.1912 r. w Warszawie. W latach 1935-1938 pracował w Związku Straży Pożarnych RP w Lubelskim Okręgu Wojewódzkim jako instruktor powiatowy w Łukowie. Wówczas w stopniu mł. instruktora poż. Na początku 1939 r. został przeniesiony do m. Frysztat na Zaolziu (Śląski Okręg Wojewódzki ZSP RP), gdzie również pracował w charakterze instruktora powiatowego. Uczestnik kampanii wrześniowej. Od 1 lipca 1940 r. zatrudniony w Posterunku Straży Pożarnej na Żoliborzu w Warszawie, a następnie w Centralnej Szkole Pożarniczej. W czasie okupacji działa w ZWZ-AK, używał pseudonimu „Grot”. Poszukiwany przez Gestapo ukrywał się od 1942 r. Po wojnie w latach 1945-1950 pracował w Dowództwie Okręgu Wojskowego w Łodzi, a później w Katowicach, następnie w Departamencie Kwaterunkowo–Budowlanym MON jako szef inspekcji przeciwpożarowej. Jednocześnie pełnił funkcję sekretarza Zarządu Przymusowego Związku Straży Pożarnych RP. Od 1951 do 1955 r. zatrudniony był w Centralnym Zarządzie Budownictwa Wojskowego. W latach 1956-1977 pracował w Komendzie Głównej Straży Pożarnych jako szef Służby Zapobiegania Pożarom. Na emeryturę odszedł w 1977 r. w stopniu pułkownika poż. Odznaczenia: Złoty Medal „Za Zasługi dla Pożarnictwa” (1948), Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (1969), Złoty i Srebrny Krzyż Zasługi, Medal za Udział w Wojnie Obronnej 1939r., Srebrna Odznaka „Za Zasługi dla Ochrony Przeciwpożarowej”. Bibliografia:
|
* |
32 |
DOMAŃSKI LEOPOLD
strażak LEOPOLD DOMAŃSKI - "Semen", "Lopek"
Ur. 12.09.1924 r. w Wilnie, syn Wacława, zginął 22.09.1944 r. w Warszawie. Uczestnik kampanii wrześniowej. Jako 15-letni żołnierz walczył w obronie Gdyni, na Oksywiu. Do lutego 1940 r. przebywał w niewoli, zwolniony w wyniku interwencji. W Oddziale Doświadczalnym Centralnej Szkoły Pożarniczej pracował od początku 1941 r. Ukończył kurs podoficerski i otrzymał stopień kaprala pożarnictwa. Członek IV Oddziału Warszawskiej Straży Ogniowej. Brał udział w akcji gaszenia cystern na Dworcu Gdańskim pod dowództwem Michała Pogorzelskiego. Wyróżnił się w tej akcji. Członek Strażackiego Ruchu Oporu „Skała”, uczestnik wypadu partyzanckiego w Skrzydlnej pow. Nowy Sącz. Żołnierz III Batalionu Pancernego „Golski” AK, ps. „Semen”. Zginął w Powstaniu Warszawskim, rejonie Politechniki Warszawskiej w czasie akcji przejmowania zrzutu, mając zaledwie 19 lat. Po ekshumacji pochowany na Powązkach w Warszawie. Bibliografia:
|
* |
33 |
DROŻDŻEŃSKI ANDRZEJ ZBIGNIEW
plutonowy pchor. ANDRZEJ ZBIGNIEW DROŻDŻEŃSKI - "Droban"
Ur. 28.07.1924 r. w Warszawie. Syn komendanta CSP mjr poż. Stanisława Drożdżeńskiego, bliźniak Maciej Drożdżeński. Absolwent I kursu oficerskiego w Centralnej Szkole Pożarniczej (20.09.1942 - 27.02.1943 r.), a także wykładowca po wojnie. W Powstaniu Warszawskim pseudonim "Droban". Działa w Armii Krajowej - XI zgrupowanie (batalion) "Chrobry" - 1 kompania "Edward". Oddział Armia Krajowa - Grupa "Północ" - odcinek "Kuba"-"Sosna" - batalion "Chrobry I" - 1. kompania. Szlak bojowy: Wola - Stare Miasto - kanały - Śródmieście (szpital). Po powstaniu w niewoli niemieckiej. Pracuje w KM SP w Kielcach. Świadek 1-lipcowych zajść antyżydowskich w Kielcach 1946 r. Członek Zarządu PTTK Oddziału Świętokrzyskiego w Kielcach (1972). Na emeryturę przechodzi w stopniu ppłk poż. Zmarł 16.07.1996 r. w Kielcach. Bibliografia:
|
* |
34 |
DROŻDŻEŃSKI STANISŁAW ZEFIRYN
mjr poż. STANISŁAW ZEFIRYN DROŻDŻEŃSKI - "Kostek"
Płk poż. Stanisław Zefiryn Drożdżeński, syn Bronisława i Heleny z Kaweckich urodził się 28 sierpnia 1898 r. w Batumi nad Morzem Czarnym. Został pochowany na Cmentarzu Powązkowskim w Warszawie. Został przyjęty w pierwszych dniach grudnia 1925 r. na stanowisko czasowego zastępcy woźnego w Sztabie W.S.O. przy ul. Nalewki 3. W ten sposób rozpoczął służbę w pożarnictwie. Woźnym był do dnia 31.I.26 r. Z dniem 1.II.1926 r. został przyjęty do W.S.O. w charakterze strażaka z przydziałem do linii w I-ym Oddziale. Jednocześnie studiował nadal w SGGW. Był już wówczas na siódmym semestrze, lecz musiał odrabiać duże zaległości w pracach seminaryjnych oraz w egzaminach. Uczył się nie tylko w domu, lecz również podczas służby we wszystkich godzinach wolnych od zajęć. Jednocześnie zdobywał potrzebne w przyszłości arkana pożarnicze. Kurs instruktorski zorganizowany został przez Gł. Zw. Str. Poż. R.P. trwał od 15 marca do 15 czerwca 1927 r. Był słuchaczem kursu z jednoczesnym pełnieniem wszystkich obowiązków strażaka w pododdziale bojowym. Po ukończeniu w 1935 r. kursu uzupełniającego w Łodzi, odbywając w tymże czasie praktykę bojową w 3 Oddziale Łódzkiej Straży Ogniowej Ochotniczej. Bezpośrednio po tym zorganizował pierwszy w Polsce kurs unitarny miesięczny w zakresie połączonych programów od I do VI stopnia wyszkolenia pożarniczego. Udział w konspiracji 1939-1944 - Prezes konspiracyjnej grupy Strażackiego Ruch Oporu "Skała" - Okręg Warszawa Pseudonim "Kostek". Podczas okupacji uczył na kursach podoficerskich i oficerskich w Centralnej Szkole Pożarniczej kilku przedmiotów: taktyki pożarniczej, planowania obrony przeciwpożarowej miast i obiektów, inspekcji przeciwpożarowych, badania pogorzelisk, służby wewnętrznej, psychologii strażaka i dowódcy. Wraz z innymi strażakami niósł pomoc Żydom z warszawskiego getta. Od lipca 1944 r przebywał w sanatorium w Busku Zdroju gdzie leczył zadawnioną kontuzję kolana, którą odniósł w styczniu 1940 r., podczas gaszenia pożaru, potem jakiś czas pozostawał bez pracy. W latach 1.04.1945-14.03.1947 był pierwszym komendantem Miejskiej Zawodowej Straży Pożarnej w Kielcach w stopniu majora, skąd został przeniesiony na stanowisko komendanta Centralnej Szkoły Pożarniczej, a później Centralnego Ośrodka Wyszkolenia Pożarniczego. Uczył tych samych przedmiotów co w okresie okupacji, a ponadto organizacji pożarnictwa i pracy biurowej. Placówką tą kierował do 1950 r. będąc jednocześnie kierownikiem Wydziału Wyszkolenia Związku Straży Pożarnych RP. Z dniem 6 lutego 1947 r. awansowany do stopnia podpułkownika poż. Od maja do 31 października p.o naczelnika Wydziału Inspekcji w nowo utworzonej Komendzie Głównej Straży Pożarnych, później do 10 czerwca 1951 r., pracował jako kierownik Oddziału III w Wydziale Akcji Zapobiegawczej KGSP, następnie został przeniesiony na stanowisko starszego inspektora w Wydziale Szkolenia Zawodowego KGSP. Z dniem 31 marca 1954 r. mimo że ciężko chory przebywał w szpitalu, w wyniku represji stalinowskich, zwolniony z pracy. W cztery dni później umiera. Bibliografia:
|
* |
35 |
DUTKIEWICZ BRONISŁAW
kpr. poż. BRONISŁAW DUTKIEWICZ - "Siosio"
Ur. 18.08.1910 r. w Warszawie (wg. poz. 2 - 18.07.1910), zm. 2.06.1953 r. w Warszawie. W Centralnym Ośrodku Wyszkolenia Pożarniczego pracował od połowy 1939 r., a następnie w CSP jako kierowca pojazdów pożarniczych. czasie wojny działał w konspiracji. Jako członek „Skały” brał udział w wielu akcjach sabotażowych. Po wybuchu Powstania Warszawskiego działał jako członek Armii Krajowej w 259. plutonie w zgrupowaniu „Żywiciela”. Ranny, po upadku Powstania wywieziony do stalagu XIA w Altengrabow. Po wojnie wrócił do kraju. Bibliografia:
|
* |
36 |
DYMOWSKI WIESŁAW
kpr. poż. WIESŁAW DYMOWSKI - "Strażak"
Ur. 28.02.1923 r. W okresie Powstania Warszawskiego był w Armii Krajowej - zgrupowanie "Radosław" - pułk "Broda 53" - batalion "Zośka" - 2. kompania "Rudy” - III pluton "Felek”. Poległ na ul. Spokojnej podczas wycofywania oddziałów zgrupowania "Radosław" z Woli 27.08.1944 r. Uczestnik kursu podstawowego strażaka WSO w Centralnej Szkole Pożarniczej w okresie 15.03-15.07.1943 r. Ekshumowany z terenu szpitala św. Stanisława na Woli. Bibliografia:
|
* |
37 |
FIEDLER JERZY
płk poż. JERZY FIEDLER - "Jur"
Urodził się 10 maja 1925 r. w Stanisławowie - stolicy ówczesnego województwa stanisławowskiego. Od 1940 r. był członkiem Ochotniczej Straży Pożarnej w Samsonowie. W czasie II wojny światowej uczestniczył w ruchu partyzanckim na Kielecczyźnie. W styczniu 1940 r. wstąpił do miejscowej organizacji wojskowej Kadra Polski Niepodległej (KPN), która później weszła w skład Armii Krajowej. Posługiwał się pseudonimem „Jur”. Ukończył wojskowe szkolenie podoficerskie. W remizie strażackiej w Samsonowie przechowywał dla członków KPN broń, którą dostarczał im, kiedy brali udział w akcjach przeciw okupantowi hitlerowskiemu. W maju 1943 r. podjął pracę w Miejskiej Ochotniczej Straży Pożarnej w Sandomierzu. W tymże roku ukończył kursy mechaników motopomp oraz zawodowych podoficerów pożarnictwa w Centralnej Szkole Pożarniczej w Warszawie. Po kursach pełnił funkcję instruktora szkolenia w OSP w Sandomierzu. W okresie mobilizacji do akcji „Burza”, w sierpniu 1944 r., powrócił do Samsonowa do swojego trzeciego plutonu, który wchodził w skład 4. Kompanii 4. Pułku Piechoty Armii Krajowej. Brał udział w jego działaniach, aż do mobilizacji oddział AK w listopadzie 1944 r. Następnie skierowano go do Zawodowej Straży Pożarnej w Skarżysko-Kamiennej, gdzie pełnił służbę do 17 stycznia 1945 r. Jako członek AK 5 lutego 1945 r. został aresztowany przez Wojewódzki Urząd Bezpieczeństwa Publicznego w Kielcach. Po zwolnieniu z więzienia, 15 kwietnia 1945 r. razem z pożarniczą grupą operacyjną wyjechał na Dolny Śląsk, gdzie rozpoczął służbę w Inspektoracie Pożarnictwa w Trzebnicy, a następnie w Lignicy (nazwanej później Legnicą. We wrześniu 1956 r. objął stanowisko komendanta wojewódzkiego straży pożarnych w Szczecinie, z którego zrezygnował w styczniu 1965 r. po ponad ośmiu latach. Przyniosła ona wszechstronny rozwój ochrony przeciwpożarowej w województwie szczecińskim. Następnie do końca 1966 r. był Komendantem Portowej Straży Pożarnej w Szczecinie. 17 stycznia 1967 r. został komendantem wojewódzkim straży pożarnych w Poznaniu. W roku 1978 ukończył studia magisterskie na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu i uzyskał tytuł magistra administracji. Funkcję komendanta wojewódzkiego pełnił 23 lata. W tym czasie Komenda Wojewódzka Straży Pożarnych osiągnęła wielki dorobek w dziedzinie ochrony przeciwpożarowej. 29 grudnia 1989 r. zakończył służbę i przeszedł na emeryturę. Zmarł 15 lutego 2016 r. w wieku 90 lat. Pochowany na Cmentarzu Komunalnym Junikowo w Poznaniu. Za osiągnięcia w walce o niepodległość Polski został uhonorowany: Krzyżem Walecznych (1945), Krzyżem Partyzanckim (1959) i Krzyżem Armii Krajowej (1994). Odznaczenia: Za wybitne wyniki w działalności zawodowej i społecznej w dziedzinie ochrony przeciwpożarowej został odznaczony m.in.: Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (1975), Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski (1983), Medalem „Za ofiarność i Odwagę” (1972), Złotym Znakiem Związku Ochotniczych Straży Pożarnych (1977), Złotą Odznaką Pamiątkową Gryfa Pomorskiego (1962), Odznaką Honorową „Za Zasługi w Rozwoju Województwa Poznańskiego” (1974), Odznaką Honorową Miasta Poznania (1974), Odznaką Honorową „Za zasługi dla Województwa Konińskiego” (1977), Odznaką „Za Zasługi dla Województwa Wielkopolskiego” (2004). Bibliografia: |
* |
38 |
FILINGIER ZDZISŁAW
płk poż. ZDZISŁAW FILINGIER - "Roszak"
Urodził się 2 stycznia 1922 r. w Warszawie. Jego rodzina mieszkała w Międzylesiu, gdzie spędził dzieciństwo i wczesne lata młodzieńcze. Wychowany w duchu tradycji patriotycznych. W latach 1935-1939 uczęszczał do gimnazjum w Warszawie, gdzie należał do 91. Mazowieckiej Drużyny Harcerskiej im. Tadeusza Kościuszki, w której był kolejno zastępowym zastępu pożarniczego, później przybocznym i ostatnim do wojny drużynowym. Na bazie drużyny harcerskiej powstała komórka organizacji podziemnej, początkowo Szare Szeregi, a potem Związku Walki Zbrojnej i Armii Krajowej. W czasie pierwszych miesięcy okupacji skończył tajną podchorążówkę Armii Krajowej w zgrupowaniu "Obroża” i został skierowany do Kedywu do Oddziałów Specjalnych. Brał udział w wielu akcjach sabotażowych, zapoczątkował rolą podpalacza! Wraz z kolegami wzniecił pożar w składzie makulatury z takim wyliczeniem, aby ogień przerzucił się zgodnie z kierunkiem wiatru na pobliski las i objął płomieniami niemiecką fabrykę amunicji. Później trafił do oddziału 25. pułku piechoty Armii Krajowej Ziemi Piotrkowskiej, działającego na Kielecczyźnie i w Górach Świętokrzyskich. Pod pseudonimem partyzanckim "Roszak” został dowódcą plutonu w 5. kompanii II batalionu dowodzonej przez mjr Józefa Wyrwę, pseudonimy "Furgalski” lub "Stary”. Absolwent X Kursu Oficerskiego w Centralnym Ośrodku Wyszkolenia Pożarniczego w okresie 28.03-21.07.1949 r. i został dowódcą zmiany. Jako wyróżniający się w działaniach operacyjnych i szkoleniowych młody oficer w tym samym roku przeniesiony został do Szkoły Podoficerów Pożarnictwa nr 1 w Nysie. Pełniąc obowiązki instruktora wykładowcy, był jednocześnie jednym z jej organizatorów. Był kompetentnym i twórczym wykładowcą, wprowadzał innowacje szkoleniowe, uczył umiejętności posługiwania się technicznymi środkami ratowniczymi. W latach 1956-1959 pełnił funkcję zastępcy komendanta Szkoły Podoficerów Pożarnictwa nr 1 w Nysie Płk Filingier został przeniesiony do służby w Wojewódzkiej Komendzie Straży Pożarnych w Opolu na stanowisko oficera ds. operacyjnych, a następnie został powołany na stanowisko zastępcy komendanta wojewódzkiego, wtedy płk poż. Andrzeja Gatlika. Z dniem 1 maja 1968 r. objął stanowisko komendanta wojewódzkiego Straży Pożarnych w Opolu. Uczestnik wielu trudnych akcji ratowniczo-gaśniczych na terenie kraju. Wśród nich należy wymienić gaszenie pożaru Rafinerii Ropy Naftowej w Czechowicach-Dziedzicach (1971.), erupcji ropy i gazu z otworu wiertniczego „Daszewo-1” koło Karlina (1980), czy też udział w akcji usuwania skutków powodzi w województwie płockim (1982) oraz wielokrotny udział kompanii opolskich w gaszeniu pożarów na terenie województw częstochowskiego, katowickiego, wrocławskiego i zielonogórskiego. W akcjach tych płk Zdzisław Filingier brał osobisty udział, będąc jednym z głównodowodzących po akcji w Karlinie uznany został za twórcę nowatorskiej metody opanowania erupcji zwanej "Polską”. Był również współorganizatorem pomocy dla ludności Armenii po tragicznym trzęsieniu ziemi, do której wysłał pomoc materialną i strażaków ratowników. To były pierwsze doświadczenia strażaków w pomocy zagranicznej dla krajów dotkniętych trzęsieniem ziemi. Płk poż Zdzisław Filingier na zasłużoną emeryturę przeszedł w grudniu 1989 r. W całym okresie służby na Opolszczyźnie i wiele lat na emeryturze piastował funkcję wiceprezesa Zarządu Oddziału Wojewódzkiego Związku OSP RP w Opolu. Od 2002 r. był Honorowym Prezesem Zarządu Wojewódzkiego. Płk poż. Zdzisław Filingier zmarł 10 listopada 2015 r., w wieku 93 lat. Odznaczenia: Odznaczony licznymi odznaczeniami, w tym: Krzyżem Walecznych, Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski, Krzyżem Komandorskim OOP, Krzyżem Kawalerskim OOP, Złotym Krzyżem Zasługi, Krzyżem Partyzanckim, Złotym Medalem "Za Zasługi dla Obronności Kraju", Krzyżem Armii Krajowej, Złotym Znakiem Związku OSP RP, Medalem "Za Ofiarność i Odwagę", Medalem Zwycięstwa i Wolności, Medalem "Za Zasługi dla Ochrony Przeciwpożarowej", Medalami "Za Zasługi dla Pożarnictwa", Medalami im. Józefa Tuliszkowskiego i im. Bolesława Chomicza, Złotym Krzyżem "Zasługi dla ZHP", Medalem Rodła, Odznaką Honorową PCK, Odznaką "Zasłużony Nauczyciel", Odznaką "Zasłużony Działacz Kultury Fizycznej" oraz wieloma innymi odznakami honorowymi i regionalnymi. Bibliografia:
|
|
39 |
FILIPEK MARIAN
dr. praw. MARIAN FILIPEK
Ur. 29.01.1901 r. w Krakowie, zm. 19.01.1973 r. w Krakowie. Walczył w Legionach Polskich. W listopadzie 1918 r. W czerwcu 1919 r. uzyskał we Lwowie świadectwo maturalne. W 1925 r. uzyskał doktorat w zakresie prawa na Uniwersytecie Jana Kazimierza we Lwowie. W latach trzydziestych był zastępcą dyrektora naczelnego Powszechnego Zakładu Ubezpieczeń Wzajemnych (PZUW). Od czerwca 1937 r. do września 1939 r. pełnił funkcję skarbnika Zarządu Głównego Związku Straży Pożarnych RP. Jako wicedyrektor PZUW zapewniał ZSP RP dodatkowe środki finansowe (niezależnie od ustawowych świadczeń w ramach funduszu prewencyjnego) z przeznaczeniem na szkolenie pożarnicze. Ze środków tych finansowane były zloty i zawody drużyn pożarniczych. Z jego inicjatywy PZUW partycypowało też w kosztach budowy Centralnego Ośrodka Wyszkolenia Pożarniczego w Warszawie. W drugiej połowie 1939 r. został dyrektorem PZUW, pełnił tę funkcję pod nadzorem niemieckiego komisarycznego prezesa. Mimo wynikających stąd ograniczeń nadal pomagał pożarnikom. Wielu oficerów pożarnictwa bądź członków Ochotniczych Straży Pożarnych znalazło w PZUW zatrudnienie, mogąc też liczyć na zapomogę. Dzięki pomocy finansowej PZUW powstaje na Żoliborzu w Warszawie Posterunek Straży Pożarnej, zapewniający pracę i schronienie dalszej grupie oficerów pożarnictwa. Kiedy został powołany na stanowisko Komisarycznego Kierownika Administracyjnego Pożarnictwa na Terenie Generalnej Guberni, zapewniał zarówno biurom centrali, jak i biurom instruktorów pożarniczych poszczególnych dystryktów dużą samodzielność i niezależność finansową od władz okupacyjnych. Z funduszów PZUW dofinansował Centralną Szkołę Pożarniczą w Warszawie w której był także wykładowcą w okresie okupacji, łożył na jej wyposażenie, zorganizowanie gabinetów dydaktycznych, wydawnictwa, organizowanie szkolenia pożarniczego. Członek AK. W czasie terenowych inspekcji komórek organizacyjnych PZUW korzystał ze strażackich środków lokomocji; docierał do najdalszych miejscowości, w których oprócz spraw ubezpieczeniowych prowadził działalność konspiracyjną, kontaktował się również z działaczami Strażackiego Ruchu Oporu „Skała”. Uczestnik Powstania Warszawskiego, po jego upadku wywieziony do oflagu. Po zakończeniu działań wojennych wrócił do kraju, do pracy w PZUW nie został jednak przyjęty. Przeniósł się do Krakowa, gdzie podjął pracę w przedsiębiorstwie budowlanym. Aresztowany przez władze bezpieczeństwa, został osadzony w więzieniu na ul. Montelupich w Krakowie. Po zwolnieniu nadal pracował w przedsiębiorstwie budowlanym. Był jednym z założycieli Związku Ochotniczych Straży Pożarnych i członkiem Zarządu Głównego, piastowawszy jednocześnie funkcję prezesa Zarządu Okręgu Wojewódzkiego ZOSP w Krakowie (lata 1957-1968). Umarł w 1973 r. w Krakowie, został pochowany na cmentarzu Rakowickim. Odznaczony: Krzyżami Oficerskim i Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski, Krzyżem Virtuti Militari, Krzyżem Walecznych, Złotym Znakiem Związku OSP, Złotym Medalem „Za zasługi dla Pożarnictwa” i innymi odznaczeniami krajowymi i zagranicznymi. Bibliografia:
|
* |
40 |
GAŁKA RYSZARD
strażak RYSZARD GAŁKA - "Karaś"
Ur. 4.01.1925 r., w Wieluniu, syn Eugeniusza. Warsztatowiec szkoleniowy Centralnej Szkoły Pożarniczej. Działał także w szkole w odmiennym charakterze. Wraz z inż. Franciszkiem Kowalskim, inż. Tadeuszem Glazerem, por. Józefem Zajączkiewiczem i ppor. Edmundem Kowalskim i strażakiem Tadeuszem Kwiatkowskim prowadzili akcję pomocy dla rodzin poległych pożarników. Transporty żywności najczęściej pochodziły z darów ochotniczych straży organizowanych przez powiatowych komendantów. Był uczestnikiem akcji gaśniczej pożarów warsztatów i garaży na ulicy Barokowej - 10.07.1943 r. W Powstaniu Warszawskim jako "Karaś" był w II Obwodzie "Żywiciel" (Żoliborz) Warszawskiego Okręgu Armii Krajowej - zgrupowanie "Żniwiarz" - pluton 229. Zginął 4.09.1944 r. na Żoliborzu w rejonie "Opla", niedaleko szkoły. Pochowany na cmentarzu Wojskowym na Powązkach w kwaterze "Skały". Bibliografia:
|
* |
41 |
GATLIK ANDRZEJ
płk poż. ANDRZEJ GATLIK
Urodził się 20 listopada 1926 r. w Krakowie. W roku 1942 - mając szesnaście lat - wstąpił do organizacji podziemnej, która weszła w skład Armii Krajowej. W organizacji tej działał do wyzwolenia. Pracę w ochronie przeciwpożarowej rozpoczął 1 maja 1949 r. w Chrzanowie na stanowisku Komendanta Straży Pożarnej. W 1949 r., sekretarz OSP w Tenczynie i w tym roku ukończył kurs dla zawodowych podoficerów pożarnictwa w Wojewódzkiej Szkole Pożarniczej w Nysie, a w roku 1950, Centralną Oficerską Szkołę Pożarniczą w Warszawie - absolwent XVI kursu oficerskiego (17.07 - 20.12.1950 r.). Z dniem 3 stycznia 1951 r. jako podporucznik pożarnictwa, został przydzielony do dyspozycji Wojewódzkiego Komendanta Straży Pożarnych w Katowicach. Przechodził kolejne szczeble w hierarchii służbowej do stanowiska Zastępcy Komendanta Wojewódzkiego Straży Pożarnych w Katowicach. W lipcu 1959 r. kpt. poż. Andrzej Gatlik został delegowany przez Komendanta Głównego Straży Pożarnych do pełnienia obowiązków Komendanta Wojewódzkiego Straży Pożarnych w Opolu, a z dniem 1 listopada 1959 r. Zarządzeniem Personalnym nr 2106 Ministra Spraw Wewnętrznych został mianowany na stanowisko Komendanta Wojewódzkiego Straży Pożarnych w Opolu. Stanowisko to piastował do 30 kwietnia 1968 r. Z dniem 1 maja 1968 r. został Zarządzeniem Personalnym nr 1690 Ministra Spraw Wewnętrznych z dnia 27 kwietnia 1968 r. mianowany na stanowisko Zastępcy Komendanta Głównego Straży Pożarnych. Dnia 3 kwietnia 1984 r. został powołany przez Prezesa Rady Ministrów na stanowisko Komendanta Głównego Straży Pożarnych, które piastował do dnia przejścia na zaopatrzenie emerytalne tj. do 15 lutego 1987 r. Zmarł 16 maja 2006 r. w Warszawie – Międzylesiu a w dniu 25 maja 2006 r. został pochowany na cmentarzu w Tenczynku. Odznaczenia: Za zasługi w służbie został odznaczony m.in.: „Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski” (1969 r.), „Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski” (1971 r.), złotym „Krzyżem Zasługi”, „Krzyżem Partyzanckim” (1964 r.), złotą odznaką „Za Zasługi dla Ochrony Przeciwpożarowej” (1987 r.), złotym medalem „Za Zasługi dla Pożarnictwa”. Bibliografia:
|
|
42 |
GĘSIKOWSKI ZBIGNIEW
płk ZBIGNIEW GĘSIKOWSKI
Urodził się 11 lutego 1919 r. we Wrocławiu, jako syn poznańskiego lekarza. W roku 1920 powrócił z ojcem do Poznania, gdzie ukończył szkołę powszechną, a następnie prywatne Gimnazjum Księży Salezjanów. Po złożeniu egzaminu dojrzałości w 1936 r. podjął studia na kierunku matematycznym, później lekarskim Uniwersytetu Poznańskiego. Brał czynny udział w Kampanii Wrześniowej, walcząc na przedmieściach Warszawy. Otrzymał stopień kaprala podchorążego. W 1940 r. wysiedlony z Poznania osiadł w Nowym Targu, gdzie odbył praktykę aptekarską. W latach 1943–45 działał w strukturach zbrojnego podziemia Armii Krajowej i został awansowany do stopnia podporucznika. Po wojnie ukończył studia na Wydziale Farmacji Uniwersytetu Poznańskiego (w 1948 r.). W 1951 r. otrzymał nakaz uruchomienia punktu aptecznego w Alwernii pod Krakowem i pozostał w niej na stałe, zyskując powszechną sympatię mieszkańców. Reaktywował działalność Ochotniczej Straży Pożarnej w Alwernii (był jej prezesem w latach 1952–1991). Absolwent Zaocznego studium pożarniczego SOP 1969. Pożarnictwo stało się pasją jego życia. W 1966 r. z jego inicjatywy zbudowano wielofunkcyjny dom strażaka z dużą salą widowiskową i garażami. Organizował liczne prace dla miasta: gazociąg i wodociąg. Czynił starania o przywrócenia osadzie praw miejskich, które Alwernia uzyskała w 1993 r. Swoje umiłowanie pożarnictwa zawarł w kolejnej pasji gromadzenia zbiorów do jednego z pierwszych w kraju muzeum pożarnictwa. W dziedzinie dokumentowania historii ochrony przeciwpożarowej zgromadził wielkie zasoby archiwalnych dokumentów w postaci kronik, instrukcji, regulaminów, czasopism i podręczników. W ciągu 30 lat działalności stał się właścicielem 300 eksponatów pożarniczych, 600 plakatów i 2500 pozycji archiwalnych. Oprócz działalności społecznej poszerzał zakres swoich kwalifikacji. Ukończył Wydział Chemii Spożywczej Politechniki Łódzkiej (1952–58), Szkołę Oficerów Pożarnictwa (1966–69) oraz Podyplomowe Studium Muzeologiczne na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie (1973–75). Aktywnie uczestniczył w licznych konferencjach i sympozjach historycznych. Był członkiem Kapituły Towarzystwa Przyjaciół Książki oraz Stowarzyszenia Inżynierów i Techników Chemików. Zmarł 4 stycznia 1993 r., i pochowany na c,entarzu Rakowieckim. Na jego cześć główną ulicę miasta Alwernii nazwano jego imieniem. Otrzymał wiele odznaczeń i wyróżnień m.in.: Krzyż Kawalerski OOP, Krzyż Walecznych z Mieczami, Złoty Znak Związku OSP i złotą odznakę „Za Zasługi dla Ziemi Krakowskiej”. Bibliografia:
|
|
43 |
GIEBUŁTOWSKA MARIA
prac. cyw. MARIA GIEBUŁTOWSKA
Kierowniczka stołówki w Centralnej Szkoły Pożarniczej. Przydzielona do oddziału "Żywiciel" w plutonie 239 AK żeńskie Kadry OW Skała KB – terenowe grupy żeńskich kadr –zamordowana w Ravensbruck. Bibliografia:
|
* |
44 |
GLAZER TADEUSZ
mjr poż. TADEUSZ GLAZER - "Ostoja"
kpt. poż Tadeusz Glazer (od września 1944 r.) inż. (po wojnie mgr inż.), syn Stefana, ur. 19.03.1909 r. w Warszawie. W 1927 r. rozpoczał studia na Wydziale Chemii Politechniki Warszawskiej. W czasie studiów od 1 czerwca 1933 r. zatrudnił się w Wydziale Technicznym Związku Straży Pożarnych RP na stanowisku praktykanta. W latach 1934-1935 odbywał służbę wojskową, otrzymał stopień podporucznika, jednocześnie w dniach 3.03.-27.05.1934 r. ukończył instruktorski kurs pożarnictwa VII stopnia w Lublinie i uzyskał stopień aspiranta, a po roku młodszego inspektora. 12.11.1934 r. uzyskał prawo do noszenia państwowej odznaki sportowej klasy III pierwszego stopnia, przyznanej przez Przewodniczącego Miejskiego Komitetu Wychowania Fizycznego i Przysposobienia Wojskowego w Lublinie. W 1936 r., ukończył przerwane studia, uzyskując dyplom inżyniera chemika. W tym też roku podjął pracę w Warszawskiej Straży Ogniowej jako oficer kontraktowy ds. specjalnych. We wrześniu 1939 r. został przeniesiony służbowo (z inicjatywy płk poż. Jerzego Lgockiego) do Centralnej Szkoły Pożarniczej, w której od 15 sierpnia 1941 r. do 30 września 1944 r. był I zastępcą komendanta ds. nauczania (dyrektorem nauki). W CSP prowadził też wykłady z chemii i innych przedmiotów, prowadził i organizował gabinet chemiczny, był współtwórcą programów szkolenia pożarniczego w zakresie podstawowym, dla podoficerów i oficerów pożarnictwa. W tym trudnym okresie okupacji por. poż. T. Glazer jako kierownik dyrektora nauk, zorganizował gabinety i pracownie w CSP, przy finansowym wparciu Powszechnego Zakładu Ubezpieczeń Wzajemnych i w sumie, mimo ograniczeń materiałowych, zdołano zorganizować i wyposażyć pięć gabinetów. Od 1 lutego do 31 marca 1942 r., jednocześnie p.o komendanta szkoły w stopniu por. poż. i kierownik Gabinetu Chemii. Działał w OK-WB „Skała” ps. okupacyjny „Ostoja” , był oficerem łącznikowym sztabu w dyspozycji płk poż. Jerzego Lgockiego. W czasie powstania 1944 r. awansowany został do stopnia majora poż. przez naczelnego inspektora Korpusu Technicznego Związku Straży Pożarnych RP – J. Milewskiego. Zaraz po wojnie był inspektorem ds. obrony ppoż i bhp w Zjednoczeniu Przemysłu Materiałów Wybuchowych w Katowicach. Od 1951 do lutego 1956 r., pracował w Ministerstwie Przemysłu Chemicznego na stanowisku naczelnika Samodzielnego Wydziału Bezpieczeństwa Ruchu i Techniki Przeciwpożarowej. W latach 1956 – 1958 był rzeczoznawcą ds. ochrony przeciwpożarowej i BHP w Biurze Projektów Przemysłu Farmaceutycznego „Polfa”. Do końca lat pięćdziesiątych, prowadził też z różną częstotliwością, zajęcia dydaktyczne w warszawskiej szkole pożarniczej. Później pracował w Instytucie Przemysłu Organicznego w Warszawie na stanowisku naczelnika Wydziału ds. Ochrony Przeciwpożarowej, był pracownikiem naukowym w stopniu adiunkta, zajmował się zagadnieniami z dziedzin. Był autorem książek m.in.: „Chemiczne środki gaśnicze” (Warszawa, 1948), „Strażak ochotnik w służbie przeciwpożarowej – wyszkolenie bojowe strażaka” (Szczecin, 1948, współautor S. Pągowski), „Chemiczne środki gaśnicze i gaśnice” (Szczecin, 1949), „Zakłady koksochemiczne : wskazówki bezpieczeństwa pracy” (Warszawa, 1954). Bibliografia:
|
* |
45 |
GŁĄB KAZIMIERZ
por. poż. KAZIMIERZ GŁĄB
Od 1928 r. zastępca komendanta jasielskiej Miejskiej Zawodowej Straży Pożarnej, dowódca pogotowia jednostki Zawodowej Straży Pożarnej, instruktor pożarnictwa, który podczas wojny działał w podziemnym Strażackim Ruchu Oporu „Skała” (współzałożyciel tej organizacji w Jaśle). Absolwent I kursu oficerskiego w Centralnej Szkole Pożarniczej w okresie 20.09.1942 -27.02.1943 r. W listopadzie-12 lub 13- 1943 r. został na skutek denuncjacji aresztowany we wsi Lisowo pod Jasłem, podczas kursu naczelników i zastępców naczelników OSP i osadzony w policyjnym więzieniu na Montelupich 7 w Krakowie. Hitlerowcy przy okazji, a może w ramach wypełniania misji niesienia nowej kultury pośród podludzi, rozstrzelali go 11 grudnia 1943 r. w podkrakowskich Słomnikach. Bibliografia:
|
* |
46 |
GOŁAWSKI EUGENIUSZ
por. poż. EUGENIUSZ GOŁAWSKI
Ur. w 1906 r. po ukończeniu w 1936 r., kursu VII stopnia dla instruktorów pożarnictwa podjął pracę jako instruktor w Krakowskim Oddziale Powiatowym Związku Straży Pożarnych RP. W czasie wojny pracował w biurze Kierownika Technicznego Pożarnictwa w Krakowie. Prowadził wykłady na I okupacyjnym kursie oficerskim w Centralnej Szkole Pożarniczej w Warszawie. Uczestniczył w Strażackim Ruchu Oporu "Skała". Aresztowany został przez Niemców w listopadzie 1943 r., osadzony w więzieniu gestapo na ul. Montelupich w Krakowie. Rozstrzelany 10 12. 1943 r. Bibliografia:
|
* |
47 |
GOŁĄB KAROL
kpt. poż. KAROL GOŁĄB
Kpt. poż. Karol Gołąb s. Michała i Zofii z d. Połoniak, ur. 23 X 1896 w Polskiej Ostrawie. Sierż. 5 P.P. I Brygady Legionów Polskich Bryg. Józefa Piłsudskiego. Adj. 47 P.P. Armii Gen. Józefa Hallera – Strzelców Kresowych, Oficer Sztabowy powstań śląskich. Oficer Pożarniczego Ruchu Oporu „Skała” OWKB/ ZWZ – Armii Krajowej. Powiatowy Instruktor Straży Pożarnych w latach 1928-1939 w Chrzanowie, 1940-1943 w Miechowie. Instruktor I kursu oficerskiego w Centralnym Ośrodku Wyszkolenia Pożarniczego w okresie 1.03 - 30.07.1939 r. Dniem 13 XI 1943 r. zdradziecko uwięziony i torturowany przez Gestapo krakowskie 11 XII 1943 r. a następnie przewieziono go z więzienia przy ul. Montelupich i rozstrzelany z czterema Oficerami Pożarnictwa w Słomnikach. 4 V 1945 r. Ekshumowany na cmentarz w Miechowie .Na mogile znajduje się nagrobek z szarego granitu ze stelą u wezgłowia ujętą w ramę z szarego granitu. Bibliografia:
|
|
48 |
GOŁĄB KAZIMIERZ
ppłk poż. KAZIMIERZ GOŁĄB - "Michał"
Ur. 20.05.1905r, syn kpt. poż Karola Gołąba. Absolwent I kursu oficerskiego w Centralnej Szkole Pożarniczej (20.09 1942 - 27.02.1943 r.). Z CSP związany jest od 1943 r. kiedy to kończy kurs i rozpoczyna pracę w Oddziale Doświadczalnym w CSP, ma zmianie ogn. poż. Józefa Banasiaka. W stopniu kapitana i pseudonimie "Michał" był w VI Obwodzie (Praga) Warszawskiego Okręgu Armii Krajowej - 5 Rejon na szlaku bojowym: Praga. Po wojnie pracował w pożarnictwie w woj. krakowskim. Na emeryturę odszedł w stopniu płk poż. Zmarł 19.10.1980 r. Bibliografia:
|
* |
49 |
GOŁĘBIOWSKI JANUSZ
strażak JANUSZ GOŁĘBIOWSKI - "Zbigniew"
Ur. 25.10.1924 r. w Warszawie. Pracę w Oddziale Doświadczalnym Centralnej Szkoły Pożarniczej rozpoczął w połowie 1941 r. 16 stycznia 1944 r. przeszedł do I Oddziału WSO przy ul. Nalewki. W Powstaniu Warszawskim żołnierz 220. plutonu AK w zgrupowaniu „Żywiciela” (dowódcy: sierż. „Chętny” i plut. „Dzik” znany też pod ps. „Zbigniew”). Pod koniec września 1944 r. został ciężko ranny, wywieziony do obozu przejściowego w Pruszkowie, a następnie do stalagu XIA w Altengrabow. Po wojnie wrócił do Warszawy i od jesieni 1945 do 1947 r. pracował jako kierowca w Wydziale Transportu Misji UNRA, później jako kierownik tego wydziału. W latach 1945-1949 studiował w Szkole Głównej Handlowej w Warszawie. Od 1948 do 1950 r. pracował w Polskim Instytucie Spraw Międzynarodowych. 1 lipca 1950 r. rozpoczął pracę w Redakcji Zagranicznej Polskiej Agencji Prasowej. Od 20 marca 1959 do 1 kwietnia 1963 r. był korespondentem PAP w New Delhi (Indie), zaś od 14 października 1966 do 1 grudnia 1971 r. w Waszyngtonie. W latach 1977-1979 był korespondentem Polskiej Agencji Prasowej w Tokio. Na emeryturę odszedł w 1990 r. Opublikował książki: „Japonia” (Warszawa 1951), „Nadane z Delhi” (Warszawa 1966). Odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski i Złotym Krzyżem Zasługi. Bibliografia:
|
* |
50 |
GÓRNICKI JERZY
płk poż. JERZY GÓRNICKI
Ur. 1926 r., w Załucze k/Włodawy (woj. lubelskie). Z chwilą wybuchu I wojny światowej, rodzice musieli się ukrywać, szczególnie ojciec prześladowany był przez Niemców, ponieważ w czasach carskich był oficerem, później stał u boku Piłsudskiego. Znaleźli schronienie we wsi Załucze. W 1943 r wstąpił do partyzantki, która należała do ruchu oporu. W partyzantce działał do 30 lipca 1944 r., wtedy to dowódca batalionu wydał rozkaz złożenia broni i wydania przepustek na powrót do domu. Dopiero po wojnie dowiedział się ze partyzantka w której był należała do AK, prawdopodobnie do Obwodu AK „Włodawa” pod dowództwem kpt. Józefa Milerta ps. „Sęp”, „Kowalski”. Absolwent Studium uzupełniającego II SOP - Rocznik 1969 Współzałożyciel ZEiRP RP i tychże struktur w woj. lubelskim. Właśnie on w grudniu 1993 r. zainicjował tworzenie struktur na terenie ówczesnego woj. lubelskiego i stanął na czele wojewódzkiej grupy inicjatywnej. W pożarniczym środowisku emerytów i rencistów postrzegany był jako starszy kolega, nauczyciel, oraz darzony był zasłużonym i nie ukrywanym szacunkiem za swą skromność, mądrość, kulturę osobistą i wielkie życiowe doświadczenie. Jego głos, opinie zawsze stanowiły bardzo ważne wskazania dla działalności związkowej. W dniu 16 marca 1994r. wybrano go Prezesem Zarządu Wojewódzkiego dla środowiska emerytów i rencistów po pożarniczej służbie. W tym czasie lubelskie środowisko wchodziło do struktur Związku Emerytów i Rencistów Resortu Spraw Wewnętrznych w Lublinie. Uczestniczył w Zjeździe Założycielskim Związku Byłych Funkcjonariuszy i Pracowników Pożarnictwa Polskiego. Wśród 31 uczestników zjazdu jego podpis na liście obecności znalazł się w poz. nr 8, kol. Górnicki uczestniczył w I Krajowym Zjeździe Związku Emerytów i Rencistów Pożarnictwa Rzeczypospolitej Polskiej, w Supraślu w dniach 1-3 grudnia 1995 r. Delegaci na tym zjeździe wybrali go do Zarządu Głównego, w którym zasiadał do momentu śmierci. W latach 1995-2007 był aktywnym członkiem Prezydium ZG. Po reformie w 1999 r. czyli po nowym podziale administracyjnym kraju w dniu 24 lutego 1999 r. został wybrany pierwszym Prezesem Zarządu wojewódzkiego ZEiRP RP w Lublinie w nowej strukturze Związku i był nim do 2011 r. W uznaniu zasług pożarnicze środowisko emerytów w woj. lubelskim obdarzyło go godnością Honorowego Prezesa Zarządu Wojewódzkiego. Jego zasługą było m. in. ustanowienie znaku naszego Związku oraz związkowych odznak honorowych. od młodzieńczych lat harcerza do dzisiejszych czasów jako harcmistrz. Zm. 1.02.2013 r w Lublinie. Odznaczony m.in. Medalem Honorowym im J. Tuliszkowskiego (2000) Bibliografia:
|
|
51 |
GÓRSKI EUGENIUSZ
kpr. poż. EUGENIUSZ GÓRSKI
Ur. 16.01.1924 r. w Warszawie. W Centralnej Szkole Pożarniczej pracował od 1942 r. początkowo jako magazynier w dziale gospodarczym, a po roku – telefonista w Oddziale Doświadczalnym. Uczestnik Powstania Warszawskiego, żołnierz AK w zgrupowaniu „Gozdawy”, ps. „Jerzy”. Trzykrotnie ranny, został inwalidą wojennym II grupy. Po upadku Powstania wywieziony do stalagu 11B Fallingbostel, a następnie do oflargu VIE Dorsten. Do kraju wraca w sierpniu 1945 r. W latach 1950-1962 pracował w ochronie przeciwpożarowej, m.in. jako inspektor ppoż. w Centralnym Zarządzie Przemysłu Młynarskiego w Warszawie. W 1958 r. skończył Wydział Prawa na Uniwersytecie Warszawskim. Odznaczony Warszawskim Krzyżem Powstańczym. Bibliografia:
|
* |
52 |
GRADOWSKI JÓZEF
por. JÓZEF GRADOWSKI - "Twardy"
Ur. 17.11.1900 r., Mając 17 lat rozpoczął pracę w II oddziale Warszawskiej Straży Pożarnej. W 1927 r. ukończył kurs dla powiatowych instruktorów straży pożarnych, pozostał w Warszawie z powodu braku etatów. Stopień podoficerski otrzymał w 1938 r. Jako podoficer Straży Pożarnej uczestniczył w obronie Warszawy; odznaczony Krzyżem Walecznych. Działał w konspiracji m.in. Strażacki Ruch Oporu "Skała” - I Okręg Warszawa - szef przerzutów grup sabotażowych. Armia Krajowa - Grupa "Północ" - oddział straży pożarnej, następnie Komenda Placu Śródmieście-Południe - III oddział straży pożarnej (Krucza 5) - dowódca. W latach 1942-1943 jako strażak IV Oddziału Straży Pożarnej przy ul. Chłodnej uczestniczył w akcji pomocy dla mieszkańców pobliskiego getta, do którego w dniach powstania (kwiecień - maj 1943) kanałami dostarczano broń, amunicję i środki opatrunkowe. Współpracował z por. Michałem Pogorzelskim "Tak" komendantem strażackiej bazy pomocy Żydom przy ul. Chłodnej. W kwietniu 1943 r., będąc dowódcą strażackiego wozu bojowego, wyróżniał się działalnością i dosłownie szaleńczą odwagą w akcji niesienia pomocy Żydom. Absolwent II kursu oficerskiego dla podoficerów zawodowych straży pożarnych w czasie 28.02 - 29.06.1944 r. w Centralnej Szkole Pożarniczej. Szlak bojowy: Stare Miasto - kanały - Śródmieście Północ. Na Starym Mieście uczestniczył w gaszeniu pożarów m.in. w Pałacu Mostowskich, na Wąskim Dunaju, Miodowej, w Ratuszu i Katedrze, w kościele i klasztorze sióstr Kanoniczek przy pl. Teatralnym oraz w PWPW przy ul. Sanguszki 1. Po powstaniu wyszedł z Warszawy z ludnością cywilną. Pod dowództwem ppor. J. Gradowskiego rozpoczął służbę w zniszczonych koszarach Mirowskich IV Oddział Straży Warszawskiej - jako pierwszy po wyzwoleniu w lewobrzeżnej Warszawie. Potem pracował w MZSP w Chorzowie. Od 1947 r. komendant Miejskiej Zawodowej Straży Pożarnej w Nysie. Zaangażowany w odbudowę Nysy, a także w działalność społeczną; w Polskim Czerwonym Krzyżu, Lidze Obrony Kraju, Związku OSP, Pomocy Społecznej. Pełnił funkcję Przewodniczącego Miejskiego Komitetu Frontu Jedności Narodu w Nysie. Po przejściu na emeryturę w 1974 r. z Nysy przeprowadził się do syna i zamieszkał w Częstochowie. Zmarł 25.12.1979 r., w Częstochowie, pochowany na Cmentarzu na Rakowie. Odznaczenia: Krzyż Walecznych, Medal Zwycięstwa i Wolności, Srebrny Krzyż za Dzielność i Odwagę, Złoty, Srebrny i Brązowy Krzyż Zasługi, Medal X-lecia, Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski, Złotym i Srebrnym medalem Zasługi dla Pożarnictwa, Srebrną Odznaką Odbudowy Warszawy Bibliografia:
|
* |
53 |
GRZYWACZEWSKI ZBIGNIEW
płk poż. ZBIGNIEW GRZYWACZEWSKI
Ur. 19.07.1920 r., w Warszawie, syn Stanisława. W maju 1939 r., skończył Gimnazjum i Liceum im. Stefana Batorego w Warszawie. 27 stycznia 1941 r. rozpoczął pracę w Centralnej Szkole Pożarniczej, skończył kurs strażaka zawodowego (w lipcu 1941 r.) i podoficerski (w 1942 r.). Od września 1941 r., pracował w III, następnie w II Oddziale Warszawskiej Straży Ogniowej jako strażak. 27 lutego 1943 r., ukończy w Centralnej Szkole Pożarniczej kurs oficerski ( absolwent I kursu oficerskiego). Osiągnął bardzo dobre wyniki w nauce (2 lokata). Został przeniesiony do IV Oddziału WSO przy ul. Chłodnej 3, gdzie szkolił nowo przyjętych strażaków. W kwietniu i maju 1943 bierze udział w akcjach gaśniczych na terenie płonącego, ogarniętego powstaniem getta. Uczestniczył w Powstaniu Warszawskim, był oficerem służby pożarniczej Korpusu Bezpieczeństwa AK (dowódca mjr Z Borowy "Janina") na terenie Woli, Starego Miasta i po przejściu kanałami w Śródmieściu. W Powstaniu dwukrotnie ranny. W 1944 r. odznaczony Krzyżem Walecznych. Po klęsce powstania przebywał początkowo w szpitalu polowym na ul. Mokotowskiej 55, skąd zabrał go ppor. poż. Tadeusz Woska i umieścił w budynku WSO przy ul. Polnej 1. Stąd 13 listopada 1944 r. został wywieziony do obozu w Pruszkowie, z którego udało mu się wydostać. W grupie 19 strażaków przedostał się do Rawy Mazowieckiej, gdzie od dnia 17 stycznia 1945 r. pełni służbę w zawodowym pogotowiu utworzonym przy OSP. Po wyzwoleniu wrócił do Warszawy i z dniem 24 lutego 1945 r otrzymał przydział do Miejskiej Zawodowej Straży Pożarnej w Katowicach, na stanowisku dowódcy zmiany i oficera wyszkoleniowego. Pracował tam do 30 czerwca 1946 r. Następnie przeniósł się do Gdańska i zatrudnił się w Miejskiej Zawodowej Straży Pożarnej. W sierpniu 1946 r., został skierowany do Zjednoczenia Stoczni Polskich, gdzie pełnił obowiązki Inspektora pożarniczego. W maju 1949 r., przeszedł do Wydziału Bezpieczeństwa Żeglugi Głównego Urzędu Morskiego w Gdyni, na stanowisko okrętowego inspektora pożarnictwa ds. kontroli obrony ppoż. statków. W tym czasie wykładał też na Wydziale Mechanicznym Państwowej Szkoły Morskiej. Organizował prowadził szkolenie na kursach dla podoficerów pożarnictwa morskiego tj. portowych i stoczniowych straży pożarnych. W 1950 r. po weryfikacji uzyskał stopień kapitana poż. Od 1951 r., był inspektorem pożarowym w Polskim Rejestrze Statków, a po ukończeniu studiów również inspektorem kadłubowym. W 1951 r ma własne żądanie skreślony z listy członków Korpusu Technicznego Pożarnictwa. W 1954 r. przeszedł do Morskiego Instytutu Technicznego, objął stanowisko Kierownika Zakładu Technicznej Eksploatacji Statków, poświęcił się pracy naukowej częściowo związanej również z ochroną przeciwpożarową. Od 1962 r., był samodzielnym pracownikiem naukowym, w 1971 r. uzyskał doktorat i nominację na docenta. W latach 1972-1978 prowadził wykłady w Wyższej Oficerskiej Szkole Pożarniczej w Warszawie na temat ochrony ppoż. w gospodarce morskiej. Opracował skrypt z tej dziedziny. Pod jego kierunkiem powstało ponad 20 prac dyplomowych. W 1980 r. przeszedł na emeryturę. Nadal pracował, był redaktorem naczelnym miesięcznika naukowo-technicznego "Budownictwo Okrętowe". Z pismem tym związany był od 1955 r. Opublikował 7 książek m.in. "Walka z pożarami na statkach", "Niezawodność statku transportowego w świetle awaryjności w Polskiej Marynarce Handlowej" a także autorem książki o Powstaniu Warszawskim - "Wspomnienia strażaków, uczestników Powstania Warszawskiego". Z. Grzywaczewski, J. Stahl-Stal, Warszawa, 1992. Zmarł 28.08.1992 r., w Gdańsku Odznaczenia: Za działalność w służbie pożarniczej odznaczony Krzyżem Walecznych, Srebrnym Krzyżem Zasługi, Medalem za Warszawę, Warszawskim Krzyżem Powstańczym i Złotym Znakiem Związku OSP. Bibliografia:
|
* |
54 |
GUMOWSKI ALEKSANDER
kpt. poż. ALEKSANDER GUMOWSKI
Ur. 07.07.1910 w Rzeszowie. Absolwent II kursu oficerskiego dla podoficerów zawodowych straży pożarnych w okresie 28.02-29.06.1944 r. w Centralnej Szkole Pożarniczej w Warszawie. Członek strażackiego ruchu oporu "Skała" i AK na podkarpaciu. Bibliografia:
|
* |
55 |
GUNIEWICZ EDMUND
GUNIEWICZ EDMUND
Instruktor powiatowy w Myślenicach. Działał w organizacji „Skala”. Aresztowany po akcji w Skrzydlnej, jako zakładnik i umieszczony na Montelupich w Krakowie. Został rozstrzelany we wsi Słomniki dnia 11 XII.1943 r. Tam też został pochowany na cmentarzu parafialnym. Absolwent I kursu Centralnego Ośrodka Wyszkolenia Pożarniczego 1.03 - 31.07.1939 r. Bibliografia:
|
|
56 |
HAMANKIEWICZ JANUSZ HENRYK
ppor. poż., ppor rezerwy WP JANUSZ HENRYK HAMANKIEWICZ - "Kulik"
Ur. 18.09.1921 r. w Sosnowcu, syn Henryka, zm. 17.08.1980 r. w Warszawie. W 1939 r., walczył jako ochotnik w VII Dywizji Piechoty. Był zaangażowany w ruchu oporu Szarych Szeregów w Częstochowie a od czerwca 1941 r. pracował w Oddziale Doświadczalnym Centralnej Szkoły Pożarniczej . 2 lutego 1943 r. uończył kurs oficerski i jako aspirant poż. rozpoczął pracę w Warszawskiej Straży Ogniowej w Oddziale III na stanowisku oficera zmianowego. W 1943 r. podczas akcji gaśniczej przy pożarze niemieckich warsztatów i magazynów skóry uratował przed rozstrzelaniem przez żandarmerię niemiecką sabotującą sekcję Oddziału III WSO. Członek ZWZ-Kompanii Ochrony Sztabu Obszaru Warszawskiego Armii Krajowej „Koszta” ps. ”Kulik” jako zastępca dowódcy. Ranny 7.09. 1944 r., na Świętokrzyskiej. Uczestnik Powstania Warszawskiego, żołnierz oddziału wsławionego zdobyciem budynku Polskiej Akcyjnej Spółki Telefonicznej (PAST) przy ul. Zielnej. Opublikował na ten temat artykuł zatytułowany „Strażacy w ataku na gmach >>Pasty<< Ze wspomnień Powstania Warszawskiego” (Przegląd Pożarniczy” 1947 nr 1, s. 9). Przejął dowództwo plutonu "Rataja", który sam poległ, zaś sam por. Hamankiewicz został ranny 7.09.1944 r. na Świętokrzyskiej. Bibliografia:
|
* |
57 |
HARASIMOWICZ FELIKS
ogn. poż. FELIKS HARASIMOWICZ
Ur. 20.08.1909 r. Do września 1939 r., zatrudniony w Zawodowej Straży Pożarnej na Okęciu w Warszawie. Po zbombardowaniu lotniska przeniesiony wraz z kilkoma innymi pracownikami do warsztatów szkolnych Centralnej Szkoły Pożarniczej, gdzie pracował jako mechanik motopomp i silników aż do upadku Powstania Warszawskiego. Działacz konspiracji w Powstaniu – żołnierz 259 plutonu AK w zgrupowaniu „Żywiciel”. Po wojnie podejmuje pracę w Milicji Obywatelskiej w Tarnowie. Bibliografia:
|
* |
58 |
HORNZIEL TADEUSZ
płk poż. TADEUSZ HORNZIEL - "Róg"
Ur. 11.01.1922 r. w Warszawie. Był żołnierzem Armia Krajowej - I Obwód "Radwan" - Grupa Bojowa "Krybar" - Grupa Techniczna Szlak bojowy Powiśle - Śródmieście Północ. W sierpniu 1944 r. brał udział w budowie słynnego powstańczego samochodu pancernego "Kubuś”. Należał do grupy montażowej i wykonywał papierowe szablony do wycinania detali. Dostał sie do niewoli niemieckiej. Po powrocie pracował w Warszawskiej Straży Ogniowej. Pionier powojennego pożarnictwa w Elblągu, pierwszy Instruktor Powiatowym Pożarnictwa w Elblągu. Przybyły do Elbląga z Warszawy z tamtejszej Straży Ogniowej już w maju 1945 roku. Tadeusz Hornziel został mianowany na to stanowisko przez Głównego Inspektora Ochrony Przeciwpożarowej w Ministerstwie Administracji Publicznej Rządu Tymczasowej Jedności Narodowej.- gen. inż. E. Doeringa Był później długoletnim Komendantem Wojewódzkim Straży Pożarnych w Olsztynie. On właśnie przeorganizował Straż Obywatelską w Straż Pożarną w Elblągu. Absolwent XIII kursu oficerskiego w Centralnej Szkole Oficerów Pożarnictwa (COSP) w latach 28.08.1949 - 28.02.1950. Równocześnie organizował straż w terenie, m.in. w Tolkmicku i Milejewie. W marcu 1953 r., jako kapitan pożarnictwa, został komendantem wojewódzkim Straży Pożarnych w Olsztynie. Pełnił tę funkcję do 1975 r., gdy w stopniu pułkownika pożarnictwa przeszedł z stan spoczynku. Zmarł 3.04.1985 r. i został pochowany na cmentarzu w Olsztynie. Tadeusz Hornziel był siostrzeńcem znanej aktorki przedwojennej Zuli Pogorzelskiej. Jego pierwsza żona Jadwiga (Jagusia) zginęła w czasie powstania z całą swoją rodziną w schronie, dom zawalił się (spodziewała sie dziecka). Bibliografia:
|
|
59 |
IGLAR WALENTY
kpt. WALENTY IGLAR
Ur. 26 stycznia 1910 r. we wsi Frydman w powiecie nowotarskim (woj. krakowskie), Od 1927 r. członek OSP w rodzinnej miejscowości. Następnie od 1936 r., w OSP w m. Łapsze Niżne. W 1946 r. podjął służbę w MZSP Gdańsk. 15 listopada 1947 r. w randze ogniomistrza wstąpił do MZSP Wałbrzych. Pełnił też służbę w Wojewódzkiej Szkole Pożarniczej oraz Podoficerskiej Szkole Pożarniczej. Przez wiele lat był nieetatowym wykładowcą, w WOSP w Warszawie. Od 1961 r. do śmierci w 1972r., był dowódcą Oddziału I. W 1965r. uzyskał kwalifikacje oficerskie. Dosłużył się rangi kapitana (st. kpt.). Znakomity fachowiec, skuteczny dowódca i wychowawca. Człowiek o dobrym sercu. Aktywnie działał, w ochotniczych strażach pożarnych na Ziemi Wałbrzyskiej. Podczas wojny walczył w szeregach 2 Pułku Strzelców Podhalańskich oraz był partyzantem AK. Jego wielką pasją były gołębie pocztowe. Kpt. poż. Walenty Iglar spoczął, w rodzinnym Frydmanie. Bibliografia: |
|
60 |
IDZIKOWSKI RYSZARD
kpr. poż. RYSZARD IDZIKOWSKI
Ur.. 22.02. 1923 r. Do Oddziału Doświadczalnego Centralnej Szkoły Pożarniczej przyjęty w 1941 r. Ukończył kurs podoficerski. W akcjach ratowniczo-gaśniczych wyróżniał się umiejętnościami i odwagą. Uczestnik wypadu partyzanckiej grupy Strażackiego Ruchu Oporu „Skała” na posterunek polskiej policji granatowej w Skrzydlnej. Poległ 21.10.1943 r., w Skrzydlnej. Bibliografia:
|
* |
61 |
JABŁONOWSKA - WACHOWICZ JANINA
JANINA JABŁONOWSKA - WACHOWICZ
Ur. 23.12.1913 r. w Warszawie, zm. 20.02.1962 r., w Warszawie. W czasie okupacji pracowała w Centralnej Szkole Pożarniczej jako kasjerka, a przejściowo, także w kadrach. Działała w konspiracji w AK. Po wybuchu Powstania Warszawskiego była łączniczką na Powiślu a następnie w Śródmieściu Po wojnie zatrudniona w Ministerstwie Przemysłu i Handlu. Bibliografia:
|
* |
62 |
JACORZYŃSKI ZBIGNIEW
płk poż. JACORZYŃSKI ZBIGNIEW
Ur. 8.08.1921 r., w Cieszynie, był synem oficera Wojska Polskiego. Wybuch wojny przerwał marzenia o dalszej nauce. W pożarnictwie od 1941 r. Odbył kurs podstawowy strażaka zawodowego i podoficera zawodowego. Wspierał działania podziemia polskiego, za co go wywieziono na Syberię do ciężkiej pracy. Życie uratowała mu, jak sam wspominał, funkcja sanitariusza w łagrze. Po powrocie do kraju podjął pracę w ochronie przeciwpożarowej w Wojewódzkim Inspektoracie Pożarniczym w Szczecinie. Pracując i ucząc się uzyskał pożarnicze wykształcenie oficerskie. W latach 1951-1952 był komendantem Szkoły Pożarniczej w Mielenku, woj. koszalińskie a następnie przez dwa lata oficerem szkoleniowym w Szkole Pożarniczej w Poznaniu. Stąd przeniesiono go do Wałbrzycha i tam został Komendantem Podoficerskiej Szkoły Pożarnictwa nr 5 w Wałbrzychu w stopniu kpt. poż. który od 1960 r., był zastępcą Komendanta, a od 1967r., Komendantem Szkoły Podoficerów Pożarnictwa. W l. 1967 - 1976, kierował Szkołą Chorążych Pożarnictwa w Krakowie - Nowej Hucie. Przez 16 lat pracy dydaktycznej wykształcił kilkuset młodych adeptów pożarnictwa. Dzisiaj wielu z nich pełni odpowiedzialne funkcje w jednostkach PSP. Prymus niniejszego kursu oficerskiego w Centralnej Szkole Pożarniczej. Na Podbeskidzie powrócił w 1976 r., podejmując służbę w Komedzie Wojewódzkiej Straży Pożarnych w Bielsku Białej na stanowisku starszego inspektora wojewódzkiego do spraw szkolenia i doskonalenia zawodowego. Na emeryturę przeszedł 31.08.1981 r., w stopniu płk pożarnictwa, zajmując się przez kilka lat sprawami obronnymi KWSP. Był urodzonym nauczycielem i wychowawcą młodzieży strażackiej, wśród której czuł sie bardzo dobrze. Zmarł 24.08.1996 r., w wieku 75 lat. Za całokształt osiągnięć zawodowych odznaczony został m.in. Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski, Złotym Krzyżem zasługi, Złotym Znakiem Związku OSP. Bibliografia:
|
* |
63 |
JAGIELSKI ZYGFRYD
plut. poż. ZYGFRYD JAGIELSKI
Ur. 24.07.1922 r., w Legionowie, syn Jana. Pracę w Oddziale Doświadczalnym Centralnej Szkoły Pożarniczej rozpoczął w pierwszych miesiącach 1941 r. Doświadczony dowódca sekcji o wysokich kwalifikacjach. Działacz konspiracyjny w styczniu 1944 r. zmobilizowany i wcielony do leśnych jednostek partyzanckich. W Powstaniu Warszawskim walczył na Mokotowie w oddziale V obwodu Warszawskiego Okręgu AK „Baszta”. Kanałami przedostał się do Śródmieścia Południe. Potem wstąpił do I pułku szwoleżerów Józefa Piłsudskiego. Po klęsce Powstania wywieziony przez Niemców do obozu jenieckiego w Sandbostel. Zm. 10.12.2007 r. w Piastowie Bibliografia:
|
* |
64 |
JAGODZIŃSKI ŁUKASZ
kpt. poż. ŁUKASZ JAGODZIŃSKI
Z pożarnictwem związany od 1930 r. Komendant IV kursu uzupełniającego dla podoficerów zawodowych w okresie 22.06 - 18.08.1943 r. oraz V kursu uzupełniającego dla podoficerów w okresie 27.09-20.11.1943 r. w Centralnej Szkole Pożarniczej w Warszawie. Aktywny członek strażackiego ruchu oporu "Skała" i AK. Ostatnim miejscem pracy było stanowisko inspektora Ochrony Przeciwpożarowej w Kopalnictwie Naftowym w Ustrzykach Dolnych. Bibliografia:
|
* |
65 |
JANKOWSKI ALFRED
kpr. poż. ALFRED JANKOWSKI
Ur. 26.08.1922 r., w Grodnie, syn Kazimierza (oficera WSO) i Natalii von Schilling. W Centralnej Szkole Oficerskiej ukończył w 1942 r., kurs strażaka, następnie kurs podoficerski. Działał w konspiracji w zgrupowaniu „Baszta” AK. - batalion „Bałtyk” - kompania B3 – I pluton. Szlak bojowy: Mokotów. Ciężko ranny w Powstaniu Warszawskim został inwalidą wojennym II grupy. Po powstaniu w niewoli niemieckiej - jeniec Stalagu X B Sandbostel. Zm. 20.01.1996 r., w Warszawie. Odznaczony: Krzyżem Armii Krajowej, Warszawskim Krzyżem Powstańczym. Bibliografia:
|
* |
66 |
JAWORSKI AUGUSTYN
płk poż. AUGUSTYN JAWORSKI - "Wojciech"
Ur. 28.08.1909 r., w Żytomierzu (wyżyna Wołyńsko - Podolska) w rodzinie inteligencji pracującej. Gdy miał 5 lat wybuchła I wojna światowa. Żytomierz znalazł się w ogniu walk. W 1920 r., jako młody chłopiec wraz z dwoma rówieśnikami przedostał się przez "zieloną granicę" do Polski. W 1932 r. został powołany do odbycia dwuletniej czynnej służby wojskowej w I Pułku Saperów w Modlinie. 15.09.1934 r. po powrocie do stolicy zgłosił akces do służby pożarniczej w Warszawskiej Straży Ogniowej. Po wstępnym okresie przygotowawczym 21.01.1935 r., rozkazem Komendanta Straży Ogniowej miasta stołecznego Warszawy powołany został do pracy w I oddziale przy ul. Nalewki 3. W 1939 r., brał udział w obronie Warszawy, uczestnicząc w akcjach ratowniczo-gaśniczych płonącej stolicy. Plutonowy A. Jaworski w ramach SRO "Skała" , został szefem grupy sabotażowej w rejonie Starego Miasta. Jako instruktor prowadził liczne kursy szkoleniowe dla młodych adeptów pożarnictwa, mające na celu propagowanie akcji sabotażowo-dywersyjnych oznaczonych kryptonimem "gaśnica". Od kwietnia 1940 r. zadeklarował ścisłą współprace ze związkiem Walki Zbrojnej, a od lutego 1942 Armią Krajową. W 1943 r. otrzymał świadectwo tzw. "małej matury" w zakresie ukończenia 4 klas gimnazjum. W latach 1942-1943 we ścisłej współpracy z por. Michałem Pogorzelskim, ratował Żydów z getta. W okresie poprzedzającym wybuch Powstania Warszawskiego, służbę przeciwpożarową w ramach pionu konspiracyjnego o kryptonimie "Budowa" włączono jako część składową do Wojskowej Służby Ochrony Powstania - AK. Augustyn Jaworski był szefem jednego z oddziałów. W dniu 19.08.1944 r. został ranny w czasie walk na Starówce. Drugi raz odniósł obrażenia 4.09.1944 r. podczas uczestnictwa w akcji ratowniczej przy ul. Moniuszki 3. Po klęsce Powstania Warszawskiego zbiegł z transportu wożącego jeńców do Pruszkowa. Przez krótki okres czasu ukrywał się u strażaka Łuby w Baranowie k/Żyrardowa. Po wyzwoleniu Warszawy juz w dniu 18.01.1945 r. jako jeden z pierwszych strażaków powrócił do stolicy. W 1946 r. A. Jaworski bez akceptacji stołecznej Komendy Straży podjął samodzielną edukację na trzymiesięcznym kursie oficerskim zorganizowanym w Centralnej Szkole Pożarniczej i uzyskał stopień podporucznika. Wskutek upolitycznienia straży nie uzyskał żadnego awansu zawodowego. Dopiero w 1954 r. otrzymał nominację na młodszego kapitana pożarnictwa. W 1956 r. pracował jako szef Wydziału Szkolenia Zawodowego strażaków i podoficerów. Odpowiadał za stan sprzętu przeciwgazowo-dymowego we wszystkich jednostkach Warszawskiej Straży Pożarnej. W lipcu 1956 r. awansował na stopień kapitana pożarnictwa. 5.11.1957 r. objął stanowisko dowódcy Wydziału Operacyjnego. Przez cały okres swej pracy gromadził zbiory związane z pożarnictwem. Skutkiem tego Komendant Warszawskiej Straży Pożarnej w pełni docenił zainteresowania Augustyna Jaworskiego i 1 grudnia 1958 r powierzył mu obowiązki starszego oficera do spraw organizacji Muzeum Pożarniczego. W 1974 r. przeszedł na emeryturę w stopniu pułkownika pożarnictwa. Zmarł w warszawie 24.01.1991 r. Pochowany został na Cmentarzu Powązkowskim w kwaterze strażackiej ZWZ "Skała". Odznaczenia: m.in. Krzyż Walecznych (1939), Medal za Warszawę 1939-1945 (1946), Krzyż Partyzancki (1947), Odznaka Grunwaldzka (1947), Złoty Krzyż Zasługi (1964), Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (1969), Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari (1971). Bibliografia:
|
* |
67 |
JAWORSKI CZESŁAW
mjr poż. CZESŁAW JAWORSKI - "Chart"
Urodzony 1925-01-07. Do 1939 r. był instruktorem powiatowym, a w czasie okupacji pracował w zawodowej straży pożarnej, absolwent pierwszego okupacyjnego kursu oficerskiego w Centralnej Szkole Pożarniczej (29.09.1942 - 27.02.1943 r.). Brał udział w Powstaniu Warszawskim - pseudonim "Chart", II Obwód "Żywiciel" (Żoliborz) Warszawskiego Okręgu Armii Krajowej - zgrupowanie "Żaglowiec" - pluton 205, ochotnik, dołączył 21.08.1944 r. Po wojnie organizował straże pożarne powiatu kaliskiego skąd został przeniesiony do Warszawy. Komendant WSO od 1 sierpnia 1952 r. do 22 kwietnia 1955 r. Sprawował tę funkcje do chwili aż choroba uniemożliwiła pracę na bardziej trudnych stanowiskach. Wrócił do Wydziału Szkolenia Zawodowego KGSP jako kierownik. Był też m. in. nauczycielem w Szkole Oficerów Pożarnictwa wykładał organizację i metodykę szkolenia i służbę wewnętrzną w COSP ( 1950-1955). W tym okresie otrzymał polecenie sformowania organizacji ochrony przeciwpożarowej województwa koszalińskiego. Członek Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej. Zmarł po długiej, ciężkiej chorobie 26.08.1956 r. Pochowany na Cmentarzu Komunalnym na Powązkach. Bibliografia:
|
* |
68 |
JUGO ZBIGNIEW
kpr. ZBIGNIEW JUGO
Ur. 1.01.1923 r., Warszawa. Przed wojną harcerz w Wołominie. Członek konspiracyjnego państwowego Korpusu Bezpieczeństwa. Przesłuchiwany kilkakrotnie przez UB o przynależność do AK, zastrzelony 25.11.1944 r., przez żołnierzy Armii Czerwonej po procesie sądu wojskowego. Uczestnik kursu podstawowego dla podoficerów zawodowych w CSP w okresie 20.08 - 20.11.1943 r. Bibliografia:
|
* |
69 |
JUDYCKI ANDRZEJ
kpr. poż. ANDRZEJ JUDYCKI - "Judym"
Ur. 7.12.1923 r. w Warszawie, syn Kazimierza, Prace pożarnicze rozpoczyna 9 września 1944 r., w Centralnej Szkole Pożarniczej pracował w Oddziale Doświadczalnym na zmianie ogn. poż. Ludwika Staniszewskiego. Działacz konspiracyjny (ps. Judym) od 1943 r., w AK – pułk „Baszta” - batalion „Olza”., komp. 0-2. Jego dowódcą batalionu był mjr Witold Obarski - Białynowicz ps. "Reda", dowódcą kompanii por. Julian Opania "Zych", a dowódca plutonu plut. pchor. Leonard Jastrzębski "Krzysztof". Uczestnik akcji gaśniczej pożaru getta. Poległ w pierwszym dniu Powstania Warszawskiego w walkach prowadzonych w rejonie al. Szucha. w dniu 1.08.1944 r. W drodze na punkt koncentracji własnego oddziału na dalekim Mokotowie został zatrzymany przez strzelaninę uliczną w rejonie Placu Unii Lubelskiej i dołączył do oddziałów nacierających na Aleje Szucha. Ciała nie odnaleziono. Bibliografia:
|
* |
70 |
KABULSKI BOHDAN
inż. BOHDAN KABULSKI - "Brzezina"
Ur. 15.11.1920 r., w Wilnie, syn Romualda. Absolwent Państwowej Wyższej Szkoły Budowy Maszyn i Elektrotechniki im. H. Wawelberga i S. Rotwanda. Prace w Oddziale Doświadczalnym Centralnej Szkole Pożarniczej rozpoczyna na przełomie lat 1941/1942. W konspiracji od 1942 r – Wojskowy Korpus Służby Bezpieczeństwa (WKSB) Poszukiwany przez Gestapo musi opuścić CSP w końcu 1943 r. W Powstaniu Warszawskim walczył w szeregach AK - zgrupowanie „Radosław” - batalion „Pięść” na Starym Mieście Grupa „Północ” - odcinek „Kuba”-”Sosna” - Korpus Bezpieczeństwa ) KB - 1 batalion szturmowy KB - „Nałęcz” - 1 kompania. Szlak bojowy: Wola – Stare Miasto – kanały – Żoliborz (szpitale). W sierpniu 1944 r. ranny w brzuch podczas patrolu z Leszna. Po Powstaniu jeniec niewoli niemieckiej - Stalag XI A Altengrabow. Zm. 6.12.2012 r. w Warszawie, pochowany na Powązkach Wojskowych. Bibliografia:
|
* |
71 |
KAMIŃSKI JERZY
płk poż. Jerzy Kamiński
W młodości, podczas okupacji należał do podziemia. Zajmując się łącznością wziął udział w Powstaniu Warszawskim, uczestnicząc w wielu akcjach zbrojnych - m.in. w walkach o gmach Pasty. Członek AK. Po złożeniu broni został przewieziony do stalagu Falingbostel. W 1946 r. powrócił do kraju, trafił do wojska. Trzy lata później został skierowany na kurs pożarniczy w Warszawie (Absolwent XIII kursu oficerskiego w COSP w okresie 28.08.1949 r. - 28.02.1950 r.) Po jego ukończeniu oddelegowano go do pracy w Komendzie Powiatowej Straży Pożarnych w Gostyninie, gdzie objął stanowisko komendanta powiatowego. W swej pracy wiele miejsca poświęcił wyposażeniu w sprzęt powiatowych jednostek zawodowych i ochotniczych. Mieszkając na terenie komendy uczestniczył prawie we wszystkich akcjach ratowniczo-gaśniczych. W dowód uznania za efekty osiągane w służbie, został przeniesiony do Komedy Wojewódzkiej Straży Pożarnych w Warszawie na stanowisku starszego oficera. W czasie pracy w Komendzie, ukończył SOP, uzyskując kwalifikacje oficera Korpusu Technicznego Pożarnictwa oraz specjalizację w zakresie operacyjno-technicznym. Awansowany na szefa służby operacyjno-technicznej z powodzeniem zabiegał o nowoczesny sprzęt na terenie województwa. Nie zapomniał przy tym o jednostkach OSP, co zaowocowało m.in. przekazaniem samochodu gaśniczego OSP w Niepokalanowie. W 1972 r., przeszedł do służby w resorcie, obejmując stanowisko komendanta zakładowej straży pożarnej w Fabryce Samochodów Osobowych w Warszawie. Przez wiele lat służył z pomocą i radą w organizowaniu na terenie zakładu ćwiczeń taktycznych podchorążych WOSP. W 1981 r., otrzymał stopień pułkownika pożarnictwa i przeszedł na zasłużoną emeryturę. Zmarł w 2002 r., w wieku 75 lat. Bibliografia:
|
|
72 |
KARLIKOWSKI TYTUS
Prof. zw. dr hab. TYTUS KARLIKOWSKI - "Tytus", "Wąż"
Prof. dr hab. Tytus Karlikowski ur. 3.01.1927 r. w Łęczycy. W konspiracji wraz ze swoją drużyną harcerską wszedł w skład Szarych Szeregów. Brał udział w kolejnych szkoleniach i akcjach Organizacji Małego Sabotażu "Wawer". Należał do plutonu Hufca "Południe" dowodzonego przez Jana Bytnara "Rudego" będąc członkiem 3 drużyny ("SAD-300") dowodzonej przez" Kołczana" (Eugeniusz Koecher). W czerwcu 1944 r. uzyskał "małą maturę" a od września tego roku uczęszczał na tajne komplety do Liceum im. Batorego. Przyjął pseudonimy "Tytus", "Wąż". W latach 1942-1943 ukończył kurs "Wielkiej Dywersji"(WD), "Filtry" (wyszkolenie sapersko-minerskie) oraz "Belweder" (Szkoła Niższych Dowódców), otrzymując w październiku 1943 r. awans do stopnia starszego strzelca. W okresie od lutego do czerwca tego roku przygotowywał i brał udział w wielu akcjach (m.in. "Meksyk II", "Meksyk III", "Meksyk IV", "Wilanów"). W maju i czerwcu 1944 r., uczestniczył w leśnym szkoleniu pod Wyszkowem w ramach akcji "Par I". W lipcu otrzymał przydział: Kedyw Komendy Głównej AK, Zgrupowanie "Radosław", Brygada Dywersyjna "Broda 53" Batalion "Zośka" 2. kompania "Rudy" II pluton "Alek". Walczył w Śródmieściu i na Woli, gdzie został ciężko ranny. Dalszą część Powstania był zmuszony spędzić w licznych szpitalach. Wychodzi z ludnością cywilną. Po kapitulacji wraz z rodzicami zamieszkiwał w Łodzi. Tam uzupełniał przerwaną naukę w Liceum im. Mikołaja Kopernika, w którym zdaje egzamin maturalny. We wrześniu 1945 r. ujawnił sie wraz z grupa "Zośkowców". W październiku studiował na Wydziale Leśnym Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego, otrzymując stopień magistra inżyniera nauk leśnych. W Instytucie Badawczym Leśnictwa spędził całe swoje zawodowe życie (1948-1998). Uzyskał stopnie naukowe: doktora, doktora habilitowanego i profesora nauk leśnych. W 1971 r. opracował program profilaktyki przeciwpożarowej lasu oraz podstaw wiedzy o lesie, wprowadzony do toku studiów Wyższej Oficerskiej Szkoły Pożarniczej w Warszawie od roku akademickiego 1974/75. W latach 1982-1987 Szef Katedry Profilaktyki Pożarowej - jednocześnie sprawował funkcję kierownika Zakładu Ochrony Przeciwpożarowej w Rolnictwie i Leśnictwie w Szkole Głównej Służby Pożarniczej. Odznaczenia: Medal za Warszawę 1939-1945 (1948), Medal Zwycięstwa i Wolności 1945 (1948), Medal Wojska (dwukrotnie - 1948), Krzyż Partyzancki (1959), Złoty Krzyż Zasługi (1965), Krzyż Walecznych (1968), Order Wojenny Virtuti Militari V klasy (1972), Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (1975), Krzyż Za Zasługi dla ZHP (1979), Warszawski Krzyż Powstańczy (1981), Krzyż Armii Krajowej (1984), Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (1984), Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski (1997), Rozeta z Mieczami do Krzyża Za Zasługi dla ZHP (2000), Awansowany do stopnia plutonowego podchorążego (1945), podporucznika (1997). Bibliografia:
|
|
73 |
KARSKI ANDRZEJ
kpr. poż. ANDRZEJ KARSKI
Ur. 31.08.1923 r., w Proboszczowicach w woj. warszawskim, syn Mieczysława. Pracę w Centralnej Szkole Pożarniczej, w jej Oddziale doświadczalnym rozpoczął 1 czerwca 1941 r. W CSP ukończył kursy strażaka zawodowego i podoficerski. Wzorowy pracownik, aktywny żołnierz konspiracji AK. Brał udział w wielu akcjach sabotażowych, również w wypadzie szkolnej grupy partyzanckiej na posterunek polskiej policji granatowej w Skrzydlnej w październiku 1943 r. Uczestnik VII kursu oficerskiego Centralnej Szkoły Pożarniczej (21.08 - 12.12.1947 r.). Po wojnie kontynuował pracę w pożarnictwie. Bibliografia:
|
* |
74 |
KASZA RYSZARD
ppłk poż. RYSZARD KASZA (obecnie KASZYŃSKI)
Urodził się 30 sierpnia 1922 r. we Lwowie. Ukończył Technikum Mechaniczne w Radomiu oraz kurs podstawowy dla oficerów zawodowych w Centralnej Szkole Pożarniczej w Warszawie - absolwent I kursu oficerskiego CSP w latach 20.09.1942 - 27.02.1943 r. ). Członek AK. Po przybyciu do Legnicy powierzono mu tworzenie od podstaw Miejskiej Zawodowej Straży Pożarnej. Stanowisko komendanta zajmował do września 1947 r. Po opuszczeniu Legnicy pełnił m.in. funkcję Komendanta Powiatowego w Sandomierzu (od 1 stycznia 1961 r.) i Komendanta Powiatowego w Opocznie (od 10 czerwca 1964 r.). W 1966 r. uzyskał dyplom ukończenia Szkoły Oficerów Pożarnictwa, a w 1972 r. specjalizację w zakresie techniki pożarniczej. Z dniem 1 stycznia 1971 r. został przeniesiony na stanowisko oficera w Miejskiej Komendzie Straży Pożarnych w Kielcach. Dwa lata później objął stanowisko starszego oficera ds. operacyjnego zabezpieczenia województwa w Służbie Operacyjnej KWSP. 31 sierpnia 1982 r., na stanowisku inspektora wojewódzkiego w Służbie operacyjno-Technicznej. W stopniu podpułkownika zakończył służbę i przeszedł na emeryturę. Bibliografia:
|
* |
75 |
KAUDELKO EUDENIUSZ
ppor. poż. EUGENIUSZ KAUDELKO
Ur. 7 kwietnia 1907 r. w miejscowości Żółkiew, syn Stanisława. Rodzice przenieśli się do Wadowic. Z pożarnictwem związany od 1931 r. Objął wówczas stanowisko naczelnika ochotniczej straży pożarnej. 1 października 1938 r., przeniesiony służbowo do Zawodowej Straży Pożarnej. W bocheńskiej straży obowiązki Komendanta Miejskiej Straży Pożarnej objął 1 października 1938 r. Komendantura Eugeniusza Kaudelki przypadła na najtrudniejszy okres w historii straży. Z jednej strony objęcie dowództwa z zadaniem uzdrowienia sytuacji w jednostce i wybuch wojny oraz okupacja niemiecka, z drugiej strony działalność konspiracyjna, jakże trudna do pogodzenia z pragmatyką służbową oraz ryzykiem utraty życia i pozostawieniem kochającej żony i córeczki bez środków do życia. W celu zwiększenia gotowości zawodowej i ochotniczej straży pożarnej do gaszenia pożarów ppor. poż. Eugeniusz Kaudelko wprowadził na nowo zasadę cotygodniowych wspólnych ćwiczeń zawodowej i ochotniczej straży pożarnej miasta Bochni (stosowne zapisy odnajdujemy w dokumentacji służbowej m.in.: w Raportach Służbowych). W dniu 1 września 1939 r., Komendant zarządził stałe pogotowie plutonu Straży Pożarnej. A w dniu 3 września 1939 r. straż pożarna stacjonowała w 2 miejscach: pierwsze w Magistracie, drugie na placu Gazaris. W czasie okupacji rozpoczął pracę w dziale gospodarczym Centralnej Szkoły Pożarniczej a 27 lutego 1943 r., ukończy kurs oficerski. W czerwcu 1943 r. został przeniesiony do Zawodowej Straży Pożarnej w Bochni. W każdym razie aspirant pożarnictwa Eugeniusz Kaudelko jako Komendant Miejskiej Zawodowej Straży Pożarnej czuwał nadal nad bezpieczeństwem pożarowym mieszkańców Bochni. Oprócz swej pożarniczej działalności był również operatorem w kinie (Kinooperateur), które mieściło się w obecnym Oratorium św. Kingi. Z dostępnych źródeł wynika, że w celu zwiększenia kwalifikacji strażaków delegował ich na kursy oraz wnioskował o nadanie wyższych stopni służbowych. Wszystko to musiał godzić z działalnością konspiracyjną i obowiązkami rodzinnymi. Aktywny członek Strażackiego Ruchu Oporu „Skała”. Aresztowany przez Niemców za ukrywanie Żydów, zwolniony, po dwóch tygodniach ponownie aresztowany, więziony przy ul. Montelupich w Krakowie, rozstrzelany w styczniu 1945 r. Bibliografia:
|
* |
76 |
KAZIMIERCZAK WŁODZIMIERZ
płk poż. WŁODZIMIERZ KAZIMIERCZAK
Urodzony w rodzinie robotniczej w Warszawie. Pożarnikiem został po odbyciu służby wojskowej w I Dywizjonie Artylerii Konnej w Warszawie oraz ukończeniu szkoły podoficerów w Dęblinie w 1938 r. Pracował w III Oddziale Warszawskiej Straży Ogniowej. Członek konspiracyjnego ruchu oporu "Skała". Uczestnik wielu akcji ratowniczo-gaśniczych w czasie okupacji. Absolwent VI kursu oficerskiego Centralnego Ośrodka Szkoły Pożarniczej w okresie 14.04 - 10.08.1947 r. Pod koniec marca 1945 r. przyjęty do V Oddziału WSO, potem skierowany przez komendanta por. Tadeusza Wilhelmiego na ul. Polną do zagospodarowania budynku III Oddziału. Był jednym z tych którzy odbudowywali miasto i straż ze zniszczeń. Uzupełniał wykształcenie ogólne i zawodowe, uzyskał kwalifikacje i stopień oficera pożarnictwa. W latach 1948-1950 pełnił obowiązki naczelnika OSP w Górcach. W latach 1951-1952, w stopniu podporucznika poż. komendant warszawskiej Straży Ogniowej, później przeszedł do służby w Komendzie Głównej Straży Pożarnej w latach 1953-1977. Prowadził sprawy związane z przygotowaniem jednostek do obrony cywilnej. Na ten temat opublikował szereg artykułów, a także swoje wspomnienia z pierwszych lat służby, które przypadły na okres wojny i okupacji. Był także członkiem egzekutywy POP i zarządu koła ZBoWiD przy Stołecznej Komendzie Straży Pożarnych, opiekunem miejsc pamięci narodowej. Zm.5.07.1987 r. Odznaczenia: m.in. Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski, medale - "Za wojnę obronną 1939", "Za Warszawę", "Zwycięstwa i wolności", "Za zasługi dla pożarnictwa' oraz wieloma innymi odznaczeniami. Bibliografia:
|
|
77 |
KIEFFER WOJCIECH
plutonowy WOJCIECH KIEFFER - "Burek"
Urodzony 19 grudnia 1920 r. w Warszawie, syn Jerzego, inżyniera mechanika, kapitana rezerwy, sapera Wojska Polskiego, i Marii z domu Jackowskiej. Uczył się początkowo w Prywatnej Szkole Powszechnej Męskiej Towarzystwa im. Jana Zamojskiego, a następnie w Prywatnym Męskim Gimnazjum i Liceum im. Wojciecha Górskiego. Tu w 1939 r. otrzymał świadectwo dojrzałości. Od 15 czerwca tego roku brał udział w Junackich Hufcach Pracy – obóz nad Horyniem. Przed wojną nie należał do harcerstwa. W czasie okupacji niemieckiej pomagał w utrzymaniu rodziny, pracując od stycznia 1940 r. jako praktykant w Przedsiębiorstwie Robót Budowlanych Leona Wierchowicza przy ul. Jasnej 17. Od listopada 1943 r. do wybuchu Powstania Warszawskiego był zatrudniony jako kreślarz w Centralnej Szkole Pożarniczej w Warszawie przy ul. Słowackiego. W czerwcu 1942 r. ukończył dwuletnią Państwową Szkołę Budowy Maszyn (dawna Państwowa Wyższa Szkoła Budowy Maszyn i Elektrotechniki im. H. Wawelberga i S. Rotwanda). W konspiracji jako plutonowy "Burek" w Szarych Szeregach. W chwili wybuchu Powstania, mając odciętą drogę na punkt koncentracji, zgłosił się do batalionu „Kiliński”. Brał udział w akcjach bojowych tego batalionu w Śródmieściu, m.in. przy zdobywaniu gmachu „PASTY” na Zielnej. Do batalionu „Zośka” dołączył w Śródmieściu 2 września, otrzymując przydział do plutonu „Alek” 2 kompanii „Rudy”. Brał udział w walkach na Czerniakowie. Poległ 15 września 1944 r. przy ul. Wilanowskiej 1. Bibliografia:
|
* |
78 |
KIERSZNOWSKI LEOPOLD STANISŁAW
kpt. poż. LEOPOLD STANISŁAW KIERSZNOWSKI - "Pobóg"
ur. 24.09.1920 r. w Warszawie. Absolwent Gimnazjum i Liceum Ogólnokształcącego im. Wojciecha Górskiego. W czasie okupacji kontynuował naukę w ramach tajnych studiów Politechniki Warszawskiej, z których jednak zrezygnował w związku z pracą zawodową w straży pożarnej. W 1942 r. ukończył Centralną Szkołę Pożarniczą w Warszawie oraz konspiracyjną Szkołę Podchorążych. We wrześniu 1939 r. zgłosił się ochotniczo do śródmiejskich oddziałów OPL, w których pełnił służbę do czasu kapitulacji Warszawy. Później wstąpił do Wojskowego Korpusu Służby Bezpieczeństwa (WKSB). Pod konspiracyjnym nazwiskiem Stanisław Kierski pseudonim "Staszek" działał w Strażackim Ruchu Oporu "Skała", a następnie w Wojskowym Korpusie Służby Bezpieczeństwa (WKSB). Podczas podróży do Nowego Sącza w 1943 r. samochodami pożarniczymi przewoził broń i żywność dla oddziałów leśnych w kieleckim i krakowskim oraz prowadził działalność wywiadowczą. Uczestniczył również w organizacji oddziałów partyzanckich na terenie ziemi kieleckiej. Aresztowany przez Gestapo w Radomiu po dwóch miesiącach tortur wykupiony przez organizację i po krótkiej rekonwalescencji skierowany do Oddziału Leśnego kpt. Marzana w rejonie Nowego Sącza. Po rozbiciu oddziału przez Niemców powrócił do Warszawy do pracy konspiracyjnej w Inspektoracie Szkolenia Organizacji Wojskowej Korpus Bezpieczeństwa. Był uczestnikiem akcji likwidacji agenta Gestapo Jana Wolańskiego, który doprowadził do aresztowania wielu działaczy OW KB, zarówno w Krakowie, jak i w Warszawie. Na krótko przed wybuchem Powstania Warszawskiego ppor. Kiersznowski otrzymał awans na stopień porucznika. W czasie Powstania Warszawskiego był w Armii Krajowej - Grupa "Północ" - odcinek "Kuba" - "Sosna" - Korpus Bezpieczeństwa (KB) - 1. batalion szturmowy KB "Nałęcz" - 1. kompania; w Śródmieściu w batalionie "Piorun". 4 sierpnia 1944 r. z rozkazu Komendy Głównej OW KB Leopold został skierowany do oddziału por. Stefana Kaniewskiego ps. "Nałęcz", z którym współpracował przed powstaniem. W oddziale objął funkcję zastępcy dowódcy i przeszedł z batalionem cały jego szlak bojowy (Muranów - Stare Miasto - Śródmieście). Potem jest w warszawskim Korpusie AK od 20.09.1944 r - 8. Dywizja Piechoty AK im. Romualda Traugutta - 21. pułk piechoty im. Dzieci Warszawy. Po powstaniu był w niewoli niemiecka - jeniec w Oflagu X-C Lubeka. Zmarł 28.11.1998 r. Odznaczenia: Za odwagę i umiejętność dowodzenia w trudnych sytuacjach odznaczony Krzyżem Srebrnym Orderu Virtuti Militari i awansowany do stopnia kapitana. Za wybitną dzielność i poświęcenie w obronie pałacu Jabłonowskich na pl. Teatralnym oraz obronę klasztoru Panien Kanoniczek odznaczony Krzyżem Walecznych. Ponadto odznaczony: Krzyżem Kawalerskim Odrodzenia Polski, Krzyżem Grunwaldu III klasy, Krzyżem Partyzanckim oraz wieloma innymi odznaczeniami. Po wojnie awansowany do stopnia majora WP. Bibliografia:
|
* |
79 |
KOHL EUGENIUSZ
por. poż. EUGENIUSZ KOHL
Ur. 13.09.1913 r w m. Stryj, syn Henryka. W 1939 r. był instruktorem powiatowym w Lubaczowie (Lwowski Okręg Wojewódzki ZSP RP). Od czerwca 1940 r. pracował w posterunku Straży Pożarnej na Żoliborzu, a następnie w Oddziale Doświadczalnym Centralnej Szkoły Pożarniczej jako instruktor. Działacz konspiracyjny, oficer ds. specjalnych w zgrupowaniu AK – I Obwód „Radwan” - XI zgrupowanie im. Chrobrego (Batalion „Chrobry” I) ps. „Stryj”. Szlak bojowy: Wola – Śródmieście – szpital ul. Śliska. Na terenie Zakładów Haberbusza prowadził szkolenie podchorążych, członków straży pożarnych oraz dwóch sekcji strażackich. Walczył w Powstaniu Warszawskim. W wyniku odniesionych ran został inwalidą wojennym I grupy. Po odejściu z CSP pracował kolejno: w Powiatowej Komendzie Straży Pożarnych w Skierniewicach – do 1 grudnia 1945 r., w warszawskich Browarach, w Państwowych Zakładach Teleradiotechnicznych. Awansował do stopnia płk Pożarnictwa. Zm. 3.12.1999 r., w Warszawie. Odznaczony: Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski, Krzyżem Partyzanckim, Medalem za Udział w Wojnie Obronnej 1939, Medalem za Warszawę , Krzyżem Armii Krajowej, Złotym i Srebrnym Krzyżem zasługi1939-1945, Warszawskim Krzyżem Powstańczym. Bibliografia:
|
* |
80 |
KOMOROWSKI STANISŁAW
płk poż. STANISŁAW KOMOROWSKI
Ur. 8.07.1907 r., w Łodzi, syn Michała. Ojca robotnika jednej z łódzkich fabryk stracił gdy miał 4 lata. Z powodu trudnych warunków bytowych, rozpoczął pracę jako młodociany robotnik w przędzalni Dawida Fuksa w Łodzi. Sumienną pracą Komorowski zyskał uznanie przełożonych i właściciel fabryki zaproponował mu rozpoczęcie edukacji w szkole powszechnej. Dzięki niej awansował z robotnika na pracownika administracji. Wskutek częstych pożarów fabryki, ubezpieczyciel zastrzegł objęcie polisą fabryki pod warunkiem powołania zakładowej straży pożarnej. Jej naczelnikiem miał zostać Stanisław Komorowski. Wniosek w tej sprawie skierowano do dr Alfreda Grohmana - ówczesnego komendanta Łódzkiej Straży Ogniowej. W październiku 1927 r. został członkiem Łódzkiej OSP. 28.09.1928 r., - topornikiem. W 1933 r., przyjęto go do zawodowego pogotowia w jednym z oddziałów łódzkiej straży. Pełnił kolejno funkcje dowódcy sekcji, plutonu i zastępcy naczelnika oddziału. Jako wyróżniający się instruktor prowadził zajęcia praktyczne dla strażaków. Od 7.09-30.11.1936 r., był w Łodzi uczestnikiem kursu VII stopnia dla instruktorów pożarnictwa. Po kursie został członkiem Korpusu Technicznego Związku Straży Pożarnych RP. Był wykładowcą w Centralnym Ośrodku Wyszkolenia Pożarniczego (COWP) na I kursie który odbył się w latach 1.03 - 31.07.1939 r. Po wkroczeniu Niemców, przez pewien czas mieszkał w COWP. W końcu 1941 r., mjr Lgocki skierował go do Rzeszowa. Stanisław Komorowski uczestniczył również w ruchu oporu. Szeroki rozgłos uzyskała brawurowa akcja uratowania sprzętu przed hitlerowcami. Członek strażackiego ruchu oporu "Skała". Bibliografia:
|
* |
81 |
KONKOL BRUNON
por. poż. BRUNON KONKOL
Ur. 5.03.1913 r w Limen, syn Walentego. W czasie okupacji pracował jako drugi instruktor powiatowy w Opatowie a od 1942 r w Centralnej Szkole Pożarniczej jako wykładowca. Komendant II kursu podstawowego dla podoficerów zawodowych w okresie 20.08-20.11.1943 r. W drugim kwartale 1943 r., został przez kierownictwo AK odesłany w rejon Torunia w celu zorganizowania jednostki Armii Krajowej. Do CSP już nie wrócił. Bibliografia:
|
* |
82 |
KORZEWNIKJANC LEON
płk LEON KORZEWNIKJANC "DOLIWA"
Ur. w 1898 r. W okresie przedwojennym po ukończeniu kursu oficerskiego pełnił obowiązki instruktora pożarnictwa w Kutnie. Do Gdyni przebył w latach 30. W 1933 r został pierwszym komendantem Zawodowej Straży Pożarnej w Gdyni. W 1939 r. brał udział w obronie Gdyni przed wojskami niemieckimi. W latach 1939–1945 był jednym ze współzałożycieli i szefem sztabu Strażackiego Ruchu Oporu Skała, następnie jako generał "Doliwa" - komendantem organizacji podziemnej Korpusu Bezpieczeństwa, a następnie zastępcą dowódcy Połączonych Sił Zbrojnych AL, PAL i KB. Podczas okupacji prowadził zajęcia w Centralnej Szkole Pożarniczej a także był członkiem komisji egzaminacyjnej. W 1945 powrócił do Gdyni, zasiadał w jej Radzie Miejskiej z ramienia SD (był także wiceprzewodniczącym Zarządu Miejskiego SD). Pełnił obowiązki prezesa okręgowego Związku Uczestników Walki Zbrojnej o Niepodległość i Demokrację 1939-1945. Zmarł w 1978 r. i został pochowany na Cmentarzu Komunalnym w Warszawie. Bibliografia:
|
* |
83 |
KOSTECKI FELIKS
ppłk poż. FELIKS KOSTECKI - "Lech"
Feliks Kostecki, wychowywał się na Wołyniu koło Kowla. Patriotyzm wyniósł z domu rodzinnego. W październiku 1939 r. jako czternastoletni chłopiec został zaprzysiężony w szeregach ruchu konspiracyjnego "Siły Zbrojne Polski". Przyjął pseudonim "Lech", którym posługiwał się przez cały okres okupacji sowieckiej i niemieckiej, w czasie pracy konspiracyjnej w ZWZ-AK, jak i później w oddziałach partyzanckich jako dowódca drużyny zwiadu 27. Wołyńskiej Dywizji Piechoty, z którą przebył cały szlak bojowy od Wołynia poprzez Polesie na Lubelszczyźnie, gdzie w lipcu 1944 r. został wraz z całą dywizją rozbrojony przez Armię Czerwoną. Będąc partyzantem, został awansowany do stopnia kaprala i odznaczony Krzyżem Walecznych. Po rozbrojeniu wstąpił w Lublinie do Wojska Polskiego. Po zakończeniu wojny przybył na Dolny Śląsk. W 1946 r. organizował ochronę pożarową. W 1953 r., gdy ukończył Oficerską Szkołę Pożarniczą został przeniesiony do Wrocławia, gdzie dosłużył się stopnia podpułkownika pożarnictwa. W 1985 r. przeszedł na emeryturę. Jest autorem książki pt. "A matki wciąż płaczą..." wydanej we Wrocławiu w 2005 r. [11]. Bibliografia: |
|
84 |
KOŚMIŃSKI CZESŁAW ALEKSANDER
ppłk poż. CZESŁAW ALEKSANDER KOŚMIŃSKI
Ur. w 1921 r. Członek Związku Walki Zbrojnej i Armii Krajowej. Zesłany za działalność konspiracyjną na Sybir. W zawodowej ochronie przeciwpożarowej służył ponad 40 lat. Przez 23 lata był zastępcą komendanta miejskiego straży pożarnych w Zakopanem, potem pełnił obowiązki komendanta w stopniu ogniomistrza, a w latach 1973-1980 w stopniu ppłk poż był komendantem rejonowym SP w Zakopanem. Absolwent studiów uzupełniających (rocznik 1966) w Szkole Oficerów Pożarnictwa . Był długoletnim członek Prezydium ZW ZOSP w Nowym Sączu i prezesem ZMGm. ZOSP w Zakopanem Współpracował z Przeglądem Pożarniczym, Strażakiem oraz Biuletynem Informacji Technicznej KG SP. Odznaczenia: Za społeczną działalność odznaczony m.in.: Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski, Krzyżem Armii Krajowej, Krzyżem Honorowym Sybiraka, Odznaką Weterana Walk o Niepodległość, Złotym Znakiem OSP, Medalem Honorowym B. Chomicza i Medalem Honorowym im. J. Tuliszkowskiego. Zm. 12.03.2011 r. Bibliografia:
|
|
85 |
KOTAŃSKI LUCJAN
kpr. poż. LUCJAN KOTAŃSKI
Ur. 19.04.1922 r. w Warszawie w rodzinie pożarniczej, syn Szczepana. Wraz z rodzicami mieszkał w budynku I Oddziału WSO przy ul. Nalewki 3 i stąd doskonale znał blaski i cienie służby pożarniczej z codziennej obserwacji. Nie był mu obcy sprzęt komendy, ani też akcje gaśnicze do których strażacy często zabierali go ze sobą. Był typowym dzieckiem oddziału strażackiego. W wieku 13 lat otrzymał mundur strażaka. Był werblistą orkiestry WSO. W 1937 r., skończył szkołę powszechną, rok później rozpoczął pracę w Fabryce narzędzi Pożarniczych "Strażak" przy ul. Syreny 3. We wrześniu 1939 r. brał udział w obronie Warszawy. W 1940 r., korzystając z pośrednictwa ojca zapisał się na jeden z kursów w Centralnej Szkole Pożarniczej, gdyż jak twierdził - "Tradycja w rodzinie musi być". Po ukończeniu kursu strażaka zawodowego rozpoczął pracę w Oddziale Doświadczalnym CSP. Po ukończeniu kursu podoficerskiego, pracował w szkole jako instruktor. Następnie przez parę miesięcy był komendantem straży w Grójcu, potem wrócił do Warszawy i pracował w ochronie przeciwpożarowej w Elektrowni Warszawskiej. Podczas pracy w CSP wciągnięty został do ruchu oporu. Miał nawet jechać na akcję na teren sądecki, przeszkodziła mu w tym operacja wyrostka robaczkowego, którą przeszedł w 1943 r. Działacz konspiracyjny, członek Strażackiego Ruchu Oporu "Skała". Uczestnik Powstania Warszawskiego, był lekko ranny, wycofywał się razem z powstańcami w rejon ul. Miodowej. Zginał 29. sierpnia 1944 r., na ul. Długiej. Pochowany w powstańczej mogile, po wojnie ekshumowany, przeniesiony do grobu rodzinnego Kotańskich na cmentarzu Bródnowskim. Bibliografia:
|
* |
86 |
KOWALSKA KRYSTYNA
KRYSTYNA KOWALSKA z d. PAWŁOWSKA - Anna"
Ur. 24.07.1922 r., w Warszawie, córka Stefana. Pracę w Centralnej Szkole Pożarniczej rozpoczeła 1 kwietnia 1942 r. w dziale szkoleniowym. W CSP pracował do wybuchu Powstania Warszawskiego. W konspiracji działała w szeregach ZWZ – Wojskowej Służbie Kobiet Armii Krajowej W Powstaniu Warszawskim była sanitariuszką (ps. Anna) w rejonie Ochota. Po wojnie kontynuowała pracę w pożarnictwie w Miejskiej Zawodowej Straży Pożarnej w Gdyni. W latach 1949-1952 pracował w Komendzie Wojewódzkiej Straży Pożarnych w Warszawie. Po za pracą w pożarnictwie, 16 powojennych lat przepracowała w Centrali Techniczno-Handlowej „Foto-Kino-Film” w Warszawie. Bibliografia:
|
* |
87 |
KOWALSKI EDMUND
płk poż. EDMUND KOWALSKI
Płk poż. Edmund Kowalski urodził się 27 listopada 1913 r. w Słomnikach pow. Miechów, syn Bogusława. W 1933 r. ukończył szkołę Ekonomiczno-Handlową w Krakowie. Pracę w pożarnictwie rozpoczął 1 października 1934 r. wstępując do Ochotniczej Straży Pożarnej w Słomnikach. Po wybuchu II wojny światowej wziął udział w kampanii wrześniowej w grupie operacyjnej „Śląsk”, a następnie działał w konspiracji, jako komendant wojskowy pow. miechowskiego - organizował oddziały partyzanckie stanowiące zalążek 106 Dywizji Armii Krajowej Ziemi Mazowieckiej. Był współorganizatorem oddziałów Armii Krajowej Ziemi Krakowskiej. W maju 1942 r., na polecenie płk poz. J Lgockiego przeniósł się do Warszawy do Centralnej Szkoły Pożarniczej. W 1943 r. ukończył kurs oficerski i podjął pracę wykładowcy instruktora. Uczestniczył w Powstaniu Warszawskim w zgrupowaniu „Żywiciel” (Żoliborz) Warszawskiego Okręgu Armii Krajowej - 259 samodzielny pluton strażaków odnosząc liczne rany, m.in. ranny podczas ostrzału na ul. Tucholskiej. Po jego upadku przebywał w obozach jenieckich w Grossliebars, Altengrabow, Sandbostel i Lubeka. W 1945 r. wrócił do kraju a w maju następnego roku już pracował w szkole pożarniczej przy odbudowie zniszczonego w czasie powstania budynku i prowadził wykłady na kursach oficerów pożarnictwa, będąc na stanowisku zastępcy komendanta. W 1951 r. przeszedł do pracy w Związku Spółdzielni Spożywców „Społem” jako inspektor ochrony przeciwpożarowej, a następnie w 1955 r. do Ministerstwa Handlu Wewnętrznego. W latach 1956–61 pracował w Komendzie Głównej Straży Pożarnych jako starszy oficer w Wydziale Szkolenia Zawodowego. W latach 1961–66 i 1968–71 pracował w szkole pożarniczej na Żoliborzu, jako kierownik cyklów nauczania przedmiotów operacyjno-bojowych Szkoły Oficerów Pożarnictwa, angażując się w organizowanie i prowadzenie działalności dydaktyczno-wychowawczej. W latach 1966–68 pełnił obowiązki dyrektora nauk SOP, a następnie w okresie 1971–75 starszego wykładowcy przedmiotów operacyjno-taktycznych w Wyższej Oficerskiej Szkole Pożarnictwa, skąd przeszedł na emeryturę. Oprócz służby strażackiej swoje życie poświecił idei PCK, której był aktywnym działaczem i propagatorem. Za zasługi w tej dziedzinie otrzymał trzykrotnie Odznakę Honorową PCK I stopnia (tzw. Kryształowe Serce). Był wyróżniony Medalem Wojska (londyńskim), Medalem za Warszawę, Złotym Krzyżem Zasługi, Krzyżem Kawalerskim OOP, Krzyżem Armii Krajowej. Zmarł 16 lutego 1998 r. Bibliografia:
|
* |
88 |
KOWALSKI FRANCISZEK
mjr poż. FRANCISZEK KOWALSKI
Urodził się 14 kwietnia 1907 r. w Ślizach, woj. warszawskie. Ukończył Wydział Mechaniczny Politechniki w Warszawie. W 1934 r. skończył z I lokatą kurs VII stopnia dla instruktorów pożarnictwa w Lublinie. Do 1936 r. pracował w Wydziale Technicznym biura Związku Straży Pożarnych RP. W latach 1936–39 był zatrudniony w firmie „Lilpop, Rau, Löwenstein”. W roku 1940 rozpoczął pracę w Centralnej Szkole Pożarniczej w Warszawie, jako kierownik Wydziału Technicznego, a następnie w latach 1943–44 pełnił obowiązki komendanta CSP. Prowadził także wykłady z przedmiotów technicznych na kursach dla zawodowych oficerów pożarnictwa i innych kursach organizowanych w CSP. Uczestniczył w Powstaniu Warszawskim w grupie technicznej AK zgrupowania „Żywiciel”, odnosząc liczne obrażenia. Po jego upadku przebywał w obozie jenieckim, a następnie na robotach przymusowych w Niemczech. Po wojnie, aż do rozwiązania w 1949 r. Związku Straży Pożarnych RP, był kierownikiem Wydziału Technicznego Związku i równocześnie zastępcą inspektora naczelnego Związku. Uczył też przedmiotu – sprzęt pożarniczy w CSP (1946–48) i Centralnym Ośrodku Wyszkolenia Pożarniczego (1948–50). Następnie pracował w Centrali Sprzętu Pożarniczego i Ochronnego (CENPO) na stanowisku zastępcy dyrektora. Od czerwca 1954 r. do momentu przejścia na emeryturę rozwinął intensywną działalność zawodową w Pracowni Przeciwpożarowej Biura Studiów i Projektów Typowych Budownictwa Przemysłowego, w ostatnim okresie jako kierownik. Wydał szereg cennych prac na temat sprzętu pożarniczego i środków gaśniczych. Był też autorem wielu artykułów z dziedziny techniki pożarniczej i zagadnień pokrewnych, które drukował w „Przeglądzie Pożarniczym”, „Gazecie Strażackiej”, „Strażaku” i „Biuletynie Informacji Technicznej KGSP”. Zmarł 30 stycznia 1978 r. w Warszawie. Bibliografia:
|
* |
89 |
KUBICKI MICHAŁ
kpr. poż. MICHAŁ KUBICKI
Ur. 26.10.1923 r., w Warszawie, syn Stanisława. W Oddziale Doświadczalnym Centralnej Szkoły Pożarniczej pracował na zmianie ogn. poż. Ludwika Staniszewskiego. W 1940 r., kończy kurs strażaka zawodowego, a w 1941 kurs podoficerski. Działał w konspiracji. Początkowo w batalionach Chłopskich w rejonie Skierniewic (oddział partyzancki pod dowództwem Szeligi), a następnie w II Obwodzie – Żywiciel (Żoliborz) Warszawskiego Okręgu AK – zgrupowanie „Żubr” - 2 kompania ( u por. „Starży”), następnie 259 samodzielny pluton strażaków. Został ranny pod koniec Powstania Warszawskiego, wywieziony do stalagu XI A w Altengrabow. Po wojnie pracował w Portowej Zawodowej Straży Pożarnej w Gdańsku. W 1956 r., ukończy kurs oficerski i otrzymał stopień podporucznika pożarnictwa. W 1964 r., wyjechał na stałe do Szwecji. Bibliografia:
|
* |
90 |
KULSKI JULIAN EUGENIUSZ
strażak JULIAN EUGENIUSZ KULSKI -" Goliat"
Ur. 3.03.1929 r., w Warszawie, syn Juliana. Jako kilkunastoletni chłopiec rozpoczął w 1943 r. praktykę w Oddziale Doświadczalnym Centralnej Szkoły Pożarniczej. Zachowały się jego zdjęcia w hełmie i mundurze strażackim. Mając 15 lat działał w ZHP, następnie w Szarych Szeregach, gdzie jego przełożonym był Ludwik Berger ps. Goliat. W 1941 r. Kulski złożył przysięgę żołnierską i przyjął pseudonim "Chojnacki", wstępując do Związku Walki Zbrojnej. W 1942 r. został aresztowany przez Gestapo. Więziony w areszcie na Pawiaku, nie zdradził Niemcom żądanych przez nich informacji. Ostatecznie zwolniony, na krótko opuścił Warszawę. Po śmierci jego opiekuna i dowódcy Ludwika Bergera, Kulski przyjął jego pseudonim Goliat rozpoczął działalność konspiracyjną początkowo w batalionie sztabowym „Baszta” na Żoliborzu, później był żołnierzem Kedywu Okręgu Warszawa AK – II Obwód Żywiciel - zgrupowanie Żniwiarz – pluton 226. Był uczestnikiem wielu akcji dywersyjnych oraz Powstania Warszawskiego. Po Powstaniu był w niewoli niemieckiej – jeniec Stalagu XI – A Altengrabow z którego przeszedł w maju 1945 r. do alianckiego obozu przejściowego. Następnie wyjechał do Wielkiej Brytanii, gdzie poprosił o azyl. Następnie włączony do Polskich Sił Zbrojnych. Wkrótce został zwolniony z wojska ze względu na stan zdrowia. W 1946 r. rozpoczął studia w Szkole Architektury w Oksfordzie. Przy pomocy przyjaciela rodziny, Jana Nowaka-Jeziorańskiego, w 1949 r. wyjechał do Stanów Zjednoczonych i rozpoczął studia na wydziale architektury na Yale University, równocześnie pracował na swoje utrzymanie. Ukończył studia w 1953 r. i otrzymał tytuł magistra architektury. Członek American Institute of Architects. Mieszka w Wirginii. Obecnie pracuje jako ekspert Banku Światowego w Azji, Ameryce Południowej, Afryce i Europie, nadzorując projekty architektoniczne finansowane przez BŚ. Opublikował wspomnienia z tego okresu okupacji „Umierając żyjemy” (Warszawa, 1984), oraz autor autobiograficznej książki "Dziedzictwo Orła Białego". Bibliografia:
|
* |
91 |
KURZAK WŁADYSŁAW
plut. poż. WŁADYSŁAW KURZAK - "Wróbel"
Ur. 20.06.1913 r., w Łachowie, woj. kieleckie, syn Franciszka. Był uczestnikiem kampanii wrześniowej 1939 r. Pracę w pożarnictwie rozpoczął 1 marca 1939 r. w Centralnym Ośrodku Wyszkolenia Pożarniczego w Warszawie. W CSP pracował jako dowódca sekcji w Oddziale Doświadczalnym od 1940 r do upadku Powstania Warszawskiego. Został ranny podczas akcji sabotażowej pod dowództwem por. B. Bauera przy Dworcu Gdańskim od odłamka szrapnela. Brał czynny udział w działalności konspiracyjnej, był członkiem ZWZ-AK w rejonie Włoszczowej w woj. kieleckim, działa w Strażackim Ruchu Oporu "Skała". Uczestnik Powstania warszawskiego, żołnierz 259 plutonu AK w zgrupowaniu "Żywiciel" Obwodu II Żoliborz. Bibliografia:
|
* |
92 |
KWIATKOWSKI ANDRZEJ
strażak ANDRZEJ KWIATKOWSKI
Ur. 29.12.1922 r. w Warszawie, syn Mieczysława. W Centralnej Szkole Pożarniczej pracował od 1940 r., początkowo w warsztatach szkolnych jako mechanik samochodowy, a następnie w Oddziale Doświadczalnym gdzie był kierowcą. Działacz konspiracyjny Strażackiego Ruchu Oporu "Skała". Został aresztowany przez Gestapo, torturowany podczas przesłuchiwań na Pawiaku, 25 maja 1944 r., wywieziony do obozu koncentracyjnego w Stutthofie. Po wojnie wrócił do kraju. Ukończył Państwow Odznaczony: Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski, Złotym i Srebrnym Krzyżem Zasługi, Krzyżem Oświęcimskim. Bibliografia:
|
* |
93 |
KWIATKOWSKI TADEUSZ
st. ogn. poż. TADEUSZ KWIATKOWSKI
Ur. 15.07.1903 r., w Warszawie, syn Dionizego. W Centralnej Szkole Pożarniczej pracował od 1940 r., początkowo w dziale finansowym a następnie kierował działem gospodarczym. Wraz z inż. Franciszkiem Kowalskim, inż. Tadeuszem Glazerem, por. Józefem Zajączkiewiczem i ppor. Edmundem Kowalskim i strażakiem Ryszardem Gałką prowadzili akcję pomocy dla rodzin poległych pożarników. Transporty żywności najczęściej pochodziły z darów ochotniczych straży organizowanych przez powiatowych komendantów. W Powstaniu Warszawskim walczył jako żołnierz oddziale II Obwód "Żywiciel" (Żoliborz) Warszawskiego Okręgu Armii Krajowej - 259. samodzielny pluton strażaków. Ciężko ranny 24 sierpnia 1944 r. na ul. Tucholskiej, leżał w szpitalu przy Krechowieckiej. Po upadku Powstania przewieziony do Zawodowej Straży Pożarnej w Częstochowie i tam leczony, następnie skierowany do szpitala w Otwocku, gdzie mimo intensywnego leczenia nie udało się zachować go przy życiu. Umarł 10.08.1945 r. Został pochowany na cmentarzu w Otwocku. Bibliografia:
|
|
94 |
LGOCKI JERZY
płk poż. JERZY LGOCKI "JASTRZĘBIEC"
Ur. 1893 r. W 1914 r. zmobilizowany do armii cesarstwa austro-węgierskiego, w 1919 r. uczestnik powstania śląskiego. We wrześniu 1938 r. z inicjatywy warszawskiego środowiska Związku Powstańców Śląskich, zostaje w stopniu mjr rez. WP - komendantem biura i legionu. Z początkiem 1933 r.- dnia 3 stycznia Jerzy Lgocki podjął pracę w biurze Związku Straży Pożarnych Okręgu Wojewódzkiego Krakowskiego w Krakowie. Po rocznej pracy odszedł do Warszawskiej Straży Ogniowej. Do 1940 r. kierownik urzędu Komisarycznego Kierownika Technicznego Polskich Straży Ogniowych w Generalnej Guberni. W trakcie prac nad stworzeniem polskiej organizacji ochrony przeciwpożarowej na terenie GG, ale przed zaprowadzeniem jej z początkiem lipca 1940 r. na mocy decyzji Komisarycznego Kierownika Technicznego PSO Jerzego Lgockiego, z marca 1940 r., w siedzibie przedwojennego Centralnego Ośrodka Wyszkolenia Pożarniczego w Warszawie, uruchomiono tzw. Oddział Doświadczalny, w którym przeprowadzano kursy dla mechaników motopomp i kierowców-mechaników. Niebawem, już jak Kierownik Techniczny Pożarnictwa, płk poż. Jerzy Lgocki powołał Centralną Szkołę Pożarniczą. Był członkiem komisji egzaminacyjnych kursantów Centralnej Szkoły Pożarniczej. Współzałożyciel strażackiego ruchu oporu "Skała". Kierownik Techniczny Pożarnictwa płk poż. Jerzy Lgocki, był człowiekiem odważnym i zdeterminowanym, w swej działalności i postępowaniu wobec okupanta. Zajmowany urząd dawał mu sporo swobody, w wykonywaniu obowiązków komendanta „Skały”, jego wskutek tzw. kapusiów musiał zejść do podziemia i ukrywać się. Złapany i aresztowany na Pawiaku znosił tortury a potem z dniem 22 maja 1944 r. został włączony do transportu 600 więźniów podzielonych na trzy grupy, w celu wywiezienia do obozu koncentracyjnego Stutthof. Bibliografia: |
* |
95 |
LGOCKI WIESŁAW
por. poż. WIESŁAW LGOCKI - "Jastrzębiec"
Rocznik 1920. Syn płk poż. Jerzego Lgockiego. Uczęszczał do VI Państwowego Gimnazjum i Liceum im. Tadeusza Kościuszki w Krakowie. W tym czasie mieszkał na krakowskim Podgórzu. Szkołę ukończył w 1938 r. i wstąpił na Wydział Prawa Uniwersytetu Jagiellońskiego. Po tym jak ojciec objął urząd Kierownika Technicznego Pożarnictwa, został w jego biurze zatrudniony. Był wtedy mieszkańcem krakowskiego Podgórza. W działalność konspiracyjną włączył się natychmiast po założeniu SRO „Skała”. Był słuchaczem jednego z kursów w CSP. Do konspiracji należał od stycznia 1942 r. Absolwent I kursu oficerskiego w Centralnej Szkole Pożarniczej (20.09.1942 - 27.02.1943 r.) ). W działalności antyhitlerowskiej, Wiesław Lgocki „Jastrzębiec” wykazywał się zawsze niebywałą odwagę. Wykonując czynności służbowe, realizował jednocześnie zadania konspiracyjne, jako łącznik pomiędzy komendantem głównym „Skały”, a ogniwami w terenie. Przewoził przy tej okazji materiały i dokumenty konspiracyjne. Miał wiele szczęścia, gdy w Radomiu na stacji kolejowej "wpadł" w łapance. Miał wtedy przy sobie ulotki, siedem sfałszowanych kenkart oraz pistolet. Kennkarty zjadł w drodze na Gestapo. Na szczęście jego i kolegów, w tym kpt. poż. Leopolda Kiersznowskiego- oficera w biurze instruktora dystryktu ppłk poż. Józefa Mikuły i dobrego znajomego Jerzego Lgockiego, przesłuchujący gestapowiec, był na usługach polskiego podziemia. Z relacji por. Kiersznowskiego wynika że, podczas narady u Jerzego Lgockiego przy utworzeniu strażackiego oddziału partyzanckiego, ustalono iż grupa słuchaczy CSP w sile 32 osób uda się w rejon Nowego Sącza w celu utworzenia ww. oddziału. Uzbrojenie grupy stanowiło 6 pistoletów. Sam miał dowodzić całą grupą pod kierownictwem Leona Korzewnikjanca a uzupełnienie uzbrojenia oddziału w broń maszynową, granty i amunicję miał zapewnić Wiesław Lgocki. Zresztą Lgocki później przybył do Nowego Sącza wraz z Leonem Korzewnikjancem, samochodem osobowym przewiezieni przez kpt. poż. Władysława Rzeźnika. Por. Lgocki brał udział w akcji partyzanckiej w Stróży k/ Nowego Sącza ppor. poż. Wiesław Lgocki, wpadł w ręce Niemców dość przypadkowo, bo w czasie jednej z łapanek na terenie Krakowa. Po zatrzymaniu, osadzony został jako zakładnik, w okrytej złą sławą hitlerowskiej katowni –w więzieniu śledczym na Montelupich. O tym fakcie zakomunikowano na afiszu śmierci z 14 listopada 1943 r. Niebawem ppor. poż. Wiesława Lgockiego zastrzelono. Nim to nastąpiło - gdy przyszedł do jego celi więzienny strażnik, rzucił się na niego i go w ataku szału błyskawicznie udusił. Po wojnie zwłok nie zidentyfikowano. W czasie ekshumacji w roku 1946 najprawdopodobniej przewieziony jako NN na cmentarz wolski. Bibliografia:
|
* |
96 |
ŁODZIŃSKI MARIAN
ppor. poż. MARIAN ŁOZIŃSKI - "Leliwa"
Ur. 7.09.1908 r., w Stanisławowie, syn Jana. Z Centralną Szkołą Pożarniczą był związany od 1 maja 1942 r., Pracował w kwatermistrzostwie szkoły. 27 lutego 1943 r. absolwent I kursu oficerskiego w CSP (20.09.1942 - 27.02.1943 r.). kończąc kurs oficerski, podjął pracę dydaktyczną. Prowadził na kursach zajęcia z przedmiotów zawodowych i wychowania fizycznego. Zastępca komendanta i wykładowca V kursu uzupełniającego dla podoficerów zawodowych (27.09-20.11.1943 r.)Uczestnik Powstania Warszawskiego Pseudonim "Leliwa". Był zastępcą dowódcy plutonu 259 AK Zgrupowania "Żywiciel" - samodzielnego plutonu strażaków, Obwód II Żoliborz Powstanie Warszawskie. W sposób brawurowy wyprowadził spod bezpośredniego ostrzału samochód gaśniczy wraz z załogą podczas walk powstańczych na ul. Felińskiego. Po powstaniu zostaje wywieziony do Stalagu XI A w Altengrabow. Po wojnie prawdopodobnie został za granicą. Bibliografia:
|
* |
97 |
ŁUBA MICHAŁ
Mjr poż. MICHAŁ ŁUBA
Swą działalność w pożarnictwie Michał Łuba rozpoczął w roku 1938 w IV Oddziale Straży Ogniowej m.st. Warszawy. Z załogą tej jednostki uczestniczył w wielu akcjach w czasie obrony stolicy w 1939 r., oraz w okresie okupacji w czasie powstania w getcie w 1943 r., oraz w czasie Powstania Warszawskiego w 1944 r. Po wyzwoleniu w 1946 r. rozpoczął pracę w Portowej Straży Pożarnej w Gdyni, gdzie uczestniczył aktywnie w odbudowie portu handlowego i organizowaniu straży pożarnej. Po ukończeniu III kursu oficerskiego COWP w Warszawie (28.03 - 21.07.1949 r.) zajmował szereg odpowiedzialnych stanowisk w Komendzie Portowej Straży Pożarnej w Gdyni włącznie ze stanowiskiem komendanta, które pełnił w latach 1953-1966. Zmarł 30 lipca 1969 r. Odznaczony: Złoty i Srebrny Krzyż Zasługi, Złota i Srebrna Odznaka "Zasłużony Pracownik Morza", Srebrnymi Medalami: "Za warszawę", "Zwycięstwo i Wolność", "Za zasługi dla pożarnictwa" oraz Medalem "X-lecie PRL" Bibliografia:
|
|
98 |
ŁUCZYŃSKI EDWARD
EDWARD ŁUCZYŃSKI
Urodzony 22 grudnia 1913 r. w Szczecnie, powiat Kielce. Syn Jana i Antoniny z domu Raduszewskich. W latach 1932-1933 odbywał czynną służbę wojskową w 4. Pułku Piechoty Legionów w Kielcach. Do marca 1939 r. był w tymże pułku podoficerem zawodowym. Służbę na Westerplatte pełnił od 17 marca 1939 r. 27 sierpnia wyznaczony dowódcą wartowni nr 6 - koszary. W czasie obrony doznał potłuczenia głowy przez ścianę w kabinie bojowej. Wzięty do niewoli niemieckiej, do Stalagu I A, (nr jeńca 1874). 26 maja 1941 r. przekazany do Stalagu XXI A, skąd l czerwca 1941 r., uznany przez komisję lekarską za niezdolnego do pracy, powrócił do domu. Od października 1941 r. aż do wyzwolenia był w oddziałach partyzanckich AK na Kielecczyźnie, (pseudonim "Karol"), w zgrupowaniu dowodzonym przez "Orlicza" (Tadeusz Kołodziej) w rejonie Gór Świętokrzyskich. Po wyzwoleniu 22 stycznia 1945 r. wstąpił do Służby Ochrony Kolei w Kielcach. Od kwietnia 1945 r. rozpoczął pracę w PKP w Gdyni, w charakterze strażnika SOK, gdzie pracował do września 1951 r.; ostatnio na stanowisku komendanta Oddziału Lotnego w Gdańsku. Władze Komendy Okręgowej SOK dopatrzyły się w jego życiorysie tzw. "grzechów przeszłości", więc został przeniesiony na stanowisko referenta dochodzeniowego, tracąc na tym finansowo. 15 marca 1957 r. wystosował pismo w sprawie rehabilitacji moralnej. Komisja Rehabilitacyjna DOKP w Gdańsku w piśmie z 30 sierpnia 1957 r. stwierdziła, iż "...Był pokrzywdzony moralnie i materialnie w okresie do października 1956 r. i traktowanym obywatelem II kategorii. Obecnie po mianowaniu go na inspektora ochrony przeciwpożarowej] w VI gr. uposażenia uzyskał rehabilitację moralną i materialną". W 1961 r. w Liceum Ogólnokształcącym dla pracujących w Gdańsku uzyskał świadectwo maturalne. W 1966 r. ukończył Szkołę Oficerską Pożarnictwa w Warszawie (Nr 732/IV gr/66) i uzyskał kwalifikacje oficera Korpusu Technicznego Pożarnictwa. Był przewodnikiem w Polskim Towarzystwie Turystyczno-Krajoznawczym (leg. nr 0278434, wydana przez Oddział "Trójmiasto" 1959). Był członkiem Chóru Męskiego "Moniuszko" w Gdańsku (leg. B. 11/53). Uczestniczył w honorowej żałobnej asyście w uroczystości sprowadzenia z Włoch na Westerplatte urny z prochami mjra Henryka Sucharskiego. 27 sierpnia 1971 r. bezpośrednio z płyty lotniska w Gdańsku został przewieziony karetką pogotowia do szpitala. Chore serce nie wytrzymało nadmiaru wzruszeń. Zmarł 28 sierpnia. 2 września 1971 r. został pochowany w kwaterze wojskowej na Cmentarzu Srebrzysko. 13 czerwca 1998 r. nieznani sprawcy całkowicie zdewastowali nagrobek cmentarny, który 12 sierpnia 199S r., z upoważnienia Urzędu Miejskiego, Wydział Inżynierii, odrestaurował Zarząd Dróg i Zieleni w Gdańsku. Odznaczenia: Odznaka Grunwaldzka (1945), Srebrny Krzyż Orderu VM, (1945), odznaka "Za zasługi dla Miasta Gdańska" (1960). Krzyż Partyzancki (1964), odznaka honorowa "Zasłużonym Ziemi Gdańskiej" (1968), odznaka "Przodujący Kolejarz" (1968). Bibliografia:
|
|
99 |
MAJ STEFAN
kpt. poż. STEFAN MAJ
Urodził się 21 listopada 1922 r. w Kielcach. Pochodził z rodziny robotniczej. Ukończył Szkołę Powszechną im. Stanisława Staszica w Kielcach, Liceum Ogólnokształcące, Centralną Szkołę Podoficerską Pożarnictwa w Warszawie i Oficerską Szkołę Pożarnictwa w Łodzi. W styczniu 1934 r. wstąpił do 3 Kieleckiej Drużyny Harcerzy im. Tadeusza Kościuszki, a w lipcu tego roku złożył przyrzeczenie harcerskie. W 3 KDH pełnił funkcję zastępowego. W latach 1938-40 był członkiem 4 Kieleckiej Drużyny Harcerzy przy Ochotniczej Straży Pożarnej w Kielcach. W 1939 r. brał udział w Pogotowiu Wojennym Harcerzy. Jako członek drużyny pożarniczej pomagał w gaszeniu pożarów wywołanych w mieście przez niemieckie naloty. W okresie okupacji był członkiem Ochotniczej Straży Pożarnej. W 1943 r. wstąpił do tajnej organizacji w Centralnej Szkole Pożarniczej w Warszawie. Po powrocie do Kielc w październiku 1943 r. kontynuował działalność konspiracyjną w Straży Pożarnej. Współpracował ze znanym przedwojennym instruktorem harcerskim Stefanem Krzemińskim ps. „Ryszard”. Angażowali oni do udziału w szkoleniu technicznym starszą młodzież, która w ten sposób była chroniona przed wyjazdem na roboty do Niemiec. W czasie wojny udzielał schronienia członkom organizacji partyzanckich, którzy przygotowywali się do akcji dywersyjnych na terenie Kielc. Po zakończeniu wojny, od 1945 r. pełnił funkcję zastępcy komendanta Miejskiej Zawodowej Straży Pożarnej w Kielcach w stopniu kapitana. Współpracował w tym okresie z kieleckim Hufcem Harcerzy udzielając pomocy technicznej i sprzętowej. Od 1980 r. był członkiem Kręgu Instruktorskiego „Łysica—Jodła” skupiającego najstarszych, zasłużonych działaczy harcerskich. Brał udział w pracach Komisji Historycznej Kręgu. Był filatelistą, Gromadził zbiory związane z tematyką skautową i harcerską. Zmarł w Kielcach 21 czerwca 2012 r. Spoczął na Cmentarzu Nowym. Odznaczenia: Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (1984), Złoty Krzyż Zasługi (1965), Srebrny Medal Za Odwagę (1956), Medal XXX-lecia PRL (1974), Srebrny Medal „Za Zasługi dla Pożarnictwa" (1959), Złoty Medal „Za Zasługi dla Pożarnictwa” (1972), Medal „Za Zasługi dla Obronności Kraju” (1975), Odznakę Tysiąclecia Państwa Polskiego (1966), Odznakę „Za Zasługi dla Kielecczyzny” (1969), Odznakę Żołnierzy Armii Krajowej, Odznakę Członka Honorowego Związku Straży Pożarnych (1983), Honorową Odznakę Towarzystwa Krzewienia Kultury Fizycznej (1969). Komendant Kieleckiej Chorągwi ZHP im. Stefana Żeromskiego rozkazem L.5/83 z 12 grudnia 1983 r. przyznał mu stopień harcmistrza. Naczelnik ZHP rozkazem L. 12/90 z 3 października 1990 r. uhonorował go Krzyżem „Za Zasługi dla ZHP" - z Rozetą-Mieczami za udział w walce w okresie okupacji. Bibliografia: |
* |
100 |
MAJDA FRANCISZEK
st. strażak FRANCISZEK MAJDA
Ur. w 1910 r., był gospodarzem gmachu Centralnej Szkole Pożarniczej. W konspiracji od maja 1943 r. Przydział: kompania straży pożarnej VI batalionu Milicji PPS - Śródmieście. Dowódcą tej kompani był Jan Budziarek "Sprawa formalna" a dowódcą plutonu Marian Drążewski "Topór". Razem z Janem Budziarkiem i 7innymi żołnierzami VI batalionu Milicji PPS pozostał w gmachu szkoły pożarnictwa. Pełnił służbę na miejscu z zorganizowanym, mieszanym oddziale strażackim od 6 sierpnia 1944 r. do 29 września 1944 r. Poległ w gmachu szkoły 29.09.1944 r., rano razem z żoną. Pozostawił dwoje dzieci. Ciała nie zidentyfikowano. Bibliografia:
|
* |
101 |
MAJĘTNY BRONISŁAW
płk poż. BRONISŁAW (BRUNON) MAJĘTNY - "Wąż", "Topór"
Początkowo uczęszczał do szkoły kupieckiej, potem pracował w Katowickim zarządzie Powstańców Śląskich. W 1928 r. wstąpił do Ochotniczej Straży Pożarnej i od tej chwili pożarnictwo stało się jego życiowym powołaniem. Do straży wstąpił 10.02.1928 r. Egzamin na strażaka z wynikiem bardzo dobrym zdał 27.02.1928 r. A potem nastąpił szereg adnotacji. Udział w różnych kursach m.in. w 1933 r OPL i Pgaz, ukończenie kursu II, III, IV, V i VI stopnia najwyższego, dającego uprawnienia komendanta rejonowego. I kolejne nominacje na sekcyjnego, plutonowego, aspiranta, dowódcę oddziału i 14.04.1935 r. został wybrany naczelnikiem Miejskiej Zawodowej Straży Pożarnej Chorzowa. W 1939 r., w stopniu kaprala został powołany do wojska, do 23. pułku artylerii lekkiej w Będzinie, wchodzącego w skład 23 Dywizji Śląskiej (Armii Kraków). Walczył pod Wyrami i Tychami. Po bitwie w lasach pod Tomaszowem Lubelskim 20.09.1939 r. dostał się do niewoli. Potem niewola w Stalagu VIII C (Obóz Kunau koło Żagania). W grudniu 1939 r. dostał telegram o śmierci matki i został warunkowo wypuszczony na pogrzeb, nie wrócił do obozu. 28.12.1939 r. złożył przysięgę w Polskiej Organizacji Partyzanckiej. Otrzymał ps. Ciemny. W kwietniu 1940 r. nastąpiły liczne aresztowania. Uciekł do Raciborza. Józef Krawczyński "Komar" zwerbował go Niepodległościowej Organizacji Bojowej. Odtąd działał w Związku Walki Zbrojnej (następnie AK). Pod pseudonimem "Wąż"-"Topór", kieruje grupą dywersyjną Akcja Kolejowa. Działalność sabotażowa polegała na umieszczeniu ładunków wybuchowych w bryłach węgla . Trotyl dostarczali górnicy. Wąż-Topór w okresie czterech lat wykonał ponad tysiąc takich bomb i taką ilość rozprowadził po węglarkach kolejowych. Ładunki te trafiały na węzeł kolejowy, do Huty Kościuszko, elektrowni chorzowskiej, zakładów azotowych, kopalni Barbara, Wyzwolenie. Działalność B. Majętnego w ruchu oporu nie ogranicza się do akcji kolejowej. Szkolił oddziały bojowe, obserwował ruchy Niemców, magazynował broń. W związku z nadchodzącym wyzwoleniem, już 28.01.1945 przystąpił do organizowania ochrony przeciwpożarowej Chorzowa. Pierwsza udana akcja to likwidacja pożaru pociągu z amunicją na dworcu kolejowym. Potem zdobywanie sprzętu, umundurowania, szkolenie. Szkolił innych i sam się dokształcał. W 1945 r. został mianowany podporucznikiem pożarnictwa i zastępcą komendanta zawodowej straży pożarnej. W 1947 r. został skierowany do Centralnej Oficerskiej Szkoły Pożarnictwa w Warszawie na VI kurs oficerski w okresie 14.09 - 10.08.1947 r. Od 1951 r., jest już komendantem chorzowskiej straży pożarnej. W 1975 r. przeszedł na emeryturę. Nadal aktywny, pracował społecznie. Był wiceprezesem Zarządu Miejskiego OSP w Świętochłowicach i przewodniczącym wojewódzkiego sądu honorowego straży pożarnych. Jako prezes kierował miejską organizacją ZBoWiD. Był ławnikiem w sądzie rejonowym i członkiem prezydium Miejskiego Komitetu Frontu jedności Narodu. Odznaczony m.in.: Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski, Śląskim Krzyżem Powstańczym, Srebrnym i Złotym Krzyżem zasługi. Bibliografia:
|
|
102 |
MALIK FRANCISZEK
ogn. poż. FRANCISZEK MALIK (Wiązowicz)
Ur. 9.04.1904 r., w m. Biecimy, woj. wileńskie, syn Wiktora. Z zawodu fotograf, w Wydziale Technicznym Centralnej Szkoły Pożarniczej pracował od lutego 1942 r. Konspirator, uczestnik wielu akcji sabotażowych. W czasie Powstania Warszawskiego żołnierz Oddziału II Obwód "Żywiciel" (Żoliborz) Warszawskiego Okręgu Armii Krajowej - 259. samodzielny pluton strażaków. Szlak bojowy Żoliborz. Poległ na ul. Tucholskiej 24.08.1944 r. Pochowany na cmentarzu Wojskowym na Powązkach we wspólnej mogile z kolegą szkolnym Henrykiem Miniewskim. Bibliografia:
|
* |
103 |
MARKOWICZ JAN
por. poż. JAN MARKOWICZ - "Kret"
Ur. 6.05.1910 r., w Warszawie, syn Jana. Pracownik DOKP w Katowicach., od 1938 r., zatrudniony w Ministerstwie Komunikacji w Warszawie, skąd otrzymał skierowanie na kurs VII stopnia dla instruktorów pożarnictwa do Centralnego Ośrodka Wyszkolenia Pożarniczego. Z wynikiem bardzo dobrym i pierwszą lokata ukończył kurs, który trwał od 1 marca do 30 lipca 1939 r. Z dniem 1 lipca rozpoczął pracę w CSP. Jako wykładowca okupacyjnego II kursu oficerskiego wykładał rysunek techniczny. Podczas okupacji niemieckiej był zastępcą instruktora pożarniczego dystryktu warszawskiego - ppłk poż. Francizka Sobczyka. Były Komendant Okręgu Warszawa Lewobrzeżna Strażackiego Ruchu Oporu "Skała", jako oficer fortyfikacyjny (Rejon III - Bielany). Pseudonim "Kret", II Obwód "Żywiciel" (Żoliborz) Warszawskiego Okręgu Armii Krajowej - zgrupowanie "Żubr" - poczet dowódcy. Po klęsce Powstania Warszawskiego wywieziony do stalagu XI A w Altengrabow. Po oswobodzeniu obozu wrócił do kraju. Od 20 grudnia 1947 do 24 października 1949 r. jest członkiem zarządu Przymusowego Związku Straży Pożarnych RP. Następnie cały czas od 1938 r. pracował w Ministerstwie Komunikacji. Zmarł 30.01.1971 r., w Warszawie (wg. pkt 3), zaś wg. pkt 1. zm. 29.01.1977 r. Bibliografia:
|
* |
104 |
MAZAN STANISŁAW
por. poż. STANISŁAW MAZAN
Ur. 26 listopada 1911 r., w Rzeszowie. Ojca stracił we wczesnym dzieciństwie. Wychowała go matka. Należał do OSP, której komendantem był w tym czasie Bronisław Witkowski. Za jego radą złożył podanie o przyjęcie do Centralnej Szkoły Pożarniczej w Warszawie. Po ukończeniu kursu został powiatowym instruktorem pożarnictwa w Nowym Targu, a następnie zastępcą komendanta Portowej Straży Pożarnej w Gdyni. Tam zastała go wojna. Brał czynny udział w obronie Gdyni i Oksywia. Tam też był po raz pierwszy aresztowany. Zwolniono go z nakazem wyjazdu pierwszym pociągiem wysiedleńczym do obozu przejściowego w Częstochowie. Po pięciu dniach jazdy w zamkniętym wagonie towarowym wyskoczył wraz z żoną i maleńkim dzieckiem z pociągu w okolicach Katowic. Po kilkudniowej wędrówce dotarł z rodziną do Krosna, gdzie mieszkali rodzice żony. Jeszcze w 1939 r. nawiązał kontakt z podziemiem. Przeprowadzał ludzi przez zieloną granice w rejonie Dukli oraz kolportował tajną prasę. W roku 1942 nawiązał z nim kontakt płk poż. J. Lgocki - Komendant Strażackiego Ruchu Oporu "Skała". Efektem przeprowadzonych rozmów był powrót Mazana do służby w pożarnictwie. Początkowo pracował w Miejskiej Straży Pożarnej w Nowym Sączu. W 1943 r. zorganizował z polecenia władz centralnych Szkołę Pożarniczą w Starym Sączu, której został komendantem. Zadaniem szkoły, będącej jakby filią warszawskiej CSP było przygotowanie ludzi do konspiracyjnej walki poprzez ćwiczenia bojowe i strażacką musztrę. Szkolenia kursowe obejmowały program oficjalny pożarniczy i nieoficjalny przygotowujący do walki w podziemiu. Aresztowanie Stanisława Mazana przez Niemców nastąpiło w nocy z 14/15 października 1943 r. Bezpośrednim tego powodem była akcja w Skrzydlnej, nieudany napad na niemiecki posterunek żandarmerii w celu zdobycia broni i przedarcia sie do głównego zgrupowania członków Skały. W akcji brała udział grupa chłopców przybyłych z CSP. Po aresztowaniu, Mazan przeszedł śledztwo i męczeństwo tortur w więzieniach w Nowym Sączu i na Montelupich w Krakowie. Rozstrzelany 13.01.1944 r. W 1945 r ekshumowano zbiorową mogiłę. Rozpoznane zwłoki S. Mazana przewieziono do Nowego Sącza i pochowano na cmentarzy zasłużonych. W 1949 r. został pośmiertnie odznaczony Krzyżem Partyzanckim. Bibliografia:
|
* |
105 |
MĄCZYŃSKI JAN
kpr. poż. JAN MĄCZYŃSKI
Ur. 21.03.1903 r., w Pruszkowie - Zaborowie, syn Wincentego. W Centralnej Szkole Pożarniczej pracował jako kierowca od sierpnia 1940 r. do wybuchu Powstania warszawskiego. Brał udział w Powstaniu w 259 plutonie AK w zgrupowaniu "Żywiciela". Zmarł 7.12.1976 r. Pochowany w Warszawie na cmentarzu Północnym Komunalnym w Wólce Węglowej. Bibliografia:
|
* |
106 |
MĄKOSZA ANDRZEJ
strażak ANDRZEJ MĄKOSZA - "Andrzej Walczak"
Urodził się 25 października 1919 r. w Częstochowie, syn Edwarda. W 1939 r. ukończył Przysposobienie wojskowe II stopień. Kurs ten odbywał się w 27 pułku piechoty. 3 tygodnie przed wybuchem wojny zgłosił się na ochotnika do dywizyjnej kompanii kolarzy ( wpisany pod numerem 216 ), którą dowodził porucznik Szewczyk. Początkowo pomagał przy samej organizacji kompanii, następnie z całą kompanią wyjechał na patrole w rejon Podłęża Szlacheckiego (okolice Truskolasy) - był to wówczas teren nadgraniczny w okolicy Liswarty. Wraz z kompanią patrolował tereny graniczne. Początek wojny to wycofywanie się kompanii w rejony Panek, następnie do Truskolasy. Z 2 / 3 oddziały wycofywały się przez Częstochowę w kierunku wyczerp. Tutaj został ranny odłamkiem w nogę. Tydzień przeleżał w stodole. Rannego Andrzeja Mąkosze znalazła nauczycielka Frankowska, przewiozła go do swojego mieszkania, opatrzyła. U niej w mieszkaniu leżał przez dwa tygodnie. Wkrótce odnalazł go ojciec. Przewiózł go do młyna w Wąsoszu. Gdy wrócił do sił , przybył do Częstochowy. Zatrudnił się jako kierowca a straży ogniowej. Od roku 1940 do 1943 należał do Związku Walki Zbrojnej przemianowanej potem w Armię Krajową ( miał pseudonim „ Andrzej Walczak ”). W straży ogniowej był stosunkowo krótko. Dzięki wsparciu ojca i pułkownika Kalinowskiego wyjechał do Warszawy do Centralnej Szkoły Pożarnictwa. Tutaj szkolił się w konspiracyjnej podchorążówce (wykłady prowadził między innymi Centkiewicz). W roku 1943 dostał ostrzeżenie, że Niemcy mają "namiar" na niego i wobec tego powrócił natychmiast do Częstochowy. Tutaj został komendantem Straży w Fabryce Papieru. Załatwiał dokumenty, dowody osobiste, pieczątki itp. W drukarni pracował do końca wojny. Po wyzwoleniu przebywał w Częstochowie. W 1947 r. wyjechał do Wrocławia. Tam z wujkiem prowadzili firmę transportową. Po trzech latach powrócił do Częstochowy i tutaj został przyjęty do stałej częstochowskiej orkiestry jako wiolonczelista. W roku 1960 wyjechał do Szczecina. Tam grał w orkiestrze szczecińskiej w filharmonii Aż do przejścia na emeryturę w roku 1994. Obecnie mieszka po Warszawą. Często wraca do Częstochowy, zawsze znajduje czas na odwiedzenie szkoły. Za działalność w czasie wojny i okupacji otrzymał Srebrny i Złoty Krzyż Zasługi, a także odznaczenia wojenne i Armii Krajowej. Bibliografia: |
|
107 |
MEYER STEFAN
mjr poż. STEFAN MEYER - "Larissa"
Ur. 14 marca 1905r. w Kijowie przyszedł na świat Stefan Meyer. Uczestnik zajęcia Wilna w 1920 r., wojny polsko - bolszewickiej (żołnierz 16 Pułku Ułanów Wielkopolskich) i III Powstania Śląskiego (ranny pod Górą św. Anny, z tego czasu pseudonim „Larissa”). Absolwent szkół podchorążych rezerwy: Marynarki Wojennej i Piechoty. Członek OSP od 1927 r. W 1934 r. ukończył w Lublinie kurs VII stopnia dla instruktorów pożarnictwa. Od 1934r. kolejno: powiatowy instruktor pożarnictwa w Jędrzejowie, od 1937 r. referent ds. szkoleniowych w Wojewódzkim Inspektoracie Pożarnictwa w Kielcach, Komendant Straży w Państwowej Wytwórni Prochu w Pionkach - od1938 r. W latach 1940-1944 instruktor w Jędrzejowie. Podczas wojny działał w Związku Walki Zbrojnej/Armii Krajowej, gdzie od listopada 1940 r. do 1941 r. był komendantem Podobwodu Kieleckiego . Wykładowca i członek komisji egzaminacyjnej w Centralnym Ośrodku Wyszkolenia Pożarniczego, potem w Centralnej Szkole Pożarniczej. Równolegle działał w Strażackim Ruchu Oporu „Skała” jako komendant w powiecie kieleckim. Za nielegalne posiadanie broni został zatrzymany, ale od niechybnej śmierci uratował go niemiecki oficer Policji Ogniowej i b. komendant ZSP w Breslau (Wrocław) ppłk inż. Heinz Gunther. Ów oficer nadzorował działalność polskich straży pożarnych na terenie Generalnej Guberni. Zesłany prawdopodobnie do obozu. Podczas okupacji sowieckiej, w celu utworzenia polskiej ochrony przeciwpożarowej na terenie Dolnego Śląska. Kierownik Wydziału Pożarnictwa i Oddziału Ochrony przed Pożarami i Innymi Klęskami w Urzędzie Wojewódzkim we Wrocławiu - do 11 września 1947 r. Inspektor pożarnictwa w Ministerstwie Żeglugi, oficer Wydziału Akcji Zapobiegawczej (AZ) ZSP RP. Po utworzeniu Komendy Głównej SP w 1950 r. - oficer Wydziału Akcji Zapobiegawczej, następnie oficer Wydziału Szkolenia Zawodowego/Służby Szkolenia. W ostatnich latach służby (płk poż.), w Służbie Zapobiegania Pożarom Stołecznej Komendy SP. Walczył w wojnie obronnej 1939 r. (kpt. piech. rez.). Zbiegł z obozu jenieckiego. Potem był więziony. Zwolniony po zapłaceniu łapówki. Działał w ZWZ/AK. Do lipca 1940 r. ukrywał się. Był Komendantem Strażackiego Ruchu Oporu „Skała” w Kielcach. Zmarł w Warszawie 12 lutego 1977 r. Stefan Meyer „Larissa” z racji obowiązków służbowych (podlegała mu Wojewódzka Szkoła Pożarnicza, w której kierował kilkoma kursami), wielokrotnie przebywał w Wałbrzychu. W 1944r., kpt. poż. S. Meyer, był Komendantem II kursu oficerskiego w Centralnej Szkole Pożarniczej. Prowadził na nim także wykłady. Bibliografia:
|
* |
108 |
MICHALEWSKI ARTUR
ppor. poż. ARTUR MICHALEWSKI
Wykładowca i instruktor Centralnej Szkoły Pożarniczej. Absolwent I okupacyjnego kursu oficerskiego w CSP. Członek SRO "Skała". Zginął podczas obławy niemieckiej po akcji w Skrzydlnej 22.X.1943 r. Bibliografia:
|
* |
109 |
MICHALSKI JERZY
ppor. poż. JERZY MICHALSKI
Ur. 10.07.1924 r. w Warszawie, syn Czesława. słuchacz Centralnego Ośrodka Wyszkolenia Pożarniczego. Pracownik Oddziału Doświadczalnego Centralnej Szkole Pożarniczej. Działacz konspiracyjny, podporucznik AK. Współuczestnik akcji sabotażowej pożaru na dworcu Gdańskim oraz pożaru w warsztatach i garażach samochodowych SS przy ul. Barokowej (3.07.1943 r.). Hitlerowcy zorientowali sie jednak ze dzieje sie coś podejrzanego. Wywiązała się walka, w wyniku której pchor. Jerzy Michalski został ciężko ranny a po kilku dniach zmarł. 8 czerwca 1944 r., w szpitalu. Pochowany na cmentarzu Powązkowskim. Pośmiertnie odznaczony Krzyżem Virtuti Militari. Bibliografia:
|
* |
110 |
MICHALSKI LEON
LEON MICHALSKI - "Leon"
Ur. 28.06.1911 r. w Łodzi. Artysta plastyk, w latach 1934-1939 studiował w warszawskiej Akademii Sztuk Pięknych w pracowni M. Kotarbińskiego. Dyplom uczelni otrzymał w roku 1946. W czasie okupacji wraz z żoną Haliną pracował w Centralnej Szkole Pożarniczej nad wystrojem gabinetów dydaktycznych. Uczestnik Powstania Warszawskiego, żołnierz AK. Komenda Główna Armii Krajowej - Oddział VI BiP (Biuro Informacji i Propagandy). Wchodził w skład zespołu plastyków pod kierunkiem prof. M. Jurgielewicza ps. "Narzut" - projektowali emblematy państwowe, napisy ostrzegawcze, tablice informacyjne a nawet części umundurowania powstańczego wojska. Wywieziony do obozów jenieckich Grossborn, Sandbostel i Lubeka, po wyzwoleniu wrócił do kraju. W latach 1946-1976 wykładał w Akademi Sztuk Plastycznych w Warszawie. Zmarł 22.07.1989 r., w Warszawie. Odznaczony Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski oraz Krzyżem kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski. Bibliografia:
|
* |
111 |
MIELCZARSKI KAZIMIERZ TADEUSZ
kpt. poż. KAZIMIERZ TADEUSZ MIELCZARSKI
Członek Harcerskiego Oddziału Pożarniczego w Piotrkowie, później w latach okupacji - był szeregowym, podoficerem i oficerem w jednostkach pożarniczych w Warszawie. W tym czasie brał udział w ruchu oporu przeciwko okupantowi hitlerowskiemu i walkach Powstania Warszawskiego. Absolwent kursu w Centralnej Szkole Pożarniczej. Po wyzwoleniu pracował w Miejskiej Komendzie Straży Pożarnych w Bielsku Białej jako zastępca komendanta a potem jako komendant (maj 1945r. - czerwiec 1945r.). i w Wojewódzkiej Komendzie Straży Pożarnych w Katowicach. Zmarł w 1961 r. Bibliografia:
|
* |
112 |
MIERZANOWSKI ANDRZEJ FLORIAN
ANDRZEJ FLORIAN MIERZANOWSKI
Ur. 17.11.1923 r. w Warszawie w rodzinie pożarniczej. Po ukończeniu szkoły podstawowej w roku 1937 rozpoczął naukę w gimnazjum im. Stanisława Staszica. Po wybuchu wojny uczęszczał na tajne komplety, wszedł w szeregi konspiracji i ukończył podziemną podchorążówkę. W Oddziale Doświadczalnym Centralnej Szkoły Pożarniczej pracował od początku 1941 r. na zmianie ogn. poż. Józefa Banasiaka. Ukończył w CSP kurs strażaka zawodowego, a następnie podoficerski i przeszedł do I Oddziału WSO przy ul. Nalewki razem ze swym najlepszym kolegą Zbigniewem Pawłowskim. Członek Strażackiego Ruchu Oporu "Skała". Zginął 21.10.1943 r., w czasie akcji w rejonie nowosądeckim i został pochowany we wspólnej mogile razem ze Zbigniewem Pawłowskim, Ryszardem Idzikowskim i Kazimierzem Ambrozińskim koło miejscowości Skrzydlna pow. Limanowa, woj. krakowskie. Po wojnie przeprowadzono ekshumację poległych i pochowano ich na cmentarzu w Skrzydlnej. W roku 1948 r. został odznaczony pośmiertnie "Krzyżem Partyzanckim". Bibliografia:
|
* |
113 |
MIKUŁA JÓZEF
ppłk poż. JÓZEF MIKUŁA
Józef Mikuła urodził się 10 lutego 1896 r. w Dąbrowie k. Karwiny na Zaolziu. Jego ojciec współtworzył tam Ochotniczą Straż Pożarną. J. Mikuła wspomina o funkcjonowaniu w Dąbrowie dwóch OSP - polskiej i czeskiej, między którymi panowała rywalizacja pod względem sprzętu i czasu dojazdu do zdarzenia. Po ukończeniu szkoły powszechnej J. Mikuła kontynuował naukę w Krakowie w średniej szkole przemysłowej. W 1914 r. wcielono go do armii austro-węgierskiej. Walczył na froncie rosyjskim i we Włoszech. W 1920 r. udał się na rodzinny Śląsk Cieszyński, gdzie zaangażował się w plebiscyt, który nie doszedł do skutku. W 1921 r. w czasie III powstania śląskiego pełnił funkcję kwatermistrza grupy południowej wojsk powstańczych w Żorach. Stacjonował w remizie OSP Żory. Jako osoba obeznana ze strażą pożarną, dbał o właściwy stan techniczny sprzętu. Za udział w powstaniu odznaczono go Krzyżem na Śląskiej Wstędze Waleczności i Zasług. W 1921 r. przeniósł się do Krakowa, gdzie podjął pracę w parowozowni PKP. W tym samym roku wstąpił do OSP Kraków. Po utworzeniu Związku Głównego Straży Pożarnych w Warszawie w 1921 r. zdecydowano o powoływaniu Związków Wojewódzkich. W 1923 r. powstał Związek Wojewódzki z siedzibą w Krakowie. Działalność Związku Krakowskiego wspierał Powszechny Zakład Ubezpieczeń Wzajemnych, który zezwolił na urządzenie biura w swojej siedzibie przy ul. Radziłowskiej. Mikule powierzono obowiązki instruktora w tym biurze. 1 grudnia 1924 r. Mikuła złożył wypowiedzenie w dyrekcji PZUW. Zatrudnił się w Zarządzie Wojewódzkim Związku Straży Pożarnych w Krakowie na stanowisku zastępcy inspektora. W 1929 r. został komendantem kursu dla oficerów pożarnictwa w Lublinie, a w 1930 r. kierownikiem Wydziału Wyszkolenia w Zarządzie Głównym Związku Straży Pożarnych RP. W 1935 r. powrócił na G. Śląsk do Katowic, gdzie objął intratne stanowisko śląskiego inspektora wojewódzkiego po zmarłym Bolesławie Pachelskim. Służba przypadała na okres przygotowań do wojny. Śląskie pożarnictwo przygotowywało się do obrony przeciwlotniczej. Szkolono także ludność do samoobrony w strategiczne ważnym obszarze przemysłowym. Mikuła należał do Wojewódzkiego Sztabu Ochrony Przeciwlotniczej. Po wkroczeniu Niemców, jako były powstaniec Mikuła udał się do Krakowa. W czasie okupacji Niemcy zezwolili na działalność straży pożarnych. Od kwietnia 1940 r. Mikuła był instruktorem pożarniczym na dystrykt radomski w Generalnym Gubernatorstwie. Tam został komendantem konspiracyjnego strażackiego ruchu oporu „Skała”. Był wykładowcą i członkiem komisji egzaminacyjnej kursów w Centralnym Osśodku Wyszkolenia Pożarniczego i w Centralnej Szkole Pożarniczej. W 1945 r. powrócił ponownie na G. Śląsk. Zgłosił się do J. Ziętka. Doświadczonego pożarnika. Oddelegowano go do tworzenia polskich struktur strażackich na Ziemiach Odzyskanych. Straże pożarne były pierwszymi organizacjami działającymi na tym terenie. Mikuła zaangażował się w tworzenie ośrodka szkoleniowego w Nysie. W 1950 r. został usunięty i skierowany do pracy w Okręgowym Zarządzie Kin. J. Mikuła przeszedł na emeryturę w 1970 r. Był członkiem Wojewódzkiej Komisji Historyczno-Muzealnej i współorganizatorem Muzeum Pożarnictwa w Mysłowicach. Józef Mikuła zmarł 18 grudnia 1985 r. Odznaczony: Krzyżem Oficerskim i Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski. Bibliografia:
|
* |
114 |
MILEWSKI ZYGMUNT
MILEWSKI ZYGMUNT
Ur. 03.04.1914 r., w Warszawie. W 1937 r. wstąpił w szeregi Warszawskiej Straży Ogniowej, pełniąc służbę w IV Oddziale przy ul. Chłodnej. W czerwcu 1939 r., podczas pożaru Dworca Głównego, uległ poważnemu wypadkowi. Po wielotygodniowej rekonwalescencji powrócił do służby i brał udział w obronie Warszawy. Uczestnik Powstania Warszawskiego, członek AK. W okresie od 1 września 1945 do 31 stycznia 1955 pełnił funkcję komendanta Miejskiej Zawodowej Straży Pożarnej w Świdnicy. Po wojnie stanowił pierwszą kadrę oficerów w organizacji ochrony przeciwpożarowej woj. białostockiego. Od 1 lutego 1955 r. do marca 1977 r., tzn. do czasu przejścia na emeryturę w stopniu pułkownika poż, zajmował stanowisko komendanta miejskiego straży pożarnych w Bydgoszczy. W 1966 r., ukończył SOP. Zmarł 15.10.1996 r., po długiej i ciężkiej chorobie. Odznaczony m.in. Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski, Złoty Krzyż zasługi, Odznaka Grunwaldzka, złoty medal "Za Zasługi dla Pożarnictwa". Bibliografia:
| * |
115 |
MILLO JANUSZ
strażak JANUSZ MILLO - "Chart"
Ur. 23.03.1922 r., w Lipnie, syn Mieczysława. Pracę w Centralnej Szkole Pożarniczej w Warszawie rozpoczął w pierwszych miesiącach 1941 r., w Oddziale Doświadczalnym. W CSP skończył kurs strażaka zawodowego. W konspiracji od 27 listopada 1939 r., ps. "Chart". Podchorążówkę ukończył w "Szarych Szeregach". Żołnierz batalionu "Baszta" AK w zgrupowaniu "Gaza". Aresztowany przez Gestapo podczas transportowania broni w listopadzie 1943r., więziony i torturowany w więzieniu Gestapo na al. Szucha, rozstrzelany 13 stycznia 1944 r. w zbiorowej egzekucji za murami Pawiaka. Bibliografia:
|
* |
116 |
MILLO KONSTANTY
strażak KONSTANTY MILLO - "Dziryt", "Milion"
Ur. 11.03.1923 r., w Lipnie, syn Mieczysława. W Oddziale Doświadczalnym w Centralnej Szkole Pożarniczej pracował od pierwszych miesięcy 1941 r. Na początku służby przeszedł przeszkolenie, został zawodowym strażakiem. W konspiracji, podobnie jak starszy brat, ukończył podchorążówkę. Był żołnierzem batalionu "Baszta" V Obwód (Mokotów) Warszawskiego Okręgu Armii Krajowej - 5. Rejon - batalion "Oaza" - 3. kompania. Szlak bojowy: Sadyba - Wilanów. Zginał w walce z Niemcami 2 sierpnia 1944 r. na polach rabarbarowych w Wilanowie. Pośmiertnie odznaczony Warszawskim Krzyżem Powstańczym. Bibliografia:
|
* |
117 |
MINIEWSKI HENRYK
st.ogn. poż. HENRYK MINIEWSKI
Ur. 20.12.1908 r. w Niżnym Udinsku w gubernii irkuckiej na Syberii, syn Jana. Był wnukiem powstańca z 1863 r. Ojciec Jan Miniewski był związany z ruchem rewolucyjnym 1905 r., za co został zesłany na Syberię do pracy w "Syberyjskiej Zachodniej Kolei Żelaznej". W 1911 r. matka Henryka przyjechała z czworgiem dzieci na czasowy pobyt do Polski do Białegostoku i postanowiła nie wracać już na Syberię. Ciężkie warunki materialne nie pozwoliły mu jednak na studia. Musiał podjąć pracę zarobkową. Początkowo był uczniem w zakładzie blacharskim, a następnie przez dwa lata pracował jako nadzorca przy robotach melioracyjnych w powiecie ostrołęcko- kolnieńskim. W czasie służby wojskowej, którą odbywał w Lidze - ukończył szkołę obsługi samolotów oraz dwuletnią Szkołę Towarzystwa Kursów Technicznych- a po jej odbyciu w 1930 r. powrócił do domu do Białegostoku. Z tymi kwalifikacjami został przyjęty do pracy w Państwowych Zakładach Lotniczych na Okęciu. W 1939 r. po zbombardowaniu Zakładów Lotniczych brał czynny udział w obronie Warszawy. Był w tym czasie trzykrotnie ranny. Po opanowaniu stolicy przez Niemców, pieszo wrócił do Białegostoku. Ostatecznie postanowił wraz ze starszym bratem Józefem i jego kolegą st. sierż. A. Nowickim opuścić kraj, aby wstąpić do organizowanej wówczas Armii Polskiej na zachodzie. Wyprawa ta skończyła się jednak niepowodzeniem na granicy węgierskiej, skąd po wielu uciążliwych przygodach wrócił do Warszawy. Tutaj dzięki szczęśliwemu zbiegowi okoliczności, a mianowicie przypadkowemu spotkaniu brata z poznanym jeszcze w Białymstoku ppłk A Biedroń-Kalinowskim, został zatrudniony na początku 1940 r. w warsztatach byłego Centralnego Ośrodka Wyszkolenia Pożarniczego na stanowisku mechanika, specjalisty od silników samochodowych i motopomp. Dał się poznać jako doskonały fachowiec, oraz kolega, gotów w każdej sytuacji nieść pomoc innym. W gronie współpracowników znany jako "Miniuk". Był w oddziale II Obwód "Żywiciel" (Żoliborz) Warszawskiego Okręgu Armii Krajowej - 259. samodzielny pluton strażaków. Szlak bojowy Żoliborz. Poległ na ul. Tucholskiej 24 sierpnia 1944 r. od wybuchu pocisku moździerza rakietowego. Pochowany w rejonie domu PZUW, ekshumowany po wojnie na cmentarz powązkowski i pochowany we wspólnej mogile z Franciszkiem Wiazewiczem (Malikiem). Bibliografia:
|
* |
118 |
NALAZEK JERZY
płk poż. JERZY NALAZEK - "Zbigniew"
Ur. 1914-10-17. absolwent Miejskiej Szkoły Sztuk Zdobniczych i Malarstwa w Warszawie. Trafił do pożarnictwa w czasie okupacji. Pseudonim "Zbigniew" IV Obwód (Ochota) Warszawskiego Okręgu Armii Krajowej - 1 Rejon - pluton 416. Armia Krajowa - zgrupowanie "Radosław" - batalion "Miotła" - pluton "Torpedy", po rozwiązaniu "Miotły" w batalionie "Czata 49" - pluton "Torpedy". Szlak bojowy: Wola - Stare Miasto - kanały - Śródmieście Północ - Śródmieście Południe. Odniesione rany: Złamanie przedramienia lewej ręki, kilkakrotnie ranny i kontuzjowany. Szlak bojowy: Wola - Stare Miasto - kanały - Śródmieście Północ - Śródmieście Południe. Wyszedł z Warszawy z ludnością cywilną. Wcześniej w nocy 17/18.01.1943 r. został aresztowany przez Gestapo w domu rodziców i przewieziony do więzienia na Al. Szucha, gdzie był drastycznie katowany i przesłuchiwany, potem przewieziony do Kommandatur der Sicherheits und Kriminal Polizei na Al. Ujazdowskie. Po 23 dniach wypuszczony na wolność. Jeniec wojenny. Po powrocie do Polski w lipcu 1945 r., dotarł do Warszawy na bilecie wystawionym przez PUR (Państwowy Urząd Repatriacyjny). Po wojnie podjał pracę w Miejskiej Zawodowej Straży Pożarnej w Jeleniej Górze na stanowisku szefa kancelarii. Stamtąd został ściągnięty do Centralnego Zarządu Przemysłu Bawełnianego w Łodzi, przez por. E. Waligórę , a następnie został wezwany na szkolenie oficerskie do Centralnej Szkoły Pożarniczej na okres 11.04 - 10.08.1947 r. Pracował kolejno w Związku Straży Pożarnych, Komendzie Głównej Straży Pożarnych, Biurze Studiów Budownictwa Miejskiego, zakładowej straży pożarnej w Ursusie i ostatnio w Stołecznej Komendzie Straży Pożarnych na stanowisku starszego oficera w służbie operacyjnej. Zmarł 18 lutego 1998 r. w Warszawie. Wykładowca COSP (1950-1955) z zakresu opracowania planów obrony przeciwpożarowej obiektów. Odznaczony Krzyżem Virtuti Militari V klasy, Warszawski Krzyż Powstańczy, Krzyż Walecznych, Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski, Medal za Wojnę Obronną 1939, Medal Wojska. Bibliografia: |
|
119 |
OLSZEWSKI MIROSŁAW
płk poż. MIROSŁAW OLSZEWSKI
Członek harcerskiego oddziału pożarniczego a następnie OSP w Piotrkowie. W harcerskich Szarych Szeregach uczestniczył w ruchu oporu przeciwko przeciw hitlerowskiemu okupantowi, za co był więziony. Po wyzwoleniu rozpoczął pracę w służbie pożarniczej. Po ukończeniu VI kursu oficerskiego w Centralnym Ośrodku Szkoły Pożarniczej (COSP) w okresie 14.04-10.08.1947, pełnił stanowisko komendanta powiatowego w Sieradzu, następnie pracował w komendzie wojewódzkiej w Łodzi m.in. kierując wojewódzką szkołą pożarniczą. W 1952 r. przeszedł do resortowej służby. Od 1964 r. sprawował funkcję głównego inspektora ochrony przeciwpożarowej w Ministerstwie Przemysłu Ciężkiego a w ostatnich latach Ministerstwa Hutnictwa. Działał społecznie w związkach zawodowych, strażactwie ochotniczym i ZBoWID. Zm. 1980 r i pochowany w Warszawie. Odznaczony był Krzyżem kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski, Złotym i Srebrnym Krzyżem Zasługi, Medalem Zwycięstwa i Wolności, Złotym Medalem Za Zasługi dla Pożarnictwa i innymi wyróżnieniami. Bibliografia:
|
|
120 |
OŁDAKOWSKI HENRYK
płk poż. HENRYK OŁDAKOWSKI
Urodził się 1 maja 1917 r. w Omsku w Rosji. W roku 1921 powrócił wraz z rodzicami do Polski. W latach 1932-37 był uczniem Korpusu Kadetów w Rawiczu. Następnie w latach 1937-39 był słuchaczem Szkoły Podchorążych Łączności. W 1939 r. został dowódcą plutonu łączności armii "Kraków", biorąc udział w obronie Lwowa przed atakami Armii Czerwonej. Po kapitulacji miasta i wydostaniu się z pierścienia armii okupacyjnej, wrócił do Warszawy, biorąc udział w ruchu oporu. Od 1939 r. do 1945 r. należał kolejno do Służby Zwycięstwu Polski, Związku Walki Zbrojnej i Armii Krajowej. Był dowódcą IV kompanii AK "Obroży Północ", obejmującej tereny Choszczówki, Dąbrówki, Płud, Józefowa. Pracę w Centralnej Szkole Pożarniczej rozpoczął kursem dla oficerów pożarnictwa, który ukończył 27 lutego 1943 r., a po jego ukończeniu został zatrudniony jako referent ds. organizacyjno-technicznych w biurze instruktora pożarniczego dystryktu warszawskiego, ppłk Franciszka Sobczyka. Pracował tam do wybuchu Powstania Warszawskiego. W czasie Powstania Warszawskiego walczył na terenie Choszczówki. Podczas jednej z potyczek został aresztowany przez Niemców, ale uciekł z transportu. Następnie wraz z rodziną przez Rajszew-Kampinos-Sochaczew-Skierniewice dotarł do Łowicza, gdzie udzielili mu pomocy strażacy ochotnicy. Po wyzwoleniu pełnił obowiązki komendanta powiatowej straży pożarnej. W okresie 1945-46 był komendantem zawodowej straży pożarnej w Koszalinie, równocześnie pełniąc obowiązki zastępcy inspektora pożarnictwa okręgu Pomorza Zachodniego. W latach 1946-47 pracował w Szczecinie, ale już w 1947 r. został adiutantem inspektora naczelnego Związku Straży Pożarnych RP, płk poż. Mieczysława Zdzieszyńskiego. Przez kolejne 10 lat pracował w Centralnej Szkole Pożarniczej na Żoliborzu w Warszawie. Był wykładowcą i instruktorem zawodowych przedmiotów pożarniczych i jednocześnie komendantem kursów oficerskich. W latach 1953-55 był zastępcą komendanta szkoły ds. techniczno-szkoleniowych, następnie pracował w Szkole Oficerów Pożarnictwa, jako zastępca komendanta. W latach 1957-61 był kierownikiem Wydziału Wydawniczego i Propagandy w Związku Ochotniczych Straży Pożarnych, redaktorem naczelnym czasopisma "Strażak", a także kierownikiem Wydziału Organizacyjnego Związku OSP. W 1960 r. uzyskał dyplom pomaturalnej Szkoły Oficerów Pożarnictwa, następnie specjalizował się w zakresie szkoleniowym (1960), technicznym (1967) oraz uprawnienia rzeczoznawcy ds. zabezpieczeń ppoż (1967). Awansuje kolejno na: ppor. poż. (1943), por. poż. (1947), kpt poż. (1949), mjr poż (1953), ppłk poż. (1962) i płk poż. (1966). W 1961 r. przeszedł do pracy w Komendzie Głównej Straży Pożarnych jako zastępca szefa Służby Informacji i Wydawnictw Pożarniczych KGSP, a później do 1976 r. kierował Działowym Ośrodkiem Informacji Naukowo-Technicznej i Ekonomicznej (DOINTE) w KGSP. W 1976 r. przeszedł do pracy w Zarządzie Stołecznym OSP jako sekretarz oddziału i pracował tam do 1979 r. tj. do czasu przejścia na emeryturę. Autor publikacji m.in.: "Budowa i obsługa sprzętu pożarniczego. Podręcznik szkoleniowy" (1953), "Obrona przeciwpożarowa w OPL i Pchem" (1954), "Regulamin ćwiczeń ze sprzętem pożarniczym" (1963), "Zapobieganie pożarom" (1971), "Uwaga ogień. Poradnik dla nauczycieli" (1975). Zmarł w Warszawie 15 września 2002 r. Odznaczenia: Był wyróżniony wieloma odznaczeniami, w tym Złotym i Srebrnym Krzyżem Zasług, Krzyżem Kawalerskim OOP, Krzyżem kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski, Odznaką Grunwaldzką, "Medal Zwycięstwa i Wolności" Bibliografia:
|
* | 121 |
OSIŃSKI TADEUSZ
płk poż TADEUSZ OSIŃSKI
Pracował w ruchu oporu w jednostce OSP we Włochach, pełniąc funkcję zastępcy naczelnika. W sierpniu 1944 r., wywieziony z całą jednostką do obozu w Oświęcimiu, a następnie do obozu koncentracyjnego w Buchenwaldzie. W październiku wraz z grupą innych więźniów został wywieziony do podobozu w Teneka koło Lipska i zatrudniony w fabryce zbrojeniowej. Ewakuacja obozu nastąpiła w kwietniu 1945 r. Konwój więźniów w liczbie 2500 osób wyruszył w nieznane. Tadeusz Osiński uciekł z konwoju i został oswobodzony przez oddział wojsk radzieckich 8 maja 1945 r. w przededniu kapitulacji Niemiec. Po powrocie do kraju przystąpił do organizowania OSP we Włochach, następnie podjął prace w zawodowej Straży Pożarnej w Otwocku jako komendant. We wrześniu 1945 r. rozpoczął pracę jako instruktor powiatowy w Okręgu Mazurskim (powiaty Szczytno, Malbork, Ostróda). Po roku został komendantem Zawodowej Straży Pożarnej w Zakładach Mechanicznych Ursus, a po ukończeniu skróconego IX kursu zawodowych oficerów pożarnictwa w Centralnej Oficerskiej Szkole Pożarniczej w okresie 10.11 - 13.12.1948 r., powołany został na stanowisko inspektora ochrony przeciwpożarowej w przemyśle maszynowym. W 1956 r. podjął pracę w warszawskiej Komendzie Straży Pożarnych, a od 1.09.1963 r., powołany został na stanowisko stołecznego komendanta, na którym pracował do 1977 r., kiedy przeszedł na emeryturę. Był założycielem koła ZBoWiD przy stołecznej Komendzie Straży Pożarnych i pełni funkcję jego prezesa. Bibliografia:
|
122 |
OZDOBIŃSKI TEODOR
mjr poż. TEODOR OZDOBIŃSKI
Ur. w 1903 r., wieloletni Komendant Straży Pożarnych powiatu warszawskiego. Na tym stanowisku trwał 23 lata. Uczestnik posiedzenia organizacyjnego Zarządu Straży Pożarnej w dniu 11 marca 1928 r., na którym był obecny z ramienia władz pożarniczych na powiat warszawski w stopniu instruktora kapitana, którego celem było utworzenie OSP w Legionowie. W czasie okupacji brał udział w pracach konspiracyjnych i w sposób najbardziej celowy kierował działalnością straży w tych trudnych warunkach m.in. w Ożarowie Mazowieckim. Na przełomie roku 1939/40 starszy instruktor powiatowy dh. Teodor Ozdobiński utworzył z zaufanych strażaków komórkę Związku Walki Zbrojnej, która następnie weszła w skład Armii Krajowej Batalionu Ożarowskiego pod nazwą Folwark Ryniewo. Kilku członków straży objęło funkcję w sztabie batalionu. W ramach tej formacji brano udział w szeregu akcji o znaczeniu wojskowym: przerzuty broni i leków, kolportaż prasy podziemnej, przewóz prasy przez posterunki żandarmerii. W remizie gromadzono sprzęt wojskowy i sanitarny. Absolwent kursu oficerskiego w Centralnej Szkole Pożarniczej . Zmarł nagle 29.09.1949 r., inspekcjonując kurs pożarniczy w Białej na Śląsku, pochowany na cmentarzu w Falenicy. Odznaczony m.in. Złotym Medalem Zasługi, Krzyżem za dzielność i Odwagę. Bibliografia:
|
* | 123 |
PANICZ MICHAŁ
prac. cyw. MICHAŁ PANICZ - "Miś"
W Centralnej Szkole Pożarniczej pracował w Oddziale Doświadczalnym. Pseudonim "Miś" Jako plutonowy chorąży był Narodowej Organizacji Wojskowej - Armia Krajowa - batalion "Gustaw" - 3. kompania "Gertruda" w oddziale Armia Krajowa - Grupa "Północ" - zgrupowanie "Róg" - batalion NOW-AK "Gustaw" - kompania "Gertruda". Szlak bojowy Stare Miasto. Poległ na ul. Kilińskiego w wyniku eksplozji zdobycznego niemieckiego "ciężkiego nosiciela ładunków" (Sd.Kfz. 301 Ausf. C - Schwere Ladungsträger B-IV Borgward), 13.08.1944 r Bibliografia:
|
* | 124 |
PASEK KAZIMIERZ
płk poż. KAZIMIERZ PASEK - "Wydra"
płk poż. Kazimierz Pasek urodził się 21 lutego 1903 r. we wsi Marzęcin, woj. kieleckie, syn Jana. Po ukończeniu miejscowej szkoły powszechnej, w latach 1916-24 uczęszczał do Państwowego Gimnazjum Męskiego w Pińczowie. Ze względu na trudne warunki rodzinne przeniósł się do szkoły górniczej w Dąbrowie Górniczej, gdzie otrzymał płatną praktykę w kopalni "Koszelew". Po trzech miesiącach został powołany do wojska i przydzielony do Służby Lotnictwa w Poznaniu. Ukończył Szkołę Podchorążych Rezerwy w Śremie i otrzymał stopień oficerski. Po powrocie z wojska rozpoczął pracę na kolei, jednocześnie podejmując służbę w nowo tworzącej się zawodowej fabrycznej straży pożarnej w Starachowicach. W latach 1926-28 ukończył kurs podoficerski i oficerski dla instruktorów w Warszawie. W latach 1928-34 pracował w Lidzie jako powiatowy instruktor pożarnictwa, a następnie do 1934 r. był zastępcą inspektora Wojewódzkiego Związku Straży Pożarnych RP w Lublinie. Po przeniesieniu do Warszawy w latach 1940-44 pracował w Biurze Inspektora Pożarnictwa woj. warszawskiego. Wykładał w Centralnej Szkole Pożarniczej. Był członkiem ruchu oporu "Skała" a także w Korpusie Bezpieczeństwa - Armia Krajowa - Grupa "Północ" - OPL (Obrona Przeciwlotnicza) jako zastępca szefa służby przeciwpożarowej. Szlak bojowy: Wola - Stare Miasto - kanałami Śródmieście Północ. Po upadku Powstania Warszawskiego był więziony w obozie na terenie Niemiec. Po powrocie do kraju pracował w Ministerstwie Administracji Publicznej, jako główny inspektor pożarnictwa (do 1946 r.), Centrali Produktów Naftowych (do 1952 r.) i w Przedsiębiorstwie Robót Kolejowych nr 6 (do 1958 r.). W 1958 r. rozpoczął pracę w Warszawskiej Straży Pożarnej jako oficer ds. OSP. Dzięki jego zaangażowaniu na terenie miasta st. Warszawy rozwinęły się i powstało wiele nowych ochotniczych straży pożarnych. Bibliografia:
|
* | 125 |
PAWŁOWSKI ZBIGNIEW
kapral ZBIGNIEW PAWŁOWSKI
Pracownik Oddziału Doświadczalnego Centralnej Szkoły Pożarniczej. Członek SRO "Skała". Zginął podczas akcji w Skrzydlnej. Bibliografia:
|
126 |
PERCHUĆ JERZY
st. strażak JERZY PERCHUĆ - "Niemen"
Ur. 13.12.1926 r., w Warszawie, syn Edwarda i Heleny z d. Dmochowskiej. Pracę w Oddziale Doświadczalnym Centralnej Szkoły Pożarniczej podjął pod koniec 1943 r. Brał udział w Powstaniu Warszawskim jako żołnierz II Obwodu "Żywiciel" (Żoliborz) Warszawskiego Okręgu Armii Krajowej - 259. samodzielny pluton strażaków. Po upadku powstania wywieziony przez Niemców do stalagu XI A w Altengrabow. Po wojnie wraca do kraju. Zm. 3.05.2012 r w Warszawie. Bibliografia:
|
* | 127 |
PIĄTEK JERZY
kpr. poż. JERZY PIĄTEK
Ur. 27.03.1925 r. W Centralnej Szkole Pożarniczej, pracował w Oddziale Doświadczalnym na zmianie ogn. poż. Ludwika Staniszewskiego. W Centralnej Szkole Pożarniczej ukończył kurs podoficerski. Członek strażackiego ruchu oporu "Skała", uczestnik wypadu na posterunek polskiej policji granatowej w Skrzydlnej w październiku 1943 r. Po powrocie z akcji przebywał w "melinie", zdradzony przez "wtyczkę", zostaje przez Niemców rozpoznany i zastrzelony na Dworcu Centralnym w Warszawie w końcu grudnia 1943 r., podczas przewożenia broni. Bibliografia:
|
* | 128 |
PIETRASZKIEWICZ JAN
mjr poż. JAN PIETRASZKIEWICZ
Jan Pietraszkiewicz, syn Teofila i Józefy Brzyśko ur. 23 grudnia 1893 r. w Warszawie, zm. 18 września 1952 r. w Warszawie, pochowany na cmentarzu Powązkowskim. Major straży pożarnej, pierwszy komendant Portowej Straży Pożarnej w Gdyni w latach 1929-1937, pierwszy komendant Centralnej Szkoły Pożarniczej, komendant Warszawskiej Straży Ogniowej w 1945 r. W 1910 roku ukończył naukę w Szkole Technicznej Drogi Żelaznej Warszawsko-Wiedeńskiej przy ul. Chmielnej a następnie odbył praktykę w fabryce mostów i armatury „Ursus” gdzie pracował i kształcił się do1912 r. W 1924 r. rozpoczął działalność zawodową w pożarnictwie, kończąc tym samym pracę dla PKP. Najpierw przeszedł kurs dowódców straży pożarnych województwa warszawskiego, a potem, w 1925 r., kurs instruktorski w Łodzi, prowadzony Główny Związek Straży Pożarnych RP. Dodatkowy kurs uzupełniający dla korpusu technicznego zakończył w grudniu 1926 r. Od 1924 r. pełnił funkcję zastępcy Ochotniczej Straży Pożarnej w Ożarowie Mazowieckim, następnie był tam naczelnikiem, w 1927 r. został przeniesiony do Głównego Związku Straży Pożarnych RP. Na przełomie 1928/1929 rozpoczął się jego związek z Gdynią i tamtejszym portem, oddelegowany przez Główny Związek Straży Pożarnych przybył tu kilkukrotnie odbyć szkolenia dla załogi oraz pomóc w zakupie niezbędnego sprzętu dla istniejącej już w gdyńskim porcie Straży Pożarnej. Dnia 1 września 1930 r. w stopniu mł. inspektora pożarnictwa, został mianowany Komendantem Straży Portowej w Gdyni. Powrócił do Warszawy by objąć 1 marca 1938 r. stanowisko komendanta Fabrycznej Straży Pożarnej Zakładów Lotniczych na Okęciu. Po zbombardowaniu fabryki 7 września 1939 r. i po zakończeniu działań ratowniczych przeniósł się z załogą i ocalałym sprzętem do Warszawy, do dyspozycji Warszawskiej Straży Ogniowej. 7 września 1939 r. otrzymał przydział do I Oddziału Straży Ogniowej przy ul. Nalewki 3 w ramach którego brał czynny udział w akcjach gaszenia pożarów podczas oblężenia Warszawy. Za działalność został odznaczony przez Stefana Starzyńskiego Krzyżem Walecznych. Po kapitulacji Warszawy został dowódcą II Oddziału Straży Pożarnej przy Ratuszu, gdzie pełnił obowiązki do grudnia 1939 r. Następnie w marcu 1940 r. został komendantem Posterunku Straży Pożarnej w gmachu nie działającego z powodu wybuchu wojny Centralnego Ośrodka Wyszkolenia Pożarniczego w Warszawie oraz posterunku na Żoliborz. W pierwszym półroczu 1941 r. (do 31 maja) Komendant Centralnej Szkoły Pożarniczej. Z dniem 1 czerwca 1941 r. objął stanowisko zastępcy komendanta Straży Pożarnej m. Warszawy, oraz dowódcy III Oddziału tej straży aż do Powstania Warszawskiego. Uczestnik Strażackiego Ruchu Oporu „Skała”, szef ośrodka operacyjnego I Okręgu Stołecznego Warszawa tej organizacji. Dowódca dzielnicy Okęcie a od 9 września dowódca dzielnicy Praga. 24 października przewieziony do obozu w Pruszkowie, a następnie wywieziono go do Krakowa. Po powrocie do Warszawy dnia 19 stycznia 1945 r. zameldował się u ówczesnego wiceprezydenta Mariana Spychalskiego, który polecił mu zająć stanowisko komendanta Warszawskiej Straży Ogniowej. Obowiązki te pełnił do 24 kwietnia 1945 r., kiedy został aresztowany przez Urząd Bezpieczeństwa. Zwolniono go po sześciu tygodniach, jednocześnie stracił też swoje stanowisko, przy czym nie podano żadnej przyczyny takiego zwolnienia. W październiku 1945 r. został mianowany Inspektorem Ochrony Przeciwpożarowej w Ministerstwie Leśnictwa. Z dniem 16 października 1947 r. awansował do stopnia podpułkownika pożarnictwa. Jednocześnie zajął się swoją pasją - łowiectwem, które było rodzinną tradycją. Za swą pracę społeczną został wyróżniony przez Polski Związek Łowiecki „członkostwem honorowym” (legitymacja nr 20258 z 1946 r.) oraz został „członkiem honorowym” Koła Łowieckiego „Knieja”. Dnia 1 lutego 1950 r. został przeniesiony do Centralnego Zarządu Lasów Państwowych na stanowisko Kierownika Oddziału Łowiectwa. Ppłk Jan Pietraszkiewicz pisał także artykuły m.in. do „Gazety Strażackiej”: „Sadzenie drzew w strefach ognioochronnych” (1951/8 s.11-13), „Zabawa w strażaków” (1951/10 s.13-15), „O walce z pożarami lasów” (1951/20 s.12-14). Bibliografia:
|
* | 129 |
PILAWSKI WŁADYSŁAW
płk poż. WŁADYSŁAW PILAWSKI
Płk poż. Władysław Pilawski - ur. się 29 grudnia 1913 r. w Czarnkowie w woj. wielkopolskim. Pochodził z wielodzietnej rodziny, wychowywany w duchu patriotycznym. Swoje zainteresowanie pożarnictwem odziedziczył po ojcu, aktywnym działaczu pożarnictwa ochotniczego na Ziemi Czarnkowskiej. W 1934 r. Władysław Pilawski wstąpił w szeregi Ochotniczej Straży Pożarnej w swojej rodzinnej miejscowości. Po złożeniu podania do Okręgu Wojewódzkiego Związku Ochotniczych Straży Pożarnych w Poznaniu, został skierowany na kursy przygotowawcze do zawodowej służby pożarniczej. W następnym roku uzyskał kwalifikacje, kończąc kurs I stopnia w Kościanie oraz kursy mechaników motopomp i kursy II i III stopnia. W 1935 r. objął stanowisko powiatowego instruktora pożarnictwa w Rawiczu. Rok później ukończył w Łodzi kurs pożarniczy dla oficerów pożarnictwa – członków Korpusu Technicznego Związku Straży Pożarnych RP, uzyskując stopień młodszego instruktora. Objął stanowisko powiatowego instruktora pożarnictwa, nadzorując i kierując działalnością przeszło 120 Ochotniczych Straży Pożarnych. W 1939 r., będąc pracownikiem okręgu wojewódzkiego Zarządu Straży Pożarnych w Poznaniu, ukończył kurs z zakresu techniki pożarniczej i równocześnie odbył praktyki w zakładach Lilpop, Rau i Lowenstein w Warszawie, zajmujących się produkcją motopomp pożarniczych „Syrena”. We wrześniu 1939 r. wziął udział w wojnie obronnej przeciwko hitlerowskiemu najeźdźcy, dowodząc plutonem 55. Pułku Piechoty „Leszno”. W czerwcu 1940 r. podjął pracę w Warszawskiej Straży Ogniowej, angażując się jednocześnie w działalność konspiracyjną. Miesiąc później, jako zastępca instruktora pożarnictwa dystryktu, został skierowany przez kierownika technicznego pożarnictwa na terenie Generalnej Guberni do Lublina. W sierpniu 1940 r., z inspiracji ppłk WP Józefa Spychalskiego rozpoczął działalność w Związku Walki Zbrojnej, a następnie w Armii Krajowej. W Strażackim Ruchu Oporu „Skała” pełnił obowiązki zastępcy komendanta na dystrykt lubelski. Jako aktywny członek kierownictwa „Skały” uczestniczył w realizacji ważniejszych zadań ustalanych dla tej organizacji. W styczniu 1943 r. został oddelegowany do Centralnej Szkoły Pożarniczej w Warszawie jako szef kursu oficerów pożarnictwa, a po jego zakończeniu powrócił na poprzednie stanowisko. Rok później wyjechał do Krakowa, gdzie podjął pracę w biurze kierownika technicznego pożarnictwa. Po zakończeniu II wojny światowej powrócił do Wielkopolski, obejmując stanowisko komendanta Zawodowej Straży Pożarnej w Poznaniu i zajmując się m.in. odbudową zniszczonych i budową nowych obiektów straży. W czerwcu 1950 r. podjął pracę w Komendzie Głównej Straży Pożarnej w Warszawie, gdzie zajął się opracowywaniem przepisów wprowadzających nową organizację ochrony przeciwpożarowej związaną ze zmianami w strukturze administracyjnej państwa. W 1953 r. był dwukrotnie aresztowany i przesłuchiwany przez służbę bezpieczeństwa. W związku z odmową współpracy, na początku 1954 r. został zwolniony ze służby. Do 1957 r. pracował w Biurze Studiów i Projektów Typowych Budownictwa Przemysłowego w Warszawie. Z dniem 23 lutego 1957 r. powrócił do służby. Minister spraw wewnętrznych powołał go na stanowisko zastępcy komendanta głównego Straży Pożarnych. Głównym kierunkiem jego działalności na tym stanowisku był rozwój techniki pożarniczej. Funkcję tę pełnił przez 22 lata, tj. do czasu przejścia na emeryturę. W 1958 r., jako reprezentant Polski brał udział w kongresie CTIF w Wiedniu. W tej międzynarodowej organizacji pożarniczej działał z zaangażowaniem i dużymi osiągnięciami do 1979 r., zyskując uznanie władz i organizacji pożarniczych Francji, Niemiec, Jugosławii, Austrii, Luksemburga, Czech i Włoch. Po zakończeniu w 1979 r. czynnej służby w stopniu pułkownika pożarnictwa zajął się dokumentowaniem chlubnych kart historii polskiego pożarnictwa. Jest autorem 9 książek o tematyce historycznej, był członkiem kapituły Medalu Honorowego im. Józefa Tuliszkowskiego. Bibliografia: |
130 |
PIWOWAR BRONISŁAW
ppor. poż. BRONISŁAW PIWOWAR
Absolwent I kursu oficerskiego w Centralnej Szkole Pożarniczej w okresie 20.09.1942 - 27.02.1943 r. Podczas wojny, komendantem Zawodowej Straży Pożarnej Nowego Sącza był doświadczony oficer, jej długoletni szef z okresu międzywojennego – kpt. poż. Piotr Ciesielczyk, a jego zastępcami do 15 kwietnia 1943 r. byli ppor. poż. Bronisław Piwowar, a następnie asp. poż. Stanisław Rechowicz. ZSP liczyła dwie zmiany, każda po 14 strażaków. Od początku wojny funkcjonowała również Komenda Powiatowa Straży Pożarnych w Nowym Sączu. Pełniła ona funkcje nadrzędne w odniesieniu do wszystkich straży pożarnych z terenu powiatu nowosądeckiego, zarówno Zawodowej Straży Pożarnej, jak i jednostek ochotniczych straży pożarnych. Jej zadania obejmowały działalność: szkoleniową, logistyczną i prewencyjną. Komendantem powiatowym był por. poż. Stanisław Mazan, a jego zastępcą od kwietnia 1943 r. ppor. poż. Bronisław Piwowar. Za zgodą władz niemieckich Komenda Powiatowa utworzyła Powiatową Szkołę Pożarniczą w Starym Sączu. Szkoła ta pod szyldem prowadzonej działalności szkoleniowej stanowiła doskonałe zaplecze do działalności konspiracyjnej. Na jej bazie wiosną 1942 r. powstał Sądecki Obwód Strażackiego Ruchu Oporu „Skała” zawiązanego w grudniu 1939 r. w Warszawie. Trzon Sądeckiego Obwodu „Skały” stanowili komendanci Komendy Powiatowej Straży Pożarnej: por. poż. Mazan, ppor. poż. Piwowar a także st. sierż. poż. Mieczysław Wędrychowski. 21 października 1943 r. sądeccy strażacy wzięli udział akcji zbrojnej jedynego partyzanckiego oddziału „Skały” – ataku na posterunek policji granatowej w Skrzydlnej koło Limanowej. Niestety akcja niedoświadczonego oddziału pod dowództwem por. Leopolda Kiersznowskiego, składającego się dużej części z podchorążych Centralnej Szkoły Pożarniczej, zakończyła się tragicznie. Podczas powrotu z akcji w urządzonej przez Niemców, w obławie poległo 4 strażaków, a 2 zostało aresztowanych. Kilka dni później gestapo aresztowało wszystkich sądeckich strażaków biorących udział w akcji. W dniu 12 stycznia 1944 r. por. poż. Mazan, ppor. poż. Bronisław Piwowar i st. sierż. poż. Wędrychowski zostali straceni przez okupanta, w odwecie za partyzancką akcję dywersyjną w Limanowej. Śmierć filarów Sądeckiej „Skały” zakończyła jej działalność na Sądecczyźnie. Bibliografia:
|
* | 131 |
PODBIELSKI MICHAŁ
płk poż. MICHAŁ PODBIELSKI
Pracę w ochronie przeciwpożarowej podjął w 1941 r., we Lwowskiej Straży Pożarnej. Tam też uczestniczył w działalności konspiracyjnej. Po wyzwoleniu w latach 1945 - 1948 był komendantem Zawodowej Straży Pożarnej w Hucie Zabrze, skąd został służbowo przeniesiony na stanowisko inspektora ochrony przeciwpożarowej w Centralnym Zarządzie Przemysłu Materiałów Ogniotrwałych. Absolwent VII kursu oficerskiego w Centralnej Szkole Pożarniczej w latach 21.08 - 12.12.1947 r. W 1955 r., został powołany na stanowisko starszego inspektora ochrony przeciwpożarowej Ministerstwa Przemysłu Ciężkiego. W 1959 r. przeszedł do pracy w Komendzie Głównej Straży Pożarnych. Odbył roczne studia w Wyższej Szkole Pożarniczej w Moskwie. Po powrocie pracował na stanowisku zastępcy szefa Służby zapobiegania Pożarom do dnia śmierci 22.02.1976. Odznaczony m.in.: Krzyżem kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski, Złotym Krzyżem zasługi, Srebrnym Krzyżem zasługi, Złotym Medalem Za Zasługi dla Pożarnictwa, Medalem XXX-lecia PRL. Bibliografia:
|
* | 132 |
POGORZELSKI MICHAŁ
płk poż. MICHAŁ "OSTOJA" POGORZELSKI - "Tak"
płk poż. Michał Ostoja-Pogorzelski urodził się 12 października 1896 r. w Kijowie. Służbę w straży pożarnej rozpoczął w dwudziestoleciu międzywojennym od działalności w OSP. Do 1935 r. mieszkał w Ciechanowie, gdzie pełnił kolejne strażackie funkcje, zostając ostatecznie naczelnikiem miejscowej OSP. Nie osiadł jednak na laurach, kontynuował doskonalenie zawodowe, uzyskał wszystkie stopnie wyszkolenia i awansował na stopień oficerski. W 1934 r. ukończył kurs instruktorów VII stopnia organizowany przez Szkołę Oficerów Pożarnictwa, a w 1938 r. – kurs uzupełniający z zakresu techniki pożarniczej. W latach 1937-1939 pracował w Warszawskim Okręgowym Związku Straży Pożarnych. Od marca do sierpnia 1939 r. był instruktorem na pierwszym kursie oficerskim w Centralnym Ośrodku Wyszkolenia Pożarniczego w Warszawie. W chwili wybuchu II wojny światowej por. poż. Michał Pogorzelski był zastępcą komendanta IV Oddziału Warszawskiej Straży Ogniowej przy ul. Chłodnej. W czasie okupacji hitlerowskiej pod pseudonimem „Tak” działał w ruchu oporu (Związek Walki Zbrojnej – Armia Krajowa) w Warszawskim Batalionie Szturmowym. Zajmował się również szkoleniem wojskowym i organizacją tajnego nauczania, udostępniając nawet na cele działalności konspiracyjnej własne mieszkanie. Od kwietnia 1943 r. działał w Strażackim Ruchu Oporu „Skała”, w Okręgu Stołecznym Warszawa. Współpracował z oficerami ze ścisłe go kierownictwa – Komendy Głównej „Skały” (m.in. kpt. Stanisławem Drożdżeńskim), a w samej organizacji pełnił funkcję II komendanta Pseudonim "Tak". Jednocześnie pełnił funkcję Komendanta bazy pomocy Żydom. Sąsiadujący z gettem oddział straży pożarnej na ul. Chłodnej wyrósł na tajną strażacką bazę pomocy, a jej komendantem stał się Michał Pogorzelski. W 1943 r. na Dworcu Gdańskim w Warszawie w ramach akcji sabotażowej „Gaśnica” podpalił kilka cystern i do prowadził do zniszczenia całego składu pociągu z paliwem lotniczym. W czasie akcji bojowej przeciwko okupantowi stracił syna Wojciecha, jednego z dwóch synów strażaków. Drugi z nich – Tadeusz Pogorzelski, oficer pożarnictwa, współpracował z ojcem w latach 1943-1944, organizując Strażacki Ruch Oporu „Skała” na terenie Starachowic i w okręgu starachowickim. Przed wybuchem Powstania Warszawskiego Michał Pogorzelski opracowywał plany działań straży pożarnej i dyslokacji pojazdów pożarniczych na czas działań zbrojnych. W samym powstaniu brał udział od 1 sierpnia do 5 września 1944 r. w Śródmieściu i na Starówce, jako dowódca plutonu powstańczej straży pożarnej. Organizował pomoc, czynnie uczestniczył w działaniach zbrojnych i ratowaniu osób z płonących i ostrzeliwanych budynków. Jego służbę w Warszawie przerwała klęska Powstania. Od września 1944 r. sprawował funkcję zastępcy powiatowego instruktora pożarnictwa w Kielcach. Od 15 lutego do 31 marca 1945 r., już w stopniu kapitana, pełnił służbę na stanowisku komendanta Zawodowej Straży Pożarnej w Kielcach, organizując powojenne struktury ochrony przeciwpożarowej w stolicy województwa. Przyczynił się m.in. do odtworzenia w znacznej części zasobów sprzętu zrabowanego przez okupanta oraz uruchomienia produkcji w zakładach „Społem”, przekazując im duże ilości surowców pozostawionych przez Niemców w strażnicy Zawodowej Straży Pożarnej przy ul. Leonarda. Od 1 kwietnia do 30 września 1945 r. był komendantem Zakładowej Straży Pożarnej w „Społem” w Kielcach. Decyzją generała pożarnictwa Eugeniusza Doeringa, ówczesnego głównego inspektora pożarnictwa, z dniem 1 września 1945 r. został wyznaczony na stanowisko pierwszego powojennego komendanta reaktywowanej Portowej Straży Pożarnej w Gdyni. Jego doświadczenie i zdolności organizatorskie zostały dostrzeżone przez przełożonych. 3 czerwca 1948 r. przekazał stanowisko komendanta Portowej Straży Pożarnej, wrócił do Warszawy i podjął służbę w stołecznej ochronie przeciwpożarowej, a następnie w Komendzie Głównej Straży Pożarnych. Awansowany na stopień majora, pełnił służbę w Inspektoracie Kontroli Komendy Głównej Straży Pożarnych. Był bliskim współpracownikiem płk Władysława Pilawskiego, wieloletniego zastępcy komendanta głównego straży pożarnych. Do lat 60. XX wieku wykładał w Szkole Oficerów Pożarnictwa. Na początku lat 60. był jednym z pomysłodawców i inicjatorów budowy pomnika Powstania Warszawskiego, apelował do środowisk pożarniczych o zbieranie składek – cegiełek na jego budowę. Zawodową służbę w pożarnictwie zakończył w stopniu podpułkownika. Autor artykułów publikowanych w "Przeglądzie Pożarniczym" i "Gazecie Strażackiej" poświęconych ochronie przeciwpożarowej portów i statków. Zmarł 25 marca 1968 r. Został pochowany na Cmentarzu Powązkowskim w Warszawie. Odznaczenia: Krzyż Niepodległości, dwukrotnie - Krzyż Walecznych (w 1944 r.), Krzyż Partyzantów, dwukrotnie -Medal Zwycięstwa i Wolności, medal „Za Warszawę” i Odznaka Grunwaldzka. Bibliografia:
|
133 |
POGORZELSKI TADEUSZ
por. poż. TADEUSZ POGORZELSKI
Absolwent I kursu oficerskiego w Centralnej Szkole Pożarniczej w okresie 20.09.1942 - 27.02.1943 r. Tadeusz Pogorzelski, syn płk poż. Michała Pogorzelskiego, oficer pożarnictwa, w latach 1943-1944, współorganizował ruch oporu „Skała” w okręgu starachowickim. Bibliografia:
|
* | 134 |
POGORZELSKI WOJCIECH
kpr. poż. WOJCIECH POGORZELSKI
Syn Michała Pogorzelskiego II komendanta "Skały" Okręgu Stołecznego. Ur. 1.01.1924 r., w Ciechanowie. Wychował się w rodzinie pożarniczej. W czerwcu 1939 r. ukończył w Warszawie Gimnazjum im. T. Czackiego, we wrześniu tegoż roku uczestniczył w obronie Warszawy. W konspiracji skończył podziemną podchorążówkę, później sam prowadził w niej zajęcia. 3 lipca 1941 r., rozpoczął pracę w biurze warszawskiej Straży Ogniowej, skąd przechodzi do Centralnej Szkoły Pożarniczej i znalazł zatrudnienie w warsztatach szkolnych jako strażak-praktykant. W Centralnej Szkole Pożarniczej ukończył kurs strażaka zawodowego. Brał udział w wielu akcjach zbrojnych, z których dzięki odwadze i pomysłowości zawsze wychodził cało. Był bezinteresowny czego przykładem jest fakt, że nie brał żołdu, który rząd londyński płacił żołnierzom AK. Brał udział w akcji na terenie powiatu Nowy Sącz i był tam najmłodszym żołnierzem. Zginął w akcji wyjazdowej między Otwockiem a Celestynowem w starciu z patrolem żandarmerii niemieckiej, gdy wraz z dziewięcioosobowym oddziałem - którym dowodził - próbował wysadzić w powietrze wojskowy transport kolejowy w dniu 29.06.1944 r. Pośmiertnie awansowany do stopnia podporucznika przez dowództwo AK. Pochowany został w manifestacyjnym pogrzebie, w którym brało udział wielu jego przyjaciół i znajomych - na cmentarzu powązkowskim. Bibliografia:
|
* | 135 |
POL ANDRZEJ
strażak ANDRZEJ POL
Ur. 4.10.1926 r., w Warszawie. Pracę w warsztatach szkolnych Centralnej Szkoły Pożarniczej rozpoczął 10 lipca 1943 r., gdzie pracował do wybuchu Powstania Warszawskiego. W konspiracji był żołnierzem 119 plutonu w zgrupowaniu "Bicza-Kybara". 2 września 1944 r., podczas usuwania zasieków, został ciężko ranny w rękę i obie nogi. Po wojnie skończył Politechnikę Warszawską. Bibliografia:
|
* | 136 |
POLAK JULIAN
płk poż. JULIAN POLAK
Julian Polak, syn Józefa i Anny urodził się 8 września 1922 r. w miejscowości Harmęże k. Oświęcimia. Posiadał wykształcenie wyższe. W 1967 r. ukończył Szkołę Oficerów Pożarnictwa a następnie w 1976 r. ukończył Wyższą Oficerską Szkołę Pożarnictwa w Warszawie. Humanitarną służbę innym rozpoczął w młodzieńczym wieku w Związku Harcerstwa Polskiego. W czasie okupacji hitlerowskiej był aktywnym działaczem podziemia polskiego w szeregach AK (Armii Krajowej). Ukrywał się z całą rodziną, którą jednocześnie sam utrzymywał. Ukrywał się także jego. Przez cały ten okres, jego ojciec - Józef Polak, uczestnik trzech powstań śląskich - działał w konspiracyjnym podziemiu w szeregach Armii Krajowej. W podziemiu pełnił obowiązki dowódcy kompanii ZWZ, szefa wywiadu, dowódcy podgrupy dywersyjno-sabotażowej w oddziale AK „Sosienki” pod dowództwem mjr Jana Wawrzyczka, pseudonim „Danut”, która działała w okolicach Oświęcimia. Druh Julian Polak, po wojnie, w marcu 1945 r. został wcielony do zasadniczej służby wojskowej w jednostce WOP Wojsk Ochrony Pogranicza. W wojsku został aresztowany. W czasie przesłuchań był bity i poddawanym torturom. Urząd Bezpieczeństwa domagał się, aby zdradził miejsce ukrywania się jego ojca Józefa Polaka. Pracę zawodową rozpoczął w 1947 r. na stanowisku strażaka w Zawodowej Zakładowej Straży Pożarnej Kopalni Węgla Kamiennego „Victoria” w Wałbrzychu. Niespełna dwa lata później został jej komendantem. W okresie 08.1975 - 01.1991 r. Komendant Zakładowej Zawodowej Straży Pożarnej w Rafinerii Nafty „Czechowice” w Czechowicach-Dziedzicach. Z dniem 1 lutego 1991 r. przeszedł na emeryturę. Z jego inicjatywy Rafineria Nafty objęła patronat nad orkiestrą dętą Ochotniczej Straży Pożarnej w Ligocie, zapewniając jej umundurowanie, zakup brakujących instrumentów muzycznych, środki transportu dla orkiestry na różnego rodzaju wyjazdy, płace kapelmistrza oraz wiele innych usług. Zmarł 11 grudnia 2006 r. w Czechowicach-Dziedzicach. Liczne delegacje jednostek OSP z pocztami sztandarowymi oraz rzesze kolegów i znajomych odprowadziły go na cmentarz komunalny w Czechowicach-Dziedzicach, gdzie został pochowany. Z inicjatywy Komisji Historycznej przy Zarządzie Oddziału Powiatowego ZOSP RP w Bielsku-Białej w 2009 r. został wpisany do „Księgi Zasłużonych dla Ochotniczego Pożarnictwa Powiatu Bielskiego”, a w 2012 r. został nominowany do „Księgi Wyróżnionych Najwyższymi Odznaczeniami Związku OSP RP”. Uchwałą Zarządu Oddziału Powiatowego ZOSP RP w Bielsku-Białej z dnia 12.12.2013 r. dh Julian Polak został wpisany do „Księgi Wyróżnionych Najwyższymi Odznaczeniami Związku OSP RP”. Odznaczony m.in. Medal Zwycięstwa i Wolności (1945), Odznaka Grunwaldzka (1946), Złoty medal „Za zasługi dla pożarnictwa” (1966), Złoty Krzyż Zasługi (1971), Krzyż Zasługi dla ZHP (1975), Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (1978), Złoty Znak Związku OSP RP (1985). W 1983 r. nadano mu tytuł „Zasłużony dla Ochrony Przeciwpożarowej”. Bibliografia: |
137 |
POMIRSKI WŁADYSŁAW
inż. WŁADYSŁAW POMIRSKI
Ur. 23.06.1898 r. w m. Łążyn, woj. bydgoskie, syn Czesława. Inżynier, absolwent Wydziału Technologii Drewna Politechniki Warszawskiej. W czasie okupacji pracował w Centralnej Szkole Pożarniczej, w Wydziale Technicznym, kierowanym przez mjr poż. Franciszka Kowalskiego. Żołnierz Armii Krajowej, prawdopodobnie w zgrupowaniu "Baszta-Poniatówka". Po wojnie pracował w przedsiębiorstwach budowlanych m.in. w Stołecznym Przedsiębiorstwie Budowlanym w Warszawie. Zm. 25.08.1956 r., w Warszawie. Bibliografia:
|
* | 138 |
POTYRA JAN
plut. poż. JAN POTYRA
Ur. 19.08.1910 r., w Zosinie, pow. Garwolin, syn Józefa. 1 kwietnia 1939 r., rozpoczał pracę w Centralnym Ośrodku Wyszkolenia Pożarniczego jako Dowódca sekcji Oddziału Doświadczalnego. Po wybuchu wojny został skoszarowany w Ośrodku i przeniesiony do pracy w warsztatach szkolnych i pracował tam aż do wybuchu Powstania Warszawskiego. Należał do Oddziału II Obwód "Żywiciel" (Żoliborz) Warszawskiego Okręgu Armii Krajowej - 259. samodzielny pluton strażaków. w grupie technicznej. Szlak bojowy - Żoliborz. Po powstaniu przez obóz - w Pruszkowie został najpierw wywieziony do Słomnik (tu zajęli się nim członkowie Ochotniczej Straży Pożarnej), a następnie do Krakowa. Od 1 grudnia 1944 r. był komendantem zawodowej Straży Pożarnej w fabryce "Metalurgia" w Radomsku. W październiku 1975 r. przeszedł na emeryturę. Zm. 24.05.1977 r., w Radomsku. Bibliografia:
|
* | 139 |
PRESCH JERZY
strażak JERZY PRESCH - "Żmuda"
Ur. 21.03.1926 r., w m. Gdów, syn Filipa. W Centralnej Szkole Pożarniczej pracował w Oddziale Doświadczalnym. W czasie okupacji używał nazwiska Żmuda. Brał udział w Powstaniu Warszawskim.Był żołnierzem 259 plutonu AK Ruchu Oporu Skała w zgrupowaniu "Żywiciel". Szlak bojowy: Żoliborz. Wywieziony do stalagu XI A w Altengrabow. Po wyzwoleniu obozu przez armię gen. Pattona, rok pracował w I Dywizji Pancernej jako maszynista. po wojnie wrócił do Gorlic, pracowałw kopalni łupków bitumicznych. Po studiach pracował w Żegludze, potem w przemyśle stoczniowym metalowym. W 1980 r. założył NSZZ"Solidarność" w Zjednoczeniu Gospodarki Komunalnej w Szczecinie. W 1982 r. przeszedł na emeryturę. Członek Klubu Powstańców Warszawskich, sekretarz Koła Terenowego ZPW w Szczecinie. W 2007 r. odznaczony przez prezydenta Lecha Kaczyńskiego Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski. Bibliografia:
|
* | 140 |
PROKOPP WOJCIECH
kpr. poż. WOJCIECH PROKOPP - "Kot"
Ur. 13.08.1929 r. w Warszawie, syn Komendanta COWP kpt. poż Izydora Mikołaja Prokopa. Pracę w warsztatach szkolnych Centralnej Szkole Pożarniczej rozpoczął 1 września 1943 r., jako strażak-kandydat. W konspiracji członek Związku Harcerstwa Polskiego w zgrupowaniu "Zawiszy", również zaprzysiężony żołnierz w oddziale II Obwód "Żywiciel" (Żoliborz) Warszawskiego Okręgu Armii Krajowej - pluton ochrony sztabu 200. Pseudonim "Kot". Szlak bojowy Żoliborz. W czasie Powstania Warszawskiego ranny w nogę, do końca Powstania leżał w szpitalu polowym przy ulicy Krechowieckiej. Po Powstaniu Warszawskim przebywał w niewoli niemieckiej, jak większość żołnierzy zgrupowania "Żywiciel", wywieziony do stalagu XI A w Altengrabow. W 1945 r. skierowany do obozu pracy Komando 301/3 XI A i zatrudniony przy usuwaniu popiołu z pieców fabrycznych. Zapadł na pylicę i gruźlicę płuc. Po wyzwoleniu obozu przez jednostki wojsk amerykańskich umieszczony został w szpitalu w Murnau. W 1946 r. w stanie bardzo ciężkim został transportem sanitarnym przewieziony do kraju. Mimo usilnych starań lekarzy umarł 2 marca 1952 r. Odznaczony: Medalem za Warszawę 1939-1945 oraz Odznaką Grunwaldzką. Bibliografia:
|
* | 141 |
PRYCZEK JAN
kpr. poż. JAN PRYCZEK
Ur. 26.03. 1920 r., w Piotrkowie Trybunalskim, syn Piotra. W Centralnej Szkole Pożarniczej skończył kurs podoficerski z 13 lokatą. Był członkiem Strażackiego Ruchu Oporu "Skała". Brał udział w akcji przeprowadzonej przez partyzancką grupę wypadową w rejonie Nowego Sącza i Limanowej. Rozstrzelany przez Niemców w Nowym Sączu 31 października 1943 r. Bibliografia:
|
* | 142 |
RODKIEWICZ STEFAN LECH
inż. STEFAN LECH RODKIEWICZ - "Lech", "Murski", "Bronowski", "Leski"
Ur. 6.08.1911 r w Krasnosiółce na Podhalu, syn Stanisława. W 1930 r. uzyskał świadectwo dojrzałości w Gimnazjum im. Mikołaja Kopernika w Bydgoszczy.Był absolwentem Państwowej Wyższej Szkoły Budowy maszyn i Elektrotechniki im. H. Wawelberga i S Rotwanda w Warszawie. Dyplom otrzymał w 1933 r. Następnie ukończył kurs Szkoły Podchorążych Łączności przy pułku radiotelegraficznym w Warszawie i w listopadzie 1934 r., został zatrudniony w Polskiej Akcyjnej Spółce Telefonicznej "PAST" w charakterze teletechnika. Powołany na ćwiczenia rezerwy w 1938 r., brał udział w zajmowaniu Zaolzia. Podczas kampanii wrześniowej był dowódcą radiostacji w sztabie armii "Modlin". W czasie okupacji pracował w PAST oraz w biurze Komisarycznego Kierownika Administracyjnego Pożarnictwa na terenie generalnej Guberni, dr Mariana Filipka. Od 1943 r., zatrudniony był w Centralnej Szkole Pożarniczej jako wykładowca przedmiotu - zakłady ubezpieczeniowe, na kursach oficerskich. W konspiracji działał od 1939 r., był członkiem SZP-ZWZ-AK. Od marca 1941 r. działał w Organizacji Małego Sabotażu "Wawer". Ścigany przez gestapo ukrywał się od lipca 1942 r. W Czasie Powstania Warszawskiego był zastępcą dowódcy 6 kompanii "Wawerskiej" w batalionie AL "Kiliński". 2.10.1944 r. awansowany został do stopnia porucznika. Po kapitulacji oddziałów powstańczych przewieziony do Luckenwalde k. Berlina., a następnie do oflagów Sandbostel i Lubeka. Po wyzwoleniu wrócił do Warszawy. Przez wiele lat pracował w Głównym Komitecie Kultury Fizycznej i Turystyki na stanowisku redaktora. Umarł 4.12. 1981 r., w Warszawie, pochowany na Cmentarzu Powązkowskim. Odznaczony Krzyżem walecznych (23.09.1944 r.). Bibliografia:
|
* | 143 |
ROGOWSKI MIECZYSŁAW
inż. MIECZYSŁAW ROGOWSKI - "Mariański"
Ur. 28.03.1899 r. w Łodzi, syn Bronisława. Absolwent Politechniki Warszawskiej, w 1927 r. uzyskał dyplom inżyniera budowy dróg i mostów. W 1934 r. pracował w Biurze Prewencyjnym PZUW, gdzie zajmował się problemem zmniejszenia palności poprzez stosowanie odpowiednich konstrukcji budowlanych. Współpracował z Instytutem Techniki Budowlanej - prowadził tam w latach 1936-1938 badania odporności ogniowej stali. W tym samym też okresie czasu współpracował z Centralnym Ośrodkiem Wyszkolenia Pożarniczego, którego komendantem był ppłk poż. Izydor Prokopp. Po roku 1939 został wykładowcą budownictwa i materiałów ogniotrwałych - zapobieganie pożarom środkami budowlanymi. Pod jego kierownictwem powstał w Centralnej Szkole Pożarniczej gabinet budownictwa. W czasie okupacji działacz konspiracyjny. Aresztowany na początku 1943 r., uciekł z transportu jadącego do obozu koncentracyjnego w Majdanku. Ranny ukrywał się przez jakiś czas w okolicy Otwocka i Karczewa. Uczestnik Powstania Warszawskiego. W momencie wybuchu powstania był w stopniu porucznika. Pseudonim "Mariański". Szlak bojowy Warszawa Śródmieście. Aresztowany na początku 1943 r. Ranny 17.09.1944 r. - umieszczony w Szpitalu Polowym Mokotowska 55. Zmarł w wyniku odniesionych ran 22.09.1944 r. Autor broszury "Pożary a samozapalenie" (1930), książki "Pożary w zakładach przemysłowych (1937, 1947), skryptu dla słuchaczy kursów oficerskich w CSP zatytułowanego "Profilaktyka pożarowa. Budownictwo przeciwpożarowe" (1943) oraz artykułów dotyczących ochrony przeciwpożarowej, publikowanych w "Przeglądzie Pożarniczym". Bibliografia:
|
* | 144 |
SAROSIEK FELIKS
mjr poż. FELIKS SAROSIEK
Uczestnik walk o niepodległość w czasie I wojny światowej i ruchu oporu przeciw okupantowi hitlerowskiemu, więzień Stutthofu, wieloletni i zasłużony oficer i działacz ochrony przeciwpożarowej. Od 1932 r. był powiatowym instruktorem, a po wyzwoleniu - powiatowym komendantem straży pożarnych w Łomży, inspektorem ochrony przeciwpożarowej przemysłu spożywczego i miejskim komendantem straży pożarnych w Białymstoku. Wyróżniony odznaczeniami państwowymi, wojskowymi i pożarniczymi. Wykładowca w Centralnej Szkole Pożarniczej. Zmarł w marcu 1974 r. Bibliografia:
|
* | 145 |
SCHABOWICZ - KURKA HENRYKA
HENRYKA SCHABOWICZ - KURKA
Ur. 5.06.1927 r., w Warszawie, córka Henryka. Pracę w sekretariacie Centralnej Szkoły Pożarniczej rozpoczeła w lipcu 1943 r. Pracował aż do Wybuchu Powstania Warszawskiego. Mimo młodego wieku była działaczką konspiracji, należała do jednostki 21. pp. Dzieci Warszawy" AK w oddziale "Żaglowiec" w zgrupowaniu "Żywiciela". W Powstaniu uczestniczyła przez cały czas jego trwania. Bibliografia:
|
* | 146 |
SITKIEWICZ WIESŁAW
ppłk poż. WIESŁAW SITKIEWICZ
Ur. 12.02.1920 r. w Utracie (od 1926 r. Piastów). Ukończył Szkołę Powszechną Nr 1 im. Stanisława Staszica w Piastowie, po czym o jego drodze życiowej, czy wręcz o jego losie zadecydowały dwa potężne żywioły społeczne ówczesnej, młodej osady Piastów - Związek Harcerstwa Polskiego i Ochotnicza Straż Pożarna. W wieku 8 lat wstąpił do drużyny pożarniczej 21 Mazowieckiej Drużyny Harcerzy im. Stefana Czarnieckiego w Piastowie. Przeszedł przez niemal wszystkie stopnie harcerskiego wtajemniczenia. Był zastępowym, przybocznym, gospodarzem, sekretarzem Hufca Harcerzy w Piastowie. Zdobył ponad 20 harcerskich sprawności! Ukończył wiele kursów, w tym kilka bardzo prestiżowych, np. harcersko-pożarniczy II stopnia w Brwilnie k/Płocka, czy harcersko-pożarniczy III stopnia w Augustowie. Wykładowcami na tych kursach byli członkowie Głównej Kwatery ZHP i Komendy Mazowieckiej Chorągwi Harcerzy, tacy jak hm inż. Wacław Prochnau oraz profesjonalni oficerowie pożarnictwa. W 1935 r. brał udział w spektakularnym Zlocie Harcerstwa Polskiego w Spale. Próbę Harcerza Orlego złożył w Komendzie Mazowieckiej Chorągwi Harcerzy 31 marca 1939 r., a Harcerza Rzeczypospolitej na kursie podharcmistrzowskim w Mogiłach k/Rawki 21 lipca 1939 r. Po tym kursie mianowany został podharcmistrzem ZHP. Równie bogata w zdarzenia i osiągnięcia była Jego kariera pożarnicza. Wszechstronnie wyszkolony teoretycznie i doświadczony praktycznie z powodzeniem podjął w czasie II wojny światowej pracę w piastowskiej OSP, a następnie zawodowej Warszawskiej Straży Ogniowej. W roku 1946 ukończył Centralną Szkołę Pożarnictwa i uzyskał stopień podporucznika pożarnictwa. Był Powiatowym Komendantem Straży Pożarnych w Legnicy, a następnie w Płońsku. W 1953 r. został przeniesiony do Warszawy, gdzie pełnił funkcję starszego inspektora ochrony przeciwpożarowej w resorcie budownictwa. Z tego stanowiska w 1978 r. przeszedł na emeryturę w stopniu podpułkownika pożarnictwa. W czasie wojny obronnej 1939 r. 10 września wraz z grupą harcerzy ze 132 i 150 MDH wstąpił na ochotnika do WP - 1 Dywizja Artylerii Konnej odwody, 146 Kolumna stacjonująca w Mińsku Mazowieckim. Po rozwiązaniu oddziału i powrocie do Piastowa już w listopadzie 1939 r. otrzymał polecenie zorganizowania tajnego harcerstwa w Piastowie. W 1940 r. powstała Grupa Konspiracyjna "Wawer" przekształcona później w trzy "Roje" "Szarych Szeregów". Wiesław Sitkiewicz sprawował nad harcerzami nadzór z ramienia ZWZ i AK. Ukończył konspiracyjną Szkołę Podchorążych im. Władysława Sikorskiego i został awansowany na stopień plutonowego podchorążego. Za całokształt pracy w Ruchu Oporu otrzymał w styczniu 1945 r. awans na stopień podporucznika piechoty. Przydzielony był do plutonu szturmowego nr 1736 operującego w ramach 7 kompanii "Jowisz" z siedzibą w Piastowie. Na przełomie lat 1943-44 uczestniczył z bronią w ręku w akcji dywersyjnej "Kedywu" na terenie powiatu otwockiego i warszawskiego. Jako czynny strażak udzielał pomocy Żydom w Getcie Warszawskim, a także brał udział w sabotażach i dywersjach. Pracując jako zawodowy strażak był ławnikiem Sądu Rejonowego we Wrocławiu oraz radnym i członkiem prezydium Powiatowej i Miejskiej Rady Narodowej w Płońsku. Odznaczony (min.): Krzyżem Walecznych, Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski, Złotym Krzyżem Zasługi, Krzyżem Armii Krajowej, Krzyżem Partyzanta, Srebrnym Krzyżem Zasługi ZHP z Mieczami, Złotym Znakiem Związku OSP, Medalem za Wolność i Zwycięstwo, szczycił się także tytułem Honorowego Wykładowcy Oficerskiej Szkoły Pożarniczej. Złota Księga Miasta Piastowa charakteryzuje Go skrótowo: Długoletni działacz ZHP i OSP. Współorganizator i wiceprezes Klubu Seniorów Harcerzy i Pożarników w Piastowie, organizator Terenowego Harcerskiego Kręgu Seniorów im. Szarych Szeregów w Piastowie. Współorganizator miejsc pamięci narodowej. Honorowe Obywatelstwo Miasta Piastowa otrzymał 17.07.1987 r. Zmarł 7.07.1994 r. Został pochowany na Cmentarzu Bródnowskim. |
147 |
SKURA WŁADYSŁAW
kpt. poż. WŁADYSŁAW SKURA
Ur. 5.10.1911 r., w Terespolu, syn Antoniego. W 1936 r. był instruktorem powiatowym w Rybniku. Do Centralnej Szkoły Pożarniczej w Warszawie został skierowany przez Zawodową Straż Pożarną w Radomiu. Z dniem 1 grudnia 1942 r., objął stanowisko dowódcy Oddziału Doświadczalnego w CSP. Komendant I kursu dla podoficerów zawodowych w dniach 28.02-29.06.1944 r. Pracował do wybuchu Powstania Warszawskiego, w którym uczestniczył jako żołnierz. Kpt poż. Władysław Skura był oficerem operacyjnym plutonu 259 AK Zgrupowania "Żywiciel", Obwód II Żoliborz Powstanie Warszawskie. Bibliografia:
|
* | 148 |
SOBCZYK FRANCISZEK
ppłk poż. FRANCISZEK SOBCZYK
Ur. 1.04.1892 r., w Rzeszowie, syn Walentego. Po ukończeniu we Lwowie w 1922 r., kursu pożarnictwa podjął pracę jako instruktor pożarnictwa w Polskiej Dyrekcji Ubezpieczeń Wzajemnych. Następnie od czerwca 1923 r. jako pierwszy kadrowy oficer, pełnił funkcję inspektora Związku Straży Pożarnych Województwa Białostockiego - z wielką energią organizował ochronę przeciwpożarową na zaniedbanym pod tym względem terenie. W 1933 r. został przeniesiony na równorzędne stanowisko inspektora krakowskiego Okręgu Wojewódzkiego Związku, na którym pracował do wybuchu wojny. Od czerwca 1940 r. do rozpoczęcia Powstania Warszawskiego pełnił funkcję instruktora pożarniczego dystryktu warszawskiego (jego siedziba była w budynku CSP). Uczestnik Strażackiego Ruchu Oporu "Skała". Podczas okupacji niemieckiej uczył przedmiotów - organizacja pożarnictwa oraz wyszkolenie przeciwpowodziowe na kursach oficerskich w Centralnej Szkole Pożarniczej. W czasie Powstania Warszawskiego dwukrotnie ranny. W 1945 r. objał stanowisko wojewódzkiego inspektora pożarnictwa w Urzędzie Wojewódzkim w Krakowie (od grudnia 1946 r., kierownika Oddziału ds. Ochrony przed Pożarami i Innymi Klęskami, w tym samym Urzędzie Wojewódzkim). Równocześnie w pierwszym kwartale 1946 r., wszedł w skład Wojewódzkiej Komisji Zarządzającej w Krakowie, powołanej przez Zarząd Przymusowy reaktywowanego Związku Straży Pożarnych RP, a po wyborze w 1947 r. wojewódzkich władz związkowych od trzeciego kwartału tego roku był również inspektorem wojewódzkim Okręgu Wojewódzkiego Związku w Krakowie. Od 13 lutego 1946 r., do ostatniego kwartału tego roku - skarbnik Zarządu Przymusowego Związku Straży Pożarnych RP. W roku 1950 komendant główny straży pożarnych płk WP Bolesław Chmura-Łazarski, przeniósł go do Komendy Głównej Straży Pożarnych, gdzie pracował w Wydziale Organizacyjno-Operacyjnym (1950-1955), a później aż do emerytury w Wydziale Organizacyjnym KGSP. W latach 1946-1955 ył wykładowcą na kursach dla zawodowych oficerów pożarnictwa w szkole pożarniczej na Żoliborzu. Odszedł na emeryturę w 1966 r. w stopniu kapitana sztabu (pułkownika pożarnictwa). Umarł 7.11.1970 r., pochowany na cmentarzu Wawrzyszewskim w Warszawie. Bibliografia:
|
* | 149 |
STAHL-STAL JERZY
ppłk poż. JERZY STAHL-STAL - "Jurek", "Kalwinek", "Wilk"
Ur. 5.04.1920 r. w Warszawie, syn Bernarda. 1.05.1943 r. rozpoczyna służbę pożarniczą jako strażak z cenzusem w V Oddziale Warszawskiej Straży Ogniowej na Pradze. Był to przydział formalny, bo natychmiast został do IV Oddziału na kurs dla kandydatów dla podoficerów W.S.O. w okresie 1.05-31.12.1943 r. Współpracował z por. Michałem Pogorzelskim "Tak" komendantem strażackiej bazy pomocy Żydom przy ul. Chłodnej. Członek Warszawski ego Okręgu Armii Krajowej - WSOP (Wojskowa Służba Ochrony Powstania) - przydział nieznany. Oddział Korpus Bezpieczeństwa (KB) - przydział nieznany Warszawski Korpus Armii Krajowej (od 20.09.1944) 28. Dywizja Piechoty AK im. Stefana Okrzei - 72. pułk piechoty. Należał także do Strażackiego Ruchu Oporu "Skała" w okresie 1940-1944).Po powstaniu wyszedł wraz z ludnością cywilną. Po wojnie pracował czasowo w III Oddziale W.S.O na Polnej. Za sprawą płk poż. J. Mikuły ówczesnego Inspektora Pożarnictwa Województwa Śląsko-Dąbrowskiego, został zastępcą dowódcy plutonu w MZKSP Katowice i pracował tam do 1946 r. Pełnił funkcję adiutanta Komendanta Zawodowej Straży Pożarnej w Gdańsku, a następnie w latach 1950-1962 w Wojewódzkiej Komendzie Straży Pożarnych w Gdańsku. W latach 1950-1953 nieetatowy wykładowca w Centralnej Oficerskiej Szkole Pożarniczej oddział w Gdański. W 1962 r., został powołany na stanowisko Komendanta Miejskiego Straży Pożarnych w Gdańsku. Ostatni okres służby czynnej zawodowo, spędził w Zjednoczeniu Portów Morskich, na stanowisku inspektora ochrony przeciwpożarowej, skąd przeszedł na emeryturę w stopniu ppłk poż. w 1980 r. W 1992 r., opublikował swoje wspomnienia z czasów Powstania Warszawskiego. Zmarł 10.11.1994 r., w Warszawie. Odznaczony (min.): Krzyż Walecznych, Krzyż kawalerski Orderu Odrodzenia Polski, Złoty Znak Związku OSP. Bibliografia:
|
150 |
STRUŚ WŁODZIMIERZ
płk poż. WŁODZIMIERZ STRUŚ
Uczestnik I kursu oficerskiego w Centralnej Szkole Pożarniczej w latach 20.09.1942 - 27.02.1943. Brat mjr Tadeusza Strusia "Kaktus" który był w okresie okupacji niemieckiej jednym z najdzielniejszych i najofiarniejszych dowódców Armii Krajowej. Walczył i działał w okręgu radomsko - kieleckim AK „Jodła”, pełniąc wiele funkcji dowódczych. W kwietniu 1944 r. „Grupa Lotna” połączyła się z „Jędrusiami”, tworząc później 4. Kompanię 2 pp leg. AK. W lipcu 1944 r. „Kaktus” objął funkcję szefa saperów 2. Dywizji Piechoty leg. AK i pełnił ją do października 1944 r. Latem 1944 r. po rozformowaniu częściowym 2pp leg. AK Major objął dowództwo 2. Batalionu. 12 października 1944 r. został dowódcą Zgrupowania AK, złożonego z części 2. i 13. batalionu 2 pp leg. AK. Jednostka ta liczyła 300 żołnierzy, w tym 23 oficerów. Miała ona przejść w rejon Gór Świętokrzyskich i przebić się przez front na przyczółku sandomierskim, skąd pochodziła większość żołnierzy. Później Major „Kaktus” kwaterował krótko w Wąchocku, gdzie był w kontakcie z rodzinami Brewków i Huziuków, związanymi z konspiracją i partyzantką AK. Później kwaterował w Sieradowicach u rodziny Gumowskich. Stamtąd w styczniu 1945 r. udał się do Częstochowy, gdzie objął funkcję inspektora AK. Włodzimierz Struś z bratem przebył cały szlak bojowy. Dyrektor Ośrodka Badawczo-Rozwojowego Ochrony Przeciwpożarowej (OBROP) w okresie 01.03.1975–31.12.1976 r. Kpt. szef poż, szef Służby Normalizacji i Informacji Technicznej i Ekonomicznej KGSP, członek Komitetu Redakcyjnego "Przeglądu Pożarniczego" i "Biuletynu Technicznego KGSP" - napisał szereg pozycji prasowych i książkowych z zakresu techniki pożarniczej. Bibliografia:
|
* | 151 |
SZCZEPKOWSKI JERZY
strażak JERZY SZCZEPKOWSKI
Ur. 8.07.1920 r., w Poznaniu, syn Henryka. W Centralnej Szkole Pożarniczej pracował w latach 1941-1943, jako telefonista, przez jakiś czas pracował też w warsztatach szkolnych. W konspiracji żołnierz Kedywu. Po wojnie nie wrócił już do pracy w pożarnictwie. W 1951 r. w porcie gdyńskim uległ bardzo ciężkiemu wypadkowi. Zm. 11.04.1953 r. w Warszawie. Pochowany został na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie. Bibliografia:
|
* | 152 |
SZEMPLIŃSKI ANDRZEJ EUGENIUSZ
plut. poż. ANDRZEJ EUGENIUSZ SZEMPLIŃSKI - "Strażak", "Sroka"
Ur. 13.08.1925 r. w Warszawie, syn Józefa. Gdy wybuchła wojna jest uczniem II klasy Gimnazjum im. J. Lelewela w warszawie. Podczas okupacji kontynuuje naukę na tajnych kompletach. W maju 1942 r. został przyjęty na kurs strażaka zawodowego, po jego ukończeniu rozpoczał pracę w Oddziale Doświadczalnym Centralnej Szkole Pożarniczej na zmianie ogn. poż. Ludwika Staniszewskiego. Po ukończeniu w 1943 r., kursu podoficerskiego, awansowany do stopnia kaprala pożarnictwa, a wiosną 1944 r. mianowany plutonowym poz. Aktywny żołnierz konspiracji, członek AK i Strażackiego Ruchy Oporu "Skała". Uczestnik wypadu strażackiego oddziału partyzanckiego na posterunek polskiej policji granatowej w Skrzydlnej, w pow. limanowskim. W Powstaniu Warszawskim w 259. plutonie AK w zgrupowaniu "Żywiciela". Po upadku Powstania Warszawskiego został wywieziony do stalagu XI A w Altengrabow. Po wyzwoleniu obozu przez wojsko amerykańskie, 13 kwietnia 1945 r, wcielony został do 1 Dywizji Pancernej gen. Maczka. Zdemobilizowany 5 sierpnia 1947 r., 13 sierpnia był już w kraju. Od września 1947 r. do stycznia 1948 r. pracował w Wydziale Technicznym Związku Straży Pożarnych RP. W 1948 r. zdał egzamin maturalny i podjął studia na Wydziale Geodezji Politechniki Warszawskiej. Dyplom ukończenia studiów otrzymał w 1952 r. Autor poczytnych powieści o Powstaniu Warszawskim "Skradziona młodość" (Warszawa, 1999), "Na szlaku pokoleń" (1994), "Przepustka do życia" (2002). Zm. 21.10.2006 r., w USA. Bibliografia:
|
* | 153 |
SZEWCZYK JÓZEF
st. ogn. poż. JÓZEF SZEWCZYK - "Sawicz"
Ur. w 1896 r. w Radomiu, syn Macieja. Ponieważ współżycie z ojczymem nie układało się najlepiej, wcześnie wyszedł z domu rodzinnego. W roku 1914 wstąpił do Legionów Polskich, gdzie służył w pułku ułanów krechowieckich. Ciężko ranny w 1916 r. w nogi, długo leżał w szpitalu. Brał dwukrotnie udział w powstaniach śląskich gdzie jego bezpośrednim dowódcą był ówczesny kpt. Jerzy Lgocki. W roku 1918 przeszedł z liniowej służby wojskowej do Szkoły Gazowej w Warszawie, gdzie ukończył kurs instruktorów obrony ppgaz. - pdym. i pozostał jako wykładowca do momentu wybuchu II wojny światowej. W roku 1938 Szkoła Gazowa została przeniesiona do Brześcia nad Bugiem, więc Szewczyk na własną prośbę przeszedł do Centrum Wyszkolenia Sanitarnego przy Szpitalu Ujazdowskim, gdzie pracował na stanowisku wykładowcy. Po wybuchu Ii wojny światowej brał udział w ewakuacji ośrodka w którym pracował, dostał się jednak do niewoli niemieckiej i jako wojskowy (stopień chorążego) został umieszczony w Stalagu pod Wrocławiem. W lutym 1940 r. uciekł z obozu jenieckiego i powrócił do Warszawy, jako były wojskowy długo nie mógł znaleźć pracy. Pomógł mu jednak płk Jerzy Lgocki, który zatrudnił go w Centralnej Szkole Pożarniczej i wciągnął do ruchu oporu. W połowie 1941 r., rozpoczał pracę w dziale wyszkoleniowym CSP jako instruktor obrony przeciwgazowej i przeciwdymowej. Poza udziałem w szkoleniu pożarniczym, prowadził także szkolenie wojskowe dla młodych pracowników CSP, członków Strażackiego Ruchu Oporu "Skała" z zakresu musztry. Szkolenie z tej tematyki było jego domeną. Działał w konspiracji 1939-1944: Kedyw Komendy Głównej Armii Krajowej - Brygada Dywersyjna "Broda 53" - batalion "Zośka". Oddział bojowy: Armia Krajowa - zgrupowanie "Kryska" - 6. kompania - I pluton. Szlak bojowy - Górny Czerniaków. W nocy 17 maja 1943 r., został przez Gestapo aresztowany i uwięziony na Pawiaku. Mimo iż poddano go wyjątkowo okrutnemu i bestialskiemu śledztwu nie wydał nikogo. Został rozstrzelany 29 maja 1943 r. w masowej egzekucji w ruinach getta przy ul. Okopowej. Odznaczony: Krzyżem Walecznych z Mieczami, Orderem Gwiazdy Górnośląskiej, Złotym Krzyżem Zasługi. Wszystkie pozostałe po nim pamiątki, dokumenty, w tym odznaczenia rodzina ofiarowała Instytutowi Polskiemu im. gen. W. Sikorskiego w Londynie. Bibliografia:
|
* | 154 |
TAMOWICZ WŁADYSŁAW
strażak WŁADYSŁAW TAMOWICZ
Pracował w Oddziale Doświadczalnym Centralnej Szkoły Pożarniczej. Członek AK. Podczas powstania wyszedł z miasta z ludnością do Dulagu 121. W obozie Auschwitz -od 17.IX.1944r. Miał numer-197 308. Potem został przewieziony do obozu Mauthausen-Gusen, w którym zginął. Bibliografia:
|
155 |
TEICHERT JAN
płk poż. JAN TEICHERT - "Stawski"
Ur. 1913 r. Podczas wojny komendant MZSP Radom, z-ca instruktora dystryktu radomskiego i z-ca komendanta dystryktu SRO „Skała”. Por. Jan Teichert – ps. „Stawski”, Żołnierz z Okręgu Radomsko-Kieleckiego, kryptonim „Jodła” Obwód Radom, Placówka Radom. Po powrocie z niewoli pracował w Straży Ogniowej w Warszawie jako aspirant pożarnictwa, a od 1 maja 1945 r. w Elblągu: instruktor powiatowy pożarnictwa, powiatowy komendant Straży Pożarnych Województwa Gdańskiego - legitymację tymczasową informującą o tym stanowisku podpisał Główny Inspektor Pożarnictwa inż. Eugeniusz Doering, z Ministerstwa Administracji 10.10.1945 r.), następnie był zastępcą komendanta Zawodowej Straży Pożarnej w Elblągu. Równocześnie organizował straż w terenie, m.in. w Tolkmicku i Milejewie. W marcu 1953 r., jako kapitan pożarnictwa, został komendantem wojewódzkim Straży Pożarnych w Olsztynie. Pełnił tę funkcję do 1975 r., gdy w stopniu pułkownika pożarnictwa przeszedł z stan spoczynku. Absolwent kursu oficerskiego w Centralnej Szkole Pożarniczej. Był członkiem ŚZŻAK, Środowisko „Jodła” w Poznaniu. Zmarł 8.11.2005 r. – żył 92 lata. Wyróżniony m.n. Medalem Honorowym im J. Tuliszkowskiego (1993). Bibliografia:
|
* | 156 |
TRZCIŃSKI CZESŁAW ZYGMUNT
płk CZESŁAW ZYGMUNT TRZCIŃSKI
Ur. w 1930 r. Członek AK. Z pożarnictwem był związany od 1954 r., a służbę rozpoczął w KP Straży Pożarnych w Garwolinie. We wrześniu 1963 r. został skierowany do Wołomina, gdzie od stycznia 1964 r. pełnił funkcję komendanta powiatowego. Absolwent studium uzupełniającego w SOP w 1966 r. We wrześniu 1981 r., przeniesiony do służby w SGSP, od lutego 1983 r. pracował w KG PSP, a następnie od lipca 1989 r., w CNBOP. Od 1989 r. swoją wiedzę i doświadczenie wykorzystywał w służbie w Zarządzie Głównym ZOSP RP, skąd w marcu 1991 r. odszedł na emeryturę w stopniu pułkownika. Był członkiem Zarządu Oddziału Powiatowego OSP w Wołominie, a przez trzy kadencje pełnił funkcję prezesa zarządu Oddziału Miejsko Gminnego OSP w Wołominie. Dla płk Trzcińskiego pożarnictwo było nie tylko służbą, ale i ogromną pasją. To jemu zawdzięcza się organizację Zawodowej Straży Pożarnej w Wołominie, był jej pierwszym i najdłużej dowodzącym komendantem. Był także inicjatorem i uczestnikiem wielu akcji mających na celu propagowanie ochrony przeciwpożarowej organizowanych i wspieranych przez PSP. Zmarł w 2010 r. Odznaczenia: m.in. Krzyż kawalerski Orderu Odrodzenia Polski, Złoty Krzyż Zasługi, Złoty Znak ZOSP, złoty medal "Za Zasługi dla Pożarnictwa" Krzyż Armii Krajowej "Akcja Burza". Bibliografia:
|
157 |
WAGNER EUGENIUSZ
mjr poż. EUGENIUSZ WAGNER
Ur. 10.07.1921 r., w Łodzi, syn Henryka. Zm. 27.02.1974 r. w Sopocie. Do Warszawy przybył w 1939 r., rozpoczął pracę w WSO i brał udział w obronie stolicy razem z ojcem Henrykiem Wagnerem i bratem Tadeuszem. Następnie pracował w Centralnej Szkole Pożarniczej w Oddziale Doświadczalnym. W 1941 r. przeszedł do Warszawskiej Straży Ogniowej. Od listopada 1941 r. aż do zakończenia wojny pracował w zawodowej Straży Pożarnej w fabryce "Krusche Ender" w Moszczenicy w woj. piotrkowskim. W konspiracji działałw Korpusie Bezpieczeństwa AK i w Strażackim Ruchu Oporu "Skała". Po wyzwoleniu wrócił do Łodzi, później pracował w Opolu a następnie w Bielsku - Białej. Od 1948 r. na Wybrzeżu jako inspektor ochrony przeciwpożarowej rejonu przemysłu poligraficznego w Gdańsku. W 1956 r. był w stopniu majora pożarnictwa. Umarł w 1974 r. w Sopocie i został pochowany na miejscowym cmentarzu. Bibliografia:
|
* | 158 |
WAWRZYNIEC WALTER-WALTEREIT WŁADYSŁAW
kpr. poż. WALTER-WALTEREIT WŁADYSŁAW WAWRZYNIEC - "Wuwer"
Ur. 22.10.1923 r. w Warszawie. Kapral podchorąży Armii Krajowej ps. "Wuwer", żołnierz pułku "Baszta", komp. B III 3. W Centralnej Szkole Pożarniczej pracował w oddziale Doświadczalnym. Uczestnik Powstania Warszawskiego, zginał w walce 24 września 1944 r. na Czerniakowie. Bibliografia:
|
* | 159 |
WIERCIŃSKI JÓZEF
płk poż. Józef Wierciński
płk poż. Józef Wierciński syn Konstantego, matka Petronela ur. 11.02.1904 r. w Antoniowie, powiat Lublin. Zmarł w 1986 r. Ukończył Państwowe Gimnazjum Matematyczno-Przyrodnicze oraz I rok studiów na Wydziale Prawa Uniwersytetu Lubelskiego W latach 1918-1922 działał aktywnie w Związku Harcerstwa Polskiego. 1921 r. ukończył podstawowy kurs pożarniczy III stopnia, jest słuchaczem kursu instruktora pożarnictwa dla członków KTP w 1928 r. w Warszawie oraz kurs udoskonalający dla oficerów pożarnictwa w 1931 r. Służbę pożarniczą rozpoczął w 1928 r., jako instruktor powiatowy Związku Straży Pożarnych RP w Sarnach, gdzie funkcję pełnił do 1935 r. Uczestnik kampanii wrześniowej. potem do 1940 r., pozostawał bez pracy, później w latach 1940-1942 jako powiatowy inspektor pożarnictwa w Radzyniu, a w latach 1942-1943 jako inspektor powiatowy w Puławach. Następnie kierował ochroną przeciwpożarową w Dowództwie Okręgu Korpusu Wojska Polskiego w Toruniu. W listopadzie 1943 r., jako powiatowy instruktor pożarnictwa w Puławach, kpt. J. Wierciński został aresztowany i więziony w Kazimierzu, Radzyniu Podlaskim oraz na Zamku w Lublinie (za uczestnictwo w strażackim ruchu oporu). Dzięki ciągłym interwencjom u władz nienieckiej policji porządkowej, sprawującej nadzór nad polskimi strażami pożarnymi, 10 kwietnia 1944 r., kapitan poż. J. Wierciński został zwolniony z więzienia. W chwili zwolnienia był chory, zdołał jednak jeszcze o własnych siłach dojść do odległego o około 200 m od więzienia, mieszkania kpt. poż. Mariana Frydryszaka. Wezwany lekarz stwierdził tyfus plamisty, więc chorego ulokowano natychmiast w szpitalu. Dzięki troskliwej opiece polskich lekarzy i personelu szpitalnego wyzdrowiał. Nie był jednak w stanie podjąć pracy zawodowej, nie miał żadnych środków do utrzymanie siebie i rodziny. Pomógł mu dr. Marian Filipek, Komisaryczny Kierownik Administracyjny Pożarnictwa, przyznając zapomogę, która umożliwiła mu kurację rekonwalescencyjną w Nałęczowie. W sierpniu 1944 r. kpt. J. Wierciński wstąpił w szeregi Ludowego Wojska Polskiego. Po wyzwoleniu pracował jako kierownik zespołu socjalnego „Film Polski” w Łodzi a potem w wojskowych jednostkach ochrony przeciwpożarowej – jako zastępca szefa wydziału, Dowództwa Okręgowego Wojska nr 4 w Katowicach, gdzie pełnił funkcję do marca 1946 r. Pół roku tzn. 04.-09.1946 pracuje jako referent techniczny w M.O.N. Departamentu Kwat. i Budownictwa w Warszawie. Następnie w latach 1948-1949 jako inspektor przeciwpożarowy w Państwowych Zakładach Zbożowych w Łodzi. 1.03.1949 r., awansował na stopień st. kapitana poz. według etatu kapitana szefa. Organizował wojewódzką komendę straży pożarnych w Łodzi i pełnił też w tej komendzie stanowisko komendanta w latach 20.04.1950-1.12.1950. W latach 1950-1952 w stopniu mjr pożarnictwa pełnił stanowisko komendanta Centralnej Oficerskiej Szkoły Pożarniczej. W latach 10.08.1952-31.12.1969 jako starszy oficer w Komendzie Głównej Straży Pożarnych. W międzyczasie w latach 1954-1955 pracował jako społeczny instruktor pracy. Na podstawie orzeczenia Komisji Egzaminacyjnej do Spraw Specjalizacji Oficerów Korpusu Technicznego Pożarnictwa, uzyskał w dniu 13.12.1963 r. specjalizację w zakresie organizacji. 1.07.1968 r. został zastępcą kierownika samodzielnej sekcji w KG Straży Pożarnej. W latach 1966-1967 pracował dodatkowo w Grand Hotelu „Orbis” w Warszawie, po czym dodatkowo na pół etatu w Miejskim Przedsiębiorstwie Robót Ogrodniczych w Warszawie, ul Senatorska 37 w zakresie ochrony przeciwpożarowej. W latach 60-tych był starszym oficerem służby Organizacyjnej Komendy Głównej Straży Pożarnej aż do przejścia na emeryturę 31.01.1970 r. Brał żywy udział w szkoleniu politycznym. Pracował społecznie po linii związku zawodowego. W latach 60-tych XX w, był członkiem komitetu redakcyjnego „Przeglądu Pożarniczego”. Bibliografia:
|
160 |
WISŁAWSKI MIECZYSŁAW
płk poż. MIECZYSŁAW WISŁAWSKI - "Wis"
Ur. 1925.11.11 w Warszawie. Pseudonim "Wis" Udział w konspiracji: od 1942 - Narodowe Siły Zbrojne - Okręg I A Warszawa-Miasto. Armia Krajowa - I Obwód "Radwan" (Śródmieście) - zgrupowanie "Chrobry II" - I batalion "Lecha Żelaznego" - 1. kompania "Warszawianka” - I pluton. Szlak bojowy: Wola - Śródmieście Północ. Po Powstaniu w niewoli niemieckiej. Zmarł 26 grudnia 1999 r., w Warszawie wykładowca etatowy Szkoły Oficerów Pożarnictwa (1959-1969), uczył przedmiotu hydraulika. Bibliografia:
|
161 |
WIŚNIEWSKI WAWRZYNIEC
płk poż. WAWRZYNIEC WIŚNIEWSKI - "Janina"
Ur. 5.09.1911 r., w Warszawie, syn Stanisława i Heleny z d. Leszczyńskiej. W 1936 r. zdał maturę w liceum im. T. Rejtana w Warszawie. Zmobilizowany 28 sierpnia 1939 r. do 10 Dywizjonu Artylerii Przeciwlotniczej (10 DAPL Warszawa -Bemowo). 21września 1939 wraz ze swym Dywizjonem przekroczył granicę polsko-węgierską. Od października 1939 do sierpnia 1940 r. przebywał w obozach wojskowych: Felsohangony, Ozd, Banreve, Ostfyansonfa i jenieckich (Kaiserlichensteinbruch - Austria Dolna). W konspiracji od 1941: OW-KB "Skała" - Strażacki Ruch Oporu, obszar Warszawa-Praga w Oddziale Korpusu Bezpieczeństwa (KB) - pluton Warszawskiej Straży Ogniowej porucznika Michała Pogorzelskiego. Dowódcy: por. Józef Buchalski "Kiepura" i płk Leon Korzewnikjanc "Doliwa". Udział w akcjach gaśniczych oraz ratowania zasypanych, wydostawaniu rannych i zabitych. Ze Starego Miasta wyszedł kanałami z placu Krasińskich pod ulicami: Miodową, Krakowskim Przedmieściem do ul. Wareckiej. Po krótkim postoju na ulicy Złotej (kino "Palladium") przeszedł przekopem przez Al. Jerozolimskie do punktu Mokotowska 56. Wyszedł z miasta - wraz z plutonem dowodzonym przez por. Michała Pogorzelskiego zwartą kolumną pomaszerował w dn. 6.10.1944 w kierunku Dworca Warszawa-Zachodnia. Ulokowany następnie na terenie Zakładów Mechanicznych "Ursus", gdzie opiekę nad plutonem przejął kpt. Jerzy Broński - oficer Warszawskiej Straży Ogniowej. Po wydostaniu się z obozu Wawrzyniec Wiśniewski przebywał w okolicach Piastowa, skąd po wkroczeniu wojsk radzieckich udał się pieszo w dn. 18 stycznia 1945 r. do Warszawy. We wrześniu 1939 r. żołnierz 10 DAPL (szlak bojowy: Warszawa-Paluch - Lublin- Kiwerce - Zbaraż - Podzamcze - Podzameczek - Wisniowce - Stanisławów). Członek Strażackiego Ruchu Oporu "Skała" ( kierownictwo Obszaru Warszawa-Praga) OSP Targówek. Dowódca akcji podpalenia i następnie pozorowania gaszenia fabryki części do samolotów "Avia" na Marymoncie w Warszawie, w wyniku której fabryka spłonęła (12 kwietnia 1942 - kryptonim "Akcja gaśnic"). Wielokrotnie brał udział w akcjach OSP Falenica mających na celu zdobycie broni, amunicji i żywności pochodzących z niemieckich transportów. OSP Falenica przeprowadzała także typowe akcje sabotażowe (wysadzenie pociągu "Urlaubszug" w Pogorzeli, gm. Otwock, spalenie tartaku w Falenicy). W czasie Powstania oddelegowany do ochrony przeciwpożarowej na Starym Mieście. Po wojnie awansował do stopnia płk Straży Pożarnej, następnie na Głównego Inspektora Ochrony Ppoż Ministerstwa Przemysłu Spożywczego i Skupu. Nigdy nie wstąpił do PZPR. Absolwent II kursu uzupełniającego dla podoficerów zawodowych w Centralnej Szkole Pożarniczej - 5.10-29.11.1942 r., oraz I po wojnie kursu dla zawodowych oficerów pożarnictwa w okresie 5.07. - 6.10.1946 r. Bibliografia:
|
* | 162 |
WŁASIUK WŁODZIMIERZ
mjr poż. WŁODZIMIERZ WŁASIUK
W latach okupacji aktywny uczestnik walki w ruchu oporu, uczestniczył czynnie w akcjach dywersyjnych, w powstaniu warszawskim został ranny. Uczestnik VII kursu oficerskiego Centralnej Szkoły Pożarniczej (21.08 - 12.12.1947 r.). Po wyzwoleniu skończył Szkołę Oficerów Pożarnictwa. Stanowił kadrę dydaktyczną SOP w latach 1950-1955. Prowadził przedmioty takie jak - zaopatrzenie wodne, opracowywanie planów obrony przeciwpożarowej obiektów. Od początku swej pracy w ochronie przeciwpożarowej, szczególnie interesował się działalnością profilaktyczną. Dzięki systematycznemu pogłębianiu swych kwalifikacji stał się specjalistą w tej dziedzinie. Od wielu lat kierował pracami Służby Zapobiegania Pożarom w KGSP. Był autorem kilku książek z zakresu swej specjalności i wielu artykułów publikowanych w Przeglądzie Pożarniczym. Zmarł w 1967 r. Bibliografia:
|
* | 163 |
WOJCIECHOWSKI LONGIN
płk poż. LONGIN WOJCIECHOWSKI "Ronin"
Urodził się 15.03.1915 r. w Wilnie. Szkołę podstawową, gimnazjum oraz Seminarium Nauczycielskie ukończył w 1936 r. w Wilnie. W roku 1936 odbył służbę w Szkole Podchorążych Rezerwy w 5 pułku piechoty Legionów w Wilnie. Uczestnik I kursu oficerskiego w WSOP (1.03 - 31.07.1939 r.). w Warszawie. W sierpniu 1939 r. został dowódcą plutonu Zawodowej Straży Pożarowej w Wilnie i rozpoczął studia na Wydziale Matematyczno - Fizycznym Uniwersytetu im Stefana Batorego w Wilnie. Po rozwiązaniu Uniwersytetu przez władze litewskie, został aresztowany i skazany na pobyt w obozie ciężkiej pracy w Perweniszkach. Z obozu zdołał zbiec w wyniku objęcia władzy na Litwie przez sowietów w 1940 r. Podjął pracę zarobkową jako kierowca, jednocześnie został zaprzysiężony i rozpoczął działalność konspiracyjną. Z polecenia Inspektoratu „BC” latem 1942 r. objął komendę posterunku policji białoruskiej w Kleszczanach, tworząc komórkę Armii Krajowej na tamtym terenie. Jednocześnie Komendant Strażackiego Ruchu Oporu "Skała" w obwodzie wileńskim. Na początku 1943 r. powrócił do Wilna podejmując służbę w Garnizonie miasta Wilna. Mianowany 15.08.1943 r. na stanowisko zastępcy dowódcy nowo powoływanego Oddziału partyzanckiego por. Zygmunta Szyndzielarza „Łupaszka” i wyruszył z nim nad jezioro Narocz celem objęcia od por. Antoniego Burzyńskiego ps. „Kmicic” jego Oddziału. Przed dotarciem na miejsce i skontaktowaniu się z „Kmicicem”, nastąpiło aresztowanie żołnierzy jego Oddziału wraz z dowództwem przez partyzantkę sowiecką dowodzoną przez Fiodora Markowa i wymordowanie dużej części jego żołnierzy. W nowo odtworzonym Oddziale por. „Łupaszki” pełnił funkcję jego zastępcy. W marcu 1944r. został dowódcą nowo powołanego w wyniku podziału 5 Brygady. Dowodził IV brygadą AK "Narocz" w czasie operacji "Ostra Brama" w lipcu 1944 r. W latach 1942-1944 Brygada stoczyła 112 walk. wysadziła 32 pociągi, rozbiła dwa obozy (Michaliszki i uwolnienie 3 batalionu w Nowosiółkach). Za udział w walce spotkaniowej dnia 13.07.1944 r. z wojskiem niemieckim wycofującym się z Wilna pod Krawczunami i Nowosiółkami oraz wykazaną odwagę i męstwo, został przez Komendanta Okręgu Wileńskiego Armii Krajowej mianowany do stopnia kapitana przedstawiony do odznaczenia Krzyżem Virtuti Militari 5 kl. Brał udział w odprawie oficerów Armii Krajowej w Boguszach, gdzie został przez NKWD aresztowany i osadzony w więzieniu przy ul Ofiarnej w Wilnie. W końcu roku 1945 został wywieziony do obozu NKWD w Riazaniu. Zwolniony 13.12.1947 r. powrócił do Polski i zamieszkał w Gdańsku. Podjął studia na Politechnice Gdańskiej z której został relegowany za służbę w Armii Krajowej. Przeniósł się do Warszawy i tam ukończył studia uzyskując tytuł inżyniera. Był wykładowcą w Szkole Oficerskiej Pożarnictwa w Warszawie - Kierownik Cyklu Technicznego w Szkole Oficerów Pożarnictwa w II cyklu w latach 1955-1958 jako ppłk poż. w latach 1955-1957 - pracował na pół etatu. Następnie ukrywał się w Warszawie. W 1948 urodził mu się syn Ziemowit. Studia w zakresie inżynierii sanitarnej ukończył na Politechnice Warszawskiej i pracując w biurze projektów na pół etatu pracował w Szkole Oficerskiej Pożarnictwa osiągając tam stopień podpułkownika. Ciężko chory prowadził jeszcze zajęcia ze słuchaczami studium zaocznego. Zmarł 10.10.1963 r. w Warszawie i pochowany został na Cmentarzu Powązkowskim w Warszawie manifestacyjnie żegnany przez byłych żołnierzy Wileńskiej AK. Odznaczony: Krzyżem Virtuti Militari V klasy, 3 razy Krzyżem Walecznych, Krzyżem Partyzanckim, Złotym Krzyżem Zasługi. Bibliografia:
|
164 |
WYRZYKOWSKI STANISŁAW
strażak STANISŁAW WYRZYKOWSKI - "Czarny"
Ur. 5.02.1922 r w Głuchowie Kutnowskim, syn Stanisława. Pracę w Oddziale Doświadczalnym Centralnej Szkole Pożarniczej rozpoczał w 1943 r. Pracował na zmianie ogn. poż. Józefa Banasiaka. Był żołnierzem Armii Krajowej W konspiracji od czerwca 1940 - Komenda Główna Armii Krajowej - Oddział III (Operacyjno-Szkoleniowy) - Wydział Lotnictwa "Bociany"., walczył w Powstaniu Warszawskim, w 259 plutonie AK w zgrupowaniu "Żywiciela". Po klęsce Powstania wywieziony do Stalagu XI A w Altengrabow. Po zakończeniu wojny został za granicą. Bibliografia:
|
* | 165 |
ZABIELSKI ANTONI
ogn. poż. ANTONI ZABIELSKI
Ur. 13.06.1906 r., w Sarnowcu (Rosja). Przed wojną pracował w Zawodowej Straży Pożarnej na lotnisku Okęcie w Warszawie. Pracownik i wykładowca Centralnych Warsztatów Naprawczych Sprzętu Pożarniczego w COWP, gdzie w 1940 r., ściągnął st. ogn. Bronisław Bauer. Doskonały fachowiec i sumienny pracownik. Brał udział w Powstaniu Warszawskim - II Obwód "Żywiciel" (Żoliborz) Warszawskiego Okręgu Armii Krajowej - 259. samodzielny pluton strażaków. Poległ na ul. Tucholskiej 24.08.1944 r. od pocisku moździerza rakietowego w grupie kpt. poż. Jerzego Zarzeckiego. Pochowany na cmentarzu na Woli w Warszawie w kwaterze "Polegli - Niepokonani". Bibliografia:
|
* | 166 |
ZAGÓRSKI JANUSZ MACIEJ
plut. poż. JANUSZ MACIEJ ZAGÓRSKI
Ur. 5.09.1914 r. w Warszawie. Pracę w Centralnej Szkole Pożarniczej rozpoczął na początku 1941 r. Był wyjątkowo sumiennym i koleżeńskim pracownikiem Oddziału Doświadczalnego, doskonałym fachowcem - taktykiem. Na przełomie lat 1943/1944 przeszedł do zawodowej Straży Pożarnej w Zakładach Garbarskich braci Pfeifferów przy ul. Okopowej w Warszawie. Był członkiem ZWZ-AK, uczestniczył w Powstaniu Warszawskim, po jego upadku wywieziony do obozu koncentracyjnego w Oranienburgu i tam przez Niemców zamęczony po załamaniu psychicznym i fizycznym. Ukończył podziemną podchorążówkę Przed wojną był studentem Politechniki. Bibliografia:
|
* | 167 |
ZAJĄCZKIEWICZ JOZEF LECH
płk poż. JÓZEF LECH ZAJĄCZKIEWICZ - "Filut"
Urodził się 1 grudnia 1915 r. w Szczekocinach, woj. kieleckie. W 1935 r. ukończył Wydział Mechaniczny Państwowej Szkoły Techniczno-Przemysłowej w Łodzi. W latach 1935–36 był praktykantem w Zjednoczonych Zakładach Włókienniczych K Sheiblera i L. Grohmana w Łodzi. W sierpniu 1937 r. ukończył Szkołę Podchorążych Rezerwy Saperów w Modlinie, uzyskując stopień plut. pchor. i został przydzielony do 28 Pułku Strzelców Kaniowskich w Łodzi z przeniesieniem do rezerwy. Następnie przez rok pracował w Zakładach Mechanicznych J. Jochna w Łodzi. W 1939 r. ukończył w Centralnym Ośrodku Wyszkolenia Pożarniczego w Warszawie – kurs VII stopnia dla instruktorów pożarnictwa i został przyjęty do pracy w Wydziale Technicznym Związku Straży Pożarnych RP. Uczestniczył w Kampanii Wrześniowej w obronie Warszawy. Od początku 1940 r. pracował dorywczo w różnych jednostkach pożarniczych w Warszawie. 1 czerwca 1940 r. rozpoczął pracę w Centralnej Szkole Pożarniczej, w Posterunku Straży Pożarnej na Żoliborzu, a następnie w Oddziale Doświadczalnym i warsztatach szkolnych, jako zastępca kierownika. W CSP był też instruktorem i wykładowcą przedmiotów technicznych na kursach pożarniczych. W konspiracji działał od maja 1942 r. jako członek Armii Krajowej ps. „Filut”. W Powstaniu Warszawskim brał czynny udział jako oficer techniczny plutonu AK, zgrupowania „Żywiciel” na Żoliborzu. W czasie powstania został awansowany do stopnia kapitana poż. przez naczelnego inspektora Korpusu Technicznego RP, ale po wyzwoleniu awansu nie uznano. Po powstaniu, jako jeniec wojenny został wywieziony przez Niemców. Przebywał najpierw w obozie, później na robotach przymusowych. Po wojnie wrócił do kraju i w latach 1947–50 pracował jako kierownik działu technicznego Związku Straży Pożarnych RP w Warszawie, a następnie do 1952 r. w Centrali Sprzętu Pożarniczego i Ochronnego (CENPO) w Warszawie. Odznaczenia: Medal Honorowy im Józefa Tuliszkowskiego (1995) Bibliografia:
|
* | 168 |
ZARZECKI JERZY
kpt poż. JERZY ZARZECKI
Ur. 10.01.1908 r. w Stawiszczach, pow. taraszczański na Ukrainie. Jego ojciec zamieszkiwał i pracował w dobrach księcia Branickiego, a później Radziwiłła. W roku 1931 ukończył gimnazjum im Władysława Syrokomli w Nowogródku i został powołany do odbycia służby wojskowej w Szkole Podchorążych Rezerwy Łączności w Zegrzu. Następnie przez dwa lata był studentem wydziału Uniwersytetu Wileńskiego. Nie był jednak zadowolony z kierunku studiów narzuconego mu przez rodziców i dlatego też przeniósł się do Wyższej Szkoły Budowy Maszyn w Poznaniu, w ukończeniu której przeszkodziła mu śmierć ojca. Nie mogąc spodziewać się pomocy materialnej od matki, zmuszony był podjąć pracę zarobkową, którą znalazł w pożarnictwie. Został przez inspektora pożarnictwa w województwie nowogródzkim - ówczesnego mjr Stanisława Drożdżeńskiego - skierowany na kurs eliminacyjny a następnie kurs instruktorów pożarnictwa w łodzi, który ukończył w roku 1937 z wynikiem pomyślnym i rozpoczął prace w Wydziale Technicznym Związku Straży Pożarnych w Warszawie. Zmobilizowany w sierpniu 1939 r., brał udział w kampanii wrześniowej i po kilkumiesięcznej tułaczce wrócił do Warszawy, gdzie podjął pracę w powstającej Centralnej Szkole Pożarniczej. Był wykładowcą przedmiotów technicznych i z jego inicjatywy zorganizowany został - stosunkowo dobrze jak na owe czasy wyposażony - gabinet sprzętu pożarniczego. W konspiracji działał w ZWZ-AK. Uczestniczył też w akcjach o charakterze społeczno-opiekuńczym. Opiekował się rodzinami pracowników pożarnictwa poległych lub przebywających w obozach koncentracyjnych. Wspominany jako serdeczny kolega i szlachetny człowiek. Uczestnik Powstania Warszawskiego w 259 plutonie AK w zgrupowaniu "Żywiciela" - jako kierownik warsztatów szkolnych zabezpieczał techniczną stronę wielu akcji bojowych przeprowadzanych przez innych. W czasie powstania był dowódcą oddziału technicznego, który na terenie zajętym przez powstańców usuwał powstałe awarie i przeprowadzał naprawy sieci wodociągowych i gazowych. Należał do pionu konspiracyjnego "Budowa" stanowiącego część Wojskowej Służby Ochrony Powstania AK Okręgu Stołecznego. Zginął 24 sierpnia 1944 r. podczas ataku na ul. Tucholskiej. W krytycznym momencie wracał wraz z grupą techniczną - po wykonaniu prac instalacyjnych w szpitalu polowym przy ul. Mickiewicza. Po wojnie zwłoki zostały ekshumowane na cmentarz powązkowski. Pośmiertnie został awansowany do stopnia majora pożarnictwa. Bibliografia:
|
* | 169 |
ZIELSKI EUZEBIUSZ
strażak EUZEBIUSZ ZIELSKI - "Orzeł"
Ur. 16.12.1924 r. w Warszawie, syn Ignacego. Od marca 1943 r. pracował w warsztatach Centralnej Szkoły Pożarniczej do dnia wybuchu Powstania Warszawskiego. W konspiracji był żołnierzem kompanii szturmowej Armia Krajowa - POS "Jerzyki" działającej w rejonie Kampinosu. Bibliografia:
|
* | 170 |
ZYGNERSKI CZESŁAW
mjr poż. CZESŁAW ZYGNERSKI - "Narcyz"
Mjr poż. Czesław Zygnerski, syn Jana ur. 12.07.1896 r. w Warszawie, zm. 5.01.1969 r. w Warszawie. Pochowany na Cmentarzu Komunalnym (dawny wojskowy – kwatera II B 28). W 1913 r. ukończył Miejską Szkołę Publiczną w Warszawie, a w roku 1929 – wojskowe kursy maturalne przy Gimnazjum im. Mikołaja Reja w Warszawie. W latach 1914-1916 pracował jako goniec w Biurze handlowym „Czystogórski i S-ka”, a od 1917 do 1918 r. jako pomocnik cieśli w Głównych Warsztatach na Dworcu Wiedeńskim w Warszawie. W roku 1919 został powołany do służby wojskowej w 3 Pułku Ułanów w Warszawie. Służbę pełnił jako podoficer gospodarczo-administracyjny kolejno w Warszawie, Kaliszu, Częstochowie i Bochni do roku 1927, w którym zostaje zwolniony z wojska w stopniu chorążego. Od 15 marca do 15 czerwca 1927 r., uczestnik kursu dla instruktorów pożarnictwa, zorganizowanego w V Oddziale Warszawskiej Straży Ogniowej przy ul. Karola Marcinkiewicza 2. Bezpośrednio po ukończeniu kursu rozpoczął pracę na stanowisku kierownika kancelarii w Głównym Związku Straży Pożarnych RP w Warszawie. r. objął stanowisko zastępcy komendanta Miejskiej Zawodowej Straży Pożarnej w Lublinie, na którym pracuje do 30.11.1931 r. Wrócił do pracy w Głównym Związku Straży Pożarnych na stanowisko referenta w Wydziale Inspekcyjno-Szkoleniowym. Skończył w Lublinie kurs dokształcający dla instruktorów pożarnictwa (1-29.11.1931) oraz w Łodzi kurs uzupełniający dla inspektorów pożarnictwa 9-30.07. 1935 r. Od 1.06.1933 r. do 31.07.1938 r był inspektorem wojewódzkim Poleskiego Okręgu Wojewódzkiego ZSP RP w Brześciu nad Bugiem. Przeszedł na takie same stanowisko w Białostockim Okręgu Wojewódzkim ZSP RP, gdzie zatrudniony był aż do agresji wojsk radzieckich na wschodnie tereny Polski 17.09.1939 r. Następnie jako starszy inspektor pożarnictwa pracował w Sowieckiej Komendzie Zawodowej Straży Pożarnych oraz w Sowieckiej Komendzie Zawodowych Straży Pożarnych w Białymstoku (1939-1941). Z chwilą powstania sposobności przeniósl się do centralnej Polski, został zatrudniony na stanowisko Komendanta Miejskiej Zawodowej Straży Pożarnej w Radomiu, gdzie pracował do marca 1942 r. Od 1.04.1942 r. do września 1943 r. oraz od stycznia do lipca 1944 r. był komendantem Centralnej Szkoły Pożarniczej w Warszawie (od września 1943 do 14 stycznia 1944 r. przebywał na urlopie zdrowotnym). Brał udział w Strażackim Ruchu Oporu „Skała”, posługując się pseudonimem „Narcyz”. W Powstaniu walczył razem z podwładnymi na terenie Żoliborza należąc do ugrupowania „Żywiciel”, jako 259 pluton Armii Krajowej. Dzięki jego patriotycznej postawie, wielu ludzi stało się gorącymi patriotami a Szkoła zyskała nazwę „Kuźni” wychowania patriotycznego, politycznego i wyszkolenia wojskowego. 30.09.1944 r., wysiedlony z Warszawy do obozu przejściowego w Pruszkowie, skąd został wywieziony do Jędrzejowa, następnie zgłosił się do Kierownika Technicznego Pożarnictwa w Krakowie, który skieruje go do instruktora pożarniczego, ppłk poż Józefa Mikuły, przebywającego wtedy w Częstochowie. W latach 1947-1950 komendant Zawodowej Straży Pożarnej w Gliwicach. Bibliografia:
|
* | 171 |
ŻYTOWIECKI TADEUSZ
por. TADEUSZ ŻYTOWIECKI - "Judym"
ur. 28.11.1904 w Makowie Mazowieckim syn Jana , zm. 28.12.1969. Przed wojną instruktor powiatowy w Łowiczu (Warszawski Okręg Wojewódzki ZSP RP). Pracę w Warszawskiej Straży Ogniowej rozpoczął 8 września 1939. r, zostaje przydzielony do dowództwa dzielnicy Południe i Okęcie - jako oficer liniowy w stopniu porucznika poż. Od 1 czerwca 1940 do maja 1941 r., zatrudniony jako strażak - instruktor najpierw na Posterunku Straży Pożarnych na Żoliborzu a następnie w oddziale Doświadczalnym Centralnej Szkole Pożarniczej, skąd przeszedł do V Oddziału WSO. W Powstaniu Warszawskim - pseudonim "Judym" działał w konspiracji -- w pionie "Budowa" Wojskowej Służby Ochrony Powstania AK, używał ps. "Judym". 31 lipca 1944 r., zatrzymany przez niemiecką żandarmerię i wraz z grupą strażaków z V Oddziału przewieziony do "trójki" na Polną 1, gdzie okupanci zamierzali utworzyć oddział pożarniczych dla swych potrzeb obronnych w Warszawie. Wyznaczony przez Niemców na dowódcę tego oddziału kierował nim do czasu rozwiązania jednostki w połowie listopada 1944 r. Po wojnie w lutym 1945 r., ponownie zatrudnił się w V Oddziale Warszawskiej Straży Ogniowej. W późniejszych latach Komendant Miejskiej Zawodowej Straży Pożarnej w Bielsku Białej w latach czerwiec 1945r. - wrzesień 1946 r. i 9 marca 1958 r. - 28 grudnia 1969 r. i Komendant Miejskiej Straży Pożarnej w Bielsku Białej w latach 9 marca 1958 r. - 28 grudnia 1969 r. Bibliografia:
|
* |