Irena Błasińska (ur. 26 lipca 1912 r. w Krasnosielcu, zm. 16 października 2012), córka Henryki z Butlerów i Mieczysława Korab Kowalskiego.
Ukończyła Centralny Instytut Wychowania Fizycznego (AWF).
Była instruktorką: Przysposobienia Wojskowego Kobiet do Obrony Kraju, Ratownictwa Sanitarnego i Przysposobienia Wojskowego Kobiet w Szarych Szeregach.
Żona kawalerzysty, pułkownika 25. Pułku Ułanów Wielkopolskich Jana Błasińskiego.
W czasie wojny m.in. Łączniczka Polskiej Organizacji Narodowo-Syndykalistycznej oraz batalionu „Zośka” komórka ul. Radna 4 „Tadeusz”. Była ponadto założycielką i komendantką szpitala Dobra 53, III Zgrupowania Konrad Grupy Bojowej Krybar Powiśle i 36. Pułku Piechoty Legii Akademickiej. Działała w Radzie Głównej Opiekuńczej.
Po wojnie zaangażowana m.in. w działalność opozycyjną i antykomunistyczną.
Na podstawie jej wspomnień powstał film krótkometrażowy Sanitariuszka Rena wzbogacony jej współczesnymi refleksjami.
Odznaczenia: Krzyż Obrony Lwowa, Medal Niepodległości.

Źródła i szczegóły
Żródło 1
Żródło 2

Irena Cholewińska ps. „Lena”, „Uta” (ur. 19 października 1910 w Kaliszu, zm. 28 sierpnia 1944), córka Jan a i Heleny z domu Szczyrb, nauczyciel WF, sanitariuszka Armii Krajowej.
Maturę zdała w Gimnazjum ss Nazaretanek. Absolwentka Centralnego Instytutu Wychowania Fizycznego w Warszawie. Starsza aspirantka i komendantka hufca szkolnego PWK, nauczycielka wychowania fizycznego w Państwowym Gimnazjum Żeńskim w Radomiu. Od 1939 roku w Warszawie.
Od 1943 roku instruktorka WSK Okręgu AK Warszawa. Okręg Warszawski Armii Krajowej - I Obwód "Radwan" (Śródmieście) - 4. Rejon "Zagończyk" - WSOP (Wojskowa Służba Ochrony Powstania).
Podczas Powstania Warszawskiego: zgrupowanie "Leśnik" Armii Krajowej. Przeszła szlak bojowy Wola - Stare Miasto. Poległa na ul. Wójtowskiej.
Odznaczona dwukrotnie Krzyżem Walecznych.
Źródła i szczegóły
Żródło 1

Józef Chyliński (ur. 20 pażdziernika 1904 r. w Jabłonowie Pomorskim, zm. 9 czerwca 1985 r.w Toronto).
Po zdaniu matury ukończył Szkołę Podchorążych Piechoty w Komorowie koło Ostrowi Mazowieckiej. Pózniej, z bardzo dobrą opinią, został wyznaczony na dowódcę plutonu 3. Kompanii Strzeleckiej w 8. Pułku Piechoty Wielkopolskiej w Poznaniu. W 1930 r. zdobył puchar za zajęcie drugiego miejsca w pięcioboju nowoczesnym w zawodach, które odbyły się w dowództwie Okręgu Korpusu VII w Poznaniu.
Po odbyciu rocznego kursu oficerskiego w Centralnym Instytucie Wychowania Fizycznego, od września 1933 r. do 1935 r. był dowódcą 1. Kompanii Strzeleckiej w macierzystej jednostce. Jednocześnie ukończył kurs dowódców kompanii piechoty w Centrum Wyszkolenia Piechoty w Rembertowie. Z najwyższą oceną przesunięty został na dowódcę ckm, a po ćwiczeniach pułkowych przydzielony do prac specjalnych w sztabie gen. Tadeusza Kutrzeby.
W pierwszych dniach września 1939 r. organizował VI Batalion Strzelców do dyspozycji dowódcy Armii "Poznań" i na czele 1. Kompanii walczył nad Bzurą. W boju pod Kiernozią kolo Łowicza, 18 września, został ranny, lecz mimo to walczył w obronie Modlina, gdzie powtórnie został ranny w dniu kapitulacji Modlina, 27 wrzesnia.
W obozie jenieckim w Działdowie został zaprzysiężony przez mjr. Józefa Ratajczaka, póżniejszego komendanta Okregu ZWZ Pomorze, do tajnej organizacji konspiracyjnej. Po zwolnieniu z obozu przebywał w Warszawie i należał do Oddziału I Organizacyjnego Dowództwa Głównego Służby Zwycięstwu Polski. 20 października 1939 r. został oddelegowany na Pomorze w celu rozpoznania i nawiązania kontaktów konspiracyjnych. Po powrocie do Warszawy spotkał się z mjr. Józefem Ratajczakiem i przypuszczalnie z gen. Michałem Tokarzewskim, dowódcą SZP, zdając relację z przeprowadzonego wywiadu.
W początkach stycznia 1940 r. wyjechał ponownie na Pomorze i zaczął działalność w Toruniu jako wysłannik Komendy Głównej ZWZ. Rozpoczął ją od organizowania sieci łączności do Włocławka, Bydgoszczy i Grudziądza. Przełamując ogromne trudności, kontynuował nawązane wcześniej kontakty z istniejącymi już organizacjami: m.in. Szarymi Szeregami, Grunwaldem, Stronnictwem Narodowym oraz oraganizacją Orła Białego. W myśl jego instrukcji zaczęto organizować wywiad, kontrwywiad, służby kobiece, sanitarne, punkty kontaktowe łączności i kwatery dla Sztabu Okręgu.
W początkach marca 1940 r został p.o. szefa sztabu formującej się Komendy Okręgu Pomorskiego. Podczas organizacji Okręgu Pomorskiego kontaktował się osobiście z KG ZWZ, biorąc udział w odprawach w Warszawie. Po aresztowaniach jesiennych 1940 r. czasowo kierował pracami okregu pomimo braku formalnej nominacji. Jesienią 1941 r. udał aię do Warszawy na spotkanie z nowym komendantem Okregu Pomorskiego ppłk. Rudolfem Ostrihanskym, ps. "Aureliusz", który zagrożony aresztowaniem musiał opuścić Poznań i przez pewien czas sprawował nadzór nad Pomorzem. Gdy po upływie dwóch miesiecy Ostrihansky musiał opuścić także Pomorze, Chylinski samodzielnie realizował zadania, tym samym faktycznie pelnił funkcje komendanta.
Od pażdziernika 1943 r. komendantem Okregu Pomorskiego został ppłk. Jan Pałubicki, ps. "Janusz", a szefem sztabu, awnsowany w 1942 r. do stopnia majora, Jozef Chyliński, który dużą wagę przykładał do rozbudowy sieci wywiadu i kontrwywiadu oraz oddziałów prtyzanckich, w zakresie niezbędnym do potrzeb Okręgu i przyszłego powstania, a także planowanej akcji sabotażowo- dywersyjnej. Odbierał meldunki z całego Pomorza i częściowo z Prus Wschodnich. Ważnym osiągnięciem było zdobycie informacji o nowej broni "V", produkowanej w Peenemunde i przesyłanie meldunków do Komendy Obszaru Zachodniego, która przekazywała je następnie do Warszawy.
Po rozwiązaniu AK działał nadal w konspiracji. Do 9 czerwca 1945 r. był szefem sztabu, a póżniej komendantem Okręgu Delegatury Sił Zbrojnych Okregu Bydgoskiego. W pierwszych dniach maja 1945 r.otrzymał, od szefa sztabu Obszaru Zacdniego DSZ Kazimierza Leskiego, dyrektywy i instrukcje dalszej pracy konspiracyjnej w propagandzie i wywiadzie.
Zaskoczony przez UB, 24 sierpnia 1945 r.w Bydgoszczy, w lokalu konspiracyjnym przy ul. Poznańskiej 1, wyskoczył przez okno z drugiego piętra, łamiąc sobie rękę. Został ujęty przez UB i, po cięzkim pobiciu, przewieziony do więzienia w Gdańsku. Wyrokiem Wojskowego Sądu Rejonowego w Gdańaku z dnia 25 listopada 1946 r. został skazany na półtora lat więzienia, z zaliczeniem pobytu w areszcie. 24 lutego 1947 r. został zwolniony z więzienia. Otrzymał od władz komunistycznych propozycję wstąpienia do Ludowego Wojska Polskiego, lecz ją odrzucił.
4 września 1948 r. przedostał się nielegalnie do Szwecji, gdzie rozpoczął nowe życie jako uczeń stolarski. Stamtąd 2 listopada 1949 r. wysłał list do Naczelnego Wodza Tadeusza Komorowskiego "Bora", z prosbą o weryfikację. 25 maja 1949 r. został zweryfikowany przez Główną Komisję Weryfikacyjną AK w Londynie, jako szef sztabu i komendant Okręgu Pomorze w stopniu podpułkownika. W 1951 r. zamieszkał w Toronto w Kanadzie. Zmarł tam 9 czerwca 1985 r. Prochy jego zostały sprowadzone do Polski w kwietniu 1987 r. i spoczęły na cmentarzu w Łodzi.
Był odznaczony m.in. Orderem Virtuti Militari V kl. (1944 r.), Krzyżem Walecznych (1944 r.) i Złotym Krzyżem Zasługi z Mieczami (7lutego 1945 r.).
Źródła i szczegóły
Żródło 1

Czesław Hake ps. „Filip”, „Józka”, „Stefan”,”Strzemię”, „Zemsta”, vel Jan Antoni Mazur (ur. 4 lutego 1907 r. w Białymstoku, zm. 15 grudnia 2003 r., w Poznaniu), nauczyciel WF i instruktor PW, oficer Wojska Polskiego i Armii Krajowej.
W okresie od 15 sierpnia 1929 do 28 czerwca 1930 r., odbył służbę wojskową w Szkole Podchorążych Rezerwy Kawalerii w Grudziądzu.
W latach 1930 ? 1933 pracował jako nauczyciel w szkołach powszechnych na terenie powiatu łomżyńskiego. W końcu czerwca 1933 r., zdał egzaminy i został przyjęty do Centralnego Instytutu Wychowania Fizycznego w Warszawie, gdzie studiował w okresie od 1 października 1933 do 1935 r. Następnie pracował jako nauczyciel WF i instruktor PW.
W sierpniu 1939 r., został zmobilizowany i wcielony do 9 Pułku Strzelców Konnych w Grajewie. Walczył z wrogiem na szlaku bojowym pułku. Uczestniczył w bitwie pod Kockiem dnia 5 października 1939 r. Wzięty do niewoli niemieckiej został przewieziony do obozu jenieckiego w Radomiu. W tym samym miesiącu udało mu się uciec z niewoli.
Przedostał się do Krakowa z zamiarem przedarcia się przez granicę na Węgry. W listopadzie 1939 został członkiem konspiracyjnej organizacji Tajna Organizacja Wojskowa /TOW/. Od początku pełnił w sztabie Okręgu Kraków TOW funkcję oficera dywersji i oficera organizacyjnego sztabów komend powiatowych TOW na terenie województwa krakowskiego. Przeszedł przeszkolenie w zakresie dywersji organizowane przez mjr Jana Mazurkiewicza „Sępa”.
W dniu 8 maja 1941 r., został aresztowany przez Gestapo w swoim miejscu zamieszkania w Krakowie. Uwięziony w celi nr 158 więzienia Montelupich w Krakowie. Torturowany w śledztwie w katowni Gestapo przy ul. Pomorskiej 2. Mimo tortur nie przyznał się do przynależności do konspiracji. W czerwcu 1941 r., zwolniony z więzienia wyjechał do Warszawy, gdzie w sierpniu otrzymał skierowanie do pracy konspiracyjnej na terenie Białegostoku.Mianowany Komendantem Białostockiego Okręgu TOW. W dniu 11 listopada 1942 r., otrzymał awans do stopnia porucznika rezerwy kawalerii, a 11 listopada 1943 r. do stopnia rotmistrza.
W lipcu 1943 r., po scaleniu TOW z AK został żołnierzem Armii Krajowej w okręgu białostockim. W kwietniu 1944 r., zostaje mianowany przez płk. Liniarskiego ?Mścisława? na stanowisko Komendanta Obwodu Białystok-miasto AK. W okresie dowodzenia Obwodem organizował akcje zdobywania broni, likwidowanie konfidentów oraz działania dywersyjno - sabotażowe. Podczas akcji "Burza" przebywał w Białymstoku i kierował pracą podległego obwodu.
Po wejściu wojsk sowieckich na teren Białegostoku prowadził nadal działalność konspiracyjną. Aresztowany w wyniku zdrady w dniu 1 września 1944 r., przy ul. Dobrej 12 w Białymstoku i uwięziony przez NKWD. W dniu 16 września 1944 r., uciekł z prowizorycznego aresztu NKWD przy ul. Ogrodowej. Po nawiązaniu kontaktu z sztabem okręgu został ponownie mianowany komendantem Obwodu Białystok-miasto AK oraz pierwszym zastępcą inspektora rejonowego.
Od lutego do sierpnia 1945 r. w Armii Krajowej Obywatelskiej (AKO). We wrześniu 1945 r., zagrożony aresztowaniem wyjechał z Białegostoku na tzw. Ziemie Odzyskane, gdzie pracował jako nauczyciel Wychowania Fizycznego. Mieszkał we Wrocławiu potem w Jeleniej Górze.
Ujawnił się w marcu 1947 r. Władze nie uznały mu stopni wojskowych z AK i 16 kwietnia 1946r. przeniesiono go do rezerwy w stopniu podporucznika. Powrócił później do swego rodzinnego Białegostoku, gdzie nadal pracował w szkolnictwie. Działał czynnie na niwie społecznej. Organizował rajdy turystyczne itp. Działał w Zarządzie Głównym Polskich Schronisk Młodzieżowych.
Ukończył studia doktoranckie w 1979 r. Po przejściu na emeryturę mieszkał w Białymstoku. Działał także w organizacji kombatanckiej. Awansowany kolejno do stopnia majora, podpułkownika i pułkownika w stanie spoczynku. W latach 1989 - 1990 aktywnie uczestniczy w organizowaniu Związków Żołnierzy Armii Krajowej w Białymstoku. Pełnił przez kilka kadencji funkcję Prezesa Zarządu Okręgu Stowarzyszenia Żołnierzy AK Białystok, a następnie prezesa honorowego.
Zmarł w Poznaniu, w dniu 15 grudnia 2003 r. Pochowany na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie 30 grudnia 2003 r.
Odznaczenia:

• Kzyż Virtuti Militari V kl.
• Krzyż Walecznych
• Srebny Krzyż Zasługi z Mieczami
• Krzyż Armii Krajowej
• Medal Wojska - czterokrotnie
• Medal Za Wojnę 1939
• Medal Zwycięstwa i Wolności
• Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski
• Krzyżami Komandorski Orderu Odrodzenia Polski
• Złoty Krzyż Zasługi
• Medal Komisji Edukacji Narodowej

Źródła i szczegóły
Żródło 1
Żródło 2

Jan Kozik (ur. 5 grudnia 1906 r. w Dziedzicach, zm. 7 grudnia 1958 r.), oficer Wojska Polskiego i Armii Krajowej.
Od wczesnych lat zdradza wybitne uzdolnienia sportowe, szczególnie w biathlonie. W marcu 1926 r. dostaje powołanie do odbycia służby wojskowej w 4 Pułku Strzelców Podhalańskich w Cieszynie, otrzymuje skierowanie do szkoły podoficerskiej i kończy ją w 1927 r. z I lokatą jako kapral. Zostaje odkomenderowany do rocznej Szkoły Wysokogórskiej w Zakopanem, którą kończy w 1930 r., również z I lokatą, w tym też roku awansuje do stopnia plutonowego.
W latach 1931 - 32 odbywa dwuletnie studia w Centralnym Instytucie Wychowania Fizycznego w Warszawie. Od 1935 r. studiuje w Szkole Oficerów Piechoty w Bydgoszczy, którą kończy w 1937 r. w stopniu podporucznika.
Równolegle trenuje ekipę biathlonowa na Zimową Olimpiadę w Garnisch ? Partenkirchen w Niemczech. Nowo mianowany ppor. Jan Kozik otrzymuje skierowanie do 6 Pułku Strzelców Podhalańskich w Samborze. W Kampanii Wrześniowej już porucznik i dowódca kompani i zwiadu zostaje w jednej z bitew ciężko ranny w nogę i głowę, kilka tygodni kuruje się w chłopskiej chacie. Gdy już jako tako dochodzi do zdrowia przekracza, przedzierając się do Sambora, sowiecko ? niemiecką strefę demarkacyjną, a stamtąd bez powodzenia stara się przejść do Rumunii. Zagrożony aresztowaniem przez NKWD ucieka do Lwowa, gdzie chroni się i ukrywa w mieszkaniu swoich przyszłych teściów, państwa Petelaków.
Z początkiem 1940 r. przystępuje do Związku Walki Zbrojnej, przybiera pseudonimy konspiracyjne: „Zdzisław”, „Karski” i „Walek”. W pierwszej dekadzie 1942 r. Jan Kozik obejmuje rozkazem dowództwa AK Komendę Dzielnicy Zachód. W tym też roku otrzymuje awans na kapitana służby stałej. Z całą swoją energią włącza się w wir prac organizacyjnych, a potrzeb i zadań było bez liku. Mimo licznych zagrożeń trzeba było szkolić młodzież, prowadzić dywersję, zdobywać broń, likwidować konfidentów, udzielać pomocy Żydom i organizować mały sabotaż. Kapitan Kozik potrafił konsekwentnie przezwyciężać trudności, znakomicie kierując powierzoną sobie dzielnicą.
Akcja „Burza” dla kapitana Jana Kozika rozpoczęła się w lipcu 1944 r., jego zgrupowanie zgodnie z ustaleniami zaatakowało Niemców 25 lipca, a już 27 lipca Lwów został uwolniony przez wojska sowieckie i oddziały AK. W tym to dniu generał Filipkowski odznaczył Jana Kozika orderem Virtutti Militari. W ślad za Armią Czerwoną do miasta wkroczyło NKWD i zaczęło aresztować żołnierzy AK, szczególnie zaś polując na oficerów. Kapitan Kozik ukrywa się i włącza do konspiracji, tym razem jako oficer supertajnej organizacji „Nie” (Niepodległość).
18 lutego 1945 r., na skutek donosu, kapitan Jan Kozik został aresztowany we Lwowie przez NKWD i skazany na 10 lat katorgi. W efekcie trafił przez Krasnojarsk do Norylska. Po śmierci Stalina, Kozika obejmuje amnestia. W końcu 9 stycznia 1954 r. zostaje przekazany na stacji Brześć pełnomocnikowi polskich władz. Wtedy to zostaje błyskawicznie zatrzymany przez żołnierzy KBW i funkcjonariuszy UB, intensywnie przesłuchiwany i zastraszany (major UB stwierdził: „Będziesz wisiał”, „Masz krawat jak amen w pacierzu”). Wreszcie po obowiązkowym upokorzeniu i pozbawieniu jakichkolwiek złudzeń, 19 stycznia został zwolniony do domu.
Dalsze życie przebiegało mu pod stałym nadzorem UB (codziennie musiał się zgłaszać w urzędzie), stałej pracy uzyskać nie mógł. Po dłuższym okresie poszukiwań dostał posadę w Klubie Sportowym „Budowlani”, pracował tam do 31 marca 1957 r. Stopniowo pogarszający się stan jego zdrowia nie pozwalał na wyczerpujące i aktywne życie zawodowe. Wraz z teściową podejmuje spokojną pracę w kiosku ?Ruchu? w Bardzie. Niewiele to pomaga, zdrowie psuje się coraz bardziej. W końcu występuje z wnioskiem o zaopatrzenie rentowe, decyzja jest odmowna z uzasadnieniem, że „Jan Kozik nie przepracował co najmniej 5 lat w PRL”. Sterany życiem i walką bohater umiera 7 grudnia 1958 r.
Żródło i szczegóły
Żródło 1

Julian Kozłowski ps. "Cichy", "Wuj", "Rybak" (ur. 6 stycznia 1898 w Warszawie, zm. 18 sierpnia 1944). Nauczyciel wychowania fizycznego, oficer Armii Krajowej.
W młodości przebywał na zesłaniu na Syberii. Jako podany carski powołany zostatał przed 1920 rokiem do Armii Rosyjskiej, skąd zdezerterował, został jednak ujęty i zesłany na Syberię.
Ukończył Centralny Instytut Wychowania Fizycznego. Był nauczycielem wychowania fizycznego Liceum Krzemienieckiego.
We wrześniu 1939 roku zgłosił się ochotniczo do komendy Garnizonu Krzemienieckiego. 21 września przekroczył granicę polsko-węgierską i został internowany. W kwietniu 1940 roku przedostał się do Francji, gdzie został skierowany do Rezerwowego Obozu Wyszkolenia Oficerów (ROWO) w Camp de Coëtquidan i w Pléneuf-Val-André. W czerwcu 1940 roku dostał się do Wielkiej Brytanii, gdzie służył kolejno w 3 kompanii 17 batalionu kadrowego strzelców 7. Brygady Kadrowej Strzelców, w załodze pociągu pancernego "C", 4 Brygadzie Kadrowej Strzelców i w 1 Samodzielnej Brygadzie Spadochronowej.
Po przeszkoleniu konspiracyjnym "Cichociemnych" został zaprzysiężony 7 kwietnia 1942 roku i przeniesiony do Oddziału VI Sztabu Naczelnego Wodza. Zrzutu dokonano w nocy z 3 na 4 września 1942 roku w ramach operacji "Measles".
Po skoku Kozłowski otrzymał przydział do Oddziału I Organizacyjnego Komendy Głównej Armii Krajowej na stanowisko szefa Wydziału Techniczno-Legalizacyjnego ("Park", "Leta", "Izba"). Stanowisko szefa Wydziału objął w grudniu 1942 roku. W lipcu 1943 roku został oddelegowany do Delegatury Rządu na Kraj na stanowisko zastępcy Delegata Rządu na Wołyń z miejscem postoju w Kowlu. Do późnego lata 1943 roku pełnił obowiązki Delegata w Okręgowej Delegaturze Rządu na Wołyń. W skład Wołyńskiej Okręgowej Delegatury wchodziły: wydział bezpieczeństwa i samoobrony; komenda Państwowego Korpusu Bezpieczeństwa (PKB) i samoobrony; wydział oświaty i kultury; wydział propagandy; inspektor łączności. We wszystkich powiatach utworzono inspektoraty Delegatury.
Na początku 1944 roku Julian Kozłowski został aresztowany przez Niemców. Udało mu się zbiec z obozu w Kowlu i wrócić do Warszawy.
Po wybuchu powstania warszawskiego znalazł się w Rejonie 5 "Oaza" Obwodu Mokotów AK. Od 18 sierpnia dowodził 1 kompanią (Batalionu "Oaza"). W nocy z 18 na 19 sierpnia 1944 roku dowodził oddziałem uderzającym na pałac w Wilanowie. Poległ w trakcie akcji w bramie wjazdowej na teren pałacu.
Odznaczenia:

• Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari
• Order Krzyża Grunwaldu III klasy - pośmiertnie
• Srebrny Krzyż Zasługi
• Medal za Długoletnią Służbę

Źródła i szczegóły
Żródło 1
Żródło 2

Franciszek Krakiewicz ps. "Góral" (ur. 6 kwietnia 1906 roku w Dubience, zm. 28 maja 1943).
Absolwent Męskiego Państwowego Seminarium Nauczycielskiego w Chełmie i Centralnego Instytutu Wychowania Fizycznego w Warszawie. Do 1939 roku pracował w szkołach podstawowych w Szczebrzeszynie i Grabowcu, a od 1935 roku w Chełmie (Seminarium Nauczycielskie, Państwowa Szkoła Handlowa i Gimnazjum im. Stefana Czarnieckiego).
W wojnie obronnej 1939 roku był cywilnym komendantem obrony miasta Chełma. W konspiracji niepodległościowej od końca 1939 roku. Związany był z kilkoma grupami konspiracyjnymi: Muszkieterowie, Żołnierze Armii Polskiej. Zorganizował też własną komórkę konspiracyjną, którą w 1940 roku wprowadził do Związku Walki Zbrojnej. Od listopada 1941 roku pełnił obowiązki zastępcy komendanta obwodu chełmskiego ZWZ -AK. Jesienią 1942 roku zagrożony aresztowaniem wyjechał z Chełma do rodzinnej Dubienki. Po nawiązaniu kontaktów z miejscową konspiracją został na kilka tygodni dowódcą miejscowej placówki AK.
Na przełomie 1942/43 roku komendant obwodu hrubieszowskiego AK Antoni Rychel „Rymwid”, „Anioł” mianował „Górala” oficerem dywersji obwodu i polecił zorganizować w lasach strzeleckich pierwszy hrubieszowski oddział partyzancki AK. Organizację oddziału Krakiewicz powierzył por. Kazimierzowi Wróblewskiemu „Maryśce”, który do maja 1943 roku zbudował obok Maziarni stały obóz partyzancki i przeszkolił ok. 120 - 150 żołnierzy AK ze wszystkich rejonów obwodu hrubieszowskiego. „Góral” często w obozowisku przebywał nadzorując prace nad bunkrami i szkolenie żołnierzy.
W styczniu 1943 roku dowodził oddziałami AK podczas akcji na nasiedloną przez Niemców wieś Cieszyn. Z jego rozkazu i często pod osobistym kierownictwem przeprowadzono też szereg akcji likwidacji szczególnie aktywnych nacjonalistów ukraińskich, szpicli i zdrajców. W maju 1943 roku dowodził grupą partyzantów podczas rozbicia nasiedlonej Ukraińcami wsi Strzelce.
Poległ śmiercią żołnierza dowodząc kontrnatarciem na oddziały niemieckie, które 28 maja 1943 roku zaatakowały obozowisko oddziału w lasach strzeleckich. Ciało „Górala” jego podwładni potajemnie przetransportowali do Dubienki, gdzie został pochowany na miejscowym cmentarzu.
W 1944 roku pośmiertnie został odznaczony z rozkazu Komendanta Głównego Armii Krajowej Krzyżem Virtuti Militari V klasy.
Źródła i szczegóły
Żródło 1
Żródło 2

Stanisław Marian Pałac ps. "Mariański" (ur. 6 kwietnia 1913 roku w Sosnowcu, zm. 30 listopada 1983 roku), syn Wawrzyńca i Heleny.
W roku 1936 podjął studia w Centralnym Instytucie Wychowania Fizycznego. W roku 1939 zdobył dyplom i uprawnienia nauczyciela wychowania fizycznego. W latach 1934-35 Pałac ukończył roczny kurs podchorążych rezerwy, który przyniósł mu stopień podporucznika rezerwy.
We wrześniu 1939 r. był adiutantem dowódcy batalionu w 76 pułku piechoty, walczył w obronie Lwowa, aż do kapitulacji miasta przed Rosjanami 22.IX.1939 roku. Uciekł z niewoli i przedostał się do Grodna. W końcu stycznia 1940 roku w jednym z konspiracyjnych lokali Żoliborza złożył przysięgę i wstąpił do ZWZ (Związku Walki Zbrojnej) i po niedługim czasie otrzymał przydział oficera wywiadu.
Wiosną 1943 roku przeszedł do partyzanckiego oddziału Kedywu organizowanego na Kielecczyźnie. Jako dowódca III Zgrupowania w oddziałach partyzanckich Zgrupowania „Ponury”, a następnie zastępca dowódcy I batalionu 2 pp. leg. AK, wreszcie dowódca tego batalionu brał udział we wszystkich walkach tego oddziału na Kielecczyźnie.
W ramach operacji „Deszcz” (fragment kieleckiej „Burzy”) maszerował na pomoc powstaniu warszawskiemu, bił się pod Łagowem i Dziebałtowem. Był w pierwszej linii ognia w październikowych walkach pod Lipnem i Chotowem. Nie oszczędzał się, zawsze w ogniu, z pistoletem maszynowym w ręku.
Po demobilizacji oddziału Stanisław Pałac wraz z rodziną przedostaje się do Pilzna w Czechach i dalej przez „zieloną granicę” do amerykańskiej strefy okupacyjnej w Niemczech.
W lutym 1946 roku dotarł Pałac do Wentrof koło Hamburga, miejsca stacjonowania Polskiej Samodzielnej Brygady Spadochronowej. Dla żołnierza Armii Krajowej nie znalazł się etat oficerski. Zatrudniono go jedynie jako pracownika kontraktowego w charakterze instruktora wychowania fizycznego w 1 spadochronowym baonie strzelców i nauczyciela przedmiotów ogólnych na kursach budowlanym i mechanicznym od 1 marca 1946. Swe obowiązki wykonywał sumiennie do 30 kwietnia 1947 roku, kiedy to kursy zamknięto, a jego samego zwolniono.
Wyjechał wówczas do Francji i zamieszkał w Ostricourt w prowincji Nord. Znalazł pracę w firmie „Elektro-Nord” w Douai jako pracownik fizyczny.
W 1948 roku Stanisław Pałac podjął ryzykowną decyzję powrotu do kraju pod swoim własnym nazwiskiem. Osiadł w Obornikach Śląskich w powiecie trzebnickim. Wraz z żoną Elizą w latach 1948-1949 podjął pracę pedagogiczną w Zasadniczej Szkole Metalowej, później przeniósł się do Wrocławia i do roku 1957 pracował w szkole podstawowej i V Liceum Ogólnokształcącym. Cienie przeszłości szły za nim wszędzie. Nie był już „zaplutym karłem reakcji”, pojawiła się łagodniejsza etykieta: „zamaskowanego demokraty”.
Do więzienia nikt go już nie zamknął, ale repertuar stosowanych wobec niego szykan był niemały. Pojawiły się naciski na jego przełożonych, żądanie kolejnych życiorysów spisywanych w kadrach, inwigilacja w pracy, rozpytywanie o szczegóły z jego życia, zabroniono awansowania go i odznaczania.
Po przejściu na emeryturę, nękany długoletnią, nieuleczalną chorobą żył intensywnie życiem środowiska kombatanckiego.
Kawaler Krzyża Walecznych i Krzyża Srebrnego Orderu Virtuti Militari V klasy, Krzyża Armii Krajowej, Medalu Wojska Polskiego po raz 1, 2, 3 i 4, Medalu Pro Fide et Patria.
Zmarł nagle 30 listopada 1983 roku.
Źródła i szczegóły
Żródło 1

Zygmunt Siedlecki ps. "Kuksza" (ur. 25 kwietnia 1907 Porochońsk - parafia Pińsk, zm. 28 sierpnia 1977 Białobrzegi), syn Franciszka i Marii. Miotacz i wieloboista, żołnierz Armii Krajowej, trener lekkoatletyczny.
W 1929 roku ukończył Gimnazjum im. Tytusa Chałubińskiego w Radomiu, a następnie Centralny Instytut Wychowania Fizycznego w Warszawie (w 1932).
Był miotaczem oraz wieloboistą. W 1932 uzyskał bardzo dobry wynik w dziesięcioboju i zakwalifikował się do reprezentacji Polski na igrzyska olimpijskie w 1932 w Los Angeles. Po pierwszym dniu olimpijskiej rywalizacji zajmował 9. miejsce, jednak z powodu kontuzji wycofał się w drugim dniu zawodów. Był mistrzem Polski w rzucie dyskiem w 1934, wicemistrzem w pchnięciu kulą w 1931 i 1933 oraz w rzucie dyskiem w 1931, a także brązowym medalistą w rzucie dyskiem w 1933. Zwyciężył w skoku w dal z miejsca podczas zimowych mistrzostw Polski w 1935. Na tych samych mistrzostwach wywalczył brązowy medal w pchnięciu kulą. Dwukrotnie poprawiał lekkoatletyczne rekordy Polski: w dziesięcioboju w 1932 oraz w rzucie dyskiem w 1934 (na dystansie 45,95 m). Dziesięciokrotnie reprezentował Polskę w meczach reprezentacji, odnosząc dwa zwycięstwa indywidualne.
W kampanii wrześniowej walczył w stopniu podporucznika rezerwy w 72 Pułku Piechoty.
W konspiracji od maja 1940 r. - I Obwód "Radwan" (Śródmieście) Warszawskiego Okręgu Armii Krajowej - V zgrupowanie "Siekiera" - 2. kompania - pluton 122 Podczas Powstania Warszawskiego: 5. kompania zgrupowanie "Kryska" Armii Krajowej, walczył na Górnym Czerniakowie.
Po wojnie trener lekkoatletyczny, był kierownikiem ośrodka sportowego w Białobrzegach, a następnie trenerem Stali Radom i Pilicy Białobrzegi.
Źródła i szczegóły
Żródło 1

Jadwiga Skąpska Truscoe urodzona 13 września 1907r. w Błogowieszczeńsku na Syberii była potomkiem polskiego patrioty zesłanego na Syberię przez rosyjskego zaborcę.
Od 9 roku życia wychowywała się w szkole internatowej, a potem w sierocińcu dla polskich dzieci we Władywostoku prowadzonym przez dr. Józefa Jakóbkiewicza. Do Polski wróciła w 1922 r. wraz z dwoma młodszymi braćmi i zamieszkała w Wejherowie. W 1929r. złożyła przyrzeczenie i prowadząc drużynę harcerek w ramach Pomorskiej Chorągwi Harcerek zdobywała kolejne stopnie harcerskie. Była bardzo ambitna, sumienna i pracowita. Mimo trudnych warunków i odpowiedzialnych obowiązków zdała maturę.
Ukończyła Centralny Instytut Wychowania Fizycznego w Warszawie, zostając jego instruktorką. Poza tym na Wszechnicy Polskiej studiowała na Wydziale Pedagogoczno-Filozoficznym.
Podczas każdego sezonu letniego w latach 1934-1939, w dwutygodniowych rejsach pełnomorskiego jachtu „Grażyny” Jaga Skąpska prowadziła szkolenie dziewcząt z całego kraju.
Za swą działalność w ZHP i Lidze Morskiej, na odcinku wychowania morskiego młodzieży, Skąpska została w 1935r. odznaczona Medalem XVI-cia odzyskania Morza. W okresie wojennym, Jadwiga Skąpska-Truscoe, z ramienia Komendy Pogotowia Harcerek była czynnie zaangażowana w Armii Krajowej. W dziale opieki nad sierotami współpracowała z Januszem Korczakiem. Za swą działalność otrzymała Krzyż Kampanii Wrześniowej 1939.
Po zakończeniu działań wojennych, z mężem i dwojgiem dzieci, w 1948r. przedostała się do Anglii, gdzie Główna Kwatera Harcerek p.g.K. (poza granicami Kraju) zaangażowała ją do prowadzenia działu wychowania fizycznego, które Jaga Truscoe przeprowadzała na obozach i koloniach letnich w ramach programu zdobywania Polskiej Odznaki Sportowej.
W 1950 roku została mianowana podharcmistrzynią, a w 1954r. harcmistrzynią. W 1954r. prowadziła obóz wychowania fizycznego celem przygotowania „sprawnych” instruktorek w drużynach, jako ważnego działu w wychowaniu i rozwoju młodzieży. W 1969r. była kwatermistrzynią Światowego Zlotu ZHP p.g.K. pod Monte Cassino we Włoszech, a w 1982r. kwatermistrzynią Światowego Zlotu ZHP p.g.K. w Comblain la Tour w Belgii. W latach 1974-1976 była członkinią Naczelnego Sądu Harcerskiego.
Jednocześnie w Głównej Kwaterze Harcerek p.g.K. przez długie lata była skarbniczką, a później prowadziła wydział personalny.
Zawsze i wszędzie była pożyteczna, służąc młodszym dobrym przykładem. Posiadała cechy dobrej instruktorki. Była zawsze zrównoważona, pogodna, wyrozumiała i cierpliwa, energiczna, jak też pracowita i obowiązkowa.
Zmarła 12 października 1996 roku żegnana przez liczne grono współpracujących i zaprzyjaźnionych z nią instruktorek. Źródła i szczegóły
Żródło 1

Jan Stasiek ps. „Kaszuba” (ur. 13 grudnia 1914 roku w Konaszówce, w gminie Książ Wielki, zm. W 2009 w USA).
W Zambrowie ukończył Szkołę Podchorążych, został awansowany na podporucznika ze specjalnością artyleria przeciwpancerna. Już jako oficer studiował w Warszawie, w Centralnym Instytucie Wychowania Fizycznego (CIWF).
Po mobilizacji w 1939 roku uczestniczył w wojnie obronnej we wrześni 1939 roku, był w niewoli niemieckiej i ukraińskiej, z której udało mu się szczęśliwie wrócić w swoje rodzinne strony.
Po powrocie na Ziemię Proszowską zaangażował się w tworzenie niepodległościowego podziemia (w rejonie Książa Wielkiego) i zbrojną walkę z niemieckim okupantem. Po przemianowaniu Związku Walki Zbrojnej w Armię Krajową (luty 1942), znalazł się w strukturze Inspektoratu Rejonowego "Maria".
Kaszuba brał udział w wielu akcjach przeciwko Niemcom. W sierpniu 1944 roku po akcji oddziału partyzanckiego "Głowacki" pod Tunelem (miejscowość w Małopolsce), po śmierci ppor. Tomasza Adrianowicza ps. Pazur (dowódca OP Głowacki) przejął dowodzenie oddziałem od ppor. ps. Stary. Jako doskonały organizator zreorganizował oddział i doskonaleniem umiejętności żołnierzy.
Po zorganizowaniu Samodzielnego Batalionu "Suszarnia" 106 DP AK, był dowódcą 4. kompanii, ciężkich karabinów maszynowych "Westerplatte" (tzw. kompania ognia). Nie została ona całkowicie zorganizowana, zaczęto ją tworzyć we wrześniu 1944 roku. Wyposażając ją między innymi w 2 niemieckie ckm-y, wymontowane ze zdobytych samolotów, broń przeciwpancerna ("Piaty", "Panzerfausty" i "Gamony"). W skład kompanii wchodzili żołnierze z września 1939 specjalistycznie wyszkoleni do obsługi CKM-ów, żołnierze Armii Czerwonej zbiedzy z obozów jenieckich, obsługiwali oni CKM-y produkcji radzieckiej zdobyte na Własowcach w okresie Rzeczpospolitej Partyzanckiej 1944 oraz zbiegli "do lasu" Polacy ze śląska i woj. poznańskiego przymusowo wcieleni do Wehrmachtu.
Wkroczenie Armii Czerwonej do Małopolski nie zmieniło sytuacji ppor. Koszuby, nadal musiał ukrywać się, tym razem przed NKWD. Na szczęście dzięki częstej zmianie miejsc pobytu unikał aresztowania. Po pobycie w Wodzisławiu, Kielcach, Sopocie, z całą rodziną sforsował Nysę i uciekł do Drezna. Przesłuchiwany przez służby angielsko-amerykańskie, musiał szczegółowo udowadniać swoją wojenną przeszłość. W końcu przez Paryż przedostał się do Nicei, a stamtąd do Włoch z których wyleciał do Stanów Zjednoczonych. Tam zatrudnił się w fabryce tworzyw sztucznych, gdzie pracował do 1999 roku.
Zmarł w USA w 2009, w wieku 95 lat, doczekawszy się siedmiorga prawnuków. Został pochowany w Polsce na cmentarzu w Antolce 5 września.
Źródła i szczegóły
Żródło 1

Maria Szerocka ps. „Mucha”, „Masza”, „Małgosia” (ur. 8 września 1908 w Sitkowicach w pow. lipowieckim, zm. 27 stycznia 1943), polska kurierka, członkini ZWZ-AK.
Absolwentka Centralnego Instytutu Wychowania Fizycznego (CIWF) w Warszawie. Od 1926 była aktywną członkinią i instruktorką PWK (w stopniu starszej przewodniczki). W latach 1937/38 referentka WF i PWK w Okręgowym Urzędzie WF i PW w Poznaniu, a instruktorka PWK w CIWF w latach 1938/39. W 1939 roku była komendantką obozu PWK w Redłowie.
We wrześniu 1939 czynnie uczestniczyła w obronie Warszawy.
Kurierka Oddziału Łączności Konspiracji KG ZWZ-AK od początku 1940 roku do jesieni 1941 roku. Kursowała na trasie Warszawa-Budapeszt przez Słowację (5-krotnie przeszła ten szlak w obu kierunkach). Razem z Eugenią Litwinow ps. „Jasiek” w marcu i kwietniu 1940 roku odbywała wyprawy kurierskie, przenosząc radiostację, pocztę i pieniądze z Budapesztu do kraju. W kwietniu 1940 roku obie zostały aresztowane w Ungwaniu na trasie powrotnej przez Baligród-Sanok do Warszawy. Po 2 tygodniach zostały jednak zwolnione.
Aresztowana na Słowacji w marcu 1941 roku w drodze powrotnej z ważną pocztą dla KG ZWZ i przekazana policji Niemieckiej w Generalnym Gubernatorstwie. Była więziona w zakopiańskim „Palace”, ale dzięki pomocy z zewnątrz i własnemu sprytowi została zwolniona.
Aresztowana razem z Janem Rerutką ps. „Drzazga” (udało mu się zbiec w Cisnej) we wrześniu 1941 roku na granicy węgierskiej w rejonie Bieszczadów. Uwięziona w Sanoku, symulowała atak wyrostka robaczkowego, dzięki czemu znalazła się w szpitalu więziennym z którego została wykradziona przez Aleksandra Rybickiego ps. „Jacek” i Jana Rerutkę ps. „Drzazga”.
Jako kurierka została „spalona” więc odkomenderowano ją do służby w Oddziale Informacyjno-Wywiadowczym KG ZWZ-AK w siatce wywiadowczej na Ukrainie. 13 stycznia 1943 roku aresztowana w Kijowie wraz z dużą grupą pracowników polskiego wywiadu z tego terenu. Osadzona w tamtejszym więzieniu, a po śledztwie rozstrzelana.
11 listopada 1941 roku odznaczona Krzyżem Walecznych, pośmiertnie Orderem Virtuti Militari[1] i awansowana do stopnia kapitana.
Źródła i szczegóły
Żródło 1
Żródło 2

Zieleniewski Sławomir (ur. 16 IV 1914 Mierzwice, powiat łosicki nad Bugiem, zm. 24 X 1994 Gdańsk), sportowiec, miotacz kulą, trener, działacz sportowy.
Studiował w Centralnym Instytucie Wychowania Fizycznego w Warszawie. Przed rokiem 1939 lekkoatleta warszawskich klubów: SKS Grażyna (1934-1935) i Polonii (1936-1939).
W czasie II wojny światowej żołnierz Armii Krajowej na Kielecczyźnie i Podlasiu, ps. „Ran”.
Od 1945 roku w Gdańsku, współzałożyciel klubu sportowego Lechia i Okręgowego Związku Lekkoatletycznego (we wrześniu 1945 roku jego kapitan sportowy, w latach 1981-1984 i 1988-1992 - prezes).
W okresie 1945-1959 trener w Lechii Gdańsk. Trenował kadrę narodową miotaczy w okresie Wunderteamu; do jego podopiecznych należeli m.in. kulomioci Alfred Sosgórnik, Władysław Komar – mistrz olimpijski, Edmund Antczak oraz młociarze Olgierd Ciepły i Tadeusz Rut.
Pracował w Gdańsku w Technikum Wychowania Fizycznego, w Studium Nauczycielskim Wychowania Fizycznego, Wyższej Szkole Wychowania Fizycznego i Akademii Wychowania Fizycznego i Sportu (AWFiS), od roku 1959 doktor, następnie docent AWFiS, dyrektor Instytutu Sportu, prodziekan. Jeden z animatorów powstania w Gdańsku (1956, przy Lechii Gdańsk) sekcji rugby.
W latach 1999-2007 w Skórczu odbywał się memoriał jego imienia; jego imię nosi stadion lekkoatletyczny przy AWFiS.
Odznaczony został m.in. Krzyżami Kawalerskim i Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski, Krzyżem AK oraz medalem "Za zasługi dla Polskiego Komitetu Olimpijskiego".
Źródła i szczegóły
Żródło 1
Żródło 2
Żródło 3