Rocket Missiles V-1 and V-2
V is short for the German word Vergeltungswaffe, which means retaliation weapon. Its task was to inflict major damage at a low cost. It included flying bombs V-1 and ballistic missiles V-2. The first V-1 shells fell on London on 12 June, and the first V-2 rockets on 9 September 1944.
On 20 May 1944, a V-2 dud fell near Sarnaki by the River Bug and was captured by the Home Army. Its most essential elements were measured and photographed and some of them were transported to Warsaw where the professors of the Warsaw University of Technology studied them. Janusz Groszkowski worked on the radio aspects, Bohdan Stefanowski the thermodynamic aspects and Marceli Struszyński and Józef Zawadzki analysed the chemical contents. The final report was made by Stefan Waciórski.
The English were so interested in the results of the Polish intelligence that they sent a plane from Italy to get the parts of the V-2 rocket and the report. It landed in occupied Poland on the night of 26 July 1944 by the village Wał-Ruda near Tarnów. The Home Army delivered the parts of the captured shell and the report to the Allies.
Thanks to the information gathered by the Home Army’s intelligence unit called Lombard, from Poles, who were forced to work in the plants in Peenemünde, the Allied air forces destroyed the V-1 and V-2 production lines with air raids.
In another operation called Synthesis the petrol factory in Police, which produced synthetic petrol for the V-1 and V-2 rockets was worked out. Along with the factory the warehouses where the petrol was kept were also destroyed. As a result, the Germans lost one of their most protected secrets.
Antoni Kocjan (ur. 12 sierpnia 1902, zm. 13 sierpnia 1944).
W 1932 został głównym konstruktorem Warsztatów Szybowcowych na Polu Mokotowskim w Warszawie.
Podczas wojny vależał do głęboko zakonspirowanej organizacji wywiadowczej "Muszkieterzy", powstałej na przełomie października i listopada 1939 roku.
Wniósł duży wkład w rozpoznanie niemieckiego ośrodka badań rakietowych w Peenemünde oraz rozpracowanie wywiadowcze pocisków rakietowych V-2. Części V-2 i własne analizy miał dostarczyć do Londynu w ramach operacji "Most III". Jednak w dniu 2 czerwca 1944 roku został wraz z żoną przypadkowo aresztowany i uwięziony na Pawiaku. Był torturowany przez Gestapo w Al. Szucha 25. Zamordowany 13 sierpnia 1944 w grupie czterdziestu ostatnich więźniów Pawiaka.
. W 1944 r. odznaczony przez gen. Tadeusza Bora-Komorowskiego Srebrnym Krzyżem Orderu Virtuti Militari.
Szczególowe informacje.
Podporucznik Stefan Waciórski (ur. 1916 r., zm. 26 września 1944). Zgrupowanie "Kryska" - Służba Uzbrojenia
W czasie okupacji pracował w konspiracyjnym Instytucie Lotnictwa. Był jednym z filarów wywiadu lotniczego Armii Krajowej. Wchodził również w skład komisji specjalistów, która odtworzyła konstrukcję pocisku V-1.
W sierpniu 1944 r., po wybuchu Powstania Warszawskiego, wraz z grupą inżynierów rozpoczyna produkcję broni, tak potrzebnej na barykadach.
26 września 1944 r., podczas próby przedostania się do Śródmieścia na ul. Bałuckiego zostaje śmiertlelnie trafiony nieprzyjacielskim pociskiem.
Szczególowe informacje
Janusz Groszkowski (ur. 21 marca 1898 w Warszawie, zm. 3 sierpnia 1984 w Warszawie) – naukowiec zajmujący się elektroniką i radiotechniką, kandydat do nagrody Nobla, inżynier, prezes Polskiej Akademii Nauk, polityk, poseł na Sejm, przewodniczący Ogólnopolskiego Komitetu Frontu Jedności Narodu i zastępca przewodniczącego Rady Państwa.
Od 1929 był (najmłodszym) profesorem Politechniki Warszawskiej, uczonym o światowej sławie, o wszechstronnych zainteresowaniach zarówno ogólnotechnicznych, humanistycznych oraz przyrodniczych (fizyka, chemia). Przede wszystkim był znakomitym radioelektrykiem i elektronikiem. Wydał drukiem około 300 prac naukowych i popularyzatorskich.
Jako żołnierz AK w latach 1941-1944 był doradcą naukowo-technicznym ds. łączności Delegatury Rządu na Kraj.
Podczas II wojny światowej opracował dla łączności Armii Krajowej proste nadajniki stabilizowane kwarcem oraz podjął uwieńczone sukcesem prace nad rozszyfrowaniem systemu sterowania latających bomb V1 i rakiet V2 przechwyconych przez AK, co umożliwiło prowadzenie skutecznej obrony przed atakami V-1 na Londyn.
Szczególowe informacje
Bohdan Stefanowski (ur. 17 czerwca 1883 w Lublinie, zm. 3 stycznia 1976 w Warszawie) – polski termodynamik, jeden z głównych twórców warszawskiej szkoły termodynamiki, pierwszy rektor Politechniki Łódzkiej.
W roku 1918 przeniósł się do Warszawy, gdzie w Politechnice Warszawskiej objął kierownictwo Katedry Termodynamiki Technicznej i Laboratorium Maszyn. W czasach powojennych zbudował i wyposażył laboratorium na dobrym poziomie europejskim. Katedra i Laboratorium stały się ośrodkiem ożywionej działalności naukowej.
W czasie okupacji kontynuował działalność dydaktyczną na tajnych kompletach oraz na Staatliche Technische Fachkurse. Opracował zagadnienia termodynamiczne dotyczące lotu rakiety V-2.
Podczas Powstania Warszawskiego został ranny.
Szczegółowe informacje
Marceli Struszyński (ur. 16 stycznia 1880 w Winnicy, zm. 1 września 1959 w Warszawie) – chemik analityk, twórca polskiej szkoły chemii analitycznej. Profesor Politechniki Warszawskiej w latach 1938–39 i 1945–59..
W czasie II wojny światowej uczestniczył w tajnym nauczaniu. Ponadto współpracował z Armią Krajową prowadząc badania nad materiałami pirotechnicznymi, jak też uczestnicząc w produkcji tych materiałów. W ramach tej działalności dokonał też spektakularnej analizy paliwa znalezionego w przejętej w 1944 roku rakiecie V2. Struszyński ustalił, że w rakiecie stosowany był nadtlenek wodoru o niespotykanym wówczas w świecie stężeniu 80%. Części V2 oraz wyniki analiz zostały dostarczone do Wielkiej Brytanii 26 lipca 1944 roku w ramach akcji Most III.
Po zakończeniu wojny wrócił na Politechnikę Warszawską, gdzie kontynuował prace dotyczące metod analitycznych. W 1948 uzyskał tytuł profesora zwyczajnego.
Szczególowe informacje
Józef Zawadzki (ur. 14 lipca 1886 w Warszawie, zm. 22 lutego 1951 w Zalesiu Dolnym) – polski fizykochemik i technolog, rektor Politechniki Warszawskiej, ojciec Tadeusza Zawadzkiego „Zośki” i Anny Zawadzkiej.
W latach 1926–27 i 1929–30 był dziekanem Wydziału Chemii, Politechniki Warszawskiej, a w 1936–37 i 1938–39 piastował godność rektora Politechniki Warszawskiej.
W czasie II wojny światowej współpracował z Delegaturą Rządu na Kraj jako członek Komisji Szkół Wyższych oraz z Komendą Główną AK. Był przewodniczącym Rady Wychowawczej Szarych Szeregów.
Wraz z Marcelim Struszyńskim przeprowadził analizę paliwa niemieckich rakiet V2, dowodząc na podstawie kilku prostych eksperymentów wykonanych w warunkach domowych, że jest to stężony nadtlenek wodoru.
Szczególowe informacje
Mapa z zaznaczonymi miejscowościami dot. zdobycia rakiety V-2
Stare Mierzwice - Głaz i tablica kamienna z napisem: „26.V.1944 pod dowództwem por. c.c, Stanisława Kujawińskiego ps. „Żonkil” patrol 34 pp AK osłaniając zdobycie rakiety V-2 stoczył zwycięską bitwę z niemieckimi formacjami „Afrika Korps”
Przemawia uczestnik bitwy mjr Tadeusz Sobieszczak
Pomnik w miejscowości Stare Mierzwice
Plan ubezpieczenia akcji „TRZECI MOST”
http://www.miejscapamiecinarodowej.pl/index.php/malopolskie/621-wal-ruda-pomnik-akcji-trzeci-most
Pomnik upamiętniający operację „Most III” znajdujący się na lądowisku „Motyl” w okolicach miejscowości Wał-Ruda
http://www.heidelager.republika.pl/
Pomnik upamiętniający operację „Most III” znajdujący się przy drodze w okolicach miejscowości Wał-Ruda (nie prowadzi do niego żadna droga ale można go dostrzec z odległości dzięki masztowi z flagą)
http://www.heidelager.republika.pl/
Peenemünde - Muzeum Historyczno-Techniczne i okolice
Rakieta V1 - cudowna broń Hitlera
Blizna - poligon broni V-1 i V-2
Opracowanie streszczenia opisu, tłumaczenie na język angielski, nagranie w językach polskim i angielskim oraz obróbka nagrań i testowanie oprogramowania dofinansowano ze środków otrzymanych od Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych w ramach zadania publicznego „Opracowanie i udostępnianie informacji multimedialnych dotyczących życiorysów żołnierzy AK i wydarzeń dotyczących Armii Krajowej z tabliczek z kodami QR”.
• Czy wiesz, że ...
Rozpracowanie pocisków rakietowych V-1 i V-2
Polski wywiad miał swój udział w rozpracowaniu tajnego projektu III Rzeszy broni rakietowej V-1 i V-2.
W operacji Most III przeprowadzonej na przełomie 25/26 lipca 1944 Armia Krajowa dostarczyła aliantom elementy zdobytego nad Bugiem pocisku V-2 łącznie ze szczegółowymi analizami dokonanymi przez polskich naukowców.
Dzięki informacjom zbieranym przez sekcję „Lombard” wywiadu Armii Krajowej wśród Polaków, pracowników przymusowych zatrudnionych w zakładach w Peenemünde, lotnictwo alianckie dokonało nalotów niszcząc linie produkcyjne rakiet V1/V2.
Dzięki kolejnej operacji wywiadu Armii Krajowej pod kryptonimem „Synteza” rozpracowano fabrykę benzyny w Policach (niem. Hydrierwerke Pölitz) produkującą benzynę syntetyczną m.in. do rakiet V-1/V-2, a także magazyny, gdzie ją przechowywano. Zostały one zbombardowane później przez alianckie bombowce.
W efekcie przeprowadzonych działań Niemcy utracili jedną z bardziej chronionych tajemnic III Rzeszy. Rakieta V2, jak pisze brytyjskie Muzeum Nauki, należy do 10 przedmiotów mających największy wpływ na losy świata.
O żołnierzach AK, którzy zdobyli w Sarnakach nad Bugiem niewybuch rakiety V-2, oraz o tych, którzy opracowali jego dokumentację, jak również o tych, którzy przeprowadzili operację III Most na łąkach między Jadownikami Mokrymi i Wał-Rudą pod Tarnowem, napisano po wojnie, że to „oni ocalili Londyn”. Taki też napis znajduje się na pomniku odsłoniętym w Sarnakach w maju 1995 r., jak również na odsłoniętym i poświęconym podczas uroczystości w 2009 r. pomniku na lądowisku Motyl.
Bomba latająca V-1
Rakieta balistyczna V-2
W operacji Most III przeprowadzonej na przełomie 25/26 lipca 1944 Armia Krajowa dostarczyła aliantom elementy zdobytego nad Bugiem pocisku V-2 łącznie ze szczegółowymi analizami dokonanymi przez polskich naukowców.
Dzięki informacjom zbieranym przez sekcję „Lombard” wywiadu Armii Krajowej wśród Polaków, pracowników przymusowych zatrudnionych w zakładach w Peenemünde, lotnictwo alianckie dokonało nalotów niszcząc linie produkcyjne rakiet V1/V2.
Dzięki kolejnej operacji wywiadu Armii Krajowej pod kryptonimem „Synteza” rozpracowano fabrykę benzyny w Policach (niem. Hydrierwerke Pölitz) produkującą benzynę syntetyczną m.in. do rakiet V-1/V-2, a także magazyny, gdzie ją przechowywano. Zostały one zbombardowane później przez alianckie bombowce.
W efekcie przeprowadzonych działań Niemcy utracili jedną z bardziej chronionych tajemnic III Rzeszy. Rakieta V2, jak pisze brytyjskie Muzeum Nauki, należy do 10 przedmiotów mających największy wpływ na losy świata.
O żołnierzach AK, którzy zdobyli w Sarnakach nad Bugiem niewybuch rakiety V-2, oraz o tych, którzy opracowali jego dokumentację, jak również o tych, którzy przeprowadzili operację III Most na łąkach między Jadownikami Mokrymi i Wał-Rudą pod Tarnowem, napisano po wojnie, że to „oni ocalili Londyn”. Taki też napis znajduje się na pomniku odsłoniętym w Sarnakach w maju 1995 r., jak również na odsłoniętym i poświęconym podczas uroczystości w 2009 r. pomniku na lądowisku Motyl.
Bomba latająca V-1
Rakieta balistyczna V-2
V is short for the German word Vergeltungswaffe, which means retaliation weapon. Its task was to inflict major damage at a low cost. It included flying bombs V-1 and ballistic missiles V-2. The first V-1 shells fell on London on 12 June, and the first V-2 rockets on 9 September 1944.
On 20 May 1944, a V-2 dud fell near Sarnaki by the River Bug and was captured by the Home Army. Its most essential elements were measured and photographed and some of them were transported to Warsaw where the professors of the Warsaw University of Technology studied them. Janusz Groszkowski worked on the radio aspects, Bohdan Stefanowski the thermodynamic aspects and Marceli Struszyński and Józef Zawadzki analysed the chemical contents. The final report was made by Stefan Waciórski.
The English were so interested in the results of the Polish intelligence that they sent a plane from Italy to get the parts of the V-2 rocket and the report. It landed in occupied Poland on the night of 26 July 1944 by the village Wał-Ruda near Tarnów. The Home Army delivered the parts of the captured shell and the report to the Allies.
Thanks to the information gathered by the Home Army’s intelligence unit called Lombard, from Poles, who were forced to work in the plants in Peenemünde, the Allied air forces destroyed the V-1 and V-2 production lines with air raids.
In another operation called Synthesis the petrol factory in Police, which produced synthetic petrol for the V-1 and V-2 rockets was worked out. Along with the factory the warehouses where the petrol was kept were also destroyed. As a result, the Germans lost one of their most protected secrets.
Trochę szczegółow
V - to skrót od niemieckiego słowa Vergeltungswaffe, czyli broń odwetowa. Była produkowana przz III Rzesze podczas II wojny światowej. Jej zadaniem miało być zadawanie największych strat - najmniejszym kosztem. Obejmowała ona bomby latające V-1 i rakiety balistyczne V-2.
Pierwsze pociski V-1 spadły na Londyn 12 czerwca 1944 r. Wystrzelono ich na Anglię 10 tys., a zabiły 6 tys. osób, raniły 25 tys. zburzyły 23 tys. domów i uszkodziły 750 tys. Podobna liczba spadła na Antwerpię czyniąc porównywalne szkody. Pierwsze rakiety V-2 spadły na Londyn 9 września 1944 r. Wystrzelono ich na Anglię 3170 sztuk. Zabiły one 2,7 tys. osób i raniły 6,5 tys. 1664 V-2 wystrzelono na Belgię. Spowodowały one dwukrotnie większe straty. Gdyby bronią nowej generacji Adolf Hitler dysponował wcześniej, straty byłyby ogromne.
Pociskami V-1 i V-2 zajmowało się Biuro Studiów Przemysłowych Oddziału II Komendy Głównej AK i działający w jego ramach Referat Lotniczo-Pancerny. Jego szefem był znany przed wojną konstruktor szybowców inż. Antoni Kocjan, jednym z jego najbliższych współpracowników zaś był inż. Stefan Waciórski.
20 maja 1944 r., niewypał rakiety V-2 spadł koło Sarnak nad Bugiem i został zdobyty przez AK. Najważniejsze jego elementy zostały pomierzone i sfotografowane, a część z nich przewieziono do Warszawy,
Po przewiezieniu do Warszawy zajęli się nim profesorowie Politechniki Warszawskiej, rozpracowując poszczególne kwestie związane z tym nowym rodzajem broni jaka dostała się w ręce podziemia. Janusz Groszkowski opracował zagadnienia radiotechniczne, czyli kwestie związane z kierowaniem pociskiem, zaś Bohdan Stefanowski termodynamiczne związane z samym jego lotem, z kolei Marceli Struszyński i Józef Zawadzki przeanalizowali skład chemiczny pocisku.
Ostateczny raport zamiast aresztowanego wcześniej Kocjana przygotował Waciórski. Było to precyzyjne, profesjonalne studium broni, o której, oprócz jej konstruktorów, nie wiedział jeszcze nikt na świecie.
Anglicy byli tak zainteresowani wynikami polskiego wywiadu, że po części rakiety V-2 i opracowany raport wysłali z Włoch samolot który w nocy 26 lipca 1944 r. wylądował w okupowanej Polsce koło wsi Wał-Ruda pod Tarnowem.
Źródła:
Źródło 1
Źródło 2
Zapomniane pomniki które mijamy w Warszawie
Źródła:
Źródło 1
Źródło 2
Grupa wywiadowcza "Lombard"
Jedną z sekcji pionu wywiadowczego Armii Krajowej była sekcja "Zachód" ("Lombard”).
Działała ona nie tylko na terenie zachodniej Polski, ale także na obszarze Niemiec i Austrii. Ściśle zakonspirowanym "Lombardem" kierował kapitan Edward Jetter ps. "Edward".
Wojenne sukcesy polskiego wywiadu oraz związki z SIS spowodowały, że władze komunistyczne traktowały członków "Lombardu" jako potencjalnych wrogów.
Szczególowe informacje.
Działała ona nie tylko na terenie zachodniej Polski, ale także na obszarze Niemiec i Austrii. Ściśle zakonspirowanym "Lombardem" kierował kapitan Edward Jetter ps. "Edward".
Wojenne sukcesy polskiego wywiadu oraz związki z SIS spowodowały, że władze komunistyczne traktowały członków "Lombardu" jako potencjalnych wrogów.
Szczególowe informacje.
Antoni Kocjan
Antoni Kocjan (ur. 12 sierpnia 1902, zm. 13 sierpnia 1944).
W 1932 został głównym konstruktorem Warsztatów Szybowcowych na Polu Mokotowskim w Warszawie.
Podczas wojny vależał do głęboko zakonspirowanej organizacji wywiadowczej "Muszkieterzy", powstałej na przełomie października i listopada 1939 roku.
Wniósł duży wkład w rozpoznanie niemieckiego ośrodka badań rakietowych w Peenemünde oraz rozpracowanie wywiadowcze pocisków rakietowych V-2. Części V-2 i własne analizy miał dostarczyć do Londynu w ramach operacji "Most III". Jednak w dniu 2 czerwca 1944 roku został wraz z żoną przypadkowo aresztowany i uwięziony na Pawiaku. Był torturowany przez Gestapo w Al. Szucha 25. Zamordowany 13 sierpnia 1944 w grupie czterdziestu ostatnich więźniów Pawiaka.
. W 1944 r. odznaczony przez gen. Tadeusza Bora-Komorowskiego Srebrnym Krzyżem Orderu Virtuti Militari.
Szczególowe informacje.
Stefan Waciórski
Podporucznik Stefan Waciórski (ur. 1916 r., zm. 26 września 1944). Zgrupowanie "Kryska" - Służba Uzbrojenia
W czasie okupacji pracował w konspiracyjnym Instytucie Lotnictwa. Był jednym z filarów wywiadu lotniczego Armii Krajowej. Wchodził również w skład komisji specjalistów, która odtworzyła konstrukcję pocisku V-1.
W sierpniu 1944 r., po wybuchu Powstania Warszawskiego, wraz z grupą inżynierów rozpoczyna produkcję broni, tak potrzebnej na barykadach.
26 września 1944 r., podczas próby przedostania się do Śródmieścia na ul. Bałuckiego zostaje śmiertlelnie trafiony nieprzyjacielskim pociskiem.
Szczególowe informacje
Janusz Groszkowski
Janusz Groszkowski (ur. 21 marca 1898 w Warszawie, zm. 3 sierpnia 1984 w Warszawie) – naukowiec zajmujący się elektroniką i radiotechniką, kandydat do nagrody Nobla, inżynier, prezes Polskiej Akademii Nauk, polityk, poseł na Sejm, przewodniczący Ogólnopolskiego Komitetu Frontu Jedności Narodu i zastępca przewodniczącego Rady Państwa.
Od 1929 był (najmłodszym) profesorem Politechniki Warszawskiej, uczonym o światowej sławie, o wszechstronnych zainteresowaniach zarówno ogólnotechnicznych, humanistycznych oraz przyrodniczych (fizyka, chemia). Przede wszystkim był znakomitym radioelektrykiem i elektronikiem. Wydał drukiem około 300 prac naukowych i popularyzatorskich.
Jako żołnierz AK w latach 1941-1944 był doradcą naukowo-technicznym ds. łączności Delegatury Rządu na Kraj.
Podczas II wojny światowej opracował dla łączności Armii Krajowej proste nadajniki stabilizowane kwarcem oraz podjął uwieńczone sukcesem prace nad rozszyfrowaniem systemu sterowania latających bomb V1 i rakiet V2 przechwyconych przez AK, co umożliwiło prowadzenie skutecznej obrony przed atakami V-1 na Londyn.
Szczególowe informacje
Bohdan Stefanowski
Bohdan Stefanowski (ur. 17 czerwca 1883 w Lublinie, zm. 3 stycznia 1976 w Warszawie) – polski termodynamik, jeden z głównych twórców warszawskiej szkoły termodynamiki, pierwszy rektor Politechniki Łódzkiej.
W roku 1918 przeniósł się do Warszawy, gdzie w Politechnice Warszawskiej objął kierownictwo Katedry Termodynamiki Technicznej i Laboratorium Maszyn. W czasach powojennych zbudował i wyposażył laboratorium na dobrym poziomie europejskim. Katedra i Laboratorium stały się ośrodkiem ożywionej działalności naukowej.
W czasie okupacji kontynuował działalność dydaktyczną na tajnych kompletach oraz na Staatliche Technische Fachkurse. Opracował zagadnienia termodynamiczne dotyczące lotu rakiety V-2.
Podczas Powstania Warszawskiego został ranny.
Szczegółowe informacje
Marceli Struszyński
Marceli Struszyński (ur. 16 stycznia 1880 w Winnicy, zm. 1 września 1959 w Warszawie) – chemik analityk, twórca polskiej szkoły chemii analitycznej. Profesor Politechniki Warszawskiej w latach 1938–39 i 1945–59..
W czasie II wojny światowej uczestniczył w tajnym nauczaniu. Ponadto współpracował z Armią Krajową prowadząc badania nad materiałami pirotechnicznymi, jak też uczestnicząc w produkcji tych materiałów. W ramach tej działalności dokonał też spektakularnej analizy paliwa znalezionego w przejętej w 1944 roku rakiecie V2. Struszyński ustalił, że w rakiecie stosowany był nadtlenek wodoru o niespotykanym wówczas w świecie stężeniu 80%. Części V2 oraz wyniki analiz zostały dostarczone do Wielkiej Brytanii 26 lipca 1944 roku w ramach akcji Most III.
Po zakończeniu wojny wrócił na Politechnikę Warszawską, gdzie kontynuował prace dotyczące metod analitycznych. W 1948 uzyskał tytuł profesora zwyczajnego.
Szczególowe informacje
Józef Zawadzki
Józef Zawadzki (ur. 14 lipca 1886 w Warszawie, zm. 22 lutego 1951 w Zalesiu Dolnym) – polski fizykochemik i technolog, rektor Politechniki Warszawskiej, ojciec Tadeusza Zawadzkiego „Zośki” i Anny Zawadzkiej.
W latach 1926–27 i 1929–30 był dziekanem Wydziału Chemii, Politechniki Warszawskiej, a w 1936–37 i 1938–39 piastował godność rektora Politechniki Warszawskiej.
W czasie II wojny światowej współpracował z Delegaturą Rządu na Kraj jako członek Komisji Szkół Wyższych oraz z Komendą Główną AK. Był przewodniczącym Rady Wychowawczej Szarych Szeregów.
Wraz z Marcelim Struszyńskim przeprowadził analizę paliwa niemieckich rakiet V2, dowodząc na podstawie kilku prostych eksperymentów wykonanych w warunkach domowych, że jest to stężony nadtlenek wodoru.
Szczególowe informacje
Peenemünde
Miejscowość leżąca w północno-zachodniej części wyspy Uznam, nad cieśniną Piana i Bałtykiem. W czasie II wojny światowej mieścił się tu niemiecki ośrodek badań nad nowymi broniami III Rzeszy, m.in. nad broniami V-1 i V-2.
W połowie lata 1943 r. zakończone zostało testowanie pocisków rakietowych A4/V-2 i uruchomiona została linia montażowa tych rakiet.
Przy okazji badań nad bronią rakietową opracowano w Peenemünde pod kierownictwem Johannesa Plendla systemy radarowe do nawigacji nocnej oraz wdrożono pierwszy w świecie system telewizji przemysłowej.
Informacje o pracach prowadzonych przez Niemców w Peenemünde docierały na Zachód głównie dzięki wywiadowi polskiej Armii Krajowej, który zbierał informacje wśród Polaków-pracowników przymusowych zatrudnionych w tych zakładach.
Podczas wojny Peenemünde było kilkakrotnie bombardowane przez lotnictwo bombowe brytyjskie (RAF) i amerykańskie (USAAF). Pierwszy nalot przeprowadzony został przez brytyjskie lotnictwo bombowe w nocy z 17 na 18 sierpnia 1943 r. podczas tak zwanej „Operacji Hydra”. W nalocie udział wzięło 596 samolotów bombowych RAF, które zrzuciły 1795 ton bomb. W wyniku ataku zginęło, według oficjalnych danych niemieckich, 815 osób, głównie jeńców wojennych oraz Walter Thiel, szef prac nad silnikami.
Po tym nalocie o rozdzieleniu prace na kilka ośrodków:
W połowie lata 1943 r. zakończone zostało testowanie pocisków rakietowych A4/V-2 i uruchomiona została linia montażowa tych rakiet.
Przy okazji badań nad bronią rakietową opracowano w Peenemünde pod kierownictwem Johannesa Plendla systemy radarowe do nawigacji nocnej oraz wdrożono pierwszy w świecie system telewizji przemysłowej.
Informacje o pracach prowadzonych przez Niemców w Peenemünde docierały na Zachód głównie dzięki wywiadowi polskiej Armii Krajowej, który zbierał informacje wśród Polaków-pracowników przymusowych zatrudnionych w tych zakładach.
Podczas wojny Peenemünde było kilkakrotnie bombardowane przez lotnictwo bombowe brytyjskie (RAF) i amerykańskie (USAAF). Pierwszy nalot przeprowadzony został przez brytyjskie lotnictwo bombowe w nocy z 17 na 18 sierpnia 1943 r. podczas tak zwanej „Operacji Hydra”. W nalocie udział wzięło 596 samolotów bombowych RAF, które zrzuciły 1795 ton bomb. W wyniku ataku zginęło, według oficjalnych danych niemieckich, 815 osób, głównie jeńców wojennych oraz Walter Thiel, szef prac nad silnikami.
Po tym nalocie o rozdzieleniu prace na kilka ośrodków:
- Główne zakłady produkcyjne miały być ulokowane w potężnym kompleksie wydrążonych jaskiń w górach Harz.
- Ebensee nad jeziorem Traunsee w Austrii to miejsce dla prac rozwojowych (projekt "Cement").
- Testy i szkolenia załóg zdecydowano ulokować w wydzielonej strefie wokół miejscowości Blizna, na terenie istniejącego już poligonu SS "Heidelager" Pustków koło Dębicy. Szczegóły
Blizna
Miejscowość wokół której, po nalotach na Peenemünde w nocy z 17 na 18 sierpnia 1943 r., zorganizowano strefę w której prowadzono testy rakiet V-2 i szkolenie załóg. Strefa położona była na terenie istniejącego już poligonu SS "Heidelager" Pustków koło Dębicy.
W centralnej części strefy wzniesiona została wielka hala montażowa. Na poligonie zakwaterowano około 400 osób personelu Wehrmachtu.
Pierwszy start rakiety A4 w Bliźnie miał miejsce mroźnego dnia 5.XI.1943 roku. Próby przeprowadzano na dwóch zalesionych obszarach - na północ i na południe, w odległości około 1 km od centralnej części poligonu. Najwięcej pocisków spadała między Kózkami a Drażniewem.
W centralnej części strefy wzniesiona została wielka hala montażowa. Na poligonie zakwaterowano około 400 osób personelu Wehrmachtu.
Pierwszy start rakiety A4 w Bliźnie miał miejsce mroźnego dnia 5.XI.1943 roku. Próby przeprowadzano na dwóch zalesionych obszarach - na północ i na południe, w odległości około 1 km od centralnej części poligonu. Najwięcej pocisków spadała między Kózkami a Drażniewem.
Sarnaki
Miejscowość w pobliżu której rakieta V-2 spadła w nadrzeczne szuwary i nie eksplodowała (dokładniej określone miejsce upadku to okolice wsi Kózki nad Bugiem koło Mierzewic).
Jako pierwsi w to miejsce dotarli żołnierze z 8. kompanii AK obwodu Armii Krajowej "Siedlce" i dokładnie zamaskowali znalezisko. Specjalnej grupie Niemców, stacjonującej w budynku sarnackiej szkoły, mającej za zadanie badać i nadzorować miejsca wybuchu, nie udało się zlokalizować pocisku.
Po tygodniu wydobyto rakietę i przetransportowano w osiem koni do stojącej samotnie stodoły do wsi Kolonia Hołowczyce,. Następnie przybyli z Warszawy specjaliści dokonali demontażu motoru i innych ważnych części, które ukryte pod workami kartofli przewieziono ciężarówkami do Warszawy.
Miejscowy oddział AK skutecznie ukrył go przed Niemcami, a nocą wydobyte części przetransportowano w osiem koni najpierw do stojącej samotnie stodoły we wsi Hołowczyce Kolonia, skąd, ukryty w workach z ziemniakami, został wywieziony do Warszawy. W zbrojnej ochronie nadbużańskich terenów w czasie całej tej akcji uczestniczyli żołnierze 22. pp. AK oraz Oddział Partyzancki 34. pp. AK dowodzony przez por. Stefana Wyrzykowskiego “Zenona”. Aby odwrócić uwagę Niemców od miejsca, skąd wydobywana i transportowana była rakieta, przyjął on walkę z Niemcami w oddalonych 15 km od tych miejsc Hołowczycach. Każdego dnia wyruszały w teren patrole rozpoznawczo-zaczepne organizujące zasadzki na polnych i leśnych drogach. Czyniły one wśród Niemców spore zamieszanie. Ogółem oddział zabił 8 Niemców, 2 ranił. Sam stracił 2 partyzantów.
Jako pierwsi w to miejsce dotarli żołnierze z 8. kompanii AK obwodu Armii Krajowej "Siedlce" i dokładnie zamaskowali znalezisko. Specjalnej grupie Niemców, stacjonującej w budynku sarnackiej szkoły, mającej za zadanie badać i nadzorować miejsca wybuchu, nie udało się zlokalizować pocisku.
Po tygodniu wydobyto rakietę i przetransportowano w osiem koni do stojącej samotnie stodoły do wsi Kolonia Hołowczyce,. Następnie przybyli z Warszawy specjaliści dokonali demontażu motoru i innych ważnych części, które ukryte pod workami kartofli przewieziono ciężarówkami do Warszawy.
Miejscowy oddział AK skutecznie ukrył go przed Niemcami, a nocą wydobyte części przetransportowano w osiem koni najpierw do stojącej samotnie stodoły we wsi Hołowczyce Kolonia, skąd, ukryty w workach z ziemniakami, został wywieziony do Warszawy. W zbrojnej ochronie nadbużańskich terenów w czasie całej tej akcji uczestniczyli żołnierze 22. pp. AK oraz Oddział Partyzancki 34. pp. AK dowodzony przez por. Stefana Wyrzykowskiego “Zenona”. Aby odwrócić uwagę Niemców od miejsca, skąd wydobywana i transportowana była rakieta, przyjął on walkę z Niemcami w oddalonych 15 km od tych miejsc Hołowczycach. Każdego dnia wyruszały w teren patrole rozpoznawczo-zaczepne organizujące zasadzki na polnych i leśnych drogach. Czyniły one wśród Niemców spore zamieszanie. Ogółem oddział zabił 8 Niemców, 2 ranił. Sam stracił 2 partyzantów.
Wał-Ruda
Części rakiety V-2, przebadane w tajnych laboratoriach AK w Warszawie, wraz z opracowaną dokumentacją zostały przetransportowane w dwóch butlach tlenowych samochodem ciężarowym z Warszawy do Tarnowa, a następnie pod Żabno z przeznaczeniem dostarczenia jej do Anglii.
Niedaleko miejscowości Wał Ruda na trawiastym, zaimprowizowanym lotnisku "Motyl" znajdującym się w pobliżu miejscowości Wał-Ruda koło Tarnowa, pod osłoną nocy miał tam w ramach operacji „Most III” wylądować aliancki samolot Douglas C-47 "Dakota", zabrać na pokład części rakiety V-2 i odlecieć z powrotem na lotnisko Brindisi we Włoszech.
Przylotu maszyny pierwotnie spodziewano się na początku lipca 1944r., ostatecznie długo oczekiwany moment nadszedł w nocy z 25 na 26 lipca. Samolot wylądował, pierwszym pilotem był Nowozelandczyk Stanley George Culliford, drugim Polak Kazimierz Szrajer z 1586. Eskadry Specjalnego Przeznaczenia. W ciągu 10 minut po wylądowaniu dokonano rozładunku i załadunku: samolot zabrał na pokład worki z ważniejszymi częściami rakiety V-2, mikrofilmy i opracowania polskich naukowców na temat pocisku oraz kilku emisariuszy polskiego rządu na emigracji.
Sytuacja była wyjątkowo trudna, ponieważ w odległości około kilometra, w pobliskiej szkole zatrzymał się dobrze uzbrojony oddział niemiecki i istniało poważne ryzyko że zorientują się oni o przeprowadzanej akcji, a był to tylko jeden z problemów.
Były jednak poważne problemy ze startem, gdyż trwające od jakiegoś czasu ulewne deszcze zamieniły łąkę z prowizorycznym lotniskiem w grzęzawisko, w którym zagłębiały się koła podwozia, uniemożliwiając start. Dwukrotne próby poderwania samolotu nie powiodły się. Sytuacja była wyjątkowo trudna, ponieważ w odległości około kilometra w pobliskiej szkole zatrzymał się dobrze uzbrojony oddział niemiecki i istniało poważne ryzyko, że Niemcy zorientują się i przeszkodzą w przeprowadzanej akcji. Pojawił się pomysł, aby spalić samolot - zadanie dość ryzykowne z uwagi na spory zapas paliwa na pokładzie. Zdążono już nawet wyładować cenną przesyłkę. W końcu jednak, dzięki inicjatywie Zdzisława Baszaka - zastępcy dowódcy oddziału ochraniającego lądowisko i wielkiej determinacji żołnierzy AK, którzy podłożyli pod koła deski z wozu drabiniastego, udało się wydobyć samolot i umożliwić jego start.
Źródło
Niedaleko miejscowości Wał Ruda na trawiastym, zaimprowizowanym lotnisku "Motyl" znajdującym się w pobliżu miejscowości Wał-Ruda koło Tarnowa, pod osłoną nocy miał tam w ramach operacji „Most III” wylądować aliancki samolot Douglas C-47 "Dakota", zabrać na pokład części rakiety V-2 i odlecieć z powrotem na lotnisko Brindisi we Włoszech.
Przylotu maszyny pierwotnie spodziewano się na początku lipca 1944r., ostatecznie długo oczekiwany moment nadszedł w nocy z 25 na 26 lipca. Samolot wylądował, pierwszym pilotem był Nowozelandczyk Stanley George Culliford, drugim Polak Kazimierz Szrajer z 1586. Eskadry Specjalnego Przeznaczenia. W ciągu 10 minut po wylądowaniu dokonano rozładunku i załadunku: samolot zabrał na pokład worki z ważniejszymi częściami rakiety V-2, mikrofilmy i opracowania polskich naukowców na temat pocisku oraz kilku emisariuszy polskiego rządu na emigracji.
Sytuacja była wyjątkowo trudna, ponieważ w odległości około kilometra, w pobliskiej szkole zatrzymał się dobrze uzbrojony oddział niemiecki i istniało poważne ryzyko że zorientują się oni o przeprowadzanej akcji, a był to tylko jeden z problemów.
Były jednak poważne problemy ze startem, gdyż trwające od jakiegoś czasu ulewne deszcze zamieniły łąkę z prowizorycznym lotniskiem w grzęzawisko, w którym zagłębiały się koła podwozia, uniemożliwiając start. Dwukrotne próby poderwania samolotu nie powiodły się. Sytuacja była wyjątkowo trudna, ponieważ w odległości około kilometra w pobliskiej szkole zatrzymał się dobrze uzbrojony oddział niemiecki i istniało poważne ryzyko, że Niemcy zorientują się i przeszkodzą w przeprowadzanej akcji. Pojawił się pomysł, aby spalić samolot - zadanie dość ryzykowne z uwagi na spory zapas paliwa na pokładzie. Zdążono już nawet wyładować cenną przesyłkę. W końcu jednak, dzięki inicjatywie Zdzisława Baszaka - zastępcy dowódcy oddziału ochraniającego lądowisko i wielkiej determinacji żołnierzy AK, którzy podłożyli pod koła deski z wozu drabiniastego, udało się wydobyć samolot i umożliwić jego start.
Źródło
Zdjęcia
Mapa z zaznaczonymi miejscowościami dot. zdobycia rakiety V-2
Stare Mierzwice - Głaz i tablica kamienna z napisem: „26.V.1944 pod dowództwem por. c.c, Stanisława Kujawińskiego ps. „Żonkil” patrol 34 pp AK osłaniając zdobycie rakiety V-2 stoczył zwycięską bitwę z niemieckimi formacjami „Afrika Korps”
Przemawia uczestnik bitwy mjr Tadeusz Sobieszczak
Pomnik w miejscowości Stare Mierzwice
Plan ubezpieczenia akcji „TRZECI MOST”
http://www.miejscapamiecinarodowej.pl/index.php/malopolskie/621-wal-ruda-pomnik-akcji-trzeci-most
Pomnik upamiętniający operację „Most III” znajdujący się na lądowisku „Motyl” w okolicach miejscowości Wał-Ruda
http://www.heidelager.republika.pl/
Pomnik upamiętniający operację „Most III” znajdujący się przy drodze w okolicach miejscowości Wał-Ruda (nie prowadzi do niego żadna droga ale można go dostrzec z odległości dzięki masztowi z flagą)
http://www.heidelager.republika.pl/
Filmy
Peenemünde - Muzeum Historyczno-Techniczne i okolice
Rakieta V1 - cudowna broń Hitlera
Blizna - poligon broni V-1 i V-2
Pytania testowe
Opracowanie streszczenia opisu, tłumaczenie na język angielski, nagranie w językach polskim i angielskim oraz obróbka nagrań i testowanie oprogramowania dofinansowano ze środków otrzymanych od Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych w ramach zadania publicznego „Opracowanie i udostępnianie informacji multimedialnych dotyczących życiorysów żołnierzy AK i wydarzeń dotyczących Armii Krajowej z tabliczek z kodami QR”.
• Czy wiesz, że ...