Maria Joanna Radomska

Born on 9 December 1925, Maria Joanna Radomska was a soldier of the Home Army and a Polish agricultural scientist, zootechnician specialising in animal genetics and husbandry and rector of Warsaw University of Life Sciences. Starting in 1933 she attended grammar school in Szewna and in 1938 she entered junior high school of the Polish Educational Society in Brześć on the River Bug.

Following the outbreak of the war, she studied at a Soviet secondary school with Polish language of instruction. In 1941 she moved to Warsaw where she attended secret secondary school classes. She passed her high school leaving exams in June 1942. After finishing a one-year farming school, she moved to her grandparents' estate in Grzmiąca on the River Pilica. There she got involved in underground activity as part of the Home Army Radzanów outpost. Sworn in as a soldier of the Home Army in November 1942, she assumed the codename Ibis. She attended a course for cadets. She was arrested by the Gestapo in 1944.

After the war she finished studies at the Department of Agriculture of Warsaw University of Life Sciences and in 1962 started her academic work there. Following graduation, she started working in the Experimental Agriculture Facility in Siejnik, Masuria Region, and then moved back to Warsaw. She received a doctoral degree in agricultural science from the Institute of Experimental Animal Breeding of the Polish Academy of Sciences and became a lecturer at the Warsaw University of Life Sciences. She was made professor of Warsaw University of Life Sciences in 1972.

In the years 1966–1972 she served as deputy dean and then dean of the Department of Zootechnics. In the years 1981–1987 she was the rector of the Warsaw University of Life Sciences. She died in 2012.

Po wybuchu wojny uczyła się w radzieckiej szkole ogólnokształcącej z polskim językiem nauczania. W 1941 r. wyjechała do Warszawy, gdzie uczęszczała na tajne komplety licealne. Po maturze w czerwcu 1942 r. ukończyła roczną szkołę gospodarczą, a potem wyjechała do majątku dziadków - Grzmiącej nad Pilicą. Tam zaangażowała się w działalność kospiracyjną w ramach placówki Armii Krajowej Radzanów, razem z matką Janiną Dołęga-Komorowską „Peowiaczką” – siostrą ostatniego właściciela wsi Jana, siostrą Hanną „Athos" oraz plut. pchor. Stefanem Serafickim „Idrys”, Romanem Jasińskim „Zorro”, wachm. Władysławem Górnikiem „Dąb” i wieloma innymi, dzisiaj anonimowymi, gospodarzami z Grzmiącej.
W listopadzie 1942 r. została zaprzysiężona na żołnierza Armii Krajowej, przyjęła pseudonim „Ibis". a następnie uczestniczyła w kursie podchorążówki. W 1944 r. była aresztowana przez gestapo.
Tak wspomina ostatnie dni niemieckiej obecności we wsi: Zima była ostra. 13 stycznia ukończono budowę mostu na rzece. 14 stycznia zaczęła się ofensywa i most tego samego dnia zbombardowały sowieckie samoloty. odgłosy armat były tuż-tuż - ukryłyśmy się wraz z połową, chyba, wsi w rozległych piwnicach pod dawnym dworem. po kilku godzinach pobiegłam (...) przez ogród. było w nim pełno wojska niemieckiego, ale nikt mnie nie zatrzymywał. Na skrzyżowaniu dróg do wsi i w stronę rzeki panował niesłychany zamęt, samochody wojskowe – i ciężarowe, i osobowe – jechały w jedną i w drugą stronę, najeżdżając na siebie. Na skrzyżowaniu stał żandarm i dwóch oficerów, którzy usiłowali kierować ruchem. Obok stała wytworna limuzyna z jakimś generałem. Niezapomniany widok klęski armii hitlerowskiej. (…) Strzały były coraz bliższe, usłyszałyśmy odgłos wielkiego wybuchu (to zbombardowano most). Tumult nad naszymi głowami i naokoło w ogrodzie zrobił się ogromny, wieczorem jakby ucichło. Któraś z kobiet wyjrzała – w ogrodzie byli już sowieccy żołnierze. Wraz z wojskiem sowieckim przybyły nowe władze polskie i nowy porządek społeczny.
http://www.historiagrzmiacej.republika.pl/19451989.htm
200 lat tradycji Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie

W 1950 ukończyła studia na Wydziale Rolniczym SGGW, a od 1962 roku była pracownikiem naukowym tej uczelni.
Po ukończeniu studiów rozpoczęła pracę w Rolniczym Zakładzie Doświadczalnym Siejnik na Mazurach, a później przeniosła się do Warszawy. Pracowała wówczas w Zakładzie Hodowli Doświadczalnej Zwierząt PAN, gdzie uzyskała stopień doktora nauk rolniczych. Po reorganizacji w PAN-ie przeniesiono ją do Zakładu Hodowli Owiec SGGW, gdzie uzyskała stopień docenta nauk rolniczych. Objęła tam również stanowisko Kierownika Zakładu Genetyki Populacji w Katedrze Ogólnej Hodowli Zwierząt SGGW.
W 1972 została profesorem SGGW. Profesorem zwyczajnym nauk rolniczych została mianowana w 1979 roku.
Doktor Honoris Causa SGGW oraz Doktor Honoris Causa Akademii Rolniczej w Lublinie.
W latach 1966-72 pełniła funkcję prodziekana, a następnie dziekana Wydziału Zootechnicznego. Po 30 sierpnia 1980 r. po podpisaniu Porozumień Sierpniowych uczestniczyła w tworzeniu „Solidarności” na SGGW, była jednym z pierwszych członków założycieli nowego niezależnego i samorządnego związku zawodowego Solidarność” SGGW.
Rektorem SGGW była w latach 1981-87. Była pierwszą w Polsce kobietą-rektorem wyższej uczelni.
Współzałożycielka i Członkini Honorowa Stowarzyszenia Wychowanków Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego.
Profesor Radomska była również działaczką opozycyjną w PRL. Należała do warszawskiego KIK-u, w listopadzie 1980 została członkiem Towarzystwa Kursów Naukowych, a w latach 1985-1989 była członkiem Prymasowskiej Rady Społecznej.
Zmarła 23 czerwca 2012, a 29 czerwca po mszy świętej w kościele św. Katarzyny została pochowana w grobie rodzinnym na warszawskich Powązkach, kw. 234–V–7.

• Krzyż Armii Krajowej
• Krzyż Walecznych
• Odznaka Grunwaldzka
• Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski
• Medal Komisji Edukacji Narodowej
• Komandoria z Gwiazdą Orderu Świętego Sylwestra Papieża nadana przez Ojca Świętego Jana Pawła II
• Nagroda im. bp. Romana Andrzejewskiego przyznana przez Radę Fundacji „Solidarna Wieś” 2005
• Medal 25-lecia „Solidarności” SGGW

W czasie II wojny światowej dwór w Grzmiącej był miejscem w którym koncentrowały się organizacyjne nici ruchu oporu prowadzonego przez Związek Walki Zbrojnej-Armię Krajową na tych terenach. W strukturach ZWZ-AK Grzmiąca umiejscowiona była w składzie placówki „Radzanów”.
Już w styczniu 1941 na terenie gminy Grzmiąca został zorganizowany oddział dywersyjny "Kmicic". W 1942 r. rozpoczęła działalność w wywiadzie i kolportazu prasy Joanna Komorowska "Peowiaczka". Do pomocy miała swoje dwie córki Hannę "Athos" i Marię Joannę "Ibis". W wywiadzie pracował wachm. Stanisław Górnik "Dąb" i plut. pchor. Stefan Serafikcki "Idrys".
Stefan Seraficki, to trzydziestoletni leśnik wysiedlony z Pomorza, zatrudniony jako leśniczy na obszarze, do którego należała Grzmiąca, z nakazem przydzielenia mu pokoju w domu M. Marii Radomskiej, jej matki oraz siostry. W lecie 1942 roku wstąpił do miejscowego oddziału.
Placówka Radzanów wchodziła w skład Pododwodu Białobrzegi Obwodu Radom Okręgu Radom-Kielce "Jodła" Armii Krajowej. Dowódcami placówki byli kolejno: Józef Suwalski "Kmicic", plut. Józef Sałaciński "Tygrys" i Stanisław Zakrzewski "Hardy".
Według danych z połowy 1944 roku 3 placówki Armii Krajowej w podobwodzie Białobrzegi liczyła 12 oficerów, 2 podchorążych, 77 podoficerów i 282 szeregowych.
Żołnierze podobwodu dokonali wielu akcji dywersyjno-sabotażowych: uszkodzenie podziemnego kabla telefonicznego Radom-Warszawa (wrzesień 1942, marzec 1943), zniszczenie dokumentacji białobrzeskiej mleczarni (wiosna 1942), ostrzelanie budynku koszarowego niemieckiej jednostki na lotnisku Chruściechów (listopad 1943).
W nocy z 10 na 11 maja 1944 r. żołnierze AK z Grzmiącej przejęli zrzut broni koło wsi: Ciepła i Soczyn, przekazując go później do podobwodu “Wolanów”.
http://dictionnaire.sensagent.leparisien.fr/Grzmi%C4%85ca%20(powiat%20bia%C5%82obrzeski)/pl-pl/

Pierwsze pięć zdjęć pochodzi z książki: Mazowieckie piaski autorstwa Marii Radomskiej


Joanna Dołęga-Komorowska (matka Marii Radomskiej - Grzmiąca 1942


Maria Radomska, Stefan Seraficki, Hanna Radomska (siostra Marii Radomskiej) - 1942 r.


Hanna Radomska (siostra Marii Radomskiej) - 1942 r.


Jadwiga Danielówna (opiekunka i nauczycielka, z którą Maria J. Radomska się zaprzyjaźniła), Hanna Radomska (siostra Marii Radomskiej)


Czworaki w Grzmiącej


Portret prof. Radomskiej


Podczas uroczystości wręczania nagrody im. bp. Andrzejewskiego. Na pierwszym planie od lewej: Pani Prezydentowa Maria Kaczyńska i prof. Maria Radomska.


Nagroda im. bp. Andrzejewskiego


Odsłonięcie tablicy pamiątkowej „Solidarności” (grudzień 2006)


Fragment nagrobka prof. Radomskiej na Cmentarzu Powązkowskim