kpr. pchor. Janusz Markuszewski

Janusz Bolesław Ryszard Markuszewski (ur. 4 stycznia 1926 r.) ps. „Janusz Kwiatkowski”, syn Kazimierza Jerzego Markuszewskiego i Jadwigi Markuszewskiej z domu Gadomskiej.

Nauka

Podczas wojny uczył się na kompletach organizowanych przez liceum im. Józefa Piłsudskiego na Żoliborzu. Uczęszczał także do wieczorowej "handlówki" na Pl. Lelewela w roku szkolnym 1942/1943.

Konspiracja

Od maja 1942 r. należał do bliżej nieznanych oddziałach wojskowych, wywodzących się ze Stronnictwa Narodowego. Zaprzysiężony w lutym 1943, awansowany na starszego strzelca w sierpniu 1943. W 1943 r. w ramach scalania innych organizacji wojskowych z Armią Krajową został przeniesiony do kompanii "Aniela" batalionu „Anatol”. Ukończył "szkołę niższych dowódców", posiadał stopień kaprala podchorążego (ukończenie tej szkoły traktowano jako równorzędne z ukończeniem podchorążówki rezerwy).Należał do patrolu żoliborskiego w plutonie ppor. Henryka Gawlikowskiego ps. „Sarmak”.

Śmierć

Zginął 17 października 1943 r. w okolicach IV Bramy Cmentarza Powązkowskiego podczas akcji zdobywania broni, mając siedemnaście lat. Został pochowany na Cmentarzu Powązkowkim bez udziału rodziny pod nazwiskiem Janusz Kucharski. Przed pochowaniem Ojciec Jerzy Markuszewski odznaczył go swoim Krzyżem Niepodległości, przyznanym w 1933r. Jego szczątki zostały przeniesione do grobu w Magdalence w 1997 roku.


Tabliczka umieszczona 30 maja 2015 r.

W pamięci

Interesował się lotnictwem, zbierał zdjęcia samolotów i wykonywał modele samolotów z balsy - rodzina posiada kompletny album ze zdjęciami samolotów wydany przez firmę Wedel oraz kilka wykonanych modeli samolotów.

Został zapamiętany jako towarzyski i optymistycznie nastawiony kolega. Cechą charakterystyczną była jego niezwykła siła fizyczna, którą znacznie przewyższał rówieśników. Towarzyszyła temu pewność siebie i odwaga. Równocześnie był kurtuazyjny wobec słabszych i nie nadużywał ani fizycznie ani psychicznie swej przewagi. Był jednym z nielicznych z wykształceniem muzycznym. Nieraz na prośbę kolegów w sprzyjających okolicznościach (np. przerwa między zajęciami na kompletach) dawał próbki swych umiejętności. Był człowiekiem nietuzinkowym, którego trudno zapomnieć. Pozostawił wśród żyjących dobrą pamięć po sobie.

Batalion "Antoni"

Zawiązki batalionu "Antoni" stanowiła nie związana ze Stronnictwem Narodowym grupa żoliborskiej młodzieży harcerskiej. Zimą 1939 grupa ta została wcielona do Szarych Szeregów, następnie do Służby Zwycięstwa Polsce. Szkolenie podoficerskie odbyła w ramach "Warsztatów" K-1 "Baszty". Wiosną 1943 zestala zreorganizowana: starsza kadra odpowiadająca wiekiem szkoleniu przysposobienia wojskowego ukończyła szkołę podchorążych "Agricola" i pozostała w "Baszcie" lub otrzymała inne przydziały, m.in. do GS Kedywu, OS, wywiadu "Wachlarza", I Rejonu "Róg", batalionu "Odwet" i in. Z pozostałości uzupełnionej m.in. młodzieżą NOW wcieloną w listopadzie 1942 do AK w ramach akcji scaleniowej sformowano harcerski żoliborski batalion "Antoni", którego dowódcą mianowano mjr. "Antoniego" - Zygmunta Brockhusena - ojca jednego z harcerzy 71. WDS - Bogdana, który poległ podczas akcji w 1943, jako żołnierz Kedywu. W składzie baonu "Antoni" sformowano później kompanie: "Anna", "Aniela", "Alicja" oraz Oddział Specjalny "Juliusz".